 |
|
Nobel mükafatı laureatı Əziz Səncər AMEA-nın fəxri üzvü seçilib.
"Report" xəbər verir ki, bununla bağlı məsələ AMEA-nın bu gün keçirilən ümumi yığıncağında müzakirəyə çıxarılıb.
Qeyd olunub ki, AMEA prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli Akademiyada elmi prioritetlərin müəyyənləşdirilməsinə və Elmlər Akademiyasının beynəlxalq elmi əməkdaşlığının gücləndirilməsinə verə biləcəyi töhfələri nəzərə alaraq, dünya miqyasında tanınmış elm xadimi, türk dünyasının elm sahəsində ilk Nobel mükafatı laureatı, professor Əziz Səncərin AMEA-nın fəxri üzvü seçilməsi ilə bağlı təşəbbüs irəli sürüb və məktubla ona müraciət edib.
Vurğulanıb ki, professor Əziz Səncər akademik İsa Həbibbəylinin təklifinə müsbət cavab verib və Azərbaycanda elmin inkişafına əlindən gələn dəstəyi göstərməyə hazır olduğunu bildirib.
AMEA-nın Kimya Elmlər Bölməsinin ümumi yığıncağının vəsatətini nəzərə alaraq, AMEA-nın ümumi yığıncağında Nobel mükafatı laureatı Əziz Səncərin AMEA-nın fəxri üzvü seçilməsi ilə bağlı açıq səsvermə keçirilib. Səsvermənin nəticələrinə əsasən, Nobel mükafatı laureatı Əziz Səncər AMEA-nın fəxri üzvü seçilib.
Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov dekabrın 5-də Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərinə səfər edəcək.
“Report” xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyindən bildirilib.
Qeyd olunub ki, dekabrın 5-də Moskvada Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun sədrliyi ilə Xəzər əməkaşlığına diqqətin artırılması ilə bağlı iclas keçiriləcək.
Toplantıda İran, Qazaxıstan, Rusiya və Türkmənistanın xarici işlər nazirləri də iştirak edəcək.
İclasda cari məsələlərin müzakirə olunacağı da gözlənilir.
Ermənistan-Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması Qərb platformasında (Brüssel) baş tutarsa, İrəvan hökumətinin rəhbəri Nikol Paşinyan “Nobel” sülh mükafatına təqdim oluna bilər. Bu barədə ilk dəfə TV Musavat diplomatik qaynaqlara istinadən məlumat yayıb. İddia olunur ki, hətta Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana Qərb koalisiyası adından xüsusi “Nobel” vədi verilib.Burada məqsəd sülh müqaviləsi imzalamağa vadar olan Nikol Paşinyanı erməni xalqının və dövlətinin xilaskarı kimi göstərmək, onun zədəli reytinqini bərpa edərək, hakimiyyətdə qalmasını təmin etməkdir. Eyni zamanda Rusiyanı bu prosesdən kənarlaşdırmaq, sazişi Qərb paytaxtlarının hakimliyi altında imzalamaq da əsas hədəflərdən biridir. Məhz bu perspektivi ideologiyalaşdırmaq üçün Azərbaycanın guya Ermənistana hücum edəcəyi barədə dezinformasiya paketi dövriyyəyə buraxılıb. Belə bir “dramatik” situasiyada Paşinyanın sülh bağlamağa nail olması onun xüsusi xidməti, diplomatik və siyasi qabiliyyətləri kimi təqdim olunacaq. Eyni zamanda Qərbin (ABŞ, Fransa, Aİ) Ermənistanı Rusiya və Azərbaycanın caynağından qurtarmaq əfsanəsi də uydurulacaq.
Ermənistanın işğalçı siyasəti ilə başlamış konflikt son 65-70 ilin ən qanlı və uzunömürlü etnik münaqişəsi sayılır. Bu münaqişə zamanı Azərbaycan ərazilərinin 20 faizi erməni işğalı altına düşmüş, 35 min şəhid vermişik. 1 milyona yaxın vətəndaşımız qaçqın düşüb, onların əmlakları talan edilib, evləri sökülərək, xarabaya çevrilib. 30 ilə yaxın davam edən işğal 2020-ci ildə 44 günlük müharibə, 2023-cü ildə isə 1 günlük antiterror tədbirləri ilə başa çatıb. Yəni əslində Azərbaycan öz torpaqlarında separatizmi bitirməklə, münaqişəyə son qoyub və sülhü təmin edən yeganə tərəf olub. Belə bir halda Qərb paytaxtlarının Nikol Paşinyanı sülh təminatçısı kimi təqdim etməyə hazırlaşması absurd və yalan əsaslıdır. Çünki "Nobel" Sülh Mükafatı dünyada sülh və əmin-amanlıq uğrunda əmək sərf edən, mübarizə aparmış şəxslərə və təşkilatlara təqdim edilir. Paşinyan isə işğalçı bir dövlətin başçısı olaraq, iki ölkə arasında sülh yaranması üçün heç bir xidmət göstərməyib. Tam əksinə, “Qarabağ Ermənistandır, nöqtə” şüarının müəllifi olaraq, ölkəsini və Azərbaycanı qanlı müharibəyə sürükləyən bir savaş suçlusudur.
Ona görə də əgər iki ölkə arasında sülh müqaviləsi imzalanarsa, burada ən azından hər iki tərəfin rolu barədə danışmaq olar. Qiymətləndirmə də birtərəfli ola bilməz və olmamalıdır. Konkret sülh müqaviləsinin imzalanması imkanlarına gəldikdə isə... Əgər Qərb məsələni “Paşinyana Nobel” şəklində qoyursa, o zaman çox gözləməli olacaq. Azərbaycan özünün torpaq və sərhəd bütövlüyünü təmin edib, separatizmi bitirib, düşmən ordusunu darmadağın edib. Hazırda ölkəmiz Ermənistana baxanda hərbi və siyasi komfort içərisindədir. Bu komfortu pozub, Paşinyana “Nobel komfortu” yaşadacaq addımları atmağa məcbur deyilik...
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev isə təklif edib ki, Prezident İlham Əliyevin namizədliyi "Nobel" Sülh Mükafatına təqdim edilsin: “Barak Obama heç nə etməyib, ona mükafat veriblər. Biz haqq müharibəmizdə bir uşağa, qadına güllə atmadıq, zərər vermədik. Dünyada hazırda davam edən müharibələr var. Minlərlə uşağın, dinc sakinin ölümünə dair faktlar, rəqəmlər var. Amma biz torpaqlarımızı azad edəndə heç bir uşağa, qadına zərər vermədik. Bütün bunlar Prezident İlham Əliyevin siyasətinin nəticəsi idi”.
Bəs erməni baş nazirə belə bir vəd verilibsə, Paşinyan özü bu kriteriyalara cavab verirmi? Doğrudanmı, dünənə qədər Qarabağda xunta rejimini dəstəkləmiş biri “Nobel”ə layiqdir?
Deputat, Nobel mükafatlarının tədqiqatçısı və bu sahə üzrə kitabın müəllifi Etibar Əliyevin “Yeni Müsavat”a bildirdiyinə görə, Paşinyana “Nobel” Sülh Mükafatının veriləcəyi inandırıcı görünmür. E.Əliyevin fikrincə, əlbəttə, sülh üzrə “Nobel” mükafatının verilməsində bir sıra paradokslar mövcuddur, amma erməni baş nazirin mükafatlanması mümkün deyil. Deputat hesab edir ki, Paşinyan müharibə lehinə olan erməni siyasətçidir, Ter-Petrosyan, Köçəryan və Sərkisyandan fərqli mövqe nümayiş etdirməyib. “O, belə hesab edirdi ki, 44 günlük müharibədə qalib gələcəklər, müdafiə sistemləri qurmuşdular, bizim torpaqlara külli miqdarda hərbi texnika yeridilmişdi, Paşinyanın səfərbərlik elan etməsi də buna sübutdur. İndi də Ermənistan hökumətinin başçısı bizim təklif etdiyimiz ədalətli sülh sazişindən boyun qaçırır. Əslində sülhdən yayınır. Onda necə "Nobel"ə namizəd görülə bilər? Müharibə tərəfdarı olan Paşinyana elə gəlirdi ki, qalib gələcəklər, digər tərəfdən isə Azərbaycan Prezidentinin qətiyyətli mövqeyini, rasional diplomatik siyasətini proqnozlaşdıra bilmirdilər". Onun sözlərinə görə, Ermənistanda səfərbərlik elan olunması, kütləvi silahlanma, Bərdə və Gəncənin vurulması Paşinyanın müharibə canisi obrazını yaratmışdı: “Ona görə Paşinyan qəddar mövqeyinə görə əvvəlki erməni qatil liderlərdən seçilmirdi. Sadəcə, Azərbaycan güclənmişdi, bu gün də xalq-dövlət birliyi monumental xarakter daşıyır və Prezidentin iradəsi ilə xalqın iradəsinin üst-üstə düşməsi Azərbaycanı qələbəyə apardı. Mən "Nobel" almış şəxslər haqda kitab yazmışam və bu gün də araşdırmalar aparıram. Paşinyan bu kriteriyalara uyğun gəlmir. Bundan əlavə, müharibədən sonra Paşinyan qoşunlarını Qarabağdan çıxarmadı. Azərbaycan da məcbur qalıb antiterror tədbirləri keçirdi. Əgər sülh istəsəydi, bundan əvvəl addımlar atardı. İndi də sülh sazişini uzatması onu əvvəlki erməni cani rəhbərlərdən fərqləndirmir. Ona görə Paşinyanın adının yanına sülh carçısı qoyulması düzgün deyil".
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Təsərrüfat İşlərinin Təşkili Şöbəsinə müdiri Elton Məmmədov vəzifəsindən azad edilib.
Qaynarinfo-nun əldə etdiyi məlumata görə, Samir Hüseynov sözügedən şöbənin müdiri təyin olunub.
Elton Məmmədov isə yeni yaradılmış Sosial Xidmətlər Şöbəsinə müdir təyin edilib. Bununla bağlı AMEA-nın prezidenti İsa Həbibbəyli müvafiq əmr imzalayıb.
Qeyd edək ki, AMEA-nın İşlər İdarəsinin sabiq müdiri olan Elton Məmmədov həm də keçmiş deputatdır. O, sabiq nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovun qardaşıdır.
Xəbər verdiyimiz kimi, noyabrın 27-də ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib.
“Telefon danışığı zamanı qeyd olunub ki, sülh müqaviləsinin mətni ilə bağlı Azərbaycan tərəfinin 2023-cü il sentyabrın 11-də Ermənistana təqdim etdiyi təkliflər Ermənistan tərəfindən noyabrın 21-də cavablandırılıb. Beləliklə, Ermənistan öz cavabını 70 gün gecikdirib. Yetmiş günlük gecikdirmə bir daha nümayiş etdirir ki, Ermənistan sülh müqaviləsinin mətnindən danışıqlar prosesini uzatmaq üçün bəhanə kimi istifadə edir.
Danışıqlar zamanı tərəflər, həmçinin noyabrın 30-da Azərbaycan-Ermənistan şərti sərhədində keçiriləcək dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə komissiyaların növbəti görüşünə dair fikir mübadiləsi aparıblar.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Mavritaniya İslam Respublikasının Prezidenti Məhəmməd uld Şeyx əl-Qazuaniyə təbrik məktubu göndərib.
Məktubda deyilir:
"Hörmətli cənab Prezident,
Mavritaniya İslam Respublikasının milli bayramı – Müstəqillik Günü münasibətilə Sizə və bütün xalqınıza öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından ən səmimi təbriklərimi çatdırıram.
İnanıram ki, xalqlarımızın rifahı naminə mövcud imkanlardan yararlanaraq dostluq münasibətlərimizin, həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli əsasda əməkdaşlığımızın inkişafı yolunda bundan sonra da birgə səylər göstərəcəyik.
Belə bir əlamətdar gündə Sizə möhkəm cansağlığı, işlərinizdə müvəffəqiyyətlər, dost xalqınıza daim əmin-amanlıq və rifah diləyirəm".
Prezident İlham Əliyev Albaniyanın Prezidenti Bayram Beqaya təbrik məktubu göndərib.
"Məktubda deyilir:
"Hörmətli cənab Prezident,
Albaniya Respublikasının milli bayramı münasibətilə Sizi və Sizin simanızda bütün xalqınızı öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından səmimi-qəlbdən təbrik edirəm.
Diplomatik münasibətlərimizin qurulmasından ötən otuz ildə dost xalqlarımızın iradəsindən qaynaqlanan Azərbaycan-Albaniya dostluq əlaqələri möhkəmlənmiş, qarşılıqlı maraq doğuran əməkdaşlığımız dinamik inkişaf etmişdir.
Keçən il Azərbaycanın Albaniyada Səfirliyinin təsis edilməsi, habelə həyata keçirdiyimiz qarşılıqlı səfərlər dövlətlərarası münasibətlərimizin yeni müstəviyə keçməsinə, müxtəlif sahələrdə, xüsusilə də energetika sektorunda əməkdaşlığımızın genişlənməsinə təkan vermişdir.
İnanıram ki, qarşılıqlı etimad və dəstəyə əsaslan dostluq əlaqələrimizin gücləndirilməsi, həm ikitərəfli, həm də beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində səmərəli əməkdaşlığımızın dərinləşdirilməsi yolunda birgə səylərimizi bundan sonra da uğurla davam edirəcəyik.
Bu bayram günündə Sizə möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə müvəffəqiyyətlər, dost Albaniya xalqına daim əmin-amanlıq və firavanlıq diləyirəm".
Xankəndidə Qarabağ Universiteti yaradılıb.
Prezident İlham Əliyev bununla bağlı Sərəncam imzalayıb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 16 noyabr tarixli 3587 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq, işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidən qurulması, dayanıqlı inkişafı və həmin ərazilərdə yüksək həyat səviyyəsinin təminatı üçün genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri həyata keçirilir.
Əhalinin dayanıqlı məskunlaşması və ərazilərin iqtisadi fəaliyyətə reinteqrasiyası istiqamətində müəyyənləşdirilmiş hədəflərin reallaşdırılmasında nəzərdə tutulan müasir yanaşmalar, o cümlədən qabaqcıl standartların, yüksək texnologiyaların tətbiqi və hər bir rayonun ixtisaslaşma sahəsinə müvafiq inkişafı yüksəkixtisaslı kadrların cəlb edilməsini şərtləndirir.
Qarabağ regionunda ali təhsil ənənəsi tarixən mövcud olmuşdur. Burada ilk ali təhsil ocağı 1969-cu ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun filialı kimi qurulmuş, 1973-cü ildən 1988-ci ilədək ali təhsil müəssisəsi kimi fəaliyyət göstərmiş, ərazilərimizin işğalı dövründə isə fəaliyyətini dayandırmışdır.
İşğaldan azad edilmiş ərazilərin iqtisadi potensialı, aparılan bərpa-quruculuq işləri, eləcə də əmək bazarının tələbləri regionda yüksəkixtisaslı kadrların hazırlığını həyata keçirən ali təhsil müəssisəsinin təşkili zərurətini meydana çıxarmışdır.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, regionun sosial-iqtisadi ehtiyaclarına uyğun yüksəkixtisaslı kadr tələbatının ödənilməsi və tarixən mövcud olmuş təhsil ənənələrinin yaşadılması məqsədilə qərara alıram:
1. Xankəndi şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsinin əsasında Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyində “Qarabağ Universiteti” publik hüquqi şəxs (bundan sonra – Universitet) yaradılsın.
2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti:
2.1. iki ay müddətində:
2.1.1. Universitetin nizamnaməsini təsdiq edib bu barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məlumat versin;
2.1.2. Universitetin fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı zəruri tədbirlər görsün;
2.1.3. Universitetin Xankəndi şəhərində torpaq sahəsi, tədris və yataqxana binaları, idman meydançası və digər infrastruktur obyektləri ilə təminatı məsələlərini həll etsin;
2.2. bu Sərəncamdan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.
Noyabrın 27-də ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib.
Bu barədə Prezidentin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb.
Telefon söhbəti zamanı Prezident İlham Əliyev qeyd edib ki, ABŞ tərəfindən Azərbaycanla bağlı son bəyanatlar və atılan addımlar Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinə ciddi zərər vurub.
Dövlətimizin başçısı 2023-cü il noyabrın 15-də ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O’Braynın Nümayəndələr Palatasının Xarici İşlər Komitəsinin Avropa üzrə alt komitəsinin dinləmələrində ölkəmizlə bağlı səsləndirdiyi fikirlərin qərəzli olduğunu, həqiqəti əks etdirmədiyini və Azərbaycan tərəfindən rədd edildiyini bildirib.
Azərbaycan tərəfinin ABŞ-ın Azərbaycana münasibətdə yüksək səviyyəli ikitərəfli görüş və təmasları təxirə salması və “ikitərəfli münasibətlərimizdə “əvvəlki kimi” ola bilməz” bəyanatını nəzərə aldığı, bunu adekvat cavablandırdığı vurğulanıb.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin noyabrın 16-da bununla əlaqədar açıqlama verdiyini, Azərbaycan tərəfinin də öz növbəsində ABŞ-dan olan yüksək səviyyəli səfərləri ləğv etdiyini xatırladıb.
Dövlət katibi Blinken münasibətlərin normallaşdırılması məqsədilə dekabrda ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O`Braynın Azərbaycana səfərinə icazə verilməsini xahiş edib. Prezident İlham Əliyev həmin təkliflə bir şərtlə razılaşıb ki, bu səfərdən sonra Azərbaycanın yüksək səviyyəli rəsmilərinin ABŞ-a səfərlərinə qoyulan əsassız qadağa aradan qaldırılsın. Dövlət katibi Blinken bunu qəbul edib.
Bununla yanaşı, qeyd olunub ki, sülh müqaviləsinin mətni ilə bağlı Azərbaycan tərəfinin 2023-cü il sentyabrın 11-də Ermənistana təqdim etdiyi təkliflər Ermənistan tərəfindən noyabrın 21-də cavablandırılıb. Beləliklə, Ermənistan öz cavabını 70 gün gecikdirib. Yetmiş günlük gecikdirmə bir daha nümayiş etdirir ki, Ermənistan sülh müqaviləsinin mətnindən danışıqlar prosesini uzatmaq üçün bəhanə kimi istifadə edir.
Danışıqlar zamanı tərəflər, həmçinin noyabrın 30-da Azərbaycan-Ermənistan şərti sərhədində keçiriləcək dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə komissiyaların növbəti görüşünə dair fikir mübadiləsi aparıblar.
Ağ Ev rəsmi Bakının mövqeyinə təsir göstərə bilmir, ABŞ-ın Azərbaycana təzyiq mexanizmləri effektiv xarakter daşımır... ABŞ-ın Ermənistana açıq dəstək verməsi isə erməni diasporundan asılı vəziyyətə düşmüş Bayden administrasiyasının seçki maraqlarından başqa heç nəyə faydalı olmaz...
ABŞ və Qərb Cənubi Qafqazda sülh prosesini əngəl törətməyə çalışır. Bu Qərb siyasi dairələrinin son davranışlarından açıq-aşkar nəzərə çarpır. Hətta regional sülh prosesinə münasibətdə ABŞ və Qərbin maraqları bəzi istiqamətlər üzrə Rusiya ilə üst-üstə düşdüyü inkaredilməz reallıqdır. Və hər iki tərəf bir-birini ittiham etsə də, əslində, məcburən ortaq geopolitik oyunun içərisində yer almaqda davam edirlər.
Təbii ki, ABŞ və Qərbin Cənubi Qafqaza münasibətdə Rusiya ilə ortaq hərəkət etmək təcrübəsi mövcuddur. Hər halda, ABŞ, Fransa və Rusiya təxminən 30 il ərzində "Dağlıq Qarabağ" münaqişəsinin həllini yubatmağı bacarıblar. ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri olan bu ölkələr Azərbaycanın milli maraqlarını real təhlükə altında buraxmaqla, öz mənafelərini reallaşdırmağa çalışıblar. Və bu, əslində, daha çox artıq keçmişdə qalmalı olan beynəlxalq konyekturadır.
Məsələ ondadır ki, bundan sonra ABŞ və Qərbin Rusiya ilə ortaq hərəkət etməsi mövcud reallıqlarla kəskin ziddiyyətlər təşkil edir. Çünki ABŞ və Qərb Ukrayna savaşında Rusiya ilə iki bir-birinə düşmən düşərgədə yer alır. Eyni zamanda, Cənubi Qafqazda da Qərbin Rusiya ilə geopolitik prioritetləri əks istiqamətlərə yönəlmiş kimi görünür. ABŞ və Qərb Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb, çıxartmaq hədəfini ön planda tutur. Kreml isə heç bir halda, düşmən düşərgəyə məğlub olmağı düşünmür və Rusiyanın bu regionda daha da möhkəmləndirilməsinə çalışır.
Nə qədər qəribə də olsa, hər iki düşmən düşərgənin maraqları yalnız bir məsələdə - Cənubi Qafqazda hərbi-siyasi gərginliyin ən yüksək səviyyədə saxlanılmasında üst-üstə düşür. Yəni, hər iki tərəfə bu regionda öz geopolitik hədəflərini reallaşdırmaq üçün silahlı münaqişə lazımdır. Sadəcə, ABŞ və Qərb regional münaqişədə istifadə olunacaq Ermənistanı Rusiya ilə münasibətləri korlamağa məcbur edə bilib. Azərbaycan isə həm ABŞ və Qərbi həm də Rusiyanı məyus edir. Rəsmi Bakı nə ABŞ və Qərbin, nə də Rusiyanın geopolitik maraqlarına əhəmiyyət vermir. Və prinsipial şəkildə Azərbaycanın milli maraqları çərçivəsində davranır.
Bu prosesdə böyük önəm daşıyan əsas faktor ondan ibarətdir ki, nə ABŞ və Qərb, nə də Rusiya Azərbaycana təzyiq göstərib, rəsmi Bakını öz yanına çəkə biləcək mexanizmlərə sahib deyil. Ona görə də, hər iki birinə düşmən düşərgə bundan ciddi şəkildə narahatdır. Kreml Ermənistanın Rusiyaya xəyanəti fonunda Azərbaycanla münasibətləri korlamaqda qətiyyən maraqlı deyil. Bu səbəbdən də, Rusiya rəsmi Bakının yaratdığı yeni geopolitik situasiyanın mövcud şərtləri ilə hesablaşır və Azərbaycanla münasibətləri isti tutmağa üstünlük verir.
ABŞ və Qərb isə mövcud geopolitik situasiyanı yaxına buraxmaq istəmir. Rəsmi Bakıya təzyiq göstərməyə çalışır, Ermənistanı həm Rusiyaya, həm də Azərbaycana qarşı istifadə edərək, geopolitik alətə çevirməyə cəhd göstərir. Rəsmi Bakının xarici təzyiqlərə davamlı olması Qərb siyasi dairələrini xüsusi olaraq, qıcıqlandırır. Hər halda, Qərbdə Azərbaycan kimi müstəqil xarici siyasət yürüdə bilən dövlətlərə o qədər də vərdişli deyillər. Və kollektiv Qərbin təlimatlarına əhəmiyyət verilməməsi tez-tez rast gəlinən reallıq sayılmır.
Təbii ki, ABŞ-ın Azərbaycana qarşı belə sərt mövqe tutmasının səbəbləri sırasında belə önəmli faktorlar da yer alır. Ümumi anlamda isə nəzərə alınmalıdır ki, rəsmi Bakı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin edərkən, ABŞ və Qərbin maraqlarını hesaba qatmağa ehtiyac duymayıb. Yəni, rəsmi Bakı beynəlxalq siyasi iradə mərkəzlərindən "icazə" almağı vacib saymayaraq, BMT Nizamnaməsi çərçivəsində davranmağa üstünlük verib. Halbuki Qərb siyasi dairələri hesab edirdilər ki, bu münaqişə hələ uzun müddət davam etməliydi və onların geopolitik maraqlarına xidmət edən əsas faktorlardan birinə çevrilməliydi.
Ancaq rəsmi Bakı ABŞ və Qərbin məkrli geopolitik hesabların pozmağı bacarıb. Üstəlik, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edərkən, çox dəqiq hesablamalar ilə ən uyğun zamanı müəyyən edə bilib. ABŞ-da növbəti prezident seçkilərinə qısa zaman qalarkən, Azərbaycan ordusu hərəkətə gələrək, Minsk Qrupu həmsədrlərinin 30 ilə yaxın bir müddət ərzində "dondurduğu" problemi birdəfəlik həll edib. Və rəsmi Bakıya yönəlik təzyiqlərin əsas səbəbi də məhz budur.
Digər tərəfdən, ABŞ və Qərbin sentyabra qədər hələ ümidləri tam tükənməmişdi. Çünki həmin vaxta qədər Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi regionunda erməni separatizmi və terrorizminin nəzarəti altında olan "boz zona" varıydı. Və bu "boz zona" Qərbin məkrli geopolitik planlarına xidmət edə bilərdi.
Hətta ABŞ və Qərb erməni terrorizminin "yuva"sına çevrilmiş "boz zona"ya beynəlxalq müşahidə missiyası və ya BMT hərbi kontingenti adı altında yerləşmək planları da qurmağa başlamışdı. Ona görə də, tez-tez öz vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilməyən rus sülhməramlıların beynəlxalq qüvvələrlə əvəzlənməsinin vacibliyini gündəmə gətirirdilər. Ancaq rəsmi Bakı ABŞ və Qərbin bu məkrli planını da pozmağı bacardı. Azərbaycan ordusu cəmisi 24 saat ərzində erməni terrorizminin "boz zona"sını birdəfəlik sıradan çıxartdı. Və nəticədə Qərb Azərbaycana sonuncu təzyiq mexanizmini də itirmiş oldu.
Beləliklə, Cənubi Qafqazda yeni geopolitik oyunlar üçün qeyri-formal şəkildə qurulmuş ABŞ, Fransa və Avropa Birliyindən ibarət "Minsk Qrupu" yarandığı kimi də iflasa uğradıldı. ABŞ-ın erməni separatizmi və terrorizmi üzərindən Cənubi Qafqaza atmağa hazırlaşdığı yeni "geopolitik bomba" Ağ Evin öz əlində "partlamış" oldu. Ona görə də, Ağ Evin Azərbaycana qəzəblənərək, son vaxtlara qədər gizlətməyə çalışdığı davranışlarını açıq şəkildə Ermənistana dəstək mövqeyinə keçirməsi də əslində, gözlənilməz olmadı.
Ancaq bu, rəsmi Bakının mövqeyini dəyişə biləcək yenilik deyil. Çünki Azərbaycan artıq ABŞ və Qərbin davranışlarına adekvat reaksiya vermək gücündə olan regional iradə mərkəzidir. Bu baxımdan, Ağ Evin Ermənistanın dəstəklənməsinə yönəlik qərarlarının erməni diasporundan asılı vəziyyətə düşmüş Bayden administrasiyasının seçki maraqlarından başqa heç nəyə bundan sonra faydası ola bilməz.
Elçin Xalidbəyli
"Yeni Müsavat"