 |
|
Azərbaycanda gələn il də minimum pensiyanın 280 manat olması nəzərdə tutulur.
“Report”un əldə etdiyi məlumata görə, bu, Hesablama Palatasının “2024-cü ilin dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsinə rəyində əksini tapıb.
Bununla belə, sənədə əsasən, bu il 280 manat pensiya alanlar gələn ildən indeksasiya ilə 280 manatdan çox pensiya alacaqlar.
Xatırladaq ki, bu il ölkədə minimum pensiya 280 manatdır.
Bir müddət öncə “Sputnik V” vaksinini hazırlayan Hamaley adına mərkəzin direktoru Aleksandr Ginzburq sözügedən vaksinin yeni COVID-19 ştamlarından qorumadığını bildirib. Onun sözlərinə görə, “Sputnik V”nin orijinal variantı ilk iki il ərzində COVID-19-dan qoruyub, lakin yeni ştamların meydana çıxması ilə onun effektivliyi azalmağa başlayıb. Ginzburq, həmçinin əlavə edib ki, bu gün “Sputnik V” vaksini, ümumiyyətlə, COVİD-19-dan qorumur.
Bəs hazırda Azərbaycanda “Sputnik V” peyvəndindən istifadə edilir?
Məsələ ilə bağlı Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyindən (TƏBİB) “Trend”in sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, hazırda Azərbaycanda “Sputnik V” peyvəndindən istifadə olunmur.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda oktyabrın 16-dan 22-nə qədər koronavirus (COVID-19) əleyhinə vaksin vurulmayıb.
Ölkədə vurulan vaksinlərin ümumi sayı 13 969 897, birinci mərhələ üzrə vaksinasiya olunanların ümumi sayı 5 413 570, ikinci mərhələ üzrə vaksinasiya olunanların sayı 4 884 373, üç və daha çox doza vaksin vurduranların sayı 3 405 524, pozitiv nəticədən sonra buster doza üzrə vaksinasiya olunanların sayı isə 266 430 təşkil edir.
Xatırladaq ki, Azərbaycanda Çinin “SINOVAC”, İngiltərənin “AstraZeneca/Vaxzevria”, Almaniyanın “Biontech/Pfizer” və Rusiyanın “Sputnik V” vaksinləri tətbiq olunurdu.
Gələn il büdcədən maliyyələşən təşkilatlarda maaşların ödənilməsi üçün nə qədər vəsaitin xərclənəcəyi məlum olub.
“Qafqazinfo”nun məlumatına görə, Maliyyə Nazirliyi 2024-cü ilin dövlət büdcəsinin xərclərinin iqtisadi təsnifat üzrə bölgüsünü açıqlayıb. Sənəddə qeyd edilib ki, növbəti ildə dövlət bücəsindən əməyin ödənişi üzrə 9 milyard 7,2 milyon manatın xərclənməsi nəzərdə tutulur.
Bəs, 2024-cü ildə maaşlar nə qədər arta bilər?
Qeyd edilən göstərici hansı sahələrdə nə qədər əməkhaqqı artımlarının olacağını təfərrüatı ilə deməyə imkan verməsə də, müəyyən təsəvvür yaratmağa imkan verir. Belə ki, gələn il əməyin ödənilməsi xərclərinə yönəldiləcək vəsaitin məbləği cari ilin müvafiq göstəricinə nisbətən, cəmi 510 milyon manat və ya 6 faiz çoxdur. Hərçənd ki, bu il üçün nəzərdə tutulan əməyin ödənilməsi fondu 8 milyard 497,2 milyon manatdır ki, bu da ötən il bu istiqamətdə xərclənən vəsaitdən 1 milyard 31,5 milyon manat çoxdur. Başqa sözlə, 2024-cü ildə əməkhaqlarının artırılması üçün nəzərdə tutulan vəsait 2023-cü ildəkindən 2 dəfə azdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, 2022-ci ildə minimum əməkhaqqı 20 faiz artırılaraq 250 manatdan 300 manata, 2023-cü ildə isə 15 faiz artırılaraq 300 manatdan 345 manata yüksəlib. Bu artımlar özündən əvvəlki illərdəki inflyasiya göstəricilərinə əsasən reallaşmışdı. Belə ki, 2021-ci ildə orta illik inflyasiya 6,7 faiz olsa da, illik inflyasiya 12 faiz təşkil etmişdi. 2022-ci ildə isə orta illik inflyasiya 13,9 faiz olmuşdu.
2021-ci və 2022-ci illərdəki ikirəqəmli inflyasiya 2023-cü ildə birrəqəmli ilə əvəz olunmaqla əhalinin gəlirlərinin, o cümlədən əməkhaqlarının artımından əhəmiyyətli dərəcədə geridədir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2023-cü ilin yanvar-avqust aylarında ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışanların məvacibləri 2022-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 11,3 faiz artıb. Həmçinin yanvar-sentyabr aylarında əhalinin gəlirləri 13,8 faiz çoxalıb. Bu dövrdə orta illik inflyasiya 11,7 faiz, illik inflyasiya isə 8 faiz olub. Yanvar-sentyabr aylarında isə inflyasiya tempi azalaraq orta illik inflyasiya 10,9 faizə, illik inflyasiya 5,1 faizə enib. Bir sözlə, gəlirlərin artım tempi inflyasiyanı üstələməkdədir və ilin sonuna doğru getdikcə fərqin daha da artacağı istisna deyil.
2024-cü ildə isə orta illik inflyasiyanın 5,2 faiz olacağı proqnozlaşdırılır. Düzdür, ötən il də 2023-cü ildə inflyasiyanın 6,9 faiz olacağı proqnozlaşdırılmışdı. Lakin sonradan inflyasiyanın ilə ikirəqəmli göstərici ilə başlaması fonunda proqnoz rəqəmi da əvvəlcə 10,6 faizə, daha sonra isə 9,5 faizə dəyişdirildi. Eləcə də ötən il cari ildə orta aylıq əməkhaqqının inflyasiya səviyyəsinə yaxın - 7,1 faiz artacağı proqlaşdırılsa da, yanvar-avqust aylarının yekununda bu göstərici faktiki olaraq 11,3 faizə yüksəlib (Bu rəqəmə özəl sektorda əməkhaqlarının leqallaşdırılmasının da təsir etdiyi istisna deyil).
Bu baxımdan gələn il orta aylıq əməkhaqqının cari ildəki göstəriciyə nisbətən 5,4 faiz artacağının proqnozlaşdırılması hələ yekun demək deyil. Bu mənada əməkhaqlarının aşağı olduğu sahələrdə, həmçinin işğaldan azad edilmiş ərazilərdə çalışanların məvaciblərinin artırılacağını təxmin etmək olar. Bundan başqa, müvafiq qiymətləndirmədən uğurla keçən müəllimləri də əməkhaqları artacaq şəxslərin sırasına əlavə etmək olar.
Lakin istənilən halda, 2024-cü ildə böyük əməkhaqqı artımı gözlənilməsə də, cari ilin sonu və növbəti ilin əvvəlində baş verə biləcək iqtisadi proseslərın artımla bağlı planları dəyişdirməsi mümkündür.
Ölkə ərazisində oktyabrın 27-nə gözlənilən hava proqnozu açıqlanıb.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən verilən xəbərə görə, Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Səhər bəzi yerlərdə duman olacaq. Mülayim cənub-qərb küləyi əsəcək.
Havanın temperaturu gecə 14-17 dərəcə isti, gündüz 22-27 dərəcə isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 758 mm civə sütunu, nisbi rütubət 60-70% olacaq.
Azərbaycanın rayonlarında havanın əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Gecə və səhər bəzi rayonlarda duman olacaq. Şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturu gecə 11-16 dərəcə isti, gündüz 24-29 dərəcə isti, dağlarda gecə 3-8 dərəcə isti, gündüz 12-17 dərəcə isti olacaq.
Sosial yardıma növbəti dəfə müraciət etmiş ailənin əmlakı barədə məlumat düzgün göstərilmədikdə maddi-məişət şəraitinin müayinəsi aparılmadan ailəyə sosial yardımın təyin olunmasından imtina ediləcək.
Bu, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə “Ünvanlı dövlət sosial yardımın alınması üçün müraciət edilməsi, onun təyin olunması, verilməsi və verilməsindən imtina edilməsi Qaydaları”nda edilən dəyişiklikdə əksini tapıb.
Qərara əsasən, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun struktur bölmələri və ya DOST” mərkəzləri sosial yardım üzrə işçisi tərəfindən ailənin maddi-məişət şəraitinin müayinəsi aparılarkən aşağıdakı halların aşkar edilməsi səbəbindən sosial yardımın təyin olunmasından imtina edilməsi barədə müvafiq qərar çıxarıldıqda və həmin
ailənin növbəti müraciəti zamanı bu hallar aradan qaldırılmadıqda maddi-məişət şəraitinin müayinəsi aparılmadan ailəyə sosial yardımın təyin olunmasından imtina edilməsi barədə müvafiq qərar çıxarılır:
-ailənin “Ərizə-bəyannamə”də göstərdiyi ünvan düzgün olmadıqda;
- ailənin əmlakı barədə məlumat düzgün göstərilmədikdə.
Həmçinin qərara əsasən, Aşağıdakı hallar istisna olmaqla, ailənin tərkibində dəyişikliklər baş verdikdə sosial yardımın ödənişi dayandırılacaq və ailənin sosial yardım almaq hüququna
Təmsilçinin müraciəti əsasında yenidən baxılacaq:
- ailədə yeni uşaq doğulduqda və ya övladlığa götürüldükdə;
-ailə üzvü (üzvləri) vəfat etdikdə (Təmsilçi istisna olmaqla);
- ailə üzvü müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırıldıqda və ya müddətli həqiqi hərbi xidmətdən ehtiyata buraxıldıqda;
- əmək qabiliyyətli olan ailə üzvünün birinci dərəcə əlilliyi olan şəxsə, 8 yaşına çatmamış uşağa və ya sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşağa qulluq etməsi və ailənin əmək qabiliyyətli 23 yaşadək üzvünün əyani təhsil alması qeyd olunan müddətlər başa çatması başa çatdıqda.
Bu məsələdə tələsmək olmaz. İlk növbədə Xankəndidə kimin hansı mülkiyyətinin olduğu müəyyən edilməli və inventarizasiya aparılmalıdır. Bundan sonra əvvəl orada yaşamış azərbaycanlıların da mülkiyyət hüququnu təsbit edən sənədlər hazırlanmalıdır. Çünki Xankəndidə elə evlər var ki, azərbaycanlılara məxsus olub və ermənilər tərəfindən zəbt edilib.
Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında Xankəndini tərk edən ermənilərin özəl mükliyyətinin dövlət tərəfindən qorunması və bu halda azərbaycanlıların əraziyə necə köçürüləcəyi haqda danışarkən millət vəkili Fazil Mustafa deyib.
Millət vəkili bildirib ki, bu proseslərdən sonra mülkiyyət məsələlərini ya satınalma, ya da köçüb yaşamaq yolu ilə həll etmək mümkündür:
“Yəni, ermənilər köçüb öz mənzillərində yaşaya bilərlər. Amma bunun üçün gərək inventarlaşma aparılsın və öncədən azərbaycanlılara məxsus olan evlərin də inventarizasiyası gerçəkləşsin. Beləliklə aydın olsun ki, ümumilikdə nə qədər ev olub və neçə şəxs buradan köçüb. Hələ ki, ermənilərin tam qayıdışı üçün hansısa əlamətlər yoxdur. Amma qətiyyən mülkiyyətə toxunmaq olmaz. Sonradan qarşımıza hansısa bir problem çıxmasın deyə, məsələ üzərində çox ciddi düşünməli, ehtiyat və təmkinlə qərarlar çıxarmalıyıq”.
Lokal antiterror tədbirləri zamanı həyatını itirən şəhidlərimizin ailələrinə Prezident təqaüdü təyin edilib.
Trend xəbər verir ki, bunu əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev deyib.
“Onlar üçün pensiya təyinatı üzrə sənədləşmə işləri aparılır. Təxminən 40 faizdən çoxunun pensiyaları təyin edilib. Həmçinin, İcbari tibbi sığorta çərçivəsində ödəmələr təmin edilib. Qısa müddət ərzində bütün ödəmələr tam şəkildə icra olunacaq”, - nazir əlavə edib.
Bu gün paytaxt Bakıda yaşayış evinin tikintisi üçün boş torpaq sahələri tapmaq müşkülə çevrilib. Artıq kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda da fərdi yaşayış evləri inşa edilir və məskunlaşma aparılır. Belə evlərin isə sənədləri yoxdur. Ona görə də sənədsiz evlərin sayı kifayət qədər çoxluq təşkil edir. Bəs bu evlər nə vaxt sənədləşdiriləcək və ya sökülmə təhlükəsi varmı?
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında sənədsiz evlər probleminə toxunub.
Onun sözlərinə görə, Bakı və Abşeron ərazisində 500 mindən çox çıxarışsız fərdi həyət evləri mövcuddur. Bu evlərin bir hissəsi Sovet dövründən qalıb, digər hissəsi isə 1990-cı ildən sonra salınmış yaşayış massivlərinə məxsusdur.
Ekspert deyir ki, Sovet dövründən qalan evlər əsasən Yasamal, “Alatava”, “Sovetki”, “Kubinka” və digər ərazilərdə salınsa da, yaşayış evləri üçün çıxarış verilməyib: “Baxmayaraq ki, həmin torpaq əraziləri məhz yaşayış təyinatlı olub. 1990-ci ildən etibarən Bakıdan Sumqayıta qədər olan ərazilərdə tikilən həyət evlərində isə torpaqların təyinatı fərdi yaşayış üçün nəzərdə tutulmayıb. Ona görə də bu torpaqlar üçün çıxarış almaq olmur. Sadəcə olaraq yerli icra hakimiyyəti, bələdiyyə və digər qurumların balansında olan torpaqlar vətəndaşlara satılandan sonra orada tikinti işləri aparılıb. Əkin sahələri, neft əraziləri da bələdiyyə torpağı kimi satılıb. O torpaqlarda inşa edilən evlərin sahibləri çıxarış almaq istəyəndə bəlli olur ki, həmin torpaq bələdiyyənin deyil, tam fərqli qurumun balansında olan torpaqdır. Yəni bələdiyyələrin onları satmağa hüququ yox imiş”.
E.Fərzəliyev bildirib ki, vətəndaşların aldıqları torpağın təyinatına uyğun istifadə etməməsi gələcəkdə bir sıra problemlərlə üzləşməsinə yol açır: “Başlıca problem isə həmin evə görə çıxarış ala bilməməkdir. Təyinatı üzrə olmayan torpaq üzərində inşa olunmuş tikililər qanunvericiliklə mülkiyyətə keçirilə bilmir. Əgər o torpaq əkin sahəsi və ya digər təyinatlar üzrə nəzərdə tutulubsa, onun üzərində ev tikmək qanunla qadağandır”.
Bakı şəhərində yaşanan sıxlığın səbəbinə də toxunan ekspert hesab edir ki, tikinti normasının gözlənilməməsi problemin daha da böyüməsinə yol açır:
“Tikinti şirkətlərinin normativlərə əməl etməməsi qanun pozuntusudur. Bu gün sıx tikilən binaların hər hansısa birində yaranmış qəzalı durumla bağlı bina sökülməli olsa, ətrafındakı bütün binalara ziyan dəyəcək. Bir binanı inşa edərkən gələcəkdə onun sökülməsi ehtimalını da nəzərə almaq vacibdir. Çıxarışsız evlərlə bağlı problemin həll olunmasının əmlak bazarına təsirlərinə gəlincə, bu dəyişiklik daşınmaz əmlak bazarında təklifin artacağına yol açacaq. Bundan başqa, əmlak bazarında qiymətlərin aşağı düşməsi də mümkündür".
Qeyd edək ki, hələ 2011-ci ilin martında Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində keçirilən müşavirədə prezident İlham Əliyev rəsmi icazə olmadan tikilmiş evlərin sənədləşdirilməsi ilə bağlı hökumətə xüsusi tapşırıq verdiyini deyib.
Həmin tarixdən etibarən hökumət tərəfindən bir sıra tədbirlər görülüb. Belə ki, 2015-2019-cu illərdə “Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” Qanuna edilmiş dəyişikliklərə əsasən, sənədsiz evlərin qeydiyyatı asanlaşdırılıb. Həmin dəyişiklərin icrası nəticəsində təxminən 200 minə yaxın fərdi yaşayış evi və mənzil sənədləşdirilib. Lakin bu gün hələ də sənədsiz evlərlə bağlı problem aktual olaraq qalmaqdadır.
Son vaxtlar bəzi media subyektlərində və sosial şəbəkələrdə ölkəmizin müxtəlif ərazilərində daimi qeydiyyatda olan və faktiki olaraq yaşayan vətəndaşların da Xankəndiyə və Qarabağın digər yaşayış məntəqələrinə köçürülməsinin mümkünlüyü, bununla bağlı Dövlət Komitəsində və onun yerlərdəki nümayəndəliklərində yazılı müraciətlərin qəbul edildiyi barədə doğru olmayan məlumatlar yayılıb.
Bu barədə Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsindən bildirilib.
"Bununla əlaqədar olaraq bildiririk, Dövlət Komitəsi yalnız məcburi köçkün vətəndaşların əvvəlki yaşayış yerinə qayıdışı məsələsi ilə məşğul olur və Böyük Qayıdış Proqramı çərçivəsində hazırda bərpa edilən, yenidən tikilən yaşayış məntəqələrinə sakinlərin köçürülməsi aparılır. Bir daha qeyd edirik ki, Dövlət Komitəsi adından sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatlar həqiqəti əks etdirmir" - məlumatda qeyd edilib.
Məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsi ilə bağlı dəstək tədbirlərinin icrası onların öz doğma yurdlarına qayıdışı başa çatana qədər davam etdiriləcək.
Bu, Maliyyə Nazirliyinin "2024-2027-ci illər üzrə Ortamüddətli Büdcə Çərçivəsi” məlumatında əksini tapıb.
Qeyd edilib ki, düşmən işğalından azad edilmiş əzəli Azərbaycan torpaqlarına Böyük Qayıdış məqsədinin reallaşdırılması ortamüddətli dövrdə ölkənin milli xərc prioritetlərindən birini təşkil edəcək. Bu istiqamətdə 2022-2026-cı illərdəhəyata keçirilməsi nəzərdə tutulan tədbir və layihələr "Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı”nda öz əksini tapıb. Ortamüddətli dövrdə əhalinin dayanıqlı məskunlaşması üçün həmin ərazilərdə ilkin şəraitin yaradılması planlaşdırılır.
Beləliklə, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında "ağıllı şəhər və ağıllı kənd” konsepsiyaları əsasında yaşayış və qeyri-yaşayış komplekslərinin inşası davam etdiriləcək. Bu əsasda bütün bölgə qabaqcıl standartlara uyğun sosial-iqtisadi və mədəni infrastrukturla tam təmin ediləcək və turizm infrastrukturu bərpa olunacaq.