İlk dəfə avtomobil alarkən bir çox sual yaranır. Hər şeydən əvvəl, hansı sürət qutusunun seçilməsinin daha yaxşı olması ilə maraqlanırlar: mexanika və ya avtomat. Bəzi avtosevərlər avtomobillər haqqında yalnız mexaniki ötürücüdə özü dəyişdirməli olduğunu bilir, ancaq avtomat bunu sürücünün iştirakı olmadan edir.

Əvvəlcə, hər iki qutunun işləmə prinsipinin nə olduğunu və onların müsbət və mənfi cəhətlərini ətraflı izah edəcəyik. Buna əsaslanaraq konkret nəticələr çıxaracağıq.

MEXANİKİ SÜRƏT QUTUSU

Mexanik sürət qutusunun işləmə prinsipi, sürücünün özü, optimal mühərrik dövriyyəsini təmin etmək üçün mühərrikdən avtomobilin təkərlərinə ötürülən fırlanma anını dişli çarxlar vasitəsi ilə dəyişir, özü tələb olunan sürət həddində faydalı təsir göstəricisini təmin edir. Sürücü muftanı sıxarkən, dövrə açılır və mühərrik fırlanma anını ötürmür.

Salondakı çubuq ilə sürücü lazımi dişi lazımi yerə qoyur və muftanı buraxaraq zənciri yeni dişə bağlayır. Bu fəaliyyət prinsipinin sadə təsviridir. Bu gün mexaniki sürət qutusu olan avtomobillər - konstruksiyasının sadəliyi və işləmək üçün elektronikaya tələbin olmamasına görə ən etibarlı avtomobillərdir.

BU TİP ÖTÜRÜCÜ QUTUNUN ÜSTÜNLÜKLƏRİNİ NƏZƏRDƏN KEÇİRƏK

1.Qənaət - bacarıqla idarə etməklə, mühərriki minimum istehlak etdiyi rejimlərdə işlətməklə, yanacağa qənaət edə bilərsiniz. Bundan əlavə, təpələrdən düşərkən, düz yol ilə hərəkət edərkən, mühərrikin boş işləməsinə imkan verərək avtomobili neytral ötürücüdə qoya bilərsiniz.

2. Avtomobilin dinamikası - mexanikada mühərrikin hansı dövrdə işləyəcəyi yalnız sürücüdən asılıdır. Bu, düz yolda və ya şəhərdə ötüb keçərkən ötürücünü azaltmaq və avtomobildə daha çox fırlanma anı verməyə imkan verir; avtomobili lazım olan sürətə daha tez çatdırmaq; fövqəladə hallarda "qutu əyləcindən" istifadə etmək. Avtomat nə vaxt dəyişdiriləcəyi barədə özü qərar verir və heç bir özbaşınalığa yol vermir.

3. Əməliyyatın ucuzluğu - bu, nisbətən sadə bir qurğu olduğundan, ötürücü qutunun təmiri və yenisinin alınması, avtomatın təmiri ilə müqayisədə daha ucuz başa gələcək.

4. Təcrübə qazanmaq - sükan arxasına oturan yeni başlayanlar tərəfindən nəzərə alınmalı olan əsas arqumentdir. Mexanika ilə maşın sürmək təcrübəsi olanlar həmişə dərhal dünyanın istənilən avtomobilinə minə bilər. Lakin, daima avtomat sürənlər, mexanikanı yerindən tərpətməkdə belə problem yaşayacaqlar. Mexanika mühərrikin səsini dinləməyi, kənar səs-küyə qulaq asmağı öyrədir, idarə edərkən diqqəti və məsuliyyəti inkişaf etdirir.

MEXANİKİ SÜRƏT QUTUSUNUN ÇATIŞMAZLIQLARI

1. Narahatlığı - bəli, mexanika ilə şəhərdə gəzmək narahatdır. İşıqforun qırmızı işığı təsirinə düşsəniz, əlinizi ötürücü qutunun çubuğundan ümumiyyətlə götürə bilməzsiniz. Qolların və ayaqların davamlı hərəkəti sürücünün "8 ayaq" kimi görünməsinə səbəb olur. Hər işıqfordan sonra - mufta, 1-ci sürət, qaz, mufta, 2-ci sürət təkrarlaması - istənilən sürücünü özündən çıxara bilər. Xüsusilə tıxacda hərəkət edərkən.

2. Mühərrik və ötürücünün imkanları - yeni sükan arxasına keçən sürücü, təcrübəsiz hərəkətləri ilə mühərriki həddindən artıq rejimdə işlədə bilər, bu da onun imkanlarını azaldır. Eyni şey muftaya da aiddir. Təcrübəsiz sürücü, işıqfordakı hərəkətləri düşünərkən, dayanacaq yerindən çıxarkən və buna bənzər hərəkət edərkən təcrübəli sürücülərin avtomatik olaraq etdikləri kimi hərəkət edərsə, yəni daim sıxarsa, onu yandıra bilər. Mexaniki sürət qutusu təmiri çox bahalı olmasa da, yenə də cibinizə uyğun olmayacaq.

AVTOMATİK SÜRƏT QUTUSU

Əvvəllər bir çox cəhətdən avtomatik sürət qutusu olan avtomobillər, sürücülük rahatlığından başqa, mexaniki olanlardan geridə idi. Sadəcə inanılmaz dərəcədə böyük yanacaq istehlakı, az ötürücülüyə görə avtomobilin dinamikası kəskin şəkildə azaldı və ötürmə zamanı uğursuzluqlar oldu.

Bu gün avtomatlar o qədər inkişaf edib ki, mexanikadan xeyli üstündürlər. Və hər gün onlar daha da təkmilləşdirilir. Gəlin avtomatın üstünlüklərinə baxaq:

1.Dinamika - premium seqmentli avtomobillərdə sürətlənmənin dinamikasını artıran iki pedallı avtomatik ötürmə var. Lakin, klassik qutular daha ucuz avtomobillərə qoyulan o qədər də mükəmməl olmayan qutu modelləridir, hansı ki, daha yeni başlayanlar üçün əlverişlidir. Buna görə bir üstünlük kimi görünür, amma yeni başlayan üçün bu, əsla fərq etməz.

2. Rahatlıq - həqiqətən, hətta sükan arxasında ilk dəfə əyləşən də istənilən yolda, istənilən nöqtədən hərəkət edə bilər. Avtomatik ötürücü ilə sürmək əyləncəlidir.

3. Daha çox resurs - mühərrik dövriyyəsinin sürücü tərəfindən müstəqil idarə edə bilməməsi və kompüterdən zərif iş rejimləri, həm də ötürücü qutu və mühərrik daha uzun xidmət müddətinə malikdir.

Çoxları üçün onsuz da avtomatik ötürülmənin sadəcə rahat olması kifayət qədər sübut olacaq. Ancaq yenə də belə qutular qüsursuz qalmadı (əksər orta sinif maşınlarda quraşdırılmış sadə avtomatların çatışmazlıqlarından danışacağıq):

1. Avtomat maşını daha yavaş sürətləndirir.

2. Daha yüksək yanacaq istehlakı.

3. Soyuq mövsümdə avtomobili "itələyici"dən işə salmaq mümkün deyil.

4. Avtomat maşının dəyəri orta hesabla 1000 dollardan çoxdur.

5. Avtomatik ötürmə qutusunun təmiri və ya dəyişdirilməsi çox bahalı olacaqdır.

Hər bir təcrübəsiz sürücü üçün mexaniki və ya avtomat seçimi - şəxsi bir məsələdir. Ancaq dediyimiz kimi sürməyi öyrənmək, avtomobili hiss etmək, onu özünüzün davamınız kimi idarə etmək üçün mexanika daha yaxşıdır. Bəli, o qədər də rahat deyil, tez-tez qıcıqlanmaya səbəb olur və gəzinti xoş olmur. Ancaq yenə də bu, 2-3 ildən sonra dəyişəcəyiniz ilk avtomobildir. Sonra əvəzolunmaz təcrübəyə görə ilk mexanikinizə minnətdar olacaqsınız.

Hazırladı:

Natiq Nazimoğlu,

Avto Klub Azərbaycanın baş administratorı

Twitter