 |
|
Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti tərəfindən Qarabağda yaşayan erməniəsilli şəxslərin ehtiyaclarını qarşılamaq üçün Bakıdan yola salınan humanitar yardım karvanı hələ də Ağdam-Xankəndi yolundadır.
Bu barədə “Report”un əraziyə ezam olunmuş əməkdaşı xəbər verir.
Belə ki, içərisində 40 ton un olan iki TIR dünəndən etibarən Ağdam-Xankəndi yolunun üzərindəki Rusiya sülhməramlılarının postunun qarşısında gözləyir.
Ərazidə olan Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyətinin nümayəndələri gətirdikləri yükün keyfiyyət sertifikatını Azərbaycan ərazisində müvəqqəti yerləşdirilən Rusiya sülhməramlılarına təqdim ediblər.
Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) Səbinə Əliyeva tərəfindən Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə itkin düşmüş azərbaycanlılarla bağlı hesabat hazırlanaraq, 30 Avqust - Beynəlxalq İtkin Düşmüş Şəxslər Günündə aidiyyəti beynəlxalq təşkilatlara ünvanlanıb.
Bu barədə Ombudsman Aparatından məlumat verilib.
Bu hesabatın hazırlanmasında əsas məqsəd 4000-ə yaxın itkin düşmüş azərbaycanlının bugünədək naməlum qalan taleyi ilə bağlı məsələnin, habelə onların ailələrinin çağırışlarının beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılması, itkin düşmüş şəxslər haqqında məlumatların verilməsinin təmin edilməsidir.
Məlumdur ki, bugünədək işğaldan azad edilmiş Azərbaycan ərazilərində bir neçə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb və tapılan qalıqların eyniləşdirilməsi aparılaraq onların itkin düşmüş azərbaycanlılara məxsus olması öz təsdiqini tapır. Bu cür faktlar Ermənistanın Azərbaycana qarşı törətdiyi müharibə cinayətlərini, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin birbaşa pozulması hallarını sübut edir. Ombudsmanın hesabatında da bu mövzuya toxunulub və itkin düşmüş azərbaycanlılarla bağlı məlumatları təqdim etməsi üçün dünya ictimaiyyəti tərəfindən Ermənistana çağırışlar edilməsinin vacibliyi vurğulanıb.
Azərbaycan və ingilis dillərində hazırlanmış hesabatda Birinci Qarabağ müharibəsində və sonrakı dövrdə itkin düşmüş şəxslərlə bağlı milli və beynəlxalq qurumlarla əməkdaşlıqda əldə edilmiş məlumatlar toplanaraq ümumiləşdirilib. Eyni zamanda, Ombudsman Səbinə Əliyeva və Aparatın əməkdaşlarının itkin düşmüş şəxslərin ailə üzvləri, ermənilər tərəfindən girovluqda saxlanmış şəxslərlə keçirdiyi görüşlər, bu görüşlər zamanı doğmalarının həmin şəxslər haqqında verdiyi məlumatlar hesabatda öz əksini tapıb.Bununla yanaşı, Ombudsmanın bugünədək bu sahədə həyata keçirdiyi fəaliyyətlə bağlı yerli və xarici mətbuatda yayımlanmış informasiyanın ümumiləşdirilməsi aparılıb, aidiyyəti foto və videomateriallardan istifadə edilib.
Hesabatın tam mətni ilə buradan tanış olmaq mümkündür.
Separatçılar üçün yük daşıyan fransız yük maşınları İrəvanın mərkəzindən yola çıxıb.
Ölkə.Az erməni mediasına istinadən xəbər verir ki, onların Zəngəzurda Naxçıvanla şərti sərhəddən görüntüləri də yayılıb.
Azərbaycanın müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov Türkiyənin milli müdafiə naziri cənab Yaşar Gülərin dəvəti ilə qardaş ölkəyə işgüzar səfər edib.
Bu barədə Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, general-polkovnik Z.Həsənov 30 Avqust - Türkiyənin Zəfər Bayramı münasibətilə keçiriləcək silsilə tədbirlərdə iştirak edəcək.
Səfər çərçivəsində, həmçinin müdafiə nazirinin Türkiyə Milli Müdafiə Universitetinin tabeliyindəki xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində keçirilən buraxılış mərasimlərində iştirakı da planlaşdırılıb.
Xankəndiyə yardım aparan TIR-lar Ağdam yolunda gözləməyə davam edir. Son məlumatlara görə, yardımın erməni əhalisinə çatdırılması ilə bağlı danışıqlar aparılsa da, hələ ki, nəticə yoxdur. Yardımı aparan Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyətinin əməkdaşları Ağdam yolunda çadır quraraq, gecələyiblər.
Xankəndidəki separatçılar yardımı qəbul etməkdən imtina etdilər, hərçənd, onların erməni əhalisinin adından danışmaq hüququnun olmadığı da bəllidir. Sadəcə olaraq, separatçıların təzyiqi altında olan əhali proseslərə səssiz reaksiya verir.
Yardım TIR-ları Ağdam yoluna çatdıqdan sonra erməni mənbələr müxtəlif şaiyələr yaymağa başladı:
- Azərbaycan TIR-ları sülhməramlıların müşaiyəti ilə Xankəndiyə gedir;
- Azərbaycanlılar sülhməramlıların postunu keçdikdən sonra çadırlar qurmağa başlayıb;
Bu şaiyələr hazırlanan təxribatın bir hissəsi idi. Çünki informasiyaların yayılmasından sonra bir qrup erməni təxribatçı yardımın qarşısını kəsmək məqsədilə Ağdam yolunda Rusiya sülhməramlılarının postu qarşısına toplaşdı. Daha sonra çadırlar quraraq, həmin ərazidə gecələyəcəklərini bildirdilər. Bununla yanaşı, separatçıların "silahlı dəstələri” də həmin əraziyə gəldi. Erməni təxribatçılar Rusiya sülhməramlılarına qarşı da fiziki təzyiqə əl atıb. Yayılan görüntülər təxribatçıların sülhməramlıların avtomobilinə hücum etdiyini, rusiyalı hərbçiləri təhqir etdiyini təsdiq edir. Sülhməramlıların avtomobili ərazidən təcili şəkildə uzaqlaşaraq, xilas ola biliblər.
Ağdam yoluna toplaşanlar kimlərdir?
Onların erməni əhalisinin mövqeyini ifadə etmədiyi, bir qrup təxribatçı dəstə olduğu sirr deyil. Erməni mənbələr həmin şəxslərin Ruben Vardanyanın yaratdığı qondarma "Qarabağ təhlükəsizlik və inkişaf cəbhəsi”nin üzvlərinin olduğunu yazır. Təxribata qondarma təşkilatın "rəhbəri” Arşak Abramyan başçılıq edir.
Erməni təxribatı nəyi sübut edir?
Ağdam yolunda Azərbaycan TIR-larının qarşısının kəsilməsi "Qarabağda humanitar fəlakət yaşanır” iddialarını da ifşa etmiş olur. Çünki əgər "humanitar fəlakət” varsa, Ağdam yolundan yükləri qəbul etməlidirlər, etmirlərsə, manipulyasiya etdikləri təsdiqlənir. Bu baxımdan, rəsmi Bakının Ağdam yoluna yardım çıxarmaqla Ermənistanı və separatçıları dilemma qarşısında qoyduğu aydın görünür.
Dünya strateqləri siyasətlə şahmat arasında paralellik aparması təsadüfi deyil. Bu baxımdan da şahmat oyunu digər oyunlardan tamamilə fərqlənir. Əgər digər oyunlarda güc, fəndlər, taktika, fiziki hazırlıq, çeviklik əsas rol oynayırsa, şahmatda daha çox rəqibin üzərində qələbə çalmaq üçün təkcə öz oyununu qurmaq yox, eyni zamanda qarşı tərəfin hansı kombinasiyalar qurması və əks həmlələrlə planları pozub məğlub etmək qabliyyəti tələb olunur. Siyasətdə də eyni qayda işləyir. Əgər peşəkar siyasətçi gedən prosesləri düzgün müəyyənləşdirib dəyərləndirə bilmirsə və buna uyğun strateji, taktiki addımlarını müəyyənləşdirmirsə, uğur qazanmır. Ona görə də siyasəti əyani göstərmək imkanı baxımından şahmat oyunu olduqca maraqlı hesab olunur. Bəzən şahmatda olduğu kimi siyəsətdə də piyada və ya zəif oyunçu kimi gördüyün oyunçu özünü şah hesab edəni ağır məğlubiyyətə düçar edir. Ona görə də şahmatda olduğu kimi, siyasətdə də illüziyalara qapılmaq yox, reallığı soyuq başla adekvat şəkildə dəyərləndirib strateji düşünmək, qərar vermək, bacardığı qədər hadisələrin gələcək inkişaf tendensiyasını proqnozlaşdırmaq kimi vərdişlərə malik olmaq lazımdır. Bundan əlavə, lazımi əlverişli məqamı gözləyib, məhz o zaman hərkət etmək lazımdır. Belə olarsa, qələbə qaçılmazdır. Ona görə də yaxşı siyasətçi, yaxşı şahmatçı düşünməyi bacarmalıdır. Şahmatda olduği kimi siyasətdə də heç vaxt təsadüfi gedişlər olmur. Təsadüfi və ya yanlış səhvlər, bəxtə güvənmək acı nəticələrə gətirib çıxarır.
Keçək əsas mətləbə... Bu gün biz Cənubi Qafqazda gedən geosiyasi oyunları şahmat taxtasındakı oyun kimi hesab edə bilərik. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev siyasi səhnədə özünü dünyanın güclü qrossmeysteri olduğunu sübuta yetirərək, geosiyasi oyunda qələbə qazanaraq yeni reallıq yaradıb. Əldə etdiyi qələbəni qoruyub saxlamaq, onun dönməzliyini təmin etmək üçünsə proseslərə illüziyalara qapılmadan düzgün strategiya tətbiq etməklə davamlı qələbəsini qazanıb, mövqeyini möhkəmlədib, güclü oyunçu olduğunu təsdiq etməkdədir. Bu gün Ermənistan və havadarları İlham Əliyevin əlverişli məqamda hücum qabliyyəti nəticəsində məğlubiyyətə uğradılıb və uğradılmaqdadır. Məğlubiyyətlərini həzm etmək istəməyənlər, xüsusən də Fransa Azərbaycana qarşı etdiyi fitnə-fəsad Azərbaycan Prezidentinin “onluğ”u hədəfə alması və düzgün taktiki hücumu ilə iflasa uğradılıb. Çox təəssüflər olsun ki, Fransa bundan hələ də dərs çıxarmaq istəmir. Ola bilsin ki, illüziyalara qapılıb. Bilmək olmur. Fransa anlamalıdır ki, erməninin oyununa gedib növbəti təxribatlar cəhdləri etməklə sülhə əngəlliklər yaratmaq istəyir. Amma Azərbaycan Prezidentinin verdiyi bəyanatlar onu deməyə əsas verir ki, Fransanın gedişinə qarşı şahmatdakı kimi hansısa ciddi oyun kombinasiyası hazırlanır. Bakı növbəti dəfə də Fransanın bu oyununu pozacaq. Və gedişlər bunu deməyə əsas verir.
Bakının Xankəndinə yardım göndərməsi, artıq erməniləri və onların havadarlarını pat vəziyyətə salıb. Erməni tərəfi və onların havadarları Bakının göndərdiyi humanitar yardımı qəbul etməsələr, özləri özlərini oyundankənar və ya mat vəziyyətinə salmış olacaqlar. Odur ki, Azərbaycanın “Şah və mat!” deməyinə az qalıb. Bax, onda nə ermənilərin, nə erməni lobbisinin, nə Fransanın, nə də digər erməni havadarı olan oyunçuların şahmatdakı kimi heç “qala qurmaq” üçün də imkanları olacaq.
ABŞ və Qərbə Rusiyanın for-postu olan Ermənistan lazım deyil, ona görə də, rəsmi İrəvanın beynəlxalq dəstək almaq şansı getdikcə daha da zəifləyir... Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı Ermənistanı Rusiyanın asılılığından xilas edə biləcək yeganə geopolitik iradə mərkəzidir, düşmənçilik davam edərsə, Qərbə çıxış "pəncərə"si həmişə qapalı qalacaq...
Cənubi Qafqazda geopolitik şərtlərin müəyyən edilməsi hüquqları yalnız iki dövlətin əlində cəmləşib. İndi bu region şəriksiz olaraq, Azərbaycan və Türkiyənin nəzarəti altındadır. Ona görə də, nə Rusiya, nə də ABŞ və Qərb Cənubi Qafqazın gələcək taleyində həlledici mövqe nümayiş etdirmək şansına sahib deyil. Və bu reallıq Ermənistanın xarici siyasət kursuna da birbaşa təsir göstərməyə başlayıb.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Paşinyan hakimiyyəti son vaxtlar nə qədər Azərbaycan əleyhinə beynəlxalq təzyiq dalğası yaratmağa çalışsa da, rəsmi İrəvan real nəticələrdən çox-çox uzaqdır. Böyük ehtimalla rəsmi İrəvan da Azərbaycan və Türkiyə faktorunun Ermənistanın gələcək taleyini müəyyən edəcəyini anlayır. Sadəcə, Paşinyan hakimiyyəti bu reallığı Ermənistan cəmiyyətinə qəbul etdirmək üçün beynəlxalq məkanda bacardığı qədər siyasi manevrlər etmək məcburiyyətindədir.
Maraqlıdır ki, Paşinyan hakimiyyətinin əsas xarici siyasət hədəfinin Ermənistanı Rusiyadan uzaqlaşdırmaq olduğunu indi Kremldə də tam dəqiqliyi ilə bilirlər. Ancaq rəsmi İrəvanın bu hədəfi reallaşdırması qətiyyən asan deyil, əksinə, olduqca qəliz prosesdir. Xüsusilə də, Ermənistanın hərbi-siyasi, eləcə də, maliyyə-iqtisadi cəhətdən tamamilə Rusiyanın ovucunda olması Paşinyan hakimiyyəti qarşısında təhlükəli perspektiv vəd edir. Üstəlik, Rusiyadan uzaqlaşmaq üçün Ermənistana etibarlı alternativ də lazımdır.
Təbii ki, İran Ermənistanı himayə edən ölkələrin sırasına daxildir. Ancaq Ermənistan üçün hətta Rusiya belə, İrandan daha sərfəli variantdır. Çünki İran Ermənistanı həm qoruya, həm də inkişaf etdirə biləcək ölkə deyil. Yəni, rəsmi İrəvan heç bir halda, Rusiyanı İranla əvəzləməkdə maraqlı olmaz. Və bu baxımdan, əslində, İran da Rusiya kimi, Ermənistanın əvvəl-axır arxa çevirəcəyi müvəqqəti tərəfdaşdır.
Ona görə də, Paşinyan hakimiyyətinin ABŞ və Qərbi hər imkanda Rusiyaya ən sərfəli alternativ kimi təqdim etməyə çalışması qətiyyən təəccüblü görünmür. Ancaq burada da rəsmi İrəvanın qarşısına olduqca ciddi əngəllər çıxır. Çünki ABŞ və Qərbə indiki Ermənistan heç bir halda, lazım deyil. Birincisi, Ermənistan Rusiyanın hərbi müttəfiqidir, Kremlin patronajlığı altında olan KTMT-nın üzvüdür. Ermənistanın ərazisində Rusiya hərbi bazası və rus sərhədçilər dislokasiya olunub. ABŞ və Qərb tamamilə Kremlin ovucunda olan Ermənistana siyasi, maliyyə-iqtisadi və hərbi-texniki dəstək vermək niyyətindən uzaqdır.
Belə vəziyyətdə Paşinyan hakimiyyətinin üzünü Azərbaycan və Türkiyə istiqamətinə çevirməkdən başqa çarəsi qalmır. Birincisi, Azərbaycan və Türkiyə Ermənistanla müqayisə edilməyəcək səviyyədə güclü iki qonşu ölkədir. Üstəlik, Ermənistanın Qərbə çıxış "pəncərə"si də məhz Azərbaycan-Türkiyə İttifaqının tam nəzarəti altındadır. Yəni, rəsmi İrəvanın Azərbaycan-Türkiyə İttifaqından yan keçərək, Qərbə yaxınlaşmaq şansına qətiyyən malik deyil.
Və bu iki Türk dövləti hazırda Ermənistan üçün mövcudluğu təyin edə biləcək əsas vahid geopolitik siyasi iradə mərkəzidir.
Təbii ki, bütün bunlar Paşinyan hakimiyyəti üçün real geopolitik labirint durumu yaradır. Çünki Ermənistan özü üçün Qərbə yeganə çıxış "pəncərə"si olan Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı ilə düşmən münasibətlərə malikdir. Yəni, əgər, rəsmi İrəvan həqiqətən Rusiyadan uzaqlaşıb, ABŞ və Qərbə yaxınlaşmaq şansı qazanmaq istəyirsə, deməli, mütləq Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı ilə münasibətlərini düşmənçilik keyfiyyətindən çıxarıb, tərəfdaşlıq səviyyəsinə çatdırmalıdır. Əks halda, Ermənistan həmişə blokada şəraitində və Rusiyanın for-postu statusunda qalmalı olacaq.
Ona görə də, Paşinyan hakimiyyətinin qarşısında olduqca qəliz situasiya mövcuddur. Birincisi, Türkiyə ilə mövcud olan problemləri, xüsusilə də, Ermənistan konstitusiyasında və gerbində yer alan ərazi iddialarından imtina etməlidir. Əslində, baş nazir Nikol Paşinyan artıq bir neçə dəfə bu mövzuda Ermənistan cəmiyyətinə ehtiyatla müəyyən mesajlar verib. Halbuki, erməni radikal-revanşist siyasi dairələri buna kəskin müqavimət göstərməyə çalışırlar. Və bununla da, Ermənistanın gələcək mövcudluq şansını böyük risk altına atmış olurlar.
Digər tərəfdən, hətta Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdıra biləcək addımların atılması belə, Paşinyan hakimiyyətinə rəsmi Ankaraya yaxınlaşmaq şansı vəd etmir. Çünki rəsmi Ankara Türkiyə-Ermənistan münasibətlərini Azərbaycanla anlaşma variantına bağlayır. Yəni, əgər, Paşinyan hakimiyyəti Türkiyə ilə normal münasibətlərə can atırsa, ilk növbədə Azərbaycanın maraqlarını təmin etməlidir. Əks halda, rəsmi İrəvanın normallaşma cəhdləri iflasa məhkumdur.
Belə anlaşılır ki, Paşinyan hakimiyyətinin Ermənistanı Rusiyadan qoparıb, ABŞ və Qərbə yaxınlaşdırmaq niyyətinin perspektivi ilk növbədə məhz Azərbaycan-Türkiyə İttifaqından asılı vəziyyətə düşüb. Rəsmi İrəvan əvvəlcə Azərbaycan və Türkiyə ilə anlaşıb, problemlərini həll etməlidir. Yalnız bundan sonra Qərb siyasi məkanı ilə yaxınlaşma barədə düşünməlidir. Və Rusiyanın da buna bütün imkanları çərçivəsində kəskin müqavimət göstərməyə çalışacağını nəzərə aldıqda, planın reallaşma şansı hələlik o qədər də real görünmür.
Məsələnin digər maraqlı tərəfi də ondan ibarətdir ki, Ermənistanı Rusiyanın asılılığından xilas edə biləcək yeganə geopolitik iradə mərkəzi də məhz elə Azərbaycan-Türkiyə İttifaqıdır. Çünki rəsmi İrəvan Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı ilə normal münasibətlər çərçivəsində iqtisadi-ticari əlaqələr qurmağa nail olarsa, bu, Ermənistanın həm hərbi-siyasi, həm də maliyyə-iqtisadi problemlərini həll edə bilər. Və bu halda, Ermənistan Rusiyadan asılılığı minimuma endirmək şansı qazanmış olar.
Belə anlaşılır ki, Ermənistan hazırda Azərbaycan-Türkiyə İttifaqının ovucundadır. Rəsmi İrəvan Türk İttifaqıyla düşmənçiliyi davam etdirərsə, Ermənistan üçün Qərbə çıxış "pəncərə"si həmişə qapalı qalacaq. Və bu, Ermənistanın tədricən əriyib, yoxa çıxması ilə bağlı təhlükəni daimi olaraq, reallıq səviyyəsində saxlayacaq.(musavat.com)
Laçın yolu ilə bağlı Azərbaycana haqsız beynəlxalq təzyiqlər davam edir. Bir müddətdir ki, Ermənistanın başlatdığı “humanitar böhran” şousu çərçivəsində erməni havadarı olan təşkilat və ölkələrdən Azərbaycan əleyhinə bəyanatlar səsləndirilir. Bəyanatlar xüsusilə də, Qərb ölkə və təşkilatları tərəfindən səsləndirilir. Təzyiqlərin davam etdiyini Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də səsləndirdi.Ölkə başçısı Laçın şəhərində Həkəri çayının sahilində keçirilən “Laçın Şəhəri Günü” bayram tədbirində çıxışı zamanı xatırlatdı ki, bu il aprelin 23-də Laçın rayonunda, Azərbaycan-Ermənistan sərhədində sərhəd-buraxılış məntəqəsi qoyulub: “Bir daha iradə, cəsarət, öz gücünə əminlik nümayiş etdirərək biz bunu etdik. Nə qədər bizə təzyiqlər oldu, nə qədər hədə-qorxular oldu. Bu gün də davam edir, bu gün də müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində Ermənistan və onun arxasında dayananlar bizə qarşı müxtəlif fitnələr ortaya atırlar”.
“Heç bir şey bizi yolumuzdan döndərə bilməz. 23 aprel bizim ərazi bütövlüyümüzün tam bərpası deməkdir. Sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması ərazi bütövlüyümüzün tam bərpası deməkdir və bunu biz beynəlxalq hüquq çərçivəsində etdik, biz öz ərazimizi qoruyuruq, öz sərhədlərimizi qoruyuruq və qoruyacağıq”, - deyə Prezident xatırlatdı.
Onu da bildirək ki, bu günlərdə ATƏT sədrinin şəxsi nümayəndəsi Anjey Kaspşik Ermənistana səfər edib, müxtəlif fikirlər səsləndirib. Eyni zamanda, Fransanın Laçın yolu ilə bağlı məsələni yenidən BMT Təhlükəsizlik Şurasında müzakirəyə çıxarmaq istədiyi məlumatları var. Ekspertlər bildirirlər ki, bütün bu təzyiqlərin bir neçə səbəbləri var.
DİA.AZ-ın məlumatına görə, mövzu barədə AYNA-nın suallarını cavablandıran Azərbaycan Milli Məclisinin üzvü Elşad Mirbəşiroğlu deyib ki, məsələyə keçmişdən üzü bu yana dayanaraq baxmaq lazımdır:
- 2020-ci ildən sonra Fransa başda olmaqla, Qərb ölkələri ATƏT-in Minsk Qrupu platformasını aktivləşdirməyə çalışdılar. Azərbaycan Prezidenti bu barədə qəti mövqeyini ortaya qoydu, “artıq münaqişə yoxdur, Minsk Qrupuna da ehtiyac yoxdur” mesajı verdi. Amma biz gördük ki, bu istiqamətdə kifayət qədər ciddi cəhdlər edildi, həmsədrlik institutunun bərpası istiqamətdində dəridən-qabıqdan çıxdılar. Bu gün də həmin cəhdlər davam edir. Məsələn, bu günlərdə ATƏT sədrinin şəxsi nümayəndəsi Anjey Kaspşik Ermənistana səfər etdi. Biz onun Laçın yolu ilə bağlı erməni uydurmalarına qulaq asdığını gördük. ATƏT platformasında hansısa müzakirələrin başladılmasına cəhdlər edilir. Azərbaycana qarşı təzyiq elementlərindən biri də budur.
- Təzyiqlər hansı formadadır?
- Biz əslində bunu xeyli müddətdir müşahidə edirik. Ermənistanın “humanitar böhran” şousu, Laçın yolu ilə bağlı yaradılan süni ajiotaj bu təzyiqlərin bir növüdür. Hazırda Laçın yolu məsələsi və Qarabağda yaşayan ermənilərin vəziyyəti barədə siyasi spekulyasdiyalar davam edir. Bu spekulyasiyalar “Madrid prinsipləri”ni xatırladır. Bu sənədin müəllifi də Qərb idi, ATƏT idi. Yaxud da, 1997-98-ci illərdə ATƏT-in Minsk Qrupu tərəfindən Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin tənzimlənməsi üçün üç variant irəli dürülmüşdü. Bu variantların hər birində də Ermənistana açıq dəstək mövcud idi. Bu gün ATƏT-in Minsk Qrupu platformasının reabilitasiya edilməsindəki cəhdlər onu göstərir ki, bölgədə geosiyasi mübarizənin şiddətləndiyini deməyə əsas verir. Amma unudurlar ki, artıq 1997-ci il deyil. Azərbaycan artıq ərazilərini işğaldan azad edib, ərazi bütövlüyü bərpa olunub.
- Geosiyasi mübarizə dedikdə nəyi nəzərdə tutursunuz?
- Qərb hesab edir ki, Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri bütün hallarda Qərbdən gələn təşəbbüslər əsasında tənzimlənməlidir. Bu, Qərb ölkələrinin Cənubi Qafqazda mövqelərinin möhkəmlənməsinə gətirib çıxaracaq. Məsələnin digər tərəfi isə ondan ibarətdir ki, vaxtilə əsasında danışıqlar aparılmış “Madrid prinsipləri”nə uyğun olaraq Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlər normallaşsa da, açıq məsələ qaldı. Bu məsələ də Azərbaycan ərazisində yaşayan ermənilərin “statusu” məsələsidir.
“Madrid prinsipləri”ndə məsələ bu cür qoyulurdu: Laçın yolu dəhliz adlanırdı və Ermənistanla Xankəndi arasında əsas kommunikasiya xətti kimi qalırdı, “ermənilərin statusu” məsələsi də gələcəyə saxlanılırdı. Bu gün də bu prinsiplərə sadiqlik nümayiş etdirirlər, baxmayaraq ki, Azərbaycan mövqeyini açıq və qəti şəkildə qoyub. Yenə də o təşəbbüsləri eşidirik ki, hansısa beynəlxalq mexanizmlər tətbiq olunmalıdır, hansısa nəzarət qrupları regionda fəaliyyət göstərməlidir.
- Azərbaycanın bu təzyiqlər qarşısında geri çəkilməsi ehtimalı varmı?
- Əlbəttə, xeyr! Biz məsələnin bu cür inkişafına yol verə bilmərik. Ötən əsrin 90-cı illərində proses məhz bu cür başladı, sonrakı mərhələlər də bəllidir. Azərbaycan ərazisində separatizmin kökü birdəfəlik kəsilməlidir. Çünki biz keçmişdən dərs çıxarmışıq.
Azərbaycanın bugünkü strategiyası bütün ərazilərində suverenliyini təmin etməkdən ibarətdir. Azərbaycan Laçın yolunda nəzarət-buraxılış məntəqəsini qurmaqla tarixi addım atdı, ərazi bütövlüyünü təmin etdi. Bütün dünya Azərbaycanın formalaşdırdığı yeni geosiyasi konfiqurasiya ilə razılaşmaq məcburiyyətindədir.
- Amma bununla razılaşmayan ölkələr də qalır. Məsələn, Fransa Laçın yolu ilə bağlı məsələni yenidən BMT Təhlükəsizlik Şurasında müzakirəyə çıxarmaq niyyətindədir...
- Təbii ki, Fransa əvvəlki mövqeyində qalır. Nə Ermənistan, nə də onun havadarları dinc dayanmaq fikrindədirlər. Cənab Prezident İlham Əliyev də bəyan etdi ki, biz hər zaman hazır olmalıyıq – həm siyasi cəhətdən, həm də hərbi cəhətdən.. Amma Azərbaycan ötən əsrin Azərbaycanı deyil. Bizim yolumuz Ermənistan bizim qonşumuz olduğu müddətdə Azərbaycanın təhlükəsizliyinə hər zaman təhdidlər qalacaq bütün ərazilərimizdə suverenliyimizi təmin etmək və Ermənistanın bütün təxribatlarının qarşısını qətiyyətlə, zamanında almaqdır. Bu istiqamətdə də addımlarımızı atırıq. Siyasi və hərbi müstəvidə mübarizəmiz davam edəcək.
Rusiyanın Qarabağda müvəqqəti yerləşdirilmiş hərbi kontingentinin komandanı, general-polkovnik Aleksandr Lentsovun geri çağırıldığı iddia edilir. Məlumatı erməni mənbələri yayıblar.Məlumat hələlik nə rəsmi Kreml, nə də Rusiya Müdafiə Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunub. Amma maraqlıdır ki, bundan əvvəl də “sülhməramlıların” komandanı dəyişən zaman hər dəfə bu barədə ilk olaraq Ermənistan KİV-i xəbər yayıb, daha sonra bu xəbər təsdiqini tapıb. Və üç ilə yaxın müddətdə bir dəfə də olsun erməni mənbələrinin bu barədə məlumatı səhv çıxmayıb.
Qeyd edək ki, Lentsov Rusiya silahlı qüvvələrinin ən təcrübəli generallarından biridir, müxtəlif vaxtlarda Əfqanıstan, Çeçenistan, Gürcüstan və Suriyadakı qaynar nöqtələrdə xidmət edib. 2009-2013-cü illərdə Rusiya Hava-desant qoşunlarının komandan müavini, 2013-2020-ci illərdə Rusiya Quru qoşunları baş komandanının müavini postlarını tutub. 2020-ci ildə Rusiya prezidentinin sərəncamı ilə bu postundan azad edilərək, Rusiya Müdafiə nazirinin müşaviri vəzifəsinə təyin edilib. Və bu günə qədər də Müdafiə nazirinin müşaviri postunu tutur.
Lentsov Rusiya “sülhməramlılarının” komandanı vəzifəsinə bu il aprelin 25-də, Azərbaycan Laçında keçid-buraxılış məntəqəsini qurduqdan cəmi iki gün sonra təyin edilib. O zaman Rusiya Müdafiə nazirinin müşaviri ranqlı, general-polkovnik rütbəli (Lentsovun növbəti rütbəsi ordu generalı olmalıdır), yuxarıda sadalanan hərbi təcrübəsi olan şəxsin Qarabağa göndərilməsi suallar yaratmışdı. Ermənilər bunu Rusiya hərbçilərinin Azərbaycana qarşı ən sərt addım atmağa hazırlaşmasının göstəricisi kimi qələmə verməyə cəhd edirdilər. Elə Azərbaycan tərəfində də Lentsovun təyinatından narahat olanlar vardı. Rusiya isə bölgədə çevik qərar qəbul edə biləcək generalının olmasının marağında idi.
Amma Lentsovun Qarabağda xidmət etdiyi müddət ərzində xüsusi heç bir hadisə baş vermədi. Azərbaycan tərəfi (o cümlədən hərbçilərimiz) mövqelərini gücləndirməkdə davam etdi. Ermənilər isə hələ də Rusiyanın timsalında mifik “hərbi müttəfiq”ə ümid etməkdə davam edirlər.
Əgər məlumat doğrudursa və Lentsov həqiqətən də Qarabağdan geri çağırılırsa, ortaya “niyə” sualı çıxır. Öncə qeyd edək ki, Rusiya hərbi kontingentinin rəhbərliyinin (elə hərbçilərinin də) rotasiyası öncədən nəzərdə tutulub. Qaydaya görə, sülhməramlı qüvvələrin tərkibindəki hərbçilər və komandanlar altı aydan bir dəyişilməlidir. Bu səbəbdən də Lentsovun 2 ay sonra – oktyabrın sonlarında geri çağırılması heç bir sual doğurmazdı. Amma komandanlıq müddətinin başa çatmasına 2 ay qalmış dəyişməsi maraq doğurur.
General-polkovnikin geri çağırılması bir neçə səbəbdən ola bilər. Əvvəla, Lentsov Qarabağda xidmət etdiyi dövrdə xüsusi olaraq “parlamasa” da, həm azərbaycanlılar, həm də ermənilərlə münasibətlərini pozmağa müvəffəq olub. Onun Laçın yolunda keçid-buraxılış məntəqəsinin götürülməsi ilə bağlı Azərbaycana tələb irəli sürməsi, sərhəddəki bayraq olayı zamanı tutduğu mövqe Azərbaycan tərəfinin narazılığına səbəb olmuşdu. Öz növbəsində ermənilər rus generalı Azərbaycanın maraqlarını müdafiə etməkdə və Laçın keçid-buraxılış məntəqəsi ilə bağlı passivlikdə ittiham edirdilər. Buna görə də, ehtimal etmək olar ki, ortaq mövqe tapmağa çalışan Rusiya hərbi rəhbərliyi onu dəyişmək qərarına gəlib.
Digər tərəfdən, Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibədə işləri o qədər də yaxşı getmir. Artıq bir neçə general hərbi əməliyyatlardan və komandanlıqdan uzaqlaşdırılıb. Onların arasında ordu generalı Sergey Surovikin və Rusiya “sülhməramlılarının” Qarabağdakı ilk komandanı general-polkovnik Rüstəm Muradov da var. Yəni, Rusiyaya Ukraynada müharibəni davam etdirmək üçün yeni və təcrübəli komandan lazımdır. İstisna deyil ki, Əfqanıstandan tutmuş Suriyaya kimi hərbi yol keçən Lentsov növbəti mərhələdə Ukraynaya göndəriləcək.
Lentsov başqa məqsəd üçün də hazırlana bilər. Məlumatlara görə, Rusiya prezidenti Vladimir Putin Ukraynadakı döyüşlərin gedişatından və “Vaqner” hərbi qruplaşması ilə baş verən olaylardan sonra Müdafiə Nazirliyinin və Baş Qərargahın rəhbərliyindən narazıdır. Bəzi mənbələr Sergey Şoyqu və Valeri Gerasimovun, eləcə də bir çox yüksək rütbəli hərbçilərin istefaya göndərilməsinin vaxt məsələsi olduğunu iddia edirlər. Lentsov da boşalacaq yerlərdən birinə hazırlana bilər.
Press Klub
Az öncə xəbər vermişdik ki, Xankəndidə silahlı toqquşma baş verib. JAMAZ.İNFO xəbər verir ki, hadisənin Arayik Harutyunyanın iqamətgahı qarşısında baş verdiyi qeyd edilirdi.
Lakin hadisənin hansı səbəbdən və kimlər tərəfindən törədildiyi qapalı saxlanılırdı. Az öncə məlum olub ki, silahlı insidenti törədənlər saxlanılıblar. Onların sıravi ermənilər olduğu iddia edilir.
“Hraparak” qəzeti yazır ki, həmin şəxslər insidentdən qabaq Arayik Harutyunyanın otağında olublar. Orada Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı qızğın müzakirə aparıblar. Hətta aralarında mübahisə də yaranıb. Qəzet iddia edir ki, Qarabağ erməniləri Arayikdən təcili tədbir görülməsini tələb ediblər. Hazırkı durumda yaşaya bilmədiklərini vurğulayıblar.
Görüş o qədər gərgin keçib ki, otaqdan çıxan ermənilər silaha əl atıblar. Onlar Arayikin oturduğu binanı, xüsusən də onun əyləşdiyi kabinetin pəncərələrinə atəş açıblar.