 |
|
Avropa İttifaqı ilə Ermənistanın yaxınlaşmasında erməni xalqının fikrini nəzərə almaq lazımdır. Bu barədə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bildirib. Baş nazir erməni cəmiyyətində Avropaya istəyin olması ilə bağlı ölkənin XİN rəhbəri Ararat Mirzoyanın açıqlamalarını da şərh edib. O, özünün Avropa Parlamentində çıxışı zamanı Ermənistanın Aİ-nin mümkün hesab etdiyi qədər İttifaqla yaxınlaşmağa hazır olması barədə bəyanatını xatırladıb. Paşinyan həmçinin qeyd edib ki, həmin məsələdə erməni xalqının bu yaxınlaşmanı nə dərəcədə mümkün hesab etdiyini də nəzərə almaq lazımdır. Nikol Paşinyan onu da bildirib ki, Aİ-nin Ermənistandakı missiyasının mandatı daha iki il uzadıla bilər.Politoloq Məhəmməd Əsədullazadə "Sherg.az"a bildirib ki, Ermənistan İrana qarşı Qərbin hərbi-kəşfiyyat mərkəzi rolunu icra etməkdədir. Analitikin sözlərinə görə, Ermənistanın Qərb ölkələri ilə əməkdaşlığını inkişaf etdirməsi, paralel olaraq bu ölkədə kəşfiyyat orqanlarının fəaliyyətinin genişləndirilməsinə gətirib çıxarır:
"ABŞ, Fransa və digər ölkələrin hərbi və kəşfiyyat təlimatçıları Ermənistanda yerləşməklə müxtəlif adlar altında Ermənistanda işini təkmilləşdirib, regionda fəaliyyətlərini genişləndirəcəklər. Ermənistanda Qərbin əsas hədəfi Rusiya və İrandır. Uzun illər Cənubi Qafqaz regionu Qərb üçün cəlbedici olub. Həmçinin İran və Rusiyaya qarşı kəşfiyyat aparmaq üçün region Qərb üçün əlverişli bir mərkəzdir. Ermənistan bu şəraiti onlar üçün yaradaraq öz siyasətini Vaşinqton və Parisə təslim edir. Ermənistan Qərblə Rusiya arasında yeni geosiyasi rəqabət plasdarmıdır. Bir müddətdən sonra İrana qarşı eyni rolu oynayacaq. Qərb Rusiyani Ukraynada yeni bir cəbhəyə çəkib. Bununla Rusiyanın geosiyasi mövqelərini zəiflədir".
Ekspert düşünür ki, Rusiya və İran eyni platformada yer alırlar və hər iki ölkənin zəiflədilməsi Qərbin strateji planında yer alıb:
"Qərb Ermənistan ərazisindən öz fəaliyyət imkanlarını genişləndirəcək. Bundan sonra İranın Ermənistan üzərindən fəaliyyəti tam nəzarət altında olacaq. Demək olar ki, Ermənistan İrana qarşı Qərbin əsas kəşfiyyat mərkəzi kimi fəaliyyət göstərəcək. Tehran rejimi uzun illər Ermənistanı Azərbaycana qarşı dəstəkləyir. Zəngəzurda konsulluq açmaqla bunu həyata keçirdi. Hazırda Ermənistan İran əleyhinə Qərblə eyni cəbhədə yer almağa çalışır. Paşinyan hakimiyyəti Ermənistanda öz imkanlarını səfərbər edən Qərbin fəaliyyətini İrana deyil, Türkiyə və Azərbaycana qarşı olduğunu İran rəsmilərini inandırmağa çalışır. İrəvandan Tehrana səfər edən yüksək çinli rəsmilərə Tehran xəbərdarlıqla kifayətlənir".
M.Əsədullazadə qeyd edib ki, Ermənistanın uzun illər əsas strateji müttəfiqi olan Rusiyanı necə pat vəziyyətdə qoyduğunu Tehranda yaxşı görürlər: "Tehranın anti-Azərbaycan siyasəti hələ də Ermənistanda nə baş verdiyini görməyə imkan vermir. Vaxt və zaman isə İranın əleyhinə işləyir. Azərbaycan müstəqil siyasət apararaq regionda təhlükəsizliyin və sülhün yaradılmasına çalışır. Bir müddətdən sonra Tehranda Ermənistanın necə təhlükəli olduğunun fərqində olacaqlar. Tehran başa düşəcək ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması məhz İranın təhlükəsizlik imkanlarına da cavab verir".
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Qazaxın işğal altında olan kəndlərinə gələcək.Paşinyan martın 12-də keçirdiyi mətbuat konfransında bu barədə açıqlama verib.
“Fikirlər var ki, delimitasiya bütün sərhədboyu aparılmalı, daha sonra konkret hissələrə baxılmalıdır. Yaxud delimitasiya sərhədin ən mürəkkəb hissələrindən başlamalıdır. İstisna etmirəm ki, delimitasiya Tavuş rayonundan (Qazaxın işğal altında qalan kəndləri - red) başlana bilər. Hazırda heç bir qərarımız yoxdur. Yaxın vaxtlarda problemlərlə yerində tanış olmaq üçün Tavuşa baş çəkəcəm”, - Baş nazir belə deyib.
Nikol Paşinyanın sözlərinə görə, Qazax rayonunun işğal altında olan kəndlərinin Azərbaycana qaytarılması Tavuş vilayətinin yaşayış məntəqələrinin verilməsi demək deyil:
“Hər hansı bir müzakirə zamanı Tavuş marzının hansısa kəndinin təhvil verilməsi ilə bağlı məsələ olmayıb və ola da bilməz. Azərbaycan mətbuatında adıçəkilən kəndlər Ermənistan Respublikası ərazisində nəinki sovet dövründə, hətta ondan sonra da mövcud olmayıb”.
Bununla da Baş nazir Qazax rayonunun işğal altındakı yeddi kəndinin həm SSRİ dönəmində, həm də müstəqillik qazandıqdan sonra Azərbaycana məxsus olduğuna işarə vurub.
Nikol Paşinyanın açıqlaması göstərir ki, Ermənistan hakimiyyəti sərhədlərin mərhələli şəkildə delimitasiya olunması ilə bağlı Azərbaycanın təklifini qəbul edib.
Qeyd edək ki, bu barədə ilk dəfə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yanvarın 11-də yerli telekanallara müsahibə açıqlama vermişdi. Dövlət başçısının sözlərinə görə, Azərbaycan tərəfi sərhədlərin delimitasiya və demarkasiya prosesinin Qazax-Tovuz bölgəsindən başlamasını təklif edib. Yəni söhbət Qazax, Ağstafa və Tovuz rayonlarının Ermənistanın Tavuş vilayəti ilə sərhəd xətinin müəyyənləşməsindən gedir.
Eyni zamanda, Azərbaycan Qazax rayonun işğal altındakı kəndlərinin iki mərhələdə qaytarılmasını təklif edib. Əvvəlcə, Ermənistan anklav olmayan Aşağı Əskipara, Xeyrimli, Bağanıs Ayrım və Qızılhacılı kəndlərindən öz qoşunlarını çıxartmalıdır.
İkinci mərhələdə isə Qazax rayonunun anklav vəziyyətində olan Sofulu, Barxudarlı, Yuxarı Əskipara və Sədərək rayonunun Kərki kəndlərini Azərbaycana qaytarmalıdır. Əks təqdirdə, Azərbaycan həmin əraziləri qaytarmaq üçün güc tətbiq etmək hüququndan istifadə edə bilər.
Lakin Qazaxın kəndləri işğaldan azad edilməyənə qədər sərhədlərin müəyyənləşməsindən danışmaq mümkün deyil. Çünki işğal faktının davam etməsi həm delimitasiya və demarkasiya prosesinin, həm də sülh müqaviləsinin reallaşmasına əsas maneə olaraq qalır. Paşinyan öz açıqlamasında çox güman ki, ilk növbədə anklav olmayan dörd kəndin qaytarılmasını nəzərdə tutur.
Ancaq qeyri-anklav kəndlərin qaytarılması ilə bağlı Ermənistan Azərbaycan qarşısında müəyyən şərtlər, hətta ərazi iddiası irəli sürür. Xüsusilə də Ermənistan Yuxarı Əskipara kəndinin işğalından imtina etmək niyyətində görünmür. Rəsmi İrəvan bu mövqeyini həmin kəndin Ermənistanın cənubu ilə şimalını birləşdirən və Gürcüstana gedən yolun üzərində yerləşməsi ilə izah edir.
Paşinyan hakimiyyəti Azərbaycanın Yuxarı Əskiparanın ərazisindən keçən M-4 magistral yolunu bağlamaqla Ermənistan iqtisadiyyatını bloklayacağına dair iddialar səsləndirir. Halbuki, kommunikasiyaların açıqlamasında Azərbaycan Ermənistandan daha çox maraqlıdır. Tərəflər yolun bağlanmayacağına dair hüquqi öhdəlik yaradan razılaşma imzalaya bilər. Üstəlik, Ermənistan işğal dövründə Yuxarı Əskiparanın torpaq sahələrini erməni əhali arasında paylayıb, kənddə qanunsuz məskunlaşma aparıb.
İndi kəndin qaytarılması üçün Ermənistan hökuməti erməni əhalini başqa yerə köçürməlidir. Paşinyanın işğal bölgəsinə səfəri də çox güman ki, bununla bağlıdır.
İkincisi, Ermənistan anklav vəziyyətdə olan Sofulu və Barxudarlı kəndlərini Azərbaycana qaytarmasa, Bakı-İcevan (Karvansaray) dəmir yolu xətti açıla bilməz. Bu isə Ermənistanın blokadada qalması deməkdir. Yeddi kəndin işğalına son qoyulması və sərhədlərin müəyyənləşməsi gələcəkdə Qazax-İrəvan təbii qaz xəttinin bərpasına da şərait yarada bilər.
Ona görə də bu prosesdə Ermənistan Azərbaycandan daha çox maraqlı olmalıdır. Rusiyanın siyasi təsirindən uzaqlaşmağa çalışan Ermənistana Moskva təzyiq vasitəsi kimi təbii qazın nəqlini dayandıra və ya tarifləri artıra bilər. Belə olan halda, Ermənistan üçün ən əlverişli variant Azərbaycanla sülhə nail olmaq və qaz idxalı üçün infrastrukturu bərpa etməkdir.
Lakin Paşinyan hakimiyyəti şərti sərhədboyu Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını davam etdirməklə Ermənistanı təcrid vəziyyətində saxlayır. Xüsusilə də Qazax istiqamətində həm kəndlərin işğal altında olması, həm də sovet dövründə bu rayonun torpaqlarının qanunsuz olaraq Ermənistana pay verilməsi delimitasiya və demarkasiya üçün ciddi əngəllər yaradıb.
Bu baxımdan, sərhədlərin müəyyənləşməsi heç də asan olmayacaq. Üstəlik, Ermənistan dörd kəndlə yanaşı, Bağanıs Ayrım və Quşçu Ayrım kəndləri arasında işğalda saxladığı “Qazançı” dağı və digər yüksəkliklərini Azərbaycana qaytarmalıdır. Bundan başqa, Ermənistan İcevan rayonunun Bibiş, Lələkənd, Hönüt və Ağstafa rayonunun Tatlı kəndi ilə həmsərhəd olan Tavuş vilayətinin Tatlı (Paravakar) kəndi istiqamətindəki yüksəkliklərə iddia edir. Eyni zamanda, rəsmi İrəvan Tovuz rayonunun Ağdam, Vahidli, Koxa-Nəbi kəndləri ilə həmsərhəd olan yüksəklikləri Ermənistanın ərazisi adlandırmaqla delimitasiya prosesini çətinləşdirir.
Yəni Qazax rayonundan fərqli olaraq, Ağstafa və Tovuz rayonları istiqamətində sərhəd xəttini təyin etmək nisbətən asandır. Ancaq son vaxtlar Ermənistan “31 kənd” məsələsini ortaya atmaqla mübahisəli vəziyyət yaradıb. Əgər Ermənistan qeyd edilən iddiasından geri çəkilməsə, şimal-qərb istiqamətində delimitasiya və demarkasiya mümkün olmayacaq.
Müşfiq Abdulla
“Cebhe.info”
Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev Azərbaycana səfərinin ikinci günündə dövlət başçısı İlham Əliyevlə birlikdə işğaldan azad edilmiş ərazilərə səfər ediblər. Liderlər martın 12-də Füzuli şəhərində inşa olunan Kurmanqazı adına Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzinin açılış mərasimində iştirak ediblər. Dövlət başçıları tədbirdə Azərbaycanın mədəniyyət və incəsənət xadimləri, Füzuli şəhər sakinləri və Kurmanqazı adına Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzində təhsil alacaq uşaqlarla görüşüblər. Prezident İlham Əliyev deyib ki, yaradıcılıq mərkəzi həm də Qazaxıstan ilə Azərbaycan arasında dostluq və qardaşlıq mərkəzi olacaq. Hər bir belə layihənin Azərbaycan xalqının qəlbini riqqətə gətirdiyini vurğulayan dövlətimizin başçısı qeyd edib ki, 30 il ərzində bu balaca uşaqların valideynləri, babaları və nənələri bir arzu ilə - öz torpaqlarına qayıtmaq arzusu ilə yaşayıblar: "Onlar qayıtdıqda dağıdılmış, yerlə-yeksan edilmiş Qarabağı gördülər, əlbəttə, çox acı hisslər yaşadılar. Bu qayıdışın ağrılı-acılı və eyni zamanda sevinc hissləri bir-birinə qarışmışdı". Tokayev də qeyd edib ki, Qazaxıstanla Azərbaycan arasında əməkdaşlığın gələcəyinə böyük nikbinliklə baxır: “Bunlar təkcə sözlər deyil, həm də ölkələrimizin hökumətlərinin görəcəyi böyük iş həcmləridir, çünki razılaşmalar çox ciddidir, çox böyükdür və şübhəsiz, onlar iqtisadiyyatlarımızın inkişafına impuls verəcək ki, bu da çox vacibdir. Ona görə də dövlətlərimiz arasında əməkdaşlığın gələcəyinə böyük nikbinliklə baxıram”. Daha sonra prezidentlər Şuşa şəhərinə səfər ediblər. Liderlər Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətləri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin işğal dövründə Şuşada ermənilər tərəfindən gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar. Prezidentlərə Şuşanın Baş planı barədə məlumat verilib. Sonra dövlət başçıları Natəvan bulağında olub, Heydər Əliyev Fondu tərəfindən bərpa edilən Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisinə baxıblar. Prezidentlər Saatlı məscidində, Bülbülün ev muzeyində, Cıdır düzündə və XIX əsrin ortalarında Qarabağ memarlıq məktəbinə xas tərzdə inşa edilmiş üç yaşayış binasından ibarət “Yasəmən” hotelində olublar. Xatırladaq ki, səfərin ilk günündə Bakıda Azərbaycan-Qazaxıstan Dövlətlərarası Şuranın ilk iclası keçirilib və iki ölkə arasında çoxsaylı mühüm sənədlər imzalanıb. Ekspertlərin sözlərinə görə, Astana-Bakı strateji müttəfiqliyinin əldə edilməsi Türk Dövlətləri Təşkilatının inkişafı baxımından əhəmiyyətlidir. Çünki təşkilata üzv ölkələrin fərqli bloklarda təmsil olunması TDT çətiri altında strateji-hərbi müstəvidə kollektiv müqavilələrə ehtiyatlı yanaşmaya səbəb olur. Bu baxımdan, TDT daxilində ikitərəfli müqavilələrin imzalanması və bunun təşkilatın birliyi üçün istifadə edilməsi daha real variantdır, Şuşa bəyannaməsi təcrübəsi də var. Həmçinin dövlət başçıları Çinin Sian terminalından Abşeron stansiyasına konteyner qatarının gəlişini izləməklə bu marşrutun işlək və effektiv olduğunu nümayiş etdirdilər. Bir-birinə bağlı olan bu məqamlardan birində axsama olarsa, digərlərində də problem yarana bilər, buna görə Qazaxıstanla münasibətlər kompleks xarakter daşıyır. Tokayevin səfəri Nazarbayevdən sonra Qazaxıstanla münasibətlərdə risk ehtimalının yüksək olmadığını da göstərdi.Politoloq İlqar Vəlizadə "Sherg.az"a deyib ki, Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətləri ən yüksək səviyyədədir və ikitərəfli ticarət mübadiləsi yarım milyard dolları aşıb. Analitikin sözlərinə görə, hədəf yaxın illərdə bu rəqəmin 1 milyard dollara çatdırılmasıdır:
"Təbii ki, iki ölkə arasında mühüm siyasi məsələlər də gündəmdədir. Azərbaycanla Qazaxıstanın münasibətləri strateji müttəfiqlik xarakteri daşıyır. Bu da hər iki ölkəyə əsas verir ki, daha bir çox məsələ ətrafında fikir mübadiləsi aparılsın. Konkret olaraq regional təhlükəsizliklə bağlı mövqeyimizi ortaya qoyaq. Ortaq planlarımız var. Xəzəryanı ölkələrin, Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv dövlətlərin təhlükəsizlik məsələsi çox vacib məqamlardandır. Trans-Xəzər ticarət marşrutu son illərdə öz vacibliyini daha da təsdiqləyib. Sözügedən nəqliyyat dəhlizi üzərindən malların nəqlinin artırılması tərəflərə imkanlar yaradır ki, onlara yol-nəqliyyat infrastrukturasını təkmil hala gətirsinlər, yeni standartlara uyğunlaşdırsınlar. Ticarət limanlarının da iş əmsalı artırılır. Azərbaycan və Qazaxıstan yeni nəqliyyat vasitələrinin regiona gətirilməsi və istehsalı ilə məşğul olurlar. Bu, nəticə etibarı ilə Trans-Xəzər Dəhlizin rolunu qlobal miqyasda daha da artıracaq".
İ.Vəlizadə qeyd edib ki, Qazaxıstan prezidentinin Qarabağda səfərdə olması, açılışlarda iştirak etməsi də əhəmiyyətlidir:
"Qazaxıstan Prezidenti K.C.Tokayev Qarabağa, işğaldan azad edilmiş bölgələrə səfərlər edir. Bu da Qazaxıstan xalqının Azərbaycan xalqına, mədəni irsimizin dirçəlməsinə verdiyi dəyər və töhfədir. Azərbaycan xalqı bunu çox yüksək qiymətləndirir. Tokayevin səfəri Azərbaycan-Qazaxıstan dostluğunu, qardaşlığını bir daha təsdiqləyəcək".
Politoloq Əlisahib Hüseynov da "Sherg.az"a bildirib ki, Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin Azərbaycana rəsmi səfəri və səfər çərçivəsində sənədlərin imzalanması iki ölkə münasibətlərinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə yüksəlməsinə səbəb olacaq. Onun sözlərinə görə, bunu Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərinin ən yeni mərhələsinin təməli kimi də qiymətləndirmək olar:
"Rəsmi Bakı münasibətlərimizin dərinləşdirilməsində maraqlıdır. Azərbaycan üçün Qazaxıstan qardaş ölkə olmaqla yanaşı, həm də strateji tərəfdaşdır. Azərbaycan Mərkəzi Asiya ölkələri ilə, xüsusən də Qazaxıstan ilə münasibətlərə mühüm əhəmiyyət verir. Bunu Prezident İlham Əliyevin son illərdə Mərkəzi Asiya ölkələrinə işgüzar və rəsmi dövlət səfərlərinin intensivləşməsindən də görmək mümkündür.
Eləcə də region dövlətlərinin başçılarının da Azərbaycana qarşılıqlı səfərləri müntəzəm xarakter alıb. Bu isə təbii olaraq ölkələrarası əlaqələrin inkişafına, yeni əməkdaşlıq imkanlarının yaranmasına gətirib çıxarıb. Azərbaycanın sıx əməkdaşlıq və müttəfiqlik münasibətləri qurduğu region ölkələri arasında Qazaxıstan aparıcı mövqe tutur. Bu da təbiidir. Bizi ilk növbədə dərin tarixi əlaqələr, soy, dil və din birliyi birləşdirir. Azərbaycan və qazax xalqları arasında mövcud olan tarixi, mədəni və dini ortaqlıqlar iki ölkə arasında əlaqələrin əsasını təşkil edir. Ölkələrimizin ənənəvi dostluq və qardaşlıq əlaqələri əsrlərə söykənir.
Eyni zamanda ölkələrimiz arasında dərin siyasi əlaqələr mövcuddur. İki ölkə arasında əməkdaşlıq ikitərəfli formatla yanaşı, çoxtərəfli səviyyədə də, xüsusilə Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) çərçivəsində uğurla davam etdirilir. Hər iki ölkə TDT çərçivəsində əməkdaşlıq sahələrinin genişləndirilməsində və inkişaf etdirilməsində maraqlıdır. Azərbaycan da, Qazaxıstan da TDT-nın qurucuları sırasında yer alır. Və istər Bakı, istərsə də Astana Türk birliyinin getdikcə daha güclü siyasi, iqtisadi və hərbi gücə, qlobal aktora çevrilməsində maraqlıdır. Bu mənada Qazaxıstan da Azərbaycan və Türkiyə ilə birlikdə TDT çərçivəsində inteqrasiya proseslərinin güclənməsinə ciddi töhfə verir".
Ekspert vurğulayıb ki, Qazaxıstanla Azərbaycan həm də qlobal layihələrin icrası sahəsində ciddi iş birliyinə malikdir:
"Çin və Avropanı birləşdirən Transxəzər (Orta) Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu Çindən Avropa Birliyi ölkələrinə qədər nəhəng bir coğrafiyada yük daşımalarının artırılmasına böyük töhfə verəcək ki, bu prosesdə də Azərbaycan və Qazaxıstan “açar ölkə”lər rolunu oynayacaq. Azərbaycan Prezidentinin qeyd etdiyi kimi, qonşularla yaxşı münasibət olmadan tranzit ölkə olmaq mümkün deyil. Belə olan halda həm Qazaxıstan, həm də Azərbaycan bu istiqamətdə regional əməkdaşlığa, qonşularla münasibətlərin möhkəmləndirilməsinə sadiqliyini nümayiş etdirir. Transxəzər nəqliyyat dəhlizinin artıq reallığa çevrilməsi, onun özlüyündə böyük dərəcədə regional əməkdaşlığın səviyyəsini müəyyən etməsinin rəmzlərindən biridir. Azərbaycan və Qazaxıstanın sıx dostluq və müttəfiqlik münasibətlərinə malik olması Şərqi Asiya ilə Avropa arasında qlobal əməkdaşlıq üçün yol açır. Başqa sözlə desək, Azərbaycan və Qazaxıstan regionları, qitələri birləşdirən nəhəng transkontinental layihələrin təşəbbüskarı kimi çıxış edir. Ölkələrimizin yaxşı mənada iddialı olmaları, böyük hədəflərə köklənmələri həqiqətən də təqdirəlayiqdir. Qazaxıstan və Azərbaycan birlikdə böyük uğurlara imza atacaq. Ölkələrimiz arasında münasibətlərin yeni dövrü başlayır".
Baş Pasport Qeydiyyat və Miqrasiya İdarəsinə yeni rəisi təyin edilib.
Milli.Az-ın əldə etdiyi məlumata əsasən, Daxili işlər naziri naziri general-polkovnik Vilayət Eyvazovun müvafiq əmri ilə bu vəzifəyə Yasamal RPİ-nin rəisi polis polkovniki Cəmil Əmirov təyin edilib.
“Tavuş vilayətində heç bir kəndin təslim olması ilə bağlı heç vaxt müzakirə olmayıb və ola da bilməz. Kəndlərin adları Azərbaycan mətbuatında açıqlananda Ermənistan ərazisində nəinki sovet dövründə, hətta ondan sonra da belə adlarda kəndlər olmamışdı”, - Paşinyan bildirib.Paşinyan bildirib ki, Almatı Bəyannaməsi sərhədlərin və qarşılıqlı ərazi bütövlüyünün tanınması üçün əsas olub:
“Sovet İttifaqının dağılması zamanı de-yure mövcud olan sərhəd Almatı Bəyannaməsi ilə və təkcə bu bəyannamə ilə deyil, həm də 2022-ci il oktyabrın 6-da Praqada əldə edilmiş razılaşmalarla təsdiqləndi. Almatı Bəyannaməsi sərhədlərin və qarşılıqlı ərazi bütövlüyünün tanınması üçün əsas oldu. Ona görə də bu müqavilələrə görə, Sovet İttifaqı dövründə mövcud olan keçmiş inzibati sərhəd, bu inzibati sərhədin o tayında olan şərti olaraq Azərbaycandır, bu tərəfdə olan Ermənistandır. Delimitasiya prosesində biz çalışmalıyıq ki, bu sərhədi hansısa formatda təkrar edək. Biz de-yure reallıqdan çıxış etməliyik. Ermənistan olan Ermənistandır, Ermənistan olmayan Ermənistan deyil”.
Qeyd edək ki, bu, Paşinyanın növbəti təzadlı açıqlamasıdır. Belə ki, Nikol Paşinyan özü Azərbaycanın Ermənistanın işğalı altında olan 8 kəndinin “Ermənistanın 29,8 min kv.km ərazisinə” daxil olmadığını bildirmiş, bu kəndlərin Azərbaycana aidliyini açıq etiraf etmişdi. Eyni zamanda, onun “söykəndiyi” Almatı Bəyannaməsində də Qazaxın 7, Naxçıvanın 1 kəndi Azərbaycan ərazisi kimi göstərilir.
Erməni Baş nazirinin növbəti ikibaşlı çıxışını “Sherg.az”a dəyərləndirən siyasi şərhçi Elçin Xalidbəyli bildirib ki, Nikol Paşinyanın son açıqlamaları Ermənistan cəmiyyətinin mövqeyini öyrənmək məqsədi güdür:
“Paşinyan xalqını yaxın gələcəkdə baş verəcək hadisələrə hazırlayır. O 8 kəndi Azərbaycana qaytarmaq niyyətində olmadığı bildirir. Amma dolayısı ilə həmin kəndlərin Azərbaycana geri qaytarılmasına hazırlıq prosesinin başladığına da eyham vurur. Yəni bildirir ki, delimitasiya və demarkasiya prosesi məhz Tavuş bölgəsindən başlanacaq. Azərbaycanın tələb etdiyi əksər kəndlər də həmin bölgədə yerləşir. Bu da o deməkdir ki, Tavuş bölgəsində hansı ərazinin hansı dövlətə məxsus olduğu müəyyənləşəcək və sahibinə geri qaytarılacaq. Azərbaycan da öz ərazisini Ermənistana güzəştə getmək niyyətində deyil. Paşinyanın istinad etdiyi beynəlxalq müqavilələrdə həmin kəndlər Azərbaycanın ərazisi kimi qeyd olunub. Sovet dövründə həqiqətən də həmin kəndlər Ermənistanın ərazisi olmayıb.Ona görə də Paşinyan bu cümləni işlədərkən çox hiyləgər çıxış edib. Ermənistan istəsə də, istəməsə də, 8 kənd Azərbaycana qaytarılacaq”.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev martın 13-də BP şirkətinin yeni baş icraçı direktoru Mürrey Aukinklosu qəbul edib.
Bu barədə Prezidentin Mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Roma Papası Fransisk Həzrətlərinə təbrik məktubu göndərib.
Məktubda deyilir:
“Tacqoyma Gününüz münasibətilə Sizi və Sizin simanızda bütün həmməzhəblərinizi şəxsən öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından səmimi-qəlbdən təbrik edirəm.
Biz Azərbaycan ilə Müqəddəs Taxt-Tac arasındakı əlaqələrin inkişafına xüsusi əhəmiyyət veririk. Aramızda uzun illərdən bəri təşəkkül tapmış səmimi dialoq və qarşılıqlı anlaşma ümumbəşəri dəyərlərin qorunub saxlanmasına, müxtəlif dinlərin və mədəniyyətlərin nümayəndələri arasında həmrəyliyin bərqərar olmasına xidmət edir.
Azərbaycanın multikulturalizm və inklüzivlik ənənələrinə, dünyada dinlərarası və mədəniyyətlərarası qarşılıqlı anlaşmanın təşviqində roluna verdiyiniz yüksək qiymətə görə Sizə təşəkkürümü ifadə edirəm.
Əminəm ki, Azərbaycan-Müqəddəs Taxt-Tac nümunəvi əməkdaşlığı bundan sonra da sivilizasiyalar arasında qarşılıqlı etimad mühitinin bərqərar edilməsinə xidmət edəcəkdir.
Sizə möhkəm cansağlığı, uzun ömür, müqəddəs amallar naminə ali missiyanızda uğurlar diləyirəm”.
Ermənistan ərazisində heç vaxt belə adda kəndlər olmayıb.
Bunu Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Qazaxın Bağanis Ayrum, Aşağı Əskipara, Xeyrimli və Qızılhacılı kəndlərinin Azərbaycana verilməsi ilə bağlı sualı cavablandırarkən deyib.
Paşinyan Bağanis Ayrum, Aşağı Əskipara, Xeyrimli və Qızılhacılının Alma-Ata bəyannaməsinə əsasən de-yure Ermənistan ərazisində olmadığını açıqlayıb.
O, İrəvanın qismən delimitasiyaya getməyə hazır olduğunu və prosesin Tavuş ərazisində başlayacağını da istisna etməyib.
Ermənistan parlamentinin müxalif “Ermənistan” fraksiyasının üzvü Qarnik Danielyanın sözlərinə görə, Paşinyanın dediklərindən belə güman edilir ki, həmin 4 yaşayış məntəqəsinin Azərbaycana verilməsini sərhədlərin demarkasiyası işlərinin başlanğıcı hesab edə bilərik.
“Birinci mərhələdə demarkasiya və demarkasiya adı altında həmin 4 kəndi təhvil verir. O, "biz Tavuş sərhədində heç bir kəndi Azərbaycana vermirik" deyəndə həmin 4 kəndi Tavuşun bir hissəsi hesab etmir və manipulyasiya edir. Ona görə də deyir ki, bu kəndlər Ermənistanın deyil, Azərbaycanındır. Sərhədin demarkasiyası zamanı onları geri qaytarmalı olacağıq", - erməni deputat qeyd edib.
Erməni mediası "Hraparak" isə yazır ki, əslində həmin 4 kənd 90-cı illərdən erməni tərəfinin nəzarətindədir. Ermənistandan Gürcüstana gedən dövlətlərarası yol, qaz xətti həmin kəndlərin yanından və yaxud ərazisindən keçir.
Paşinyan da kommunikasiyaların gələcək taleyi ilə bağlı vəziyyətə aydınlıq gətirərək deyib ki, əgər Ermənistana məxsus kommunikasiyalar əldə edilmiş razılaşmalara əsaslanan hüdudları aşarsa, o zaman həmin kommunikasiya xətləri Ermənistanın de-yure ərazisindən keçməsi üçün yenidən qurulmalıdır.
"Hələlik heç bir qərarımız yoxdur, amma bütün bu prosesi yuxarıda qeyd etdiyim məntiqlə idarə etməliyik”, - Paşinyan bildirib.
Ermənistan baş naziri onu da qeyd edib ki, Aşağı Əskipara (hazırda ermənilərin işğalı altındadır-red) kəndindən keçən ərazinin bir hissəsi problemlidir.
"Orada yolun bir hissəsi Azərbaycan ərazisindən keçir. Ondan yan keçmək üçün yeni yollar çəkilməlidir. Əvvəllər müzakirələrdə elə bir fikir var idi ki, harada yol varsa, məsələni belə həll etməliyik: yolun o hissəsini saxlayıb, başqa yerdən ona bərabər olan hissəni Azərbaycana verək. Sonra belə qənaətə gəldik ki, bunu etmək lazım deyil, çünki bu, əlavə qeyri-müəyyənliklər yaradır”, - Paşinyan bildirib.
Hökumət başçısının dediklərindən belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı komissiyanın iclasında müzakirələrə əsasən ilkin mərhələdə Qazaxın 4 kəndi Azərbaycana qaytarılır. Digər kəndlər məsələsi isə növbəti mərhələdə müzakirə predmetidir.
Fevralın sonunda Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Rusiya ilə müharibə üçün Qərb ölkələrinin qoşunlarını Ukraynaya göndərmək təklifi ilə köhnə dünyanı şoka saldı.
Bu barədə “Caliber”in “YouTube” kanalında yayımlanan yeni süjetində bildirilir.
Qeyd olunur ki, Qərb müttəfiqlərinin əksəriyyəti, o cümlədən Berlin belə bir ehtimalı istisna etsə də, Paris “Rusiyanın qalib gəlməsinin qarşısını almaq üçün hər şey edilməli” olduğunu qeyd edərək, öz təklifində israrlıdır.
Vurğulanır ki, yeni müharibədə ermənilər Fransanın yeni “qara əsgərləri” qismində çıxış edirlər. Belə ki, Fransa Ermənistanı Rusiya və Azərbaycan ilə savaşa hazırlayır.
Daha ətraflı “Caliber”in videomaterialında:
Xəbər verdiyimiz kimi, martın 12-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev Füzuli şəhərində inşa olunan Kurmanqazı adına Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzinin açılış mərasimində iştirak ediblər.
"Açılış mərasimində Prezident İlham Əliyev Qazaxıstan liderinə Azərbaycan nümayəndələri təqdim edib:
Prezident İlham Əliyev: Mən bizim nümayəndələri təqdim edim. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anar.
Prezident Kasım-Jomart Tokayev: Bəli, tanıyıram.
Prezident İlham Əliyev: Konservatoriyanın rektoru. Xalq yazıçısı, yəqin ki, Siz onun da kitablarını bilirsiniz.
Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev: Mən onun atası haqqında yazmışam.
Prezident Kasım-Jomart Tokayev: Sizə təşəkkür edirəm.
Prezident İlham Əliyev: Milli Konservatoriyanın rəhbəri. Memarlar İttifaqının sədri.
Memarlar İttifaqının sədri Elbay Qasımzadə: Mən qazax adı daşıyıram, adım Elbaydır. Atam mənə cəbhədə həlak olmuş dostunun adını qoyub.
Prezident İlham Əliyev: Məşhur kinorejissor Oqtay Mirqasımov, Rəssamlıq Akademiyasının rektoru Xalq rəssamı Natiq Əliyev, bizim gənc füzulililərimiz, istedadlarımız buradadırlar.
Daha ətraflı videoda: