 |
|
Bayram günlərində istər avtobusla, istərsə də qatarla bölgələrə səfər edən sərnişinlərin sayında artım müşahidə edilir.
“Yol-xeber.az” Azərbaycan Dəmir Yolları (ADY) QSC-yə istinadən xəbər verir ki, qatarla səfər edənlər arasında gənclər və idman naziri Fərid Qayıbovla xanımı da var.
Onlar qatarla paytaxtdan Qəbələyə yollanıb.
Bir saatlıq qəlyan istifadəsi 100-dən çox siqaret çəkmək qədər zərərli ola bilər.
həkim Suraj Kukadia qəlyanın siqaretdən daha az zərərli olduğu mifini tamamilə məhv edərək bu vərdişin ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olduğunu açıqlayıb. Həkimin sözlərinə görə qəlyan çəkmək də siqaret kimi ürək xəstəlikləri, insult, xərçəng və görmə itkisi risklərini artırır.
British Heart Foundation (BHF) isə xəbərdarlıq edir ki, bir qəlyan seansı 100-dən çox siqaretin yaratdığı ziyanla eyni təsirə malikdir və bu, ürək xəstəlikləri, ağciyər problemləri və qan dövranı pozğunluqlarının riskini artırır. Qəlyan tüstüsündə nikotin, karbonmonoksid, qatran və arsenik kimi maddələr var ki, bu da damarları tıxayaraq infarkt və insult riskini yüksəldir.
BHF tütünsüz qəlyanların da zərərli olduğunu açıqlayaraq bununla da toksinlərin yayıldığını və təhlükələrin azalmadığını bildirir. Qəlyan tüstüsünün passiv təsiri isə daha da qorxuncdur. NHS, qəlyan tüstüsünün otaqda 5 saata qədər qalacağını və siqaret tüstüsündə olduğu kimi, bu tüstünün xərçəngə səbəb olan kimyəvi maddələr və zəhərli karbonmonoksid ehtiva etdiyini qeyd edir.(milli.az)
Süni intellekt sahəsindəki işi ilə tanınan və dərin öyrənmə və neyron şəbəkələr üzrə işlərinə görə Nobel mükafatı alan alim Geoffrey Hinton süni intellekt sistemlərinin bəşəriyyəti həssas vəziyyətə salacağını deyib.
Lent.az xəbər verir ki, Hinton, insanların güclü süni intellekt sistemləri ilə müqayisədə üç yaşlı uşaq kimi müdafiəsiz olacağını bildirib.
BBC Radio 4-ün Today proqramında danışan Hinton texnologiyanın bəşəriyyət üçün fəlakətə səbəb olma ehtimalını 10 % olaraq qiymətləndirdiyini xatırladaraq indi bu rəqəmi 10-20 % olaraq düzəltdiyini bildirib. Hinton bildirib ki, süni intellekt sistemləri daha da təkmilləşdikcə bu nisbət daha da artacaqğını proqnozlaşdırır.
Süni intellekt sistemlərinin bəşəriyyətə yeni təhlükələr gətirəcəyini vurğulayan Hinton, bu sistemlərin güclü və sürətlə inkişaf etdiyini bildirib. Hinton bildirib ki, süni intellekt sistemləri insanları təhlükəsizlik və məxfilik məsələlərinə qarşı həssas edəcək. Xüsusilə, o, AI sistemlərinin şəxsi məlumatları ələ keçirmək və manipulyasiya etmək qabiliyyətini vurğulayıb.
Hintonun xəbərdarlığı süni intellekt texnologiyasından təhlükəsizlik və etika baxımından ehtiyatla istifadə etməyin zəruriliyini vurğulayıb.
Alim süni intellekt sistemlərinin hazırlanması və istifadəsi zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinin görülməli olduğunu bildirib.
Rusiyalı milyarderlərin sərvəti 2024-cü ildə 18,5 milyard dollar artıb.
Valyuta.az xəbər verir ki, ən zəngin rusiyalı milyarder "Norilsk Nikel"in sahibi Vladimir Potanin olub. Onun sərvəti il ərzində 736 milyon dollar artaraq 31,8 milyard dollara çatıb.
İkinci yerdə NLMK benefisiarı Vladimir Lisindir. O, 5,05 milyard dollar zənginləşib və indi 29 milyard dollara sahibdir.
Üçüncü yeri 2024-cü ildə 2,59 milyard dollar artıraraq 27,2 milyard dollar sərvətlə "Lukoyl"un həmsahibi Vahid Ələkbərov tutub.
Dördüncü və beşinci yerlərdə 24,8 milyard dollar sərvətlə "Novatek”in ortaq sahibi Leonid Mixelson və 24,2 milyard dollar sərvətlə "Severstal”ın benefisiarı Aleksey Mordaşov qərarlaşıb.
Qış aylarında dondurma yeməyin xəstəliklərə səbəb olması ilə bağlı müxtəlif fikirlər səslənir. Lakin mütəxəssislərin fikrincə, orqanizmin təkcə yayda deyil, bütün fəsillərdə dondurmaya ehtiyacı var.
“Qafqazinfo” qışda dondurma yeməyin insan orqanizminə bəzi faydalarını təqdim edir:
Xoşbəxtlik verir: Dondurmanın tərkibindəki şəkər və süd məhsulları xoşbəxtlik hormonu kimi tanınan serotoninin ifrazını artırır.
İmmunitet sistemini gücləndirir: Dondurmada olan kalsium və protein immunitet sisteminizi gücləndirməyə kömək edir. Bu sizin qışda xəstəliklərə qarşı daha davamlı olmağınıza yardım edə bilər.
Boğaz ağrısını aradan qaldırır: Dondurmanın soyuqluğu boğaz ağrısını aradan qaldırmağa kömək edir. Dondurma yemək, xüsusən də soyuqdəymə və ya qrip zamanı boğazınızı sakitləşdirəcək.
Sümüklərimizi möhkəmləndirir: Dondurma kalsiumla zəngin bir qidadır. Kalsium sümükləri gücləndirməyə və qorumağa kömək edir.
Enerji verir: Dondurma həm də karbohidrat və zülalla zəngindir. Bu qidalar bədənə enerji verir və yorğunluğun qarşısını alır.
Yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırır: Dondurmanın tərkibindəki triptofan amin turşusu yuxuya getməyi asanlaşdırır və yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
Həzmi asanlaşdırır: Probiyotiklərlə zəngin olan dondurma həzm sisteminin yaxşı işləməsinə kömək edir.
2024-cü il bir sıra hadisələrlə yaddaşlarda qaldı.
Ölkə.Az bu il ərzində ölkəmizdə müzakirələrə səbəb olan, yaddaşlarda qalan hadisələrin siyahısını təqdim edir:
İlk olaraq yanvarın 6-da Əməkdar artist, xanəndə Aygün Bəylərin ölümü ilə bağlı xəbərlər müzakirə olundu. Mədəniyyət Nazirliyi əvvəlcə xəbərləri təkzib etsə də, daha sonra nekroloq yaydı. Həmçinin sənətçinin ötən illər ərzində nə üçün Xalq artisti adına təqdimatının verilməməsinə görə sabiq nazir Əbülfəs Qarayev tənqid edilmişdi.
Yanvarın 9-da isə saat 3:35-də Xətai rayonu ərazisində Respublika Perinatal Mərkəzində yanğın baş verib. Nəticədə yenidoğulmuşların intensiv terapiya şöbəsində müalicə alan 4 uşaq ölümü də çox danışılmışdı.
Azərbaycanın dövlət və siyasi xadimi Afiyəddin Cəlilovun nəvəsinin hərəkətləri də il ərzində ara-sıra qalmaqal yaradan hadisələrdən oldu.
Fevralın 13-də 25 yaşlı Əhməd Əhmədovun azyaşlılar da daxil olmaqla ailəsini qətlə yetirməsi ilin ən rezonans doğuran olayı kimi yadda qaldı. O cümlədən məhkəmənin onun barədə verdiyi məcburi müalicə alma qərarı da müzakirələrə yol açdı.
Bu il ölkə üçün baş verən və yaddaqalan əhəmiyyətli hadisələr sırasında sözsüz ki, fevralın 7-də prezident seçkilərinin keçirilməsi oldu.
Bakının Şüvəlan qəsəbəsində 156 nömrəli məktəbin qız şagirdinin aşağı sinifdə oxuyan rəfiqəsini bullinqə məruz qoyması, onun alnına ədəbsiz söz yazaraq, başında yumurta qırması və saçlarını kəsməsi, habelə videosunu paylaşması, cəmiyyətdə ciddi narahatlıq yaratmışdı.
Fevralın 21-də tanınmış fitnes məşqçisi Kamil Zeynallı Rusiyada polis əməkdaşları tərəfindən “Domodedovo” hava limanında saxlanılması da xeyli təəccüblə qarşılanmışdı. Ermənistanın federal axtarışa verməsinə görə saxlanıldığını bildirilən K.Zeynallı guya 2020-ci ildə müharibə vaxtı hansısa erməniləri qətlə yetirməkdə ittiham olunurdu. O, saxlanılmasından 1 sutka keçməmiş hökumətin müdaxiləsindən sonra azadlığa buraxılmışdı.
17 apreldə Xətai rayonu ərazisində 8 Noyabr prospektində tanınmış aparıcı Aytən Səfərovanın ağır qəzaya düşməsi də üzücü olaylardan idi. Qəza zamanı avtomobili aşan aparıcı ağır xəsarətlər aldığından bir müddət efirlərdən kənar düşdü.
Qazaxın 4 kəndinin (Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrımlı və Qızılhacılının ərazilərinin (6,5 km2)) Azərbaycana qaytarılması barədə Ermənistanla razılıq əldə edilməsi ilin ən yaddaqalan və tarixi hadisələrindən biri idi.
Azərbaycanın sabiq baş pediatrı Nəsib Quliyevin aprelin 24-də Abşeron rayonu ərazisində yerləşən evində özünə odlu silahdan atəş açaraq qəsd etməsi də müzakirə mövzusuna çevrilmişdi.
Martda Xankəndi və Xocalıda uzun illərdən sonra ilk dəfə Novruz bayramının qeyd edilməsi, mayda Şuşaya və Xocalı şəhərlərinə ilk köçün başlaması, Qarabağ Universitetinin fəaliyyətə başlaması, o cümlədən Şərqi Zəngəzur və Qarabağda müxtəlif sahələrdə canlanma ən sevindirən və gözlənilən hadisələrdən oldu.
Paytaxtın Xəzər rayonunun Şüvəlan qəsəbəsində axtarışda olan şəxsin saxlanılması məqsədilə keçirilən əməliyyat zamanı 3 polisi güllələyərək öldürməsi də üzücü hadisələrdən idi.
Dələduzluq və digər əməllərə görə əvvəllər dəfələrlə məhkum olunmuş Rövşən Allahverdiyev 3 polis əməkdaşını və 1 mülki şəxsi qətlə yetirmiş, özü isə zərərsizləşdirilmişdi.
İyunda Vətən müharibəsindən sonra Azərbaycan ərazisində müvəqqəti yerləşdirilmiş Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingentinin ölkəmizin ərazisindən çıxarılması prosesinin iyunun 12-də başa çatması da bu mövzu ətrafında yaranmış bütün suallara son qoydu.
İyunun 25-də Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə Natiq Qasımova “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adının verilməsi sevindirici hadisələrdən oldu.
Xalq artisti Ağadadaş Ağayev də bu il haqqında çox danışılanlar siyahısında idi. Müğənninin iyul ayında evinin yaxınlığında yerləşən “Medera” hospitalının mühafizəçisinə balta atması, daha sonra isə mühafizəçinin onu yerə yıxaraq döyməsi hələ də unudulmayıb. Hadisə nəticəsində tərəflər məhkəməlik olub, A.Ağayev və "Medera Hospital" qarşılıqlı olaraq bir-birindən mənəvi ziyanın ödənilməsini tələb edir.
İyulda Azərbaycan cüdoçusu Hidayət Heydərov "Paris-2024" XXXIII Yay Olimpiya Oyunlarında qızıl medal qazanması da çox danışıldı. Həmçinin sözügedən oyunlarda oxatma üzrə Azərbaycan millisini təmsil edən Yaylagül Ramazanova da diqqət mərkəzinə düşdü. Belə ki, 7 aylıq hamilə olan qadın iştirakçımızın fotosu sosial şəbəkələrdə ən çox paylaşılanlar sırasında idi.
7 ildən sonra bu ilin avqustunda Bakıda Dövlət Bayrağı Meydanında bayrağın ucaldılması xəbərini isə hər kəs təbəssümlə qarşıladı.
Bakıda sentyabrda Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi Aşıq Ələsgərin şərəfinə ucaldılan heykəl də müzakirələrə səbəb olmuşdu.
İyun ayında Milli Məclisin buraxılması və sentyabrın 1-də növbədənkənar parlament seçkilərinin keçirilməsi də mühüm hadisələrdən oldu.
22 oktyabrda isə paytaxta yağan aramsız yağışlar nəticəsində bir sıra küçələri su basması da, günlərlə müzakirə olunmuşdu. Hadisə nəticəsində "Sabunçu keçidi" adlanan ərazidə iş avtomobilini suda qoyub getmək istəməyən "Ford" markalı minik avtomobilində olan 2 nəfər boğularaq ölmüşdü.
Noyabrın 1-dən Bakıda tanınmış italiyalı monumental heykəltaraş Lorenso Kuinnin (Lorenzo Quinn) sərgisində nümayiş olunan çılpaq qadın heykəli də cəmiyyətdə xeyli müzakirələrə səbəb olmuşdu. Bir çox sosial şəbəkə istifadəçisi heykəlin dünyanın başqa ölkələridə paltarlı olmasına baxmayaraq Bakıya çılpaq gətirildiyini yazmışdılar. Araşdırmamız zamanı isə məlum oldu ki, “Təbiətin gücü” (Force of Nature) adlı əsər iki versiyada da (paltarlı və paltarsız) hazırlanıb. Bakıya gətirilən ikinci versiya isə digərindən bir qədər fərqli məna ifadə edirmiş.
11-23 noyabr tarixlərində Bakıda BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının (COP29) keçirilməsi sözsüz ki, ən əhəmiyyətli dünyamiqyaslı hadisələrdən biri idi.
Tədbir çərçivəsində məşhur braziliyalı futbolçu Ronaldinyo Qauço və məşhur ingilis aktyor Teo Ceymsin də Bakıya gəlməsi sevinclə qarşılanmışdı.
Eyni zamanda COP29 zamanı Bakı bulvarında “sahilə çıxmış balina” da ölkə səviyyəsində müzakirə yaratmışdı. Daha sonra isə nəhəng varlığın maket olduğu və Kəptın Bumer (Captain Boomer) tərəfindən balinaların ölümünə diqqət çəkmək üçün hazırlandığı üzə çıxdı.
Son olaraq bu gün Amerikanın "İnter Mayami" klubunun və Argentina millisinin futbolçusu Lionel Messinin komanda yoldaşları ilə Bakıya qonaq gəlməsi də ilin pozitiv olayları sırasındadır.
Billurə Yunus
Süni intellekt (SI) ilə bağlı bu sual həm texnoloji inkişafın potensialını, həm də etik və təhlükəsizlik məsələlərini əhatə edən bir mövzudur. Hazırda, süni intellektin insanları öldürməsi ehtimalı real deyil, çünki bu cür hadisələrin baş verməsi üçün bir çox mühüm amillər və təhlükəsizlik tədbirləri nəzərə alınmalıdır. Lakin, bu mövzuya dair bəzi vacib məqamları nəzərdən keçirmək lazımdır. Süni intellektin hazırkı həyatımızdakı rolu böyükdür.
Bu və ya digər risklərlərlə bağlı ekspert Fərid Əliyev milli.az-a açıqlama verib. Ekspertin sözlərinə görə, süni intellektin təhlükəli yönləri çoxdur:
.jpg)
"Bugün istifadə olunan süni intellekt sistemləri, əsasən məlumatların işlənməsi, avtomatlaşdırılmış qərar qəbuletmə, təbii dilin emalı, maşın öyrənməsi kimi sahələrdə tətbiq olunur. Məsələn sürücüsüz avtomobillər, tibb və sağlamlıq və sair, və ilaxır. Bu, bir növ texnologiyanın inkişafı deməkdir. Lakin hələ də çox sərt təhlükəsizlik standartlarına və tənzimləmələrə tabedir. Eyni zamanda həkimlərə kömək etmək üçün istifadə olunan süni intellekt sistemləri də mövcuddur, lakin həkimlər və səhiyyə işçiləri hər zaman son qərarları verir. Bu texnologiyalar insanlara fayda vermək üçün hazırlanıb və onların müstəqil şəkildə zərər verməsi qeyri-mümkündür. Amma bu texnologiyanın yanlış istifadəsi müəyyən risklər yaradabilər. Süni intellektin təhlükəsizliyinə dair bir neçə ciddi məsələ mövcuddur. Bura silahlar və döyüş sistemlərini daxil etmək olar. Süni intellektin silahlar və müharibə texnologiyalarına tətbiq olunması, məsələn, öz-özünə işləyən silah sistemləri (killer robots) təhlükə yarada bilər. Bu cür sistemlərdə səhv və ya yanlış qərarlar vermə ehtimalı çox vacib bir məsələdir. Bəzi mütəxəssislər bu tip texnologiyaların etik olmayan istifadəsinin potensial təhlükələri barədə xəbərdarlıq edirlər. Çünki qərar qəbuletmə sistemlərində boşluqlar olarsa bu, təhlükəli nəticələrə gətirib çıxara bilər. Yəni avtomatlaşdırılmış sistem yanlış bir şəkildə işləyərsə insanı "təhlükə" olaraq görər və bu, insan üçün böyük fəsadlara gətirib çıxarar".
Məsələ burasındadır ki, süni intellekt kiberhücumların təkmilləşdirilməsi və təhlükəsizlik sistemlərinin aşılması üçün istifadə oluna bilər, bu da insanların şəxsi təhlükəsizliyini təhdid edə bilər. Uzun müddətli perspektivdə, süni intellektin inkişafı ilə bağlı daha böyük risklər ortaya çıxa bilər. Məsələn, superintellektual bir süni intellekt yaradıldığında (yəni, insan zəkanından çox daha inkişaf etmiş bir intellekt), onun necə davranacağı, nə məqsədlərlə fəaliyyət göstərəcəyi və insanlara qarşı təhlükə yaradıb yaratmayacağı hələ də müəmmalıdır. Bu cür texnologiyalarla bağlı böyük ehtimallar mütəxəssislər tərəfindən nəzərdən keçirilir və bu sahə tədqiqatçılar üçün bir çox etik və təhlükəsizlik problemləri doğurur.
Son olaraq qeyd etmək istəyirəm ki, hazırkı süni intellekt texnologiyaları insanların həyatına təhlükə yaratmaq üçün istifadə edilməyib və bu texnologiyalar əsasən faydalı məqsədlər üçün hazırlanır. Lakin süni intellektin inkişafı və tətbiqi sahəsində mümkün risklər mövcuddur. Bu səbəbdən, süni intellektin təhlükəsizliyi və etik istifadəsi məsələləri diqqət mərkəzindədir və bu sahə üzrə mütəxəssislər, tənzimləyicilər və hökumətlər tərəfindən ciddi tədbirlər görülür.
İmmunitet sistemini güclü saxlamaq ümumi sağlamlığınızı qorumaq üçün vacibdir. Qoxusu və dadı ilə ləzzətlə istehlak edilən mixək qış aylarında orqanizmi xəstəliklərdən qoruyur.
News24.az xəbər verir ki, mixəyin güclü antibakterial xüsusiyyətləri öskürəklə mübarizə aparmağa da kömək edir. Həmçinin xroniki öskürəyi aradan qaldırır. Pəhrizinizə mixək əlavə etmək tənəffüs sisteminiz üçün sakitləşdirici qış vasitəsi ola bilər.
Eyni zamanda, qış aylarında oynaqlarınız və əzələləriniz bəzən narahat olur. Mixək təbii olaraq ağrıkəsici və iltihab əleyhinə təsir göstərərək belə ağrıları aradan qaldırır.
Qeyd edək ki, mixəyin qan şəkərinin səviyyəsini idarə etdiyi və insulinə həssaslığı artırdığı sübut edilib. Buna görə də, mixək sabit enerji səviyyələrini saxlamağa kömək edir.
İmmunitet sistemini güclü saxlamaq ümumi sağlamlığınızı qorumaq üçün vacibdir. Qoxusu və dadı ilə ləzzətlə istehlak edilən mixək qış aylarında orqanizmi xəstəliklərdən qoruyur.
News24.az xəbər verir ki, mixəyin güclü antibakterial xüsusiyyətləri öskürəklə mübarizə aparmağa da kömək edir. Həmçinin xroniki öskürəyi aradan qaldırır. Pəhrizinizə mixək əlavə etmək tənəffüs sisteminiz üçün sakitləşdirici qış vasitəsi ola bilər.
Eyni zamanda, qış aylarında oynaqlarınız və əzələləriniz bəzən narahat olur. Mixək təbii olaraq ağrıkəsici və iltihab əleyhinə təsir göstərərək belə ağrıları aradan qaldırır.
Qeyd edək ki, mixəyin qan şəkərinin səviyyəsini idarə etdiyi və insulinə həssaslığı artırdığı sübut edilib. Buna görə də, mixək sabit enerji səviyyələrini saxlamağa kömək edir.
Dərman vasitələrinin saxlanması onların effektivliyinə və təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə biləcək mühüm aspektdir.
Bunu rusiyalı tibbi ekspert Aleksey Panov bildirib.
Kimyaçı, dərman alarkən saxlama şərtlərini göstərən istifadə üçün təlimatları diqqətlə öyrənməyi və onlara ciddi əməl etməyi tövsiyə edir.
"Bir çox insan tez-tez dərmanları hamam otağında və ya mətbəxdə saxlayır, lakin bu, yaxşı seçim deyil. Çünki vanna otağında yüksək rütubət var, bu da dozaj formasının dəyişməsinə və sıradan çıxmasına səbəb ola bilər, mətbəxdə isə dərmanlar tez-tez yüksək temperatura məruz qala bilər, xüsusən də sobanın yanında və ya üstündəki çəkməcələrdə saxlanılırsa…", - deyə həkim əlavə edib.
Onun sözlərinə görə, ilk yardım dəstini temperatur və rütubətin sabit qaldığı yataq otağı və ya qonaq otağı kimi digər otaqlarda saxlamaq daha yaxşıdır.
Aleksey Panov dərmanların saxlanması üçün optimal yer kimi soyuducunun adını çəkib. Təsadüfən yeməklə qarışdırmamaq üçün onları xüsusi bölməyə və ya ayrıca qaba qoymaq daha məqsədəuyğundur.
Eyni zamanda, dərmanları qoxu və ya rütubət yayan məhsulların yanında saxlamaqdan çəkinmək lazımdır, çünki bu, dərmanların keyfiyyətinə təsir edir.
"Qablaşdırmanın bütöv olmasını və butulkaların möhkəm bağlanmasını təmin etmək lazımdır. Dərmanların tərkibində olan aktiv maddələr işığa, nəmə və temperatura həssas ola bilər və havadakı oksigenlə qarşılıqlı təsir göstərə bilər. Bu da dərmanların effektivliyini azaldacaq. Bəzi vitaminlər və antibiotiklər ultrabənövşəyi şüalarla parçalana bilər və peyvəndlərdə otaq temperaturunda parçalanan zülallar kimi maddələr var. Ona görə də dərmanların müalicəvi effektini saxlamaq və təhlükəsizliyini təmin etmək üçün onların düzgün saxlanmasını təmin etmək lazımdır", - deyə ekspert bildirib.
Panov həmçinin dərmanların soyuducuda saxlansa belə, təlimatda göstərilən yararlılıq müddəti ərzində istifadə edilməsinə çağırıb./BAKU.WS
Mütləq təklif olunan malı diqqətlə incələmək, sifarişlərin təfərrüatına, ölçülərinə dəqiq baxmaq lazımdır
Son illərdə elektron (onlayın) ticarət bütün dünyada dəbə düşüb. Daha dəqiqi, insanlar öz ölkəsində təklif edilən qiymətdən xeyli ucuz olduğu üçün müxtəlif malları qlobal onlayn satış şəbəkələrindən əldə edirlər. Bu zaman aldadılanlar da olur...
Sosial şəbəkələrdə edilən paylaşımlarda bir çox insanlar aldıqları malların keyfiyyətsizliyindən, yaxud ölçülərinin fərqliliyindən gileylənirlər.
“Temu”dan Yeni il aksessuarı sifariş elədiyi halda ona yapışqan kağız gəldiyini bildirənlər də var.
Bu dolandırıcılıqdır, yoxsa “gözqamaşdıran” məhsulun əslində nə olmasına fikir verməmək, onu incələməməkdirmi? Bütün hallarda istehlakçıya aldadıcı manevrlər etmək qanun pozuntusudurmu?
Məhsul alarkən onun təsvirləri ilə gerçəyi necə ayırd etmək olar?
Eyyub Hüseynov
Mövzu ilə bağlı Musavat.com-a danışan Azad İstehlakçılar İctimai Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov deyir ki, onlayn ticarətlə klassik ticarət ciddi rəqabət aparır və ona qalib gəlir.
“Bu problem tək Azərbaycanda deyil, bütün dünyada yaşanır. Hazırda Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və türkdilli xalqların istehlakçı təşkilatlarının Səmərqənddə böyük konfransı keçirilir. Orada onlayn ticarətin istehlakçı hüquqlarını pozması amilləri müzakirə olunur. Bizim ölkəmizdə bu məsələ daha geniş yayılıb. Çünki istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında qanun 1995-ci ildə qəbul olunub, ondan sonra bazar dəyişsə də, qanun dəyişməyib. Bu qanun yenilənməlidir. Belə şəraitdə istehlakçı hüquqlarının pozulması qaçılmazdı. Bizə onlayn ticarətdən çoxsaylı şikayətlər daxil olur. İstehlakçı malı sifariş verir və məhsul əlinə çatanda məlum olur ki, onun tələbinə uyğun deyil. Onu dəyişmək və ya geri qaytarmaq istəyəndə problem yaşayır. Bəzən isə mümkünsüz olur.
Yaxud da istehlakçıya kassa çeki verilmir. Məhsul hansısa metro çıxışında təslim edilir və iş bununla bitir. Elə hal da olur ki, istehlakçıya keyfiyyətsiz mal verilir və onu vətəndaş sübut edə bilmir. Bizə müraciət edənlərdən biri televizor sifariş vermişdi, ünvana gəlib çatanda açıb görmüşdülər ki, televizorun ekranı qırılıb. Bəlkə də onu kuryer qırıb, amma ortada heç bir sübut yox idi. Onlayn ticarətdə istehlakçı hüququnun pozulması halları hədsiz çox olur. İstehlakçı hüquqlarını qoruyan Ümumdünya Təşkilatının çağırışına görə, onlayn dərman almayın. Onlayn alınan dərmanların 70 faizi saxta olur.
Təəssüflər olsun ki, onlayn ticarətdə hətta dövlət orqanları da istehlakçı hüquqlarını qorumaq üçün mükəmməl və səmərəli təşəbbüs göstərmir. Buna görə də qanun dəyişməlidir. Bütün hallarda vətəndaşlar belə halla üzləşdikdə Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə müraciət etsinlər".
Ekspertlər bildirir ki, onlayn alış zamanı gözqamaşdıran reklama aldanmaq lazım deyil. Mütləq təklif olunan malı diqqətlə incələmək, sifarişlərin təfərrüatına, ölçülərinə dəqiq baxmaq lazımdır. Məsələn, bir mal təklif olunursa, onun standartları, keyfiyyətinə diqqət etmək lazımdır.