 |
|
Azərbaycanın çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkə olması ilə fəxr edirik.
Bunu Prezident İlham Əliyev Bakıda "Müxtəlifliyin qorunması: 2024-cü ildə İslamofobiya ilə mübarizə" mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfransın iştirakçılarına müraciətində deyib.
"Biz Azərbaycanın çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkə olması ilə fəxr edirik. Burada bütün dinlərin və etnik qrupların nümayəndələri əmin-amanlıq şəraitində bir ailə kimi yaşayırlar. Ölkəmizdə milli sərvət kimi qorunan dini bərabərlik və inklüzivlik Azərbaycan xalqının həyat tərzidir, onun güc mənbəyidir. Bundan irəli gələrək, təbiidir ki, multikultural dəyərlərə hörmət bizim dövlət siyasətimizin prioritet istiqamətlərindən birini təşkil edir.
Ölkəmiz dünya miqyasında da sülh, dinc birgəyaşayış, humanizm dəyərlərinin təbliği və təşviqi üçün əlindən gələni əsirgəmir. Azərbaycan müxtəlif mədəniyyətlər arasında ahəngdar münasibətləri dəstəkləyir, qarşılıqlı anlaşmaya nail olunması naminə sivilizasiyalar və mədəniyyətlərarası dialoq zəminində davamlı olaraq bir çox qlobal təşəbbüslər irəli sürür. May ayında Bakıda keçiriləcək və artıq yaxşı ənənəyə çevrilmiş Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu bunun bariz nümunələrindəndir", - Prezident İlham Əliyev qeyd edib.
Ermənistan azaraq sərhədi keçən əsgərimiz Ruslan Pənahovu Azərbaycana qaytarıb. Gözlənilirdi ki, İrəvan əsgərimizdən Bakıda həbsdə olan ermənilərin alınması üçün istifadə etsin. Gənc əsgərimizin bir neçə maddə üzrə ittiham ediləcəyi haqda məlumat da buna hesablanmışdı. Lakin cinayət işi açmaqdan imtina etdilər və əsgərimizin təhvil verilməsini “xoşməramlı jest” adlandırdılar.Bunun “xoşməramlı jest”lə əlaqəsinin olmadığı bəllidir. Xüsusilə sonuncu dəfə iki əsgərimizə qarşı 32 ermənini almaları fonunda. Bu baxımdan Ermənistanın “fürsəti fövtə verməsi”nin başqa səbəbləri ola bilər. Mümkündür ki, Azərbaycan Ermənistanı əsgərimizi qaytarmağa məcbur edən addım atıb. İstənilən halda R.Pənahova cinayət işi açılacağını deyən İrəvanı bir neçə gün ərzində geri çəkilməyə məcbur edən səbəb var.
Azərbaycan Demokratiya və İnsan Haqları İnstitutunun rəhbəri, hüquq müdafiəçisi Əhməd Şahidov "Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, azərbaycanlı əsgərin tez zamanda qaytarılması Azərbaycanın növbəti diplomatik uğuru kimi qəbul edilməlidir. Hüquq müdafiəçisinin sözlərinə görə, bənzəri hadisələrdə Azərbaycan dövləti istər mülki, istərsə də hərbi, fərq etməz, bütün vətəndaşlarını uzun mübarizədən sonra, müəyyən qarşılıqlı addım atmaqla ölkəyə gətirilməsinə nail olub:
"Sonuncu hadisədə də Azərbaycan əsgəri sırf yolu azdığı üçün qarşı tərəfə keçmişdi. Heç bir hərbi əməliyyat şəraiti olmadan gənc əsgərə qarşı Ermənistanın irəli sürdüyü ittihamlar saxta və uydurma idi. Rəsmi İrəvan düşünürdü ki, bununla Azərbaycan tərəfi ilə müəyyən danışıqlar apara bilər və Azərbaycanda saxlanılan terrorçularla hər hansı dəyişdirilmə prosesi baş tutar. Amma bunun mümkün olmayacağını gördü. Bu, siyasi razılıq əsasında baş vermiş hadisədir. Nəzərə alsaq ki, Almaniyada iki ölkə rəhbərlərinin görüşü, ardınca Berlində xarici işlər nazirlərinin müzakirələri və Antalya Diplomatik Forumunda gerçəkləşən təmaslar nəticəsində belə bir razılığa gəlinib. Ümumən, müsbət bir haldır. Həm də sülh danışıqları fonunda qarşılıqlı etimad mühitinin yaradılması baxımından müsbət addımdır. Ermənistanda müəyyən revanşist güclər bunun qarşılığında Azərbaycanda saxlanılan erməni diversantlardan birinin və ya bir neçəsinin əldə ediləcəyini düşünürdülər. Hər nə qədər erməni cəmiyyətində məyusluqla qarşılansa da, Azərbaycan dövlətinin uğurudur".
Ə.Şahidovun fikrincə, bu hadisə sonrakı ikili təmaslarda, həm dövlət komissiyalarının görüşündə, həm də iki ölkə liderlərinin sülh görüşlərində müsbət bir dinamika yarada bilər: "Ümid edirik, 2024-cü ilin ilk yarısına qədər Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh danışıqları yekunlaşacaq və qalıcı bir sülh müqaviləsi imzalanacaq. Azərbaycan dövləti hər zaman öz hərbçilərinin hərbi qulluqçularının, istərsə də mülki vətəndaşlarının erməni əsirliyindən qurtarılması üçün sonuna qədər mübarizə aparıb. Bunu 2014-cü ildə iki mülki girov - Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyevin azadlığa buraxılması üçün göstərilən səylər fonunda dəfələrlə görmüşük. Sonuncu hadisə isə bunun daha bariz nümunəsidir".
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan qadınlarının “Tərəqqi” medalı ilə təltif edilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.
Sərəncama əsasən, Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatında səmərəli fəaliyyətlərinə görə aşağıdakı şəxslər “Tərəqqi” medalı ilə təltif ediliblər:
Atamoğlanova Natəvan Dəmirçi qızı
Behbudova Gülşən Behbud qızı
Əhmədova Kəhlik Talış qızı
Əliyeva Gültəkin Budaq qızı
Haqverdiyeva Sevda Haqverdi qızı
Həsənova İlhamə Hüseyn qızı
Hüseynova Mariya Pavlovna
Hüseynova Reyhan Kamranovna
Hüseynova Zərifə Bəşir qızı
Mehrəliyeva Sevil Əli qızı
Məsimova Taliyə Fəxrəddin qızı
Ramazanova Bədyalcamal Süleyman qızı.
Prezident İlham Əliyev Elektrik mühərrikli nəqliyyat vasitələrindən istifadənin təşviq edilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.
Sərəncamda deyilir:
“Karbon emissiyalarının azaldılmasında, enerji səmərəliliyinin yüksəldilməsində və nəqliyyat sənayesində innovasiyaların təşviqində elektrik mühərrikli nəqliyyat vasitələrinin rolunu nəzərə alaraq, dayanıqlı və ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat vasitələrindən istifadənin stimullaşdırılması daha təmiz və dayanıqlı nəqliyyat sisteminə keçidi sürətləndirmək üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan, elektrik nəqliyyat vasitələrindən istifadənin genişləndirilməsini, zəruri infrastrukturun inkişafını, habelə ümumi nəqliyyat sisteminə inteqrasiyanı təmin edən normativ hüquqi bazanın formalaşdırılması zəruridir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) Azərbaycanda keçirilməsi, Azərbaycanın 2030-cu ilədək sosial-iqtisadi inkişafa dair milli prioritetlərindən birinin “Təmiz ətraf mühit və yaşıl artım ölkəsi” kimi müəyyən edilməsi, 2024-cü ilin “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilməsi bu sahədə aparılan məqsədyönlü və ardıcıl dövlət siyasətinin təzahürüdür.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
1. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti:
1.1. elektrik mühərrikli nəqliyyat vasitələrindən istifadənin və elektrik enerjisi doldurma məntəqələrinin əhatə dairəsinin genişləndirilməsi, həmin məntəqələrin yaradılması işlərinə sahibkarlıq subyektlərinin cəlb edilməsi məqsədilə normativ hüquqi aktların təkmilləşdirilməsi ilə bağlı təkliflərini bir ay müddətində hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;
1.2. Azərbaycan Respublikası Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikası Energetika Nazirliyinin, “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin və “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin təklifləri əsasında elektrik enerjisi doldurma məntəqələrinin quraşdırılması üçün yerləri bir ay müddətində müəyyən etsin;
1.3. elektrik enerjisi doldurma məntəqələrinin quraşdırılması, zəruri infrastrukturun yaradılması, habelə həmin məntəqələrin dayanıqlı elektrik enerjisi ilə təchiz edilməsi üçün “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən müvafiq tədbirlər görülməsini təmin etsin;
1.4. bu Sərəncamın 1.3-cü bəndində nəzərdə tutulan tədbirlərin həyata keçirilməsi məqsədilə “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin və “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin təklifləri əsasında cari ilin və növbəti ilin dövlət büdcəsindən müvafiq vəsait ayrılması üçün tədbirlər görsün;
1.5. bu Sərəncamdan irəli gələn digər məsələləri həll etsin”.
“Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidmətinin rəsmi emblemi haqqında Əsasnamə” təsdiq edilib.
Bununla bağlı Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb.
Fərmana əsasən, “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidmətinin rəsmi embleminin təsviri” də təsdiq edilib.
Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Ermənistanın “qırmızı cizgiləri” çoxdan aşan davranışlarına bundan sonra səbr göstərilməyəcəyi barədə sərt xəbərdarlıq mesajı verdi... İndi Kremlin Ermənistanla bağlı hər ötən gün daha da dərinləşən problemi ən qısa müddətdə həll etmək üçün rəsmi bəhanə qazanmağa çalışdığı barədə də müəyyən məlumatlar mövcuddur...
Cənubi Qafqazda geopolitik savaş artıq daha fərqli mərhələyə keçmək üzrədir. Belə ki, hazırda cərəyan edən geopolitik proseslər həlledici xarakter daşıya bilər. Hər halda, ABŞ və Qərb Cənubi Qafqazda irəliləyə biləcəyi son həddə çatmaq üzrədir. Rusiya isə geri çəkilə biləcəyi qədər mövqelərini artıq əldən vermiş kimi görünür. Yəni, müəyyən mənada, hər iki qarşıduran tərəf maksimum və minimuma yaxınlaşmağa başlayıb. Bundan artıq ABŞ və Qərbin təzyiqləri, eləcə də, Rusiyanın müqavimət cəhdləri Cənubi Qafqazda geopolitik tarazlığı ciddi şəkildə poza bilər.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Cənubi Qafqazda geopolitik tarazlığın pozulması ilk növbədə Ermənistana qarşı real təhlükələr vəd edir. Çünki məhz Ermənistan hazırda ABŞ və Qərblə Rusiya arasındakı regional qarşıdurmanın əsas hərbi-siyasi poliqonu rolunda çıxış edir. Rəsmi İrəvan ABŞ və Qərbin təlimatları ilə Rusiyaya qarşı “proxsy güc” mövqeyində yer almaqdadır. Paşinyan hakimiyyəti Ermənistanın keçmiş əsas və indiki formal strateji müttəfiqini – Rusiyanı geopolitik zərbələrə məruz qoymaqdadır. Və Kreml hələlik rəsmi İrəvanın bu xəyanətinə münasibətdə konkret reaksiya modelini dəqiqləşdirməyə imkan tapmayıb.
Məsələ ondadır ki, Qərb siyasi dairələri hazırda Paşinyan hakimiyyətinə Rusiya sərhəd qoşunlarının Ermənistandan çıxarılması barədə konkret təlimat veriblər. Rəsmi İrəvansa, müəyyən narahatlıq içərisində olsa, bu təlimatı icra etməyə çalışır. Halbuki, Paşinyan hakimiyyəti Rusiyaya qarşı atılan addımların, xüsusilə də, Ermənistanın Kremlin patronajlığı altında olan KTMT-dan çıxmaq niyyətini biruzə verməsinin doğura biləcəyi təhlükəli nəticələri də təxmin etməmiş deyil. Və bunun Ermənistana geopolitik fəlakət vəd etdiyini Kremlin son isterik davranışlarından da anlamaq mümkündür.
Maraqlıdır ki, rəsmi İrəvan da atdığı son addımların doğura biləcəyi nəticələrdən qorxduğunu gizlətməkdə çətinlik çəkir. Ermənistanın baş qərargah rəisi bu barədə danışarkən, ölkəsinin KTMT-nı tərk etməklə bağlı mövzunu hələlik müzakirə etmədiyi vurğulayıb. O, bildirib ki, Ermənistanın KTMT-dan çıxacağı təqdirdə, üzləşəcəyi situasiya dövlət sirri kateqoriyasına daxildir. Və bu, erməni-siyasi dairələrinin absurd yanaşmasının ən bariz nümunəsidir.
Çünki baş verməmiş hansısa hadisənin ehtimal edilən nəticələri dövlət sirri hesab oluna bilməz. Erməni baş qərargah rəisinin bu absurd yanaşması isə bu mövzunun müzakirəsinin dolayısı ilə qadağan edilməsindən başqa bir şey deyil. Digər tərəfdən, Ermənistanın KTMT-nı tərk edəcəyi təqdirdə, Rusiyanın verəcəyi reaksiyanı əslində, bir az məntiqə bağlı ermənilərin hamısı yəqin ki, anlayır. Və bu baxımdan, rəsmi İrəvanın KTMT ilə bağlı manevrlərinin Ermənistanı real təhlükə ilə üz-üzə qoyduğunu gizlətmək cəhdləri sadəcə, mümkün deyil.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Paşinyan hakimiyyəti ABŞ və Qərbin Rusiya əleyhinə təlimatlarını can-fəşanlıqla icra etsə də, buna paralel olaraq, həm də ciddi şəkildə qorxu içərisindədir. Baş nazir Nikol Paşinyan bir neçə gün önsə öz yaxın ətrafı ilə keçirtdiyi qapalı toplantıda etiraf edib ki, Qərb Rusiyaya qarşı konkret addımların atılmasını tələb edir. Bunun təhlükəli proses olduğunu vurğulayan erməni baş nazir Ermənistan üçün yeganə çıxış yolunun dərhal Avropa Birliyinə üzvlüklə bağlı rəsmi müraciətin edilməsinə bağlıdır. Belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan Avropa Birliyinin həmin müraciət sayəsində Ermənistanı Rusiya təhlükəsindən qoruya biləcəyinə ümid bəsləyir.
Halbuki, bu da erməni məntiqsizliyindən qaynaqlanan absurd ümidlərdən başqa bir şey deyil. Belə ki, Avropa Birliyinin müdafiəsinə ümid bəsləmək üçün ilk növbədə bu quruma rəsmən üzv olmaq lazımdır. Ermənistanın isə hətta rəsmi müraciət göndərsə belə, Avropa Birliyinə hətta yaxın yüz ildə üzv olmaq şansları mövcud deyil. Çünki Avropa Birliyi rəsmi İrəvana bol-bol vədlər versə də, əslində, Ermənistan kimi gələcəyi qeyri-müəyyən ölkəni öz sıralarına qatmaqla, əlavə problemlərlə üzləşməyə həvəsli olmaz.
Üstəlik, Avropa Birliyi hansısa üzvünü xarici hərbi müdaxilədən müdafiə etmək üçün mexanizmlərə də malik deyil. Bu qurumun üzvlərinin hərbi təhlükəsizliyi Avropa Birliyi ölkələrinin həm də NATO sıralarında təmsil olunası hesabına təmin edilir. Deməli, Ermənistan Rusiyadan qorunmaq üçün həm də NATO-ya üzv olmağa çalışmalıdır. NATO-ya hazırda ən yaxın postsovet dövləti olan Ukraynanın belə, bu quruma üzv ola bilmədiyini nəzərə aldıqda, Ermənistanın bu barədə düşünməsi sadəcə, yalnız “fantastik erməni xəyalları”na faydalı ola bilər.
Göründüyü kimi, rəsmi İrəvan boş xəyallara, ümidlərə və Qərbin reallıqdan uzaq vədlərinə dayanaraq, Rusiya ilə münasibətlərini gərginləşdirməkdə davam edir. Halbuki, Kremlin səbrinin sona çatmaq üzrə olduğu da artıq inkaredilməz reallıqdır. Çünki Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov Ermənistanın atdığı son addımları qeyri-dost ölkənin davranışları kimi dəyərləndirib. Onun fikrincə, rəsmi İrəvan mövqeyini dəqiqləşdirib, artıq birmənalı şəkildə bəyan etməlidir: “Ermənistan artıq konkret qərarını verməlidir ki, ya bizimlədir, ya da bizimlə deyil. Rusiya da məhz bu qərara uyğun davranmaq niyyətindədir”.
Rusiya xarici işlər nazirinin bu mesajı əslində, Kremlin Ermənistana açıq şəkildə ultimatum verdiyi anlamına gəlir. Belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan rus diplomatın dediyini edərsə, Rusiya Ermənistana münasibətdə konkret addımlar atmaq niyyətindədir. Hətta bəzi məlumatlara görə, Rusiyanın Ermənistana cavab reaksiyasının planı da artıq ən incə detallarına qədər hazırlanıb.
Prezident Vladimir Putinin masası üzərində olduğu iddia edilən həmin planın reallaşdırılması üçün rəsmi İrəvanın son həlledici addımı da atmasının gözlənildiyi bildirilir. Və indi Kremlin hətta səbrsiz olduğu, Ermənistanla bağlı problemi ən qısa zamanda həll etmək üçün rəsmi bəhanə qazanmağa çalışdığı barədə də müəyyən məlumatlar mövcuddur.(Yeni Müsavat)
Prezident İlham Əliyev 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə Azərbaycan qadınlarına təbrik ünvanlayıb.
"Təbrikdə deyilir:
"Hörmətli xanımlar!
Sizi Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə səmimi-qəlbdən təbrik edir, hamınıza cansağlığı, səadət və gələcək işlərinizdə yeni-yeni uğurlar arzulayıram.
Azərbaycan xalqı hər zaman qadına dərin ehtiram bəsləmiş, ana haqqını uca tutmuşdur. Ölkəmizdə dövlət qadın siyasətinin başlıca prinsipləri bu çoxəsrlik zəmin üzərində formalaşmışdır.
Zəngin mənəvi-əxlaqi sərvətlərimizin qorunub saxlanılması və günümüzədək layiqincə yaşadılması analarımızın adı ilə sıx bağlıdır. Gözəlliyi, zərifliyi və nəcibliyi ilə seçilən Azərbaycan qadınları həmçinin hünər və igidlik göstərərək tariximizə parlaq səhifələr yazmışlar. Onlar taleyüklü bütün sınaq anlarında həmişə cəmiyyətimizə əsl mənəvi dayaq olmuş, 44 günlük Vətən müharibəsindəki fədakarlıqları ilə bu gerçəyi bir daha sübuta yetirmişlər.
Xalqımıza xas ənənəvi ailə dəyərlərinə sadiq qalan çağdaş Azərbaycan xanımları, eyni zamanda, güclü müasirlik duyğusuna və yenilikçi təbiətə sahibdirlər. Mədəni tərəqqi yolunda əzmlə çalışmış maarifpərvər sələflərinin yaradıcı düşüncəli davamçıları kimi onların hazırkı yüksək ictimai nüfuzu və səhiyyə, təhsil, mədəniyyət, elm sahələrindəki mühüm nailiyyətləri ölkəmizin hərtərəfli inkişafını səciyyələndirən amillərdəndir.
Biz müstəqillik dövrümüzün şərəfli və qürurverici mərhələsindəyik. İnanıram ki, Azərbaycan qadınları gənc nəslin vətənə, milli ideallarımızın təcəssümü olan dövlətçiliyimizə sədaqət ruhunda yetişməsini bundan sonra da xüsusi diqqətdə saxlayacaq, cəmiyyətin yüksəlişinə ahəngdarlıq qazandıran dolğun sosial-mədəni fəaliyyətləri ilə parlaq gələcəyimiz naminə quruculuq işlərində yaxından iştirak edəcəklər".
Ermənistanın KTMT-də fəaliyyətini dondurduğunu elan etməsi və rus sərhədçilərin ölkədən çıxarılmasını gündəmə gətirməsindən sonra Lavrovun İrəvana ünvanlanmış “münasibətlərə yenidən baxmaq” haqda açıqlaması kəskinləşmənin ritorikadan praktiki müstəviyə keçə biləcəyi deməkdir. Hərçənd, Rusiya və Ermənistanı bir-birinə bağlayan və bir-birinə qarşı istifadə edə biləcəyi kartlar tükənməyib.Rəsmi İrəvanın hərbi müstəvidə Moskvadan imtina xəttini seçdiyi aşkardır:
- Fransa başda olmaqla yeni hərbi müttəfiqlərə “yelkən açan” Ermənistanın Rusiya və KTMT-nin “təhlükəsizlik çətiri”ni əvəzləmək imkanları var;
- Çıxarmaq istədikləri Rusiya sərhədçilərinin yerini də erməni hərbçilər və Avropa İttifaqı müşahidəçiləri ilə doldura bilər;
Mövcud vəziyyətdə 102-ci hərbi bazanın çıxarılmasını gündəmə gətirəcəkləri ehtimalı isə azdır, çünki bu, Rusiyanın “tarana getməsi” üçün “qırmızı xətti”dir. Bu baxımdan, İrəvan Moskvanın praktiki müdaxiləsinə qarşı “əl yeri” qoymaqla “təhlükəsizlik çətirinin” diversifikasiya edilməsi siyasətini izləyir, bununla həm də Qərbin anti-Rusiya addımları atmaq tələbini kiçik gedişlərlə inkişaf etdirir.
İrəvanda Moskva qarşısında iki üstünlüyə malik olduqlarını da hesab edirlər:
- Ukrayna müharibəsi davam etdiyi müddətdə Moskva onlara qarşı praktiki addımlardan son ana qədər çəkinəcək;
- Moskva İrəvanı sanksiyaların dəlinməsində platforma olaraq istifadə edir, son iki ildə Ermənistanın Rusiyaya ixracının dəfə artması da bundan qaynaqlanır;
Moskva da “qırmızı xətlərin” keçilmədiyi müddətdə İrəvana müdaxilədən yayınır, çünki bu, Paşinyan hakimiyyətinin anti-Rusiya siyasətinə haqq qazandıra, onların Ermənistanda manevr imkanlarını azalda bilər. Bununla yanaşı, Ermənistanın iqtisadi baxımdan Rusiyadan asılılığı və hərbi müstəvidən fərqli olaraq, iqtisadi müstəvidə alternativ tapmaq imkanının azlığı Moskvanı sakitləşdirən amillərdəndir.
Bütün bunların fonunda Rusiya-Ermənistan qarşıdurması daha çox ritorik “hay-küyə” bənzəyir. Hərçənd Moskvada onu da anlayırlar ki, yalnız ritorik cavablarla kifayətlənmələri Ermənistana Rusiyanın çıxarılması imkanlarının tapılması üçün zaman qazandıra bilər. Buna görə Lavrovun açıqlaması və Mirzoyanla telefon söhbətinin son xəbərdarlıq ola biləcəyi ehtimalı mümkündür.
Moskvanın İrəvanı necə cəzalandıracağı, yaxud cəzalandırmaq imkanlarının nə qədər qaldığı da maraqlıdır.
Birincisi, siyasi müxalifət üzərindən Paşinyan hakimiyyətinə təsir etmək imkanı azdır, hətta yeni fiqurlar irəli sürülsə belə erməni cəmiyyətinin iqtidara qarşı müxalifətin çətiri altında birləşməsi perspektivi zəif görünür;
İkincisi, Qasparyan qiyamından sonra erməni ordusu daxilində Rusiyayönümlü komandanın mövqeləri zəifləyib və bu, hərbi şəbəkənin hərəkətə keçməsinin də nəticə verə biləcəyini sual altına salır;
Üçüncüsü, iqtisadi rıçaqların işə salınmasıdır. Ki, bu rusların əlində ən təsirli vasitə kimi görünür:
- erməni maşınlarının Lars yoluna buraxılmaması;
- sanksiyaların dəlinməsində platforma kimi Ermənistandan imtina edilməsi;
- Rusiyadan Ermənistana “köçürmələrin” məhdudlaşdırılması;
- erməni miqrantların müəyyən qisminin geri qaytarılması ilə narazı elektoratın artırılması;
Bunlar Moskvanın İrəvana qarşı iqtisadi müstəvidə ata biləcəyi ilkin addımlardır, lakin kifayət qədər effektli ola bilər. Rusiya iqtisadi rıçaqlardan istifadə etməklə erməni cəmiyyətində nail ola bilmədiyi siyasi etirazı sosial etirazla əvəzləyə və hakimiyyətə ən azı təzyiq edə bilər.
Asif Nərimanlı
Fransa və İran Zəngəzurda genişmiqyaslı toqquşmaların baş verməsinə zəmin yaratmaq üçün bölgəyə erməni terror qruplarını, eləcə də PKK terrorçularını gətirir.“Cebhe.info” xəbər verir ki, “Türkiyə” qəzetində Fransa və İranın Ermənistanda Azərbaycana qarşı gizli əməkdaşlığı bəradə məqalə dərc olunub.
Məqalədə qeyd olunur ki, Fransa və İranın Ermənistan üzərində geosiyasi maraqları üst-üstə düşdüyündən, hər iki ölkə Zəngəzur dəhlizinin reallaşmasına əngəl yaratmağa çalışır.
“Fransanın maliyyələşdirdiyi minlərlə erməni quldur sərhədə gətirilib. İran və Hindistan da bölgəyə silah göndərir”, - deyə qəzet yazır.
Ermənişünas alim, Türkiyənin Erciyes Universitetinin professoru Qafar Çaxmaqlı sözügedən qəzetə açıqlamasında vurğulayıb ki, həm erməni, həm də PKK terrorçularından ibarət 10 minlik qruplaşma Zəngilandan Daşkəsənə qədər sərhəd boyu ərazilərdə yerləşdirilib.
“Sasna Tsrer, Voma, Nor ASALA, Bever və Yerkrapa kimi dəstələrə gündəlik 12 dollar pul verilir. Bu pul Fransa və erməni diasporu tərəfindən təmin edilir,” – Q.Çaxmaqlı bildirib.
Azərbaycanla sərhəddə yerləşdirilən erməni terror dəstələrinin Suriya, Livan, Avropa ölkələri, İran və ABŞ-dən gəldiyini qeyd edən qəzet təhlükəsizlik mənbələrinə istinad yazır ki, Fransa və İran mütəxəssisləri sərhəddəki terrorçu dəstələrə sabotaj və təxribatların təşkili, raketdən istifadə, ərazilərin minalanması və kəşfiyyat aparmaq üzrə təlimlər keçir.
Həmçinin bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, erməni tərəfinin Azərbaycana qarşı növbəti təxribatları Fransa və İranın birgə gizli sövdələşməsi çərçivəsində koordinasiya edilə bilər.
Qeyd edək ki, Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın Fransaya, eləcə də müdafiə naziri Sebastian Lekornunun İrəvana səfəri zamanı iki ölkənin müdafiə nazirləri arasında hərbi əməkdaşlığa dair sazişin imzalanmasından sonra Parislə İrəvan arasında hərbi-təhlükəsizlik sahəsində yaxınlaşma Kremldə narahatlıq yaratsa da, İran nədənsə buna səssiz qalır.
Məsələ ilə bağlı təhlükəsizlik üzrə ekspert İlham İsmayıl “Cebhe.info” - ya açıqlamasında qeyd edib ki, Qərb ölkələrinə nisbətən Fransa hər zaman İranda mövcud rejimə qarşı fərqli xarici siyasət yürüdüb.
“Fransa ilə İran arasında hər zaman gizli sövdələşmə və razılaşmalar olub. Fransanın Qərb dünyasının bir parçası olmasına baxmayaraq, İranla münasibətləri fərqlidir. Xüsusilə xatırlatmaq lazımdır ki, 1979-ci ildə İranda inqılab nəticəsində şah rejimi devrildikdən sonra Ruhullah Xomeyni məhz Fransa təyyarəsi ilə ölkəsinə qayıdıb.
Doğrusunu desək, Xomeyninin hakimiyyətə gəlməsində Fransa kəşfiyyatının da rolu olub. Bu baxımdan Fransa İrandakı mövcud rejimlə münasibətləri hər zaman normal saxlayıb.
Ekspert hesab edir ki, Fransa və İran hakimiyyətinin bu ölkə üzərindən Azərbaycana qarşı gizli əməkdaşlığı mümkündür:
“Ona görə ki, Parislə Tehranın Ermənistanla bağlı məsələlərdə geosiyasi maraqları üst-üstə düşür. Hər iki ölkə Azərbaycana düşmən münasibət bəsləyir.
Fransa Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd ərazilərində terrorçu qruplaşmalar yerləşdirə və onları maliyyələşdirə bilər. Çünki Fransa da İran kimi regionda sülhün təmin olunmamasında maraqlıdır. Buna görə də Fransanın bu siyasəti İranın da maraqlarına xidmət edir. Həm Fransa, həm İran hakimiyyəti Ermənistanla Azərbaycan arasında hərbi-siyasi gərginliyi artırmaq və sülh sazişinin imzalanmasına mane olmaq niyyəti güdür.
Hesab edirəm ki, ölkəmiz bütün bunların hamısını nəzərə almaqla yanaşı, muzdlu erməni döyüşçülərinin təxribatlarını qətiyyətlə dəf edəcək”.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Azərbaycanla yeni müharibədən qorxsa da, rəsmi Bakının 8 kəndin geri qaytarılması və Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı tələblərini yerinə yetirmək istəmir. Ancaq Paşinyan onu da anlamamış deyil ki, tələblərin yerinə yetirilməməsi növbəti toqquşmaya səbəb olacaq ki, itirən yenə Ermənistan olacaq. Görünür, Paşinyan Azərbaycanın tələblərinin yerinə yetirilməsi qarşılığında nəsə əldə etmək istəyir ki, erməni cəmiyyətinə əldə edəcəyinin ölkəsi üçün faydasını izah edə bilsin. Paşinyana nə təklif oluna bilər?Kəndlərin geri qaytarılması və Zəngəzur dəhlizinin açılması qarşılığında Ermənistanın müxtəlif regional layihələrə qoşulması təklif edilə bilər. Ermənistan rəsmiləri Qara dənizin dibi ilə çəkiləcək enerji xəttinə qoşulmaq istədiklərini bildiriblər. Həmin layihənin müəllifi Azərbaycandır. Ermənistanın ərazi idarəetmə və infrastruktur nazirinin müavini Akop Vardanyan ötən ilin oktyabrında Tbilisidə keçirilən Beynəlxalq İpək Yolu Forumunda çıxışı zamanı iki ölkə arasında fikir ayrılıqları ortadan qaldırıldıqdan sonra ölkəsinin Azərbaycandan qaz almaq istədiyini demişdi. Aydındır ki, Qara dəniz layihəsinə qoşulmaq və Azərbaycandan qaz almaq təklifinin müəllifi Nikol Paşinyandır. O özünün səsləndirə bilmədiyi təklifləri nazirləri və nazir müavinləri vasitəsilə gündəmə gətirir. Bunlar reallaşarsa Ermənistanın iqtisadi zəmində Azərbaycandan asılılığı artacaq. Rəsmi Bakı Paşinyanı Azərbaycanın tələblərini yerinə yetirməsinə həvəsləndirmək üçün bu səpgili açıqlama səsləndirə bilər: “İrəvan Azərbaycanın 8 kəndini geri qaytardıqdan və Zəngəzur dəhlizinə maneəsiz keçidə razılaşandan sonra Qara dənizin dibi ilə keçəcək alternativ enerji layihəsi və Azərbaycandan qaz alınması mövzularının Ermənistanla müzakirələrinə başlanıla bilər”.
Elxan Şahinoğlu