Son günlərdə gündəmi zəbt edən müzakirə və polemikalar göstərdi ki, kənardan heç nəyi vecinə almayan, məişət qayğıları ilə məşğul kimi görünən şəxslər də yeri gələrsə, ortaya mövqe qoymaq iqtidarındadırlar.

Mövzunun nə olmasından asılı olmayaraq, bu, olduqca sevindirici haldır. Yaşından, vəzifəsindən, harda yaşamasından asılı olmayaraq, özünü azərbaycanlı sayan hər bir kəs məlum mövzu ilə bağlı öz mövqeyini göstərdi, müzakirələrə qoşuldu, nəyəsə etiraz etdi, bir-birinə dəstək oldu. İctimai qınağın hər hansı bir formada təzahürü millətin yekdilliyindən xəbər verir. Kaş ki, bu özünü hansısa vətəndaşın bizə məlum olmayan səbəbdən ortaya atdığı önəmsiz bir fikirdə deyil, daha ciddi məsələlərdə büruzə verərdi.

Uzun müddətdir ki, sosial şəbəkələrin müzakirə mövzusu hansısa efir qadınının qısa ətəyi ilə “xəyanətkar qadın”ın qırxılan saçı arasında gedib-gəlirdi. Pafoslu sözlərlə bəzəmək istəmədiyim son hadisə isə bu ayların ən ciddi müzakirə mövzusu olaraq gündəmi tamamilə dəyişdi. Lakin məsələnin Milli Qəhrəmanın valideynlərinə, Milli Məclisə, qardaş ölkə mediasına qədər gedib çıxmasına şərait yaratmaq bizim öz səhvimizdir.

Söz azadlığının mövcudluğundan ağız dolusu danışdığımız bir zamanda gənc bir qızın bəyənmədiyimiz, razı olmadığımız fikirlərinə qarşılıq olaraq aqressiv, kobud, radikal reaksiya verməli deyildik. Məsələnin xanımın məhkəməyə verilməsi qədər böyüməsi vətəndaş cəmiyyətimizin qüsuru hesab olunmalıdır. Hər kəsə gün kimi aydın olan həqiqətlərimizi hansısa vətəndaş qəbul etmirsə, bu, öz günahımızdır. Məhkəmə, təhqirli cavablar, aşağılamalar xanımın öz fikrini nəinki dəyişməyəcək, hətta bu fikrində inadlaşmasına səbəb olacaq.

Əvvəlcə öz səhvlərimizdən danışaq.

Cəmiyyətin öz qəhrəmanını müdafiə etməsi, vətəndaş mövqeyini ortaya qoyması alqışa layiqdir. Lakin hər hansı bir qızcığazın sayıqlamaları buna layiq idimi?

Onu bizim dəyərlərimizə hörmətlə yanaşmamaqda ittiham etdiyimiz zaman öz vətəndaşımızın ünvanına təhqirlər yağdırdıq, onu aşağıladıq, linç etdik. Bəs buna ehtiyac var idimi?

Biz cəmiyyət olaraq dəyərlərimizlə paralel öz ictimai qınaq mexanizmimizi də formalaşdırmalıyıq.

Şortikli qız, cinsi azlıq nümayəndəsi olan ekstrasens, ictimai nəqliyyatda söyüşlə danışan sərnişin... Biz axı bu mövzulardan daha yüksəkdəyik. Axı daha önəmli, daha əhəmiyyətli, daha ciddi mövzulara toxunmaq vaxtıdır.

Məsələn, qadın zorakılığına, regionlarda qız uşaqlarının təhsil ala bilməməsinə, cinsi istismara, pedofilliyə, məişət cinayətlərinə, narkotik maddələrin gənclər arasında yayılmasına və bu kimi onlarla mövcud problemə qarşı birləşib ictimai qınaq formalaşdırmaq mümkündür.

Minlərlə insanın haqqında danışdığı və yavaş-yavaş aktuallığını itirən bu mövzu haqda çox yazmaq olardı, amma, zənnimcə, hər kəsin mövqeyi aydındır.

Bəli, heç bir dövlət, heç bir qurum, heç bir cəmiyyət öz vətəndaşına kimləri özünə qəhrəman seçməlidir deyə bir göstəriş verə bilməz. Amma pasifizmin də öz sərhədləri var.

Qloballaşan dünyada vətən, bayraq, ordu, milli mənsubiyyət məfhumları öz müqəddəsliyini və toxunulmazlığını itirməkdədir. Bunun sosial, fəlsəfi səbəbləri olduğu qədər də siyasi səbəbləri var. Yeni nəsil olaraq biz sülh tərəfdarı ola, müharibəni lənətləyə bilərik. Bu, hətta bizim borcumuzdur. Bəşəri dəyərlərə yiyələnmək, irqi, dini mənsubiyyətə fərq qoymadan dünya insanını sevmək və gələcək nəsilə də bu ideologiyanı ötürmək bizim ümdə vəzifəmizdir.

Lakin bunları etdiyimiz zaman öz milli mənsubiyyətimizi, tariximizi, mənəviyyatımızı, dəyərlərimizi və ən əsası itkilərimizi unutmamalıyıq.

Mövzunun xırdalıqlarına enərsək, günlərlə müzakirə olunacaq hadisələr, tarixi faktlar, faciələrimiz var. Baş verənləri yad edib özümüzə acımaq yerinə tarixdən dərs alıb sələflərimizin səhvlərini təkrarlamamalıyıq. Babalarımıza edilən Mart xəyanətini əfv edib yeni Xocalılara yol verməməliyik.

Bəli, biz sülh tərəfdayıq, biz bəşəri dəyərlərə hörmətlə yanaşırıq, lakin biz müharibə şəraitindəyik.

İndi isə keçək ikinci məqama.

Tolerantlıq, liberallıq, kosmopolitlik kimi deyişi gözəl sözlər dünyaya sülh vəd edə bilər, amma bu ideologiyalar özləri də dəyər, inanc və əqidələrə dözümlü yanaşmağı tələb edir. Bu ideologiyalardan heç biri hər hansı bir cəmiyyətin inancını, dəyərini və mənəviyyatını nəinki təhqir etmək, heç sual altına qoymağa da izn vermir.

Müasir dünyanın bizə sunduğu tolerantlıq nədir? Krenstonun sözləri ilə desək, dözümlülük xoşlanılmayan və ya bəyənilməyən hər hansı bir şeyin mövcudluğunda təmkinlik göstərmə siyasətidir. Hər kəsin mövcud hadisə, dəyər və şəxslərə öz subyektiv yanaşması, subyektiv dəyərləndirməsi ola bilər, olmalıdır. Lakin elə mövzular var ki, onlara toxunanda iki dəfə düşünmək lazımdır. Yaşadığın cəmiyyətin heysiyyətinə toxunacaq fikirlərini “söz azadlığı” deyib ifadə etməkdənsə, həqiqət bildiyin düşüncələri özün üçün saxlamaq daha məqsədəuyğundur.

Məqsəd sadəcə olaraq hər kəsdən fərqli düşündüyünü cəmiyyətə göstərmək idisə, buna nail olundu. Yox əgər bu addım Devis Harri olmaq cəhdi idisə, bunun üçün hələ çox çalışmaq lazımdır.

Twitter