“Gürcüstan qonşu ölkələrlə müqayisədə əmin-amanlıq adasıdır, lakin bu fakt bizi bircə dəqiqəliyinə də rahatlaşdırmamalıdır”

Avropa İttifaqı (Aİ) öz qapılarını, koronavirusun yayılması baxımından təhlükəli hesab etmədiyi 15 dövlətin vətəndaşlarının üzünə açdı. Gürcüstan bu siyahıda Aİ-yə daxil olmayan yeganə postsovet ölkəsidir. Ölkənin 3,7 milyonluq əhalisindən, bütünlükdə min nəfərdən də az adam virusa yoluxub, onlardan isə cəmi 15 nəfəri həyatla vidalaşıb.

Müqayisə üçün xatırladaq ki, əhalisinin sayı Gürcüstana yaxın olan Ermənistanda hər gün yüzlərlə yeni yoluxma halı qeydə alınır, ümumi xəstələrin sayı 26 min nəfəri ötüb, 500-ə qədər insan ölüb.

Gürcüstan təcrübəsi

Bəs, Gürcüstan belə bir nəticəyə necə nail oldu? Vəziyyət necə dəyişdi? AYNA gürcü mediasının, rəsmi qurumlarının, həmçinin həmsöhbət olduğu Gürcüstan azərbaycanlılarının məlumatlarına istinadən, mənzərəyə aydınlıq gətirməyə çalışıb.

COVID-19-a birinci yoluxma halı Gürcüstanda fevralın sonunda qeydə alınıb. Hökumət dərhal reaksiya verib.

Martın ortalarında bütün məktəblər, universitetlər və həyati əhəmiyyət kəsb etməyən müəssisələr bağlanıb, ictimai nəqliyyat dayandırılıb. Martın 21-də fövqəladə vəziyyət rejimi elan edilib, kütləvi tədbirlər, şəhərdən-şəhərə səfərlər qadağan edilib. Gecələr komendant saatı tətbiq olunub.

Gürcüstanın başlıca dini bayramı olan Pasxası zamanı – aprelin 19-da hökumət fərdi avtomobillərdən istifadəni və məzarları ziyarət etməyi yasaqlayıb. “Biz pandemiya təhlükəsi barədə Gürcüstanda xəstəliyin qeydə alınmasından bir ay əvvəl düşünməyə başladıq. Ölkəmizin xüsusiyyətlərini, onun yerləşdiyi ərazini və kiçik ölçülərini nəzərə alanda gördük ki, biz başqalarının təcrübəsini tətbiq edə bilməyəcəyik”, – deyə Baş Nazir Georgi Qaxariya bildirib.

Hökumət üçün tövsiyələrin hazırlanmasını, maarifçilik işinin aparılmasını və vətəndaşları COVID-19-la bağlı vəziyyət barədə daimi məlumatlandırmağı Milli Sağlamlıq və Xəstəliklərə Nəzarət Mərkəzinin aparıcı mütəxəssisləri öz üzərlərinə götürüblər. Bu Mərkəzə tabe olan Luqar adına laboratoriya 2017-ci ildə Rusiyanın dezinformasiya kampaniyasının hədəfinə çevrilmişdi. (Qeyd: Riçard Luqar – postsovet ölkələrinə kütləvi qırğın silahlarını məhv etməkdə yardım məqsədi daşıyan Nann-Luqar proqramının həmmüəllifi, amerikalı senator – hazırda vəfat edib).

Həmin qaralama kampaniya çərçivəsində sonradan təkzib edilmiş materialların müəllifləri iddia edirdilər ki, guya burada bioloji silahlara dair ABŞ-ın maraqlarına uyğun gizli tədqiqatlar aparılır. Məhz Luqar laboratoriyasının ekspertləri Gürcüstanda koronavirusa qarşı mübarizəyə rəhbərlik ediblər.

“Üç muşketyor”

Pandemiyaya qarşı mübarizədə düzgün taktika seçilməsinə görə Gürcüstan əhalisi üç alimə minnətdardır və onları da “Üç muşketyor” adlandırır: Milli Sağlamlıq Mərkəzinin rəhbəri Amiran Qamkrelidze, Luqar adına laboratoriyanın rəhbəri Paata İmnadze, Tbilisinin İnfeksiya Xəstəlikləri, QİÇS və İmmunologiya Mərkəzinin rəhbəri Tengiz Tsertsvadze.

Qrupun “Dartanyan”ı isə Tbilisinin birinci universitet klinikasının direktoru Levan Patianidir. O, gündəlik brifinqlərini indi də davam etdirir.

Daha bir məşhur sima – Tbilisinin İnfeksiya Xəstəxanasının baş həkimi Marina Ezuqbaya koronavirusla mübarizə kampaniyasının simvolu rolunu oynayır. Bu mütəxəssislər Gürcüstanda əsl qəhrəman hesab olunurlar. Onların tövsiyələrinə hamı səylə əməl etməyə çalışır. 

İyunun 30-da Amiran Qamkrelidze əldə olunmuş nailiyyət barədə məlumat verib: “Biz əhalinin hər milyon nəfərinə 30 minə yaxın test keçirdik. Xəstələnənlərin 86%-i sağaldı, 15 nəfər öldü. Ölüm səviyyəsi 1,6% təşkil edir ki, bu da dünya üzrə çox az sayılır. Gürcüstanda hazırda 19 laboratoriya COVID-19 testlərini davam etdirir”.

Hökumətə etimad

Gürcüstan hökuməti tövsiyələrə ciddi surətdə əməl etdiyi üçün ölkə əhalisinə minnətdarlığını bildirdi. Karantin qaydalarının pozulmasına görə yüksək cərimələr də (fiziki şəxslər üçün min dollar, hüquqi şəxslər üçün 3 min dollar) buna şərait yaratdı.

Avtobus dayanacaqlarında “Evqə qal” xəbərdarlığı ilə elektron tablolar quraşdırıldı. Mobil operatorlar xəbərdarlığı müştərilərin telefonlarına ötürürdü. Gürcüstan cəmiyyətində nə qədər dərin siyasi çatlar olsa da, insanlar pandemiya ilə mübarizə məsələsində tam yekdillik nümayiş etdirirdilər.

Baş Nazir Georgi Qaxariya BBC-yə bunları bildirib: “Gürcüstan əhalisinin əməkdaşlığa hazırlığı və bütün göstərişlərə, tövsiyələrə əməl etməklə ortaya qoyduğu nümunəvi sosial məsuliyyət xəstəliyin qarşısını almaqda yardımçı oldu”.

Bazar günü keçirilən Pasxa böyük imtahan idi. Ölkə üzrə minlərlə insanın gecə kilsələrə axışacağı narahatlıq doğururdu. Nüfuzlu gürcü pravoslav kilsəsi dini mərasimi əvvəldən axıra qədər icra etdi və hətta ayin zamanı ümumi qaşıqlardan istifadəyə də məhdudiyyət qoymadı. Amma insanların əksəriyyəti alimlərin məsləhətinə qulaq asıb evdə qaldı.

Məhdudiyyətlərin götürülməsi

Gürcüstanda bir çox müəssisələr, mağazalar və restoranlar artıq işə başlayıb. Amma insanların sıx olduğu qapalı yerlərdə maskaların taxılması yenə də məcburidir. Sosial məsafə qaydaları və kütləvi tədbirlərə qoyulmuş məhdudiyyətlər də ciddi şəkildə qüvvədədir.

Tibb müəssisələrinə daxil olarkən yalnız xəstənin özünün daxil olmasına icazə verilir, xəstəylə birgə bir neçə adamın tibb müəssisələrinə daxil olmasına icazə yoxdur.

Bir sözlə, Gürcüstanda insanların hökumətə etimadı, onun qərarlarına qeyd-şərtsiz boyun əyməsi, qaydalara əməl etməsi, məsuliyyətli olması qonşu ölkənin COVID-19-la mübarizədə qalib olmasına gətirib çıxardı.

Gürcüstan hökuməti iyulun 1-dən ölkənin sərhədlərini xaricilər üçün açmağı planlaşdırırdı, lakin vaxtı uzatmalı oldu. Bu il turizm sektorunun perspektivi çox solğun görünür.

Milli Sağlamlıq Mərkəzinin rəhbəri ehtiyatla danışır: “Gürcüstan qonşu ölkələrlə müqayisədə ada, əmin-amanlıq oazisi kimi görünür, ancaq bu, bizə bircə dəqiqəliyinə də rahatlaşmağa əsas vermir. Yeni hallara dair gündəlik göstəricilərin birrəqəmli olması bizi sakitləşdirməməlidir. Biz həmişə tam hazır vəziyyətdə qalmalıyıq”…

Twitter