 |
|
Fövqəladə Hallar Nazirliyi Akademiyasının rəisi Baba Hacı-Baba oğlu Salayevə general-mayor ali hərbi rütbəsi verilib.
Axar.az xəbər verir ki, bu barədə Prezident İlham Əliyev sərəncam imzalayıb.
Qeyd edək ki, Milli Məclisin millət vəkili Hacı Salayevin qardaşı olan Baba Salayev 2016-cı ilin yanvarında DGK-nın Gömrük Sahəsində Hüquqpozmalara Qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin rəisi təyin edilib. O, bu vəzifədə DGK-nin Gömrük sahəsində hüquqpozmalara Qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin rəis müavini təyin edilmiş general-mayoru Güloğlan Muradlını əvəz edib. B.Salayev daha əvvəl Balakən rayonunun Gömrük İdarəsinin rəisi vəzifəsini tutub.
Baba Hacı-Baba oğlu Salayev bu ilin noyabrın 20-də Prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Akademiyasının rəisi təyin edilib.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin vəfatının 15-ci ildönümü ilə əlaqədar Türkiyənin aparıcı kütləvi informasiya vasitələri məlumatlar yayıb.
Azərtac xəbər verir ki, geniş tamaşaçı auditoriyasına malik TRT HABER və TRT AVAZ kanalları, həmçinin İhlas xəbər agentliyi (İHA) Azərbaycan xalqının Fəxri xiyabanda Ulu Öndərin məzarını ziyarət etməsi barədə süjetlər yayıb. O cümlədən bu kanalların saytında Ümummilli Liderin həyat və fəaliyyəti barədə məlumatlar verilib, fotolar və videolar təqdim olunub.
Türkiyənin “Milliyyət” qəzeti Mərmərə Qrupu Strateji və Sosial Araşdırmalar Vəqfinin sədri, professor Akkan Suverin, Anadolu Agentliyi və “Yeni çağ” qəzeti Azərbaycanın İstanbuldakı baş konsulu Məsim Hacıyevin ümummilli lider haqqında məqalələrini dərc edib. Qardaş ölkənin mətbuatı, həmçinin Ankara, İstanbul və Qars şəhərlərində təşkil olunan anım mərasimləri barədə məlumatları, eləcə də nüfuzlu şəxslərin Heydər Əliyev haqqında açıqlamalarını türkdilli oxuculara çatdırıb.
İğdır Azərbaycan Evi Dərnəyinin sədri Sərdar Ünsal www.igdirdogusgazetesi.com saytında yayılmış “Heydər Əliyevi rəhmətlə anırıq” sərlövhəli məqaləsində yazır: “Müasir Azərbaycan dövlətinin qurucusu Heydər Əliyevi vəfatının 15-ci ildönümündə ehtiramla anırıq. Heydər Əliyevdən sürətlə inkişaf edən bir Azərbaycan miras qalıb. Biz iğdırlılar hər zaman Azərbaycanın yanında olmuşuq. Türkiyə ilə gözəl münasibətlər yaratmaq Heydər Əliyevin amalı olub. O, hər zaman “biz iki dövlət, bir millətik” deyib”.
İğdır-Azərbaycan Dil, Tarix və Mədəniyyət Həmrəyliyini Yaşatma və Dəstəkləmə Dərnəyinin sədri Ziya Zakir Acar www.yesiligdir.com portalında təqdim etdiyi “Can Azərbaycanın məhrum lideri Heydər Əliyevi vəfatının 15-ci ildönümündə rəhmətlə anırıq” adlı yazısında Ulu Öndərin şərəfli ömür yoluna nəzər yetirir. Müəllif məqalədə ümummilli lider Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi neft strategiyasının uğurlarını sadalayaq əminliklə ifadə edir ki, bu layihələr Azərbaycan və Türkiyənin qardaşlıq gücünə əlavə güc qatacaq.
Azərbaycanın Ankaradakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə ümummilli lider Heydər Əliyevin vəfatının 15-ci ildönümünə həsr olunan anım mərasimindən geniş məlumat yayan “Milliyyət” qəzeti Türkiyə Prezidentinin baş müşaviri Yalçın Topçunun mərasimdəki çıxışını belə təqdim edir: “Bu məktəbdə adı yaşadılan, 15 il əvvəl cismən bizdən ayrılan ulu öndər Heydər Əliyevi vəfatının ildönümündə bir yerdə ehtiramla yad edirik. Həyata keçirdiyi işlərlə tarix yazan mərhum Heydər Əliyev qazi Mustafa Kamal Atatürk kimi uşaqlara, qadınlara və gənclərə çox önəm verməklə xalqının və türk dünyasının sevgi və sayğısını qazanıb. Ulu Öndər hər zaman könüllərdə yaşayacaq”.
Prezident İlham Əliyev Neftçala rayonunun Neftçala–Xol Qaraqaşlı avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı tədbirlər haqqında sərəncam imzalayıb.
Bu gün ümummilli liderimiz, Ulu öndər Heydər Əliyevin ölümündən 15 il ötür.
Çin Mərkəzi Televiziyasının (CCTV) beynəlxalq icmalçısı, siyasi analitik Malik Eyyub Sumbalın İtaliyanın nüfuzlu “İl Nodo di Gordio” beyin mərkəzinin saytında ümummilli lider Heydər Əliyevin müasir müstəqil Azərbaycanın inkişafındakı xidmətlərindən bəhs edən yazısı yerləşdirilib.
Bu gün Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin vəfatından 15 il keçir. İllər keçsə, zaman və dünya dəyişsə də, qəlbimizdəki yeri heç bir zaman dəyişməyəcək dəyərli insan, xalqı üçün böyük işlər görmüş böyük lider, dünya tarixinə adını yazmış şəxsiyyət, jurnalistlərin sevimli dostu, əziz Heydər Əliyev.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri 12 dekabr - Ümummilli lider Heydər Əliyevin anım günü ilə əlaqədar xatirələrini bölüşərkən millət vəkili Qənirə Paşayeva deyib. Millət vəkili Birləşmiş Ştatlarda ümummilli liderlə söhbətini bölüşüb:
“Sadəcə dostların arabir göndərdiyi keçmiş fotolar deyil, ölkəmizdə baxdığımız hər uğur sizi bizə xatırladır və biz sizi heç unutmadıq. ABŞ-da gərgin qrafikinizə və xəstə olmağınıza rəğmən təxminən 2 saat mənə zaman ayırmanızı, etdyiniz söhbətləri, dəyərli məsləhətrlərinizin bir cümləsini belə unutmadım. Azərbaycan üçün misilsiz böyük xidmətlərin müəllifi olan böyük şəxsiyyətə “Nur içində yatın!” deyirik. Mənim kimi minlərlə gənc insanın həyatında da böyük rol oynayan, əziz ölkəmiz Azərbaycana xidmətin böyük bir şərəf olduğunu aşılayan dəyərli insanı hər zaman sevgi və sayğı ilə xatırlayacağıq .Könüllərdə yaşayanlar ölmürlər. Onlar əslində hər zaman aramızdadırlar və inşallah Azərbaycan onun da arzuladığı kimi daha da güclənəcək və dünyada səsimiz daha da güclü duyulacaq. Xalqımız sizi hər zaman sevgi və sayğl ilə anacaq. Nur içində yatın”.
Paytaxt məktəblərində Yeni il şənliyinin keçirilməsi üçün valideynlərdən pul yığılması ilə əlaqədar Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinə (BŞTİ) indiyə qədər heç bir müraciət daxil olmayıb.
Bunu Axar.az-a idarədən bildiriblər.
Qeyd olunub ki, BŞTİ-nin tabeliyindəki ümumi təhsil məktəblərində təqvim ilinin yekunları ərəfəsində 31 dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü ilə bağlı tədbirlərin keçirilməsi tövsiyə olunur: "Müvafiq tədbirlər məktəblilərin Azərbaycançılıq, həmrəylik və birlik ideyaları ruhunda tərbiyə olunması baxımından daha əhəmiyyətli və gərəklidir".
İdarədən bildirilib ki, ümumi təhsil məktəblərində Yeni il bayramı münasibətilə hər hansı vəsaitin yığılması ilə bağlı valideynlər tərəfindən BŞTİ-yə heç bir müraciət daxil olmayıb: "Belə hallarla rastlaşan şəxslər anonim olmadan Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinə (Tel: (012) 599-12-22; E-poçt: info@baku.edu.gov.az) müraciət edə bilərlər".
90-cı illərin əvvəllərində Azərbaycan Rusiyaya təklif vermişdi ki, Qarabağ konfliktinin bitməsi və torpaqların qaytarılması qarşılığında Azərbaycan neft kontraktlarını Rusiya ilə imzalayacaq, Rusiyanın hərbi bazalarını Azərbaycanda yerləşdirilməsinə izn verəcək.
Bu sözləri Axar.az-a geniş müsahibəsində Azərbaycan Prezidenti katibliyinin rəhbəri, Prezidentin köməkçisi vəzifəsində çalışmış (1993-1999) politoloq Eldar Namazov Ümumilli lider haqda xatirəsini bölüşərkən deyib. O bildirib ki, o dövrdə Gürcüstan da təqribən eyni vəziyyətdə idi. Şevardnadze də Rusiyaya müraciət etdi, hərbi bazaların Gürcüstanda yerləşdirilməsinə razılıq verdi:
“Ancaq onlar şərt qoymadılar ki, Abxaziya və Cənubi Osetiya məsələsi öz həllini tapsın. Ona görə də bir tərəfdən ruslar Gürcüstanda hərbi bazalarını saxladılar, eyni zamanda, Abxaziya və Osetiya məsələləri də öz həllini tapmadı. Şevardnadze sonradan buna belə qiymət verdi ki, bizi dizi üstə qoydular.
Heydər Əliyevin mövqeyi isə sərt idi. O, Qarabağ probleminin tam həllini şərt kimi irəli sürdü. Yeltsin bu təklifə yox dedi. Yeltsin düşünürdü ki, Azərbaycan o qədər zəif və çətin duruma qalacaq ki, onunla həm neft kontraktlarını imzalayacaq, həm də bazalarını, Şevardnadze kimi, ölkədə yerləşdirilməsinə şərtsiz razılıq alacaq”.
Politoloq bildirib ki, 1994-cü ildə ermənilərin hərbi qüvvələri Tərtər, Bərdə istiqamətində hücuma keçdi:
“Bu, ermənilərin deyil, Rusiyanın təşəbbüsü idi. Faktiki olaraq, ermənilərin adından bizə ultimatumu Rusiya verirdi ki, rus qoşunlarının Azərbaycana gəlməsinə, bazaların yerləşdirilməsinə razılıq verin, yoxsa ermənilər gəlib Gəncəni də tutacaq. Yəni hücumları gələcək neft boru kəmərinin yolunu kəsmək üçün təşkil edirdilər. Bununla da onun Gürcüstan ərazisindən keçməyinə mane olmağa çalışırdılar. Həm də Azərbaycanı dizi üstə qoymaq istəyirdilər ki, Azərbaycanın özü ermənilərin Gəncəni tutmaması üçün Rusiya qoşunlarını dəvət etsin. Rusiyanın planı bu idi.
Tərtər istiqamətində hücumlar başlayandan sonra Heydər Əliyev ordunu səfərbər etdi və hücumların hamısını dəf etdi. Ermənilər Tərtər istiqamətində gedən döyüşlərdə o qədər itki vermişdi ki, İrəvanda əsgər analarının mitinqləri keçirildi. Rus mətbuatı yazırdı ki, hər gün 100-dən çox tabut təyyarə ilə gətirilir. İrəvanın yanında hərbçilər üçün yeni qəbiristanlıq salınmışdı. Döyüşlərə dəstək vermək üçün Gürcüstandakı hərbi bazalardan Rusiya öz tanklarını ermənilərə göndərdi. Ermənilər arasında tank üçün ekipaj tapılmırdı. Gürcüstandan gələn ruslar özləri döyüşə girdilər. Sonradan vurulan tanklardan əsir götürülənlərin çoxunun rus olduğu da ortadadır.
Rus hərbçiləri artıq özləri gəlib erməni tərəfdə vuruşurdu ki, Kremlin Tərtəri və Bərdəni almaq planı reallaşsın. Bakı-Qazax magistralını tutmaq və Gəncəyə hücum hazırlamaqla bağlı Kreml göstəriş vermişdi. Heydər Əliyev elə bir müdafiə təşkil etdi ki, bir müddətdən sonra artıq ermənilər açıq şəkildə müharibəni davam etdirə bilməyəcəklərini dedilər. Ermənilərin bu tapşırığı həyata keçirməyə nə halı, nə gücü qaldı. Və nəhayət, biz atəşkəs imzaladıq.
Bu atəşkəsdə heç bir şərt yer almadı. Bundan sonra Heydər Əliyev sürətlə neft kontraktlarını hazırlatdı və cəmi 4 aydan sonra planı reallaşdırdı - 12 mayda atəşkəs imzalanmışdı, 20 sentyabrda neft kontraktlarına imza atıldı. Heydər Əliyev bunu o qədər sürətli və peşəkarcasına icra etdirdi ki, Rusiya nə qədər neft kontraktlarına mane olmaq üçün müqavimət göstərsə də, bunu bacarmadı.
Bakı-Tiflis-Ceyhan boru kəməri tikilib qurtarandan və Azərbaycana böyük neft gəlirləri gəldikdən sonra rus siyasətçiləri, diplomatları ilə görüşüm zamanı dedilər ki, biz o vaxt böyük səhvə yol verdik. Bizə verilən təklifi Yeltsin rədd etdi və hesab etdi ki, Azərbaycanı sındırmaq mümkün olacaq. Amma biz uduzduq. Artıq neft kontraktları başqa ölkələrlə imzalanıb. Neft və qaz boru kəmərləri çəkilir...”
Yeltsinin belə mühüm təklifdən niyə imtina etməsinə isə E.Namazov belə aydınlıq gətirib:
“Düşünürəm ki, bu, Yeltsinin Heydər Əliyevə qarşı şəxsi qərəzliyindən və yaxud Heydər Əliyevin gücünü dəyərləndirmə imkanının olmamasından irəli gəlirdi. Bu, hələ, SSRİ Siyasi Bürosunun dövründən vardı. Yeltsin o vaxtı Heydər Əliyevə qarşı açıq çıxışlar edirdi. Ona görə ki, o vaxt Heydər Əliyev SSRİ-nin əsas liderlərindən biri kimi qəbul olunurdu. Qərb mətbuatında da Heydər Əliyevdən çox danışılırdı. Yeltsində bir qısqanclıq var idi. Heydər Əliyev rəqib kimi nüfuzlu və yaşca digər Siyasi Büro üzvlərindən gənc idi. Cavan olmasına baxmayaraq, Heydər Əliyevin çox böyük nüfuzu var idi. Yəqin bu şəxsiqərəzlik, qısqanclıq Yeltsinə vəziyyəti obyektiv və düzgün qiymətləndirməyə imkan vermədi. O, ürəyindən keçən halı reallıq kimi qəbul etdi və Heydər Əliyevin əməkdaşlıq təklifinə yox dedi. O, Heydər Əliyevi və Azərbaycanı diz üstə qoymağa çalışırdı. Nəticədə isə Heydər Əliyev elə bir siyasət həyata keçirdi ki, Rusiya çox şeyləri itirdi və Kreml sonradan dərin peşmanlıq keçirdi...”
Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan:
Heydər Əliyev Azərbaycanın xoşbəxtliyi və firavanlığı, bölgədə və dünyada sülh naminə göstərdiyi fövqəladə xidmətlərlə türk və dünya tarixində şərəfli yer tutub.
Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Nursultan Nazarbayev:
Heydər Əlirza oğlu Azərbaycan Respublikası üçün, MDB-nin inkişafı üçün, Qazaxıstan və Azərbaycan xalqlarının çoxəsrlik dostluğunun möhkəmlənməsi üçün çox işlər görüb.
Heydər Əliyev Azərbaycan xalqının milli sərvətidir. Bu ifadə Heydər Əliyev şəxsiyyətinə verilmiş ən lakonik və düzgün qiyməti əks etdirir. O, xalqa və Vətənə sonsuz sevgisi, dövlətçiliyə hədsiz sədaqəti ilə indiki və gələcək nəsillərə örnək ola biləcək bir fəaliyyət nümunəsi, ölkəmizin davamlı inkişafının uzunömürlüyünü təmin edən mükəmməl irs və siyasi məktəb miras qoymuşdur.
O, ölkə həyatının bütün sahələrində quruculuğun, davamlı inkişafın və islahatların banisi olmuşdur. İqtisadiyyatın yenidən qurulması, kənd təsərrüfatının dirçəlişi, peşəkar ordunun yaradılması, çevik və balanslaşdırılmış xarici siyasət kursunun həyata keçirilməsi, səhiyyə, elm, təhsil, mədəniyyət, incəsənət sahələrinin tərəqqisi, hüquqi və demokratik dövlət quruculuğu məhz onun adı ilə bağlıdır.
Ümummilli liderin Azərbaycan dövlətinə rəhbərlik etdiyi illər əsl milli intibah dövrü olmuşdur. Bu dövr bir-birindən zaman və ictimai-siyasi formasiya baxımından fərqlənən iki mərhələ ilə (1969-1982 və 1993-2003-cü illər) xarakterizə olunsa da, əslində, ulu öndərin Vətənə fədakar xidməti və hakimiyyətinin hər iki mərhələsində ölkəmizin nəhəng miqyasda nailiyyətlər qazanması baxımından oxşardırlar. Başqa sözlə, eyni missiyanın, sadəcə, iki mərhələsidir.
Ötən əsrin 70-ci illərinin əvvəllərində “Literaturnaya qazeta”ya verdiyi məşhur müsahibəsində “Qoy ədalət zəfər çalsın!”– deyən Heydər Əliyev özünün milli intibah missiyasının 1969-1982-ci illər ərzində, sözün həqiqi mənasında, ədalətin zəfər çalmasına nail olmuşdu. Ölkədə həmin illərdə 213 yeni sənaye müəssisəsi istifadəyə verilmişdi.
1969-cu ildən sonra Azərbaycanda geniş tikinti-quruculuq işlərinə start verildi. Respublika sanki tikinti meydanını xatırladırdı. 1975-1985-ci illərdə ümumi sahəsi 22, 2 milyon kvadratmetr olan mənzillər inşa edildi ki, bu göstərici Azərbaycanda bütün əvvəlki illərdə tikilmiş mənzillərin 70 faizini təşkil edirdi. Yeni iş yerlərinin yaradılması nəticəsində iqtisadiyyatda çalışanların ümumi sayı 1985-ci ildə 2,4 milyon nəfərə çatmışdı. Bu, 1970-ci ilin müvafiq göstəricisindən 1,5 dəfə çox idi. 1969-cu ildə orta aylıq əməkhaqqının səviyyəsinə görə Azərbaycan 15 müttəfiq respublika arasında axırıncı yerdə dayandığı halda, 1980-ci ildə 4-cü yerə çıxdı.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin titanik fəaliyyətinin nəticəsi olaraq 1981-ci ildə respublika tarixində ilk dəfə olaraq 402 min ton taxıl, 1 milyon 151 min ton pambıq, 1milyon 616 min ton üzüm, 644 min ton tərəvəz, 41 min ton bostan məhsulları, 26 min ton yaşıl çay yarpağı, 125 min ton mal-qara və quş əti, 340 min ton süd, 294 milyon ədəd yumurta və 12 min ton yun tədarük edildi. Ümumən, həmin illərdə kənd təsərrüfatının məcmu məhsulu 2,6 dəfə artdı.
“Xalq həmişə öz ziyalıları, öz mədəniyyəti, öz elmi ilə tanınır”, – deyən Heydər Əliyevin sovet Azərbaycanına rəhbərlik etdiyi dövrdə təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, incəsənət və milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması və inkişafı sahələrində də ciddi və əhəmiyyətli addımlar atıldı.
Yetmişinci illərdə və 80-ci illərin əvvəllərində ali təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində böyuk işlər görüldü. Ölkə rəhbərinin təşəbbüsü və qayğısı ilə ali məktəblər üçün çoxlu sayda tədris korpusları, yataqxana kompleksləri tikildi.
Heydər Əliyevin 1970-80-ci illərdə Azərbaycanda ali təhsilin inkişafı yolundakı böyük xidmətlərindən biri də yeni ali təhsil ocaqlarının yaradılması idi. Ümumiyyətlə, 1970-82-ci illərdə Azərbaycanda 5 yeni ali məktəb yaradıldı, yeni ixtisaslar, kafedralar, problem laboratoriyaları açıldı. Əgər 60-cı illərin sonunda respublikada 12 ali məktəb, bunlarda 105 fakültə, 450 kafedra var idisə və burada 139 ixtisas üzrə kadr hazırlığı aparılırdısa, 1982-ci ildə artıq 136 fakültəni və 530 kafedranı birləşdirən 17 ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərirdi.
Dahi şəxsiyyətin Azərbaycan təhsilinin inkişafında müstəsna xidmətlərindən biri də 1970-1980-ci illərdə onun şəxsi təşəbbüsü və qayğısı sayəsində Azərbaycandan kənarda, keçmiş SSRİ-nin 50-dən artıq böyük şəhərinin 170-dən çox nüfuzlu ali məktəbində respublikamızın xalq təsərrüfatı, elm, təhsil və mədəniyyətinin 80-dən artıq sahəsini əhatə edən və xüsusi ehtiyac duyulan 250-dən çox ixtisas üzrə 15 mindən artıq azərbaycanlı gəncin ali təhsil almasına, yüksək ixtisaslı mütəxəssislər kimi hazırlanmasına imkan və şərait yaratması olmuşdur. Onu da qeyd edək ki, Azərbaycandan kənarda təhsil alanların milli tərkibində azərbaycanlıların sayı 1970-ci ilədək 40 faiz təşkil edirdisə, ümummilli lider Heydər Əliyevin apardığı uzaqgörən siyasət nəticəsində 1976-cı ildə müvafiq göstərici 85 faizə, 1977-ci ildə 92 faizə, 1980-ci illərin əvvəllərində isə 97,6 faizə yüksəlmiş oldu. Bu addımlar öz xarakteri etibarilə strateji məzmun kəsb edirdi. Daha dəqiq desək, bir tərəfdən Azərbaycanın yüksək ixtisaslı kadrlara olan ehtiyacını təmin edirdi, digər tərəfdən potensial Azərbaycan diasporunun formalaşması prosesinin konturları cızılırdı. Təsadüfi deyildir ki, bu gün MDB məkanında Azərbaycan diasporunun sosial tərkibinin böyük bir hissəsini məhz həmin illərdə ulu öndərin xeyir-duası ilə təhsil almış insanlar təşkil edir və onlar müstəqil dövlətimizin maraqlarını həmin ölkələrdə şərəflə qoruyurlar.
“Xalqı həmişə mənəviyyat birləşdirmişdir. Çünki başqa əsaslara nisbətən mənəvi əsaslar daha üstündür”, – deyən ümummilli liderin qənaətinə görə, milli özünüdərkə xalqın yaratdığı və yaşatdığı mədəni sərvətlərə dərindən yiyələnməklə çatmaq olar. Ulu öndər başqa bir fikrində isə qeyd edirdi ki, məşhur filosof Bəhmənyarın və mütəfəkkir şair Nizaminin, riyaziyyatçı-astronom Nəsirəddin Tusinin və dahi şair Füzulinin, orta əsrlərin böyük alimi Rəşidəddinin və üsyankar şair Nəsiminin, tarixçi Abbasqulu ağa Bakıxanovun və realist yazıçı Mirzə Fətəli Axundovun, görkəmli satiriklərdən Mirzə Ələkbər Sabirin, Cəlil Məmmədquluzadənin və bir çox başqa korifeylərin adları bu mədəniyyətin çoxəsrlik tarixini bəzəyir. Biz Azərbaycan xalqının bu və ya digər görkəmli oğullarına ona görə minnətdarıq ki, onlar zülmətli irtica və özbaşınalıq şəraitində Azərbaycan xalqının ictimai fikrini, elm və mədəniyyətinin məşəlini göz bəbəyi kimi qorumuşlar. Hər bir vətənsevər azərbaycanlı isə Heydər Əliyevə xalqımızın həmin görkəmli simalarının bizə miras qoyduqları mizilsiz ədəbi irsə olduqca böyük dəyər verdiyi və onları yaddaşlarda əbədiləşdirdiyinə görə minnətdar olmalıdır.
Heydər Əliyev böyük siyasi ustalıqla 59 yaşında pantürkist-millətçi ittihamı ilə Sibirə sürgün edilən şair Hüseyn Cavidin nəşini onun 100 illiyində Vətənə gətirməklə, əslində, milli hissə və duyğuya malik olan şəxsiyyətlərin hamısının cənazəsini, ruhunu Azərbaycana qaytarmış oldu.
Danılmaz həqiqətdir ki, 1930-cu illərdə SSRİ-nin dövlət mükafatı “Rusca – azərbaycanca lüğət”ə verilirdisə, məhz Heydər Əliyevin qətiyyəti sayəsində 1970-ci illərdə “Azərbaycan dili” dərsliyi eyni etimada layiq görüldü. Bu mükafatların arxasında böyük siyasi mətləblər gizlənirdi. Başqa sözlə, birinci halda rus dilinin (ruslaşdırma) təbliğinə, ikinci halda isə doğma dilimizin (milliləşmənin) inkişafına görə ali mükafat verilmişdi. Bu, ulu öndərin millətin genetik kodunun mühüm komponenti hesab etdiyi milli dilə verdiyi əvəzsiz dəyər idi. Elə bu məntiqlə də Heydər Əliyev böyük səylər hesabına 1978-ci ildə qəbul edilən Azərbaycan SSR Konstitusiyasında Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təsbit edilməsinə nail olmuşdu.
Təbii ki, fitri istedadı və iti fəhmi hesabına ölkəmizin perspektiv müstəqilliyini proqnozlaşdıran Heydər Əliyev suveren dövlətçiliyimizin sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi və xüsusilə də təhlükəsizlik sahəsində hansı ciddi problemlərlə sınağa çəkiləcəyini də görməyə bilməzdi. Bu baxımdan ümummilli liderin hələ sovet dövründə respublikamız üçün milli hərbi kadrların hazırlanması sahəsində atdığı uzaqgörən addımların ölkəmizin Ermənistanın təcavüzünə məruz qaldığı zamanda necə misilsiz əhəmiyyət daşıdığını bir daha şahidi olduq.
Bu, bir həqiqətdir ki, Sovet İttifaqında bütün sahələr kimi, ordu quruculuğu prosesi də məlum siyasi-ideoloji prinsiplərə əsaslanırdı. Rəsmi Moskva milli respublikalarda, ələlxüsus müsəlman dövlətlərində milli hərbi kadrların hazırlanması yönündə cəhdləri, bir qayda olaraq, qısqanclıqla qarşılayır və buna mane olurdu. Müttəfiq respublikalarda hərbi tədris məktəbləri əsasən Rusiya, Ukrayna və Belarusiyada fəaliyyət göstərirdi.
"Bunları görəndə, düşünürdüm ki, yaxşı, biz Sovet İttifaqının bərabərhüquqlu müttəfiq respublikasıyıq, böyük səlahiyyətlərimiz var. Biz nə üçün ordudan təcrid olunuruq?" – bu sözləri mərhum Heydər Əliyev 2003-cü il aprelin 21-də, Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Məktəbin 30 illik yubiley təntənəsində çıxış edərkən demişdi.
Ulu öndər Heydər Əliyev 1973-cü ildə böyük səylər nəticəsində belə bir məktəbin yaradılmasına nail olmuşdu. Həmin dövrdə Azərbaycan ildə təxminən 60 min gənci ordu sıralarına göndərirdi. Ancaq onların tam əksəriyyəti inşaat batalyonlarında xidmət keçirdi. Hərbi hissələrdəki azərbaycanlı zabitləri isə, necə deyərlər, barmaqla saymaq olardı. Əlbəttə, indi bəziləri 1973-cü ildə Bakıda belə bir hərbi məktəbin yaradılmasını bir zavod, fabrik tikintisi qədər adi qərar hesab edə bilərlər. Amma buna nail olmaq üçün həqiqətən böyük siyasət və uzaqgörənlik lazım idi.
Həmin vaxtdan 20 il ötdü və Heydər Əliyevin yaratdığı hərbi məktəb müstəqil Azərbaycanda ordu quruculuğu üçün əsas bazalardan birinə çevrildi. 70-ci illərdə həmin məktəbin müdavimləri olan zabitlər artıq müstəqil Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrinin komandirləri, generallarıdır.
Beləliklə, Heydər Əliyev 1969-1982-ci illərdə gələcək müstəqil Azərbaycan dövləti üçün xidmət edə biləcək bütün zəruri addımları atmağa nail oldu. 1991-ci ildə müstəqilliyini bəyan edən Azərbaycan Respublikası əslində real suverenliyinə 1993-cü ildə nail oldu. Həmin il xalqın israrlı tələb və xahişindən sonra Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı baş verdi və bununla da Azərbaycanda milli intibah dövrünün ikinci mərhəsi (1993-2003-cü illər) başlandı. Bu dövr ulu öndərin təbirincə desək, “müstəqilliyin əldə edilməsindən daha çətin olan onun qorunması və möhkəmləndirilməsi” ilə xarakterizə olunurdu. Həmin dövrdə Rusiyanın siyasi-hərbi elitasında formalaşmış mövqeyə görə, ərazisindən hərbi bazaları çıxarılan və birmənalı olaraq Qərbə inteqrasiya xəttini seçən Azərbaycan regionda Kremlin gələcəkdəki planları üçün birbaşa təhlükə mənbəyi rolunu oynayır. Həmin mərhələdə hakimiyyətdə olan Müsavat-AXC cütlüyünün həyata keçirdiyi səbatsız daxili və onun davamı olan xarici siyasət kursu Rusiyanın Azərbaycana münasibətdə məlum sərt mövqeyinin formalaşmasında az rol oynamadı.
Yeri gəlmişkən, burada bir həqiqəti də xüsusi olaraq qeyd edək ki, Azərbaycan xalqının ən ağır dərdi olan Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı ulu öndər Heydər Əliyevin 1969-1982-ci illərdə həyata keçirdiyi siyasət nəticəsində bu dövrdə erməni millətçiləri bir dəfə də olsun ölkəmizə qarşı ərazi iddialarını açıq şəkildə dilə gətirməyə cəsarət etmədilər və buna imkan verilmədi. Akademik Ramiz Mehdiyev Heydər Əliyev fenomeni ilə bağlı tədqiqatlarında çox düzgün olaraq qeyd edir ki, “akademik Aqanbekyanın M.Qorbaçovun Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsinə ilkin razılıq verilməsi barədə bəyanatı və bununla da münaqişənin ilkin qığılcımının közərməsi məhz Heydər Əliyevin Siyasi Büro üzvlüyündən istefasından cəmi üç həftə sonra baş verdi”.
Bundan savayı, Müsavat-AXC cütlüyünün mövcud şəraitə adekvat olmayan məqamda “Cənubi Azərbaycan” problemini qaldırması nəticəsində İranla da münasibətlər son dərəcə kəskinləşdi. Bu siyasəti nəticəsində faktiki olaraq Azərbaycan həm şimaldan, həm də cənubdan ağır təzyiq altına düşdü. ABŞ Konqresi isə Azərbaycanı dövlət səviyyəsində hər cür yardımdan məhrum edən “907-ci əlavə”ni qəbul etdi.
Bu şəraitdə dövlətçiliyimiz üçün ən təhlükəli proses separatizm və onun nəticəsində ərazi bütövlüyümüzün növbəti dəfə pozulması təhlükəsi ilə bağlı idi. Erməni işğalçılarının aramsız hücumları, Cənubda “Talış Muğan Respublikası”nın elan edilməsi, şimalda “Sadval” təşkilatının ərazi iddiaları və Gəncədə Surət Hüseynova məxsus hərbi hissənin üsyan etməsi həmin dövrdə ölkəmizin dəhşətli siyasi kataklizmlər mərhələsində olduğunu bir daha təsdiqləyir. Əslində respublikamız real vətəndaş müharibəsi astanasında idi. Ölkədə hakimiyyətsizlik və xaos hökm sürürdü. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevin 1993-cü ildə xalqın tələbi və xahişi ilə hakimiyyətə qayıdışından sonra hədəfinə çevrildiyimiz bu ağır problemlər öz həllini tapmağa başladı. Lakin bu prosesin özü də hamar yolla getmədi. 1994-cü ilin oktyabr və 1995-ci ilin mart aylarında Azərbaycanın müstəqilliyini istəməyən xarici qüvvələrin himayəsi ilə respublikamızda dövlət çevrilişlərinə cəhdlər edildi. Prezident Heydər Əliyevlə xalqın sarsılmaz birliyi bu sınaqlardan da uğurla çıxa bildi. Heydər Əliyev xalqımızın və dövlətçiliyimizin tarixində, əgər bir sözlə ifadə etmək mümkünsə, məhz Xilaskar missiyasını yerinə yetirdi.
Burada bir haşiyə çıxmaq istəyirik. Məlum olduğu kimi, 1997-ci ildə Prezident Heydər Əliyevin ABŞ-a ilk rəsmi səfəri zamanı ona bu dövlətin ən məşhur 4 prezidentindən biri olan (C.Vaşinqton, T.Cefferson, F.D. Ruzveltlə birlikdə) Avraam Linkoln büstü bağışlanmışdı. Bu, təsadüfi yox, rəmzi mənası olan bir hadisə idi. Prezident A.Linkoln ABŞ-ın bütövlüyünün qorunması naminə separatçı Cənub ştatları ilə mübarizə aparmalı olmuş və nəticədə ölkə miqyasında 600 mindən artıq itkinin verilməsinə baxmayaraq, dövlətçiliyin məhvinin qarşısını ala bilmişdi. Amerikalılar indiyədək seçdikləri bütün prezidentlər içərisində yalnız 4-nə heykəl qoyublar. Həmin prezidentlərdən biri də məhz A.Linkolndur. Zənnimizcə, amerikalıların Heydər Əliyevlə Avraam Linkolun arasında paralel aparmalarının motivi gün kimi aydındır. Hər ikisi öz xalqları və dövlətlərinin xilaskarıdırlar.
Ümummilli lider Azərbaycanda demokratik inkişaf proseslərinin də əsasını qoydu. Ölkəmizdə şəxsiyyətin azadlığı və toxunulmazlığı, habelə onların hüquqi müdafiəsi təmin edildi, çoxpartiyalı sistem üçün əsaslar yaradıldı, siyasi plüralizm, vicdan və etiqad azadlığı, azlıqların hüquqları, qanun qarşısında bərabərlik təmin edildi. Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarında əks olunan, onun ayrılmaz komponenti olan təqsirsizlik prezumpsiyası təmin edildi. Bundan savayı, Konstitusiya Məhkəməsi, üçpilləli məhkəmə sistemi, yeni məhkəmə korpusu yaradıldı, məhkəmələrin müstəqilliyi və prosedur qaydalarının şəffaflaşması təmin edildi, on minlərlə insan amnistiya edildi və böyük sayda məhkum bağışlandı, senzura ləğv edildi, KİV-in azadlığı və QHT-lərin sərbəst fəaliyyəti təmin edildi.
Bu prosesdə – demokratik dövlət quruculuğu istiqamətində ümummilli liderin miras qoyduğu irsin öyrənilməsi, təbliği və tətbiqində Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, UNESCO və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun xidmətləri müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Başqa sözlə, ulu öndərin irsinin öyrənilməsi istiqamətində irimiqyaslı proqramların həyata keçirilməsini dəstəkləmək, Azərbaycan xalqının rifahının yüksəldilməsinə yönəldilmiş təşəbbüsləri himayə etmək, ölkədə elm, təhsil, mədəniyyət, səhiyyə və idmanın inkişafını təmin edən layihələrə yardımçı olmaq, milli-mənəvi dəyərlərə sadiq gənclərin yetişdirilməsinə və digər mühüm vəzifələrin yerinə yetirilməsinə nail olmaq ölkənin birinci xanımının rəhbərlik etdiyi təşkilatın genişmiqyaslı fəaliyyətinin prioritet istiqamətlərini təşkil edir və geniş ictimaiyyət tərəfindən olduqca yüksək dəyərləndirilir.
Azərbaycan xalqı qəlbində əbədi heykəlini qoyduğu ulu öndərin vəfatının 15-ci ildönümünü onun siyasi xətti ətrafında daha sıx və monolit birlik nümayiş etdirərək qeyd edir. Eyni zamanda xalqımız Heydər Əliyevin fiziki itkisindən nə qədər çox kədərlənsə də, təskinliyini onda tapır ki, bu gün ulu öndərin şah əsəri olan müstəqil Azərbaycan etibarlı əllərdədir, davamlı və dinamik inkişaf tempinə malikdir. Zəmanəmizin dühasından “Ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm”, – qiymətini alan Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın bugünkü və gələcək inkişafının təminatçısıdır. O, Azərbaycanın çağdaş tarixinə yeni missiya ilə daxil olmuşdur. Cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan özünün milli dövlət quruculuğu və idarəçiliyinin növbəti şərəfli mərhələsini yaşayır.
Sabitlik, təhlükəsizlik və inkişaf bu mərhələni tam xarakterizə edən ifadələrdir. Sözün həqiqi mənasında son 15 il ərzində ölkəmizdə sabitlik və əmin-amanlıq hökm sürmüşdür. Azərbaycan bu gün müsəlman dünyasında bir sabitlik adası kimi məşhurdur. Təkcə sabitliyin olmaması kifayətdir ki, dövlət xaos və anarxiyaya yuvarlansın. Qonşu regionlarda və dünyada baş verən qanlı münaqişələr, toqquşmalar, müharibələr, risklər və təhdidlər fonunda ölkəmizdə həyat tərzinə çevrilmiş sabitlik mühiti tarixi nailiyyətimiz və sərvətimizdir. Sabitliyimiz təhlükəsizliyimizi şərtləndirir. Sabitlik və təhlükəsizliyimizin təminatçısı Azərbaycan xalıqı və onun hakimiyyətlə olan monolit birliyidir, səfərbər olunmuş cəmiyyət və vətəndaş həmrəyliyidir. Bu birliyin kökündə dayanan əsas amil xalqın öz Prezidentinə olan inamı, etimadı və etibarı ilə bağlıdır. Prezidentin xalqının sevgisini qazanmasını şərtləndirən əsas amil isə, onun hər hansı beynəlxalq siyasi dairənin və ya dövlətin diqtəsi altında deyil, məhz öz xalqının mənafeyindən irəli gələn siyasəti həyata keçirməsidir. Həmin siyasətin adına müstəqil siyasət deyirlər. Bəli, Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev bütün dünyada müstəqil siyasət həyata keçirən lider kimi tanınmış və nüfuz sahibi olmuşdur. Prezident İlham Əliyev üçün hər şeydən ümdə olan məhz milli maraqlardır. Elə bu səbəbdən dövlətimizin rəhbəri İlham Əliyev çətin, lakin şərəfli yolu seçmişdir. Bu yol bizə ulu öndər Heydər Əliyevdən miras qalmışdır. Məhz bu yolla getdikdə xalq öz taleyinin sahibi olur. Məhz bu yol yeganə düzgün yoldur. Məhz bu yolla Prezident İlham Əliyev Azərbaycanı uca zirvələrə aparır.
Bu, bir aksiomdur ki, Prezident İlham Əliyev ümummilli lider Heydər Əliyevin müəllifi olduğu coxvektorlu və balanslı xarici siyasət kursunu sürətlə dəyişən dünyanın geosiyasi reallıqlarına adekvat olaraq çevik, innovativ və hücum taktikasına əsaslanmaqla davam etdirir. Milli dövlətçilik maraqlarının müdafiəsi həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli formatda həyata keçirilən bu siyasətin başlıca məzmununu təşkil edir. Həmin siyasətin uğurunu təmin edən çoxsaylı parametrlər sırasında birinci mövqedə dayanan amil Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq siyasətin aktoru statusuna yüksəlməsi reallığı ilə bağlıdır. O, dünya siyasətinə təsir gücünə malik beynəlxalq aktor statusunda dövlət başçısıdır. Bu statusuna tam adekvat olaraq İlham Əliyev həm daxili, həm də xarici siyasət kursunun həyata keçirilməsi prosesində dərin zəka, iti fəhm, analitik və innovativ düşüncə tərzi, sistemli analiz qabiliyyəti, prinsipiallıq və qətiyyət nümayiş etdirir. Hər dövlət başçısına nəsib olmayan bu unikal şəxsi keyfiyyətlərin daşıyıcı olan Prezident İlham Əliyev harada çıxış etməsindən və mövqe bildirməsindən asılı olmayaraq, şahmat dili ilə desək, həmişə ağ fiqurlarla oynayır və artıq start vəziyyətində qarşı tərəf və ya tərəflər üzərində ilkin üstünlüyünü təmin etmiş olur. Həmin “siyasi şahmat lövhəsi”ndə siyasət qrossmeysterinin – Prezident İlham Əliyevin rəqibinə “mat” elan etməsi labüddür. Bu, sırf zaman məsələsidir.
Bu gün görkəmli şəxsiyyət, dövlət başçısı və Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin vəfatının ildönümüdür.