 |
|
“Cənab Toyvo Klaar qərəzlərdən qurtula bilmir və yalnız Azərbaycan kəndlərinin qaytarılması ilə bağlı qanuni diskursu şər kimi görür, Ermənistan mətbuatında qanunsuz işğalın davam etdirilməsi üçün mübarizə çağırışlarına isə tamamilə məhəl qoymur”.
Bunu Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) mətbuat katibi Ayxan Hacızadə “X” səhifəsindəki hesabında yazıb.
O bildirib ki, həmin kəndlər ərazi mübahisəsi məsələsi deyil.
Qeyd edək ki, Avropa İttifaqının (Aİ) Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Toyvo Klaar Azərbaycana qarşı qərəzli bəyanatla çıxış edib. O, Azərbaycan mətbuatında Ermənistana qarşı xəbərdarlığı “qəbuledilməz” adlandırıb.
Bundan sonra Paşinyan hakimiyyətinin fəaliyyəti məhz erməni terror təşkilatlarının mövqeyindən birbaşa asılı olacaq... Bu isə o deməkdir ki, əgər, bir dövlət terrorçulara təslim olubsa, deməli, o ümumiyyətlə, mövcud deyil...
Ermənistanda dövlətin mövcudluğu artıq olduqca ciddi mübahisə mövzusudur. "Erməni dövlətçiliyi" həmişə müəmmalı məzmun daşıyan bir anlayış olub. Hətta bəziləri hesab edirlər ki, bunu yalnız ermənilər özləri anlaya bilərlər. Halbuki, Ermənistanda baş verən son hadisələr onu göstərir ki, əslində, "erməni dövlətçiliyi" anlayışı elə qəbilə təfəkküründə işilib, qalmış bu tayfanın özündə də doğru-düzgün başa düşülmür. Və bu səbəbdən də, nə vaxtsa, ermənilərin normal dövlətinin ola biləcəyinə şübhə edənlər, hətta ironiya ilə yanaşanlar tamamilə haqlı görünürlər.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın son açıqlamalarında qəbilə təfəkkürlü erməni toplumunun normal "dövlətçilik anlayışı"ndan çox-çox uzaq olduğu dolayısı ilə etiraf edilir. Əks halda, erməni baş nazir "Ermənistanın beynəlxalq hüquqla tanınmış sərhədləri daxilində olanlar bizimdir. Ancaq həmin sərhədlərdən kənarda olanlar isə bizim deyil. Yəni, geri qaytarmaq lazımdır" demək məcburiyyətində qalmazdı. Yəni, baş nazir Nikol Paşinyan istəmədən də olsa, özünü "bütün dünya intellektual səviyyəsinin üzərində görən" erməni düşüncə tərzinin və təfəkkürünün nə qədər bəsit, məntiqdən uzaq, absurd, faydasız, hətta bu qəbiləyə münasibətdə belə, təhlükəli olduğunu ifadə etməyə çalışıb.
Erməni baş nazirin belə detalları izah etməyə məcbur olması onun tayfasının müasir sivilizasiyadan çox-çox geri qaldığını göstərir. Çünki ermənilər hələ də bilmirlər və ya anlamırlar ki, sərhəd hər bir dövlətin əsas atributlarından biridir. Üstəlik, hər hansı bir dövlətin onun sahib olduğu sərhədlərdən kənarda heç bir ərazisi və ya başqa iddiası ola bilməz. Bu, bütün dünyada qəbul edilmiş normal və sivil beynəlxalq hüquq faktorudur. Ancaq bu hüquqi faktor yalnız hələ də qəbilə təfəkkürü ilə yaşayan ermənilər üçün keçərli deyil. Və 21-ci əsrdə belə, onlar üçün dünyada absurd "erməniçilik"dən, eləcə də, az qala bütün planeti əhatə edən "böyük Ermənistan"dan başqa heç nə yoxdur.
Təbii ki, baş nazir Nikol Paşinyan bunun doğru olmadığını, hətta Ermənistanın gələcək taleyinə təhlükə törətdiyini erməni toplumuna izah etmək məcburiyyətində qalıb. Ona görə də, erməni baş nazir Ermənistan cəmiyyətini tarixdən uzaqlaşıb, reallığa yaxınlaşmağa çağırır. Hər halda, onun erməni toplumuna "tarixi Ermənistan"dan əl çəkib, real olanlara dəyər verməyi məsləhət görməsi maraqlı məqamdır. Çünki baş nazir Nikol Paşinyan da daxil olmaqla, ermənilərin hər birisi hamıdan yaxşı bilirlər ki, "Ermənistan tarixi" kimi "tarixi Ermənistan" da "xəyali uydurma"dan başqa bir şey deyil. Və indi bu "xəyali uydurmalar" Ermənistanın gələcək taleyinə real təhlükə törədir.
Ancaq "xəstə təxəyyül"ün girovuna çevrilmiş erməni toplumu bu sadə reallıqları anlamaq istəyindən hələlik çox-çox uzaqdır. Ona görə də, baş nazir Nikol Paşinyan öz sivilizasiyadan uzaq tayfasına daha konkret məzmunlu xəbərdarlıq mesajı vermək məcburiyyəti hiss edib. O, bildirib ki, əgər, ermənilər "tarixi Ermənistan"dan əl çəkib, real Ermənistanı qorumaq barədə düşünməsələr, onda tezliklə real Ermənistan da "tarixi Ermənistana" çevriləcək. Yəni, erməni baş nazir başqalarına aid olanları ələ keçirtmək "ehtiras"ının Ermənistan dövlətçiliyini məhv edəcəyini anlatmağa çalışır.
Halbuki, son baş verənlərə diqqət etdikdə, baş nazir Nikol Paşinyanın Ermənistanı xilas etmək üçün artıq gecikdiyini də düşünmək olar. Çünki hazırda Ermənistanda dövlətin olduğuna kifayət qədər ciddi şübhələr mövcuddur. Hər halda, indi Ermənistan siyasi idarəetmə prinsiplərindən çox-çox uzaqdır. Və Paşinyan hakimiyyətinin bu vəziyyəti dəyişə biləcəyi də artıq qətiyyən inandırıcı görünmür.
Məsələ ondadır ki, baş nazir Nikol Paşinyan son bir neçə həftə ərzində erməni toplumuna Azərbaycana aid kəndlərin geri qaytarmağın vacib olduğunu izah etməyə çalışır. Hətta əks halda, Ermənistanın növbəti müharibə ilə üz-üzə qalacağını arqumentlərlə gündəmə gətirir. Halbuki, onun hələ də Ermənistanın işğalı altında qalan və Azərbaycana qaytarılması qaçılmaz olan kəndlərdə qeyri-qanuni məskunlaşmış ermənilərlə görüşləri müsbət nəticələr vermir. Əksinə, erməni toplumu buna radikal-revanşist davranışlarla reaksiya verir.
Məsələ ondadır ki, bəzi erməni terror təşkilatları Azərbaycana qaytarılmalı olan kəndlərdə döyüş mövqeləri qurmağa başlayıblar. Erməni terrorçuların təlim keçmək üçün həmin kəndlərə toplandıqları barədə də ciddi məlumatlar mövcuddur. Hətta Ermənistan polisi "döyüş qardaşlığı" adlanan terrorçu təşkilatın 50 nəfərlik bir silahlı qrupunu həbs etmişdi. Ancaq məhz bu hadisədən sonra Ermənistan dövlətçiliyi iflasa uğramış oldu.
Səbəb isə çox sadədir. Belə ki, "döyüş qardaşlığı" terror təşkilatının digər üzvləri həbs olunmuş terrorçuların azad olunması üçün İrəvanda polis idarəsinə silahlı basqın edərək, dövlət binasını ələ keçirib. Paşinyan hakimiyyəti isə "döyüş qardaşlığı" terror təşkilatı ilə danışıqlar aparmaq və nəticədə 50 terrorçunu azad etmək məcburiyyətində qalıb. Və bu, o deməkdir ki, Paşinyan hakimiyyəti erməni terrorizminə təslim olub.
Əgər, Ermənistanda normal dövlət olsaydı, terrorçular polis binasına silahlı basqın edə bilməzdi. Eyni zamanda, hökumət silahlı basqınçıların tələbi qarşısında geri çəkilib, terrorçuları azadlığa buraxmazdı. Əksinə, polis binasına silahlı basqın edənlər də, onların təmsil edildiyi terrorçu təşkilat da məhv edilərdi. Və bunun əksinə olaraq, indi terrorçuların Ermənistanda onsuz da mövcudluğu ciddi mübahisələr doğuran dövləti məhv etdiyini düşünmək olar.
Belə anlaşılır ki, bundan sonra Paşinyan hakimiyyətinin fəaliyyəti məhz erməni terror təşkilatlarının mövqeyindən birbaşa asılı olacaq. Yəni, əgər, Paşinyan hakimiyyətinin hər hansı siyasi və ya hüquqi qərarı erməni terrorçuların müqaviməti ilə üzləşərsə, deməli, o dərhal ləğv ediləcək. Ermənistan artıq terrorçuların nəzarəti və təsiri altına düşmüş kimi görünür. Bu isə o deməkdir ki, əgər, bir dövlət terrorçulara təslim olubsa, deməli, o ümumiyyətlə, mövcud deyil. Və bu baxımdan, hazırda Ermənistanda dövlətin təməldən ləğv edildiyini düşünmək daha doğru olar.(Yeni Müsavat)
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Gümrü şəhərində lideri olduğu “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasının fəallarıyla görüşdə deyib ki, hazırki şəraitdə sülhdən daha çox danışmaq lazımdır: “Biz elə etməliyik ki, Ermənistan ətrafındakı vəziyyət bir daha müharibəyə rəvac verməsin. Bu çox çətindir, dözümlü olmalıyıq”. Paşinyan onun və partiyasının tarixi missiya yerinə yetirdiyini bildirərək, partiya üzvlərini yaradıcı ideyalar irəli sürməkdən çəkinməməyə çağırıb.Paşinyanın hədəfi Ermənistanın bir daha heç bir müharibədə iştirak etməməsinin təminatıdırsa, iki qonşusu – Azərbaycan və Türkiyə ilə bütün məsələlərin həllini sürətləndirməlidir. Paşinyan partiyadaşlarıyla birgə, özünün də vurğuladığı kimi, tarixi missiyanı yerinə yetirmək istəyirsə və buna hazırdırsa, 1) vaxt itirmədən 4 kəndi Azərbaycana qaytarmalı; 2) Azərbaycanla çərçivə sazişini imzamalı; 3) Zəngəzur dəhlizinin işə düşməsini təmin etməlidir. Paşinyan bu yolu seçərsə, həm tarixi missiyanı yerinə yetirmiş olacaq, həm də sülh şəraitində Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyə ilə əməkdaşlıq fonunda regional layihələrdə iştirakını təmin edəcək.
Elxan Şahinoğlu
Rusiyanın Xalq artisti Filipp Kirkorovun Bakıya gəlmə xəbəri səs-küysüz ötüşməyib.
Sənətçinin Azərbaycana təşrif buyurmasını birmənalı qarşılamayıb. Bəzi mənbələr iddia edib ki, Filippin maliyyə məsələləri ilə bağlı problemi olduğu üçün Rusiyanı tərk edib. Müxtəlif saytlarda çıxan iddialara Kirkorov və komandasından heç bir açıqlama gəlməyib.
OLAY-ın əldə etdiyi məlumata görə, sənətçinin Bakıya gəlmə səbəbi həmin gün qatılacağı toy mərasimi olub. Filipp paytaxtın dəbdəbəli restoranlarından birində keçirilən məclisdə iştirak edib və səhnə alıb. Lakin mərasimdən görüntülərin çəkilməsinə icazə verilməyib.
Ermənistan bütün məsələləri həll etməlidir. Azərbaycanın işğal altında olan (Qazaxın 7-i, Naxçıvanın Kərki kəndi) kəndlərini uzun müddət bu müstəvidə saxlamaq erməni tərəfinə sərf edən məsələ deyil. Əvvəl-axır problem həll olunmalıdır. Bunu necə həll etmək isə Ermənistan cəmiyyəti ilə dialoqdan asılıdır.Bunu Teleqraf.com-a Böyük Quruluş Partiyasının sədri, Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa deyib.
O qeyd edib ki, erməni cəmiyyətində əlində saxladığı Azərbaycan torpaqlarını təhvil vermək heç də adi məsələ kimi qarşılanmır:
“Reallığı tədricən çatdırmaqla bunu etmək lazımdır. Hazırda Ermənistan hakimiyyəti bunu etməyə çalışır. Nikol Paşinyan bu istiqamətdə addım atmaqda olan niyyətini göstərir”.
Partiya sədri hesab edir ki, Paşinyan həm də çətinliyini Azərbaycan tərəfinə çatdırmaq istəyir:
“Göstərmək istəyir ki, nə kimi çətinliklərlə qarşı-qarşıyadır. Hər halda Azərbaycan tərəfi Paşinyana bu istiqamətdə manevrlər etmək üçün imkan verə bilər”.
Fazil Mustafaya görə, bir cəmiyyətdə hansısa kəndin verilməsinin müəyyən təxribat xarakterli nəticələrini hər hala nəzərə alınması vacibdir:
“Paşinyan öz hakimiyyətini qorumaq üçün bunu nəzərə almaması da mümkün deyil. Bu baxımdan presesin kəndlərin Azərbaycana təhvil verilməsinə doğru getdiyini sezmək mümkündür”.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Avropa Şurasının rəhbəri Şarl Mişel Brüsseldə keçirilən nüvə enerjisi sammiti çərçivəsində görüşüblər. Tərəflər Ermənistan və Avropa İttifaqı arasında əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə ediblər. Eyni zamanda Bakı ilə İrəvan arasında sülh prosesi ilə bağlı fikir mübadiləsi aparılıb. Avropa İttifaqı Şurası sədrinin Azərbaycan və Ermənistan liderləri ilə 2023-cü il mayın 14-də və iyulun 15-də Brüsseldə keçirilmiş üçtərəfli görüşləri nəticəsində əldə edilmiş razılaşmaların həyata keçirilməsinin vacibliyi vurğulanıb. Bununla yanaşı, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Fransa prezidenti Emmanuel Makron Brüsseldə keçirilən görüşdə İrəvanla Bakı arasında sülh sazişinin bağlanması prosesini müzakirə ediblər. Görüşdə Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşdırılması istiqamətində atılan addımlar və Cənubi Qafqaz regionunda baş verən proseslərə toxunulub. Tərəflər həmçinin Ermənistan və Avropa İttifaqı arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi ilə bağlı fikir mübadiləsi aparıblar. Eyni zamanda qərara alınıb ki, aprelin 5-də Brüsseldə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan, Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Leyen və ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken arasında görüş keçiriləcək. Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın məlumatına görə, Ermənistanın inkişafına və təhlükəsizliyinə töhfə verəcək üçtərəfli əməkdaşlıq yollarının müzakirəsi planlaşdırılır. Tədbir həm də Ermənistanın müqavimətini gücləndirmək məqsədi daşıyır. Xatırladaq ki, 2023-cü il oktyabrın 5-də Paşinyan və Leyen Qranada görüşündən sonra birgə bəyanatla çıxış etmişdi. Leyen Ermənistana dəstək üçün Avropa Birliyi-ABŞ birgə tədbirinin hazırlanması barədə məlumat vermişdi.Heç şübhəsiz Brüsseldə danışıqların aparılması, Ermənistana təhlükəsizlik qarantiyasının yaradılması Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh prosesinə dəstək deyil. Bu cəhdlər məsələni birtərəfli qaydada həll etmək təşəbbüsüdür ki, bu da Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir və ölkəmizə qarşı atılan addımdır. Bu, həm də Avropa İttifaqının missiyasından sonra Qərbin daha geniş miqyasda regiona hərbi cəhətdən daxil olması cəhdidir. Mövcud vəziyyət regionda gərginliyi artıra və formalaşmaqda olan regional təhlükəsizliyə böyük zərbə ola bilər. Görünür, Ukraynanın ardınca indi də Rusiyanı Cənubi Qafqazdan, daha sonra isə Mərkəzi Asiyadan sıxışdırıb çıxartmaq planını işə salıblar. Ehtimal ki, Rusiyanın cavab tədbirləri özünü çox gözlətməyəcək. ABŞ başda olmaqla Qərb dövlətləri bütün dünyada, o cümlədən də Cənubi Qafqazda vəziyyəti mümkün qədər gərginləşdirmək, ənənəvi rəqiblərinə qarşı yeni münaqişə ocaqları yaratmaq yolunu tutublar. Ermənistan bu senaridə vasitədir və hadisələrin inkişaf edəcəyi təqdirdə onun Ukrayna və ya Livana çevriləcəyi şübhə doğurmur.
Millət vəkili Ceyhun Məmmədov "Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, Azərbaycan Ermənistana birbaşa danışıqları təklif edir.
Deputat qeyd edib ki, birbaşa danışıqlar sülh prosesinə daha çox səmərə və fayda verir:
"Bir müddət öncə Azərbaycan və Ermənistan liderləri Münhendə görüşdü. Ardınca xarici işlər nazirləri arasında görüş oldu və müzakirələr aparıldı. Müəyyən irəliləyişə də nail olundu. Ona görə də düşünürük ki, vasitəçilər, kənar dövlətlər olmadan sülhün əldə olunması daha realdır. Azərbaycan əvvəlki dövrlərdə Brüssel görüşlərində iştirak etdi. Eyni zamanda Vaşinqtonda və başqa yerlərdə müxtəlif görüşlər keçirildi. Amma Ermənistanın bu görüşlərə xələl gətirəcək addımlar atdığını gördük. İrəvan hökuməti sürətli şəkildə Qərbə inteqrasiya yolunu tutub. Paşinyanın Avropa, Brüsseldə keçirdiyi görüşlərin mahiyyəti bundan ibarətdir. Görüşlərin digər səbəbi də Rusiya ilə bağlı narahatlıqdır. Bugün Rusiya-Ermənistan münasibətləri kifayət qədər gərgindir. İrəvan Moskvanın Ermənistana qarşı addımlarından özünü sığortalamaq üçün Qərb ölkələrinin və beynəlxalq strukturların rəhbərləri ilə əməkdaşlığı genişləndirir. Azərbaycan isə israrla tövsiyə edir ki, indiki mərhələdə ən optimal variant ikitərəfli danışıqlardır. Ermənistan da bilməlidir ki, sülhü və təhlükəsizliyi başqa yerdə axtarmaq yanlışdır. Çıxış yolu Azərbaycanın şərtlərini qəbul etmək və sülh sazişini imzalamaqdır".
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev pakistanlı həmkarı Asif Əli Zərdarini Pakistan Günü münasibətilə təbrik edib.
Təbrikdə deyilir:
"Hörmətli cənab Prezident,
Pakistan İslam Respublikasının milli bayramı − Pakistan Günü münasibətilə Sizi və qardaş xalqınızı öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından ürəkdən təbrik etməkdən məmnunluq duyuram.
Azərbaycan ilə Pakistan arasında münasibətlərin yüksələn xətt üzrə inkişaf etməsi bizi sevindirir. Dini-mədəni köklər və qardaşlıq kimi möhkəm təməllər üzərində qurulmuş dövlətlərarası əlaqələrimizin gündən-günə genişlənməsi, qarşılıqlı etimad və dəstəyə əsaslanan strateji tərəfdaşlığımızın güclənməsi məmnunluq doğurur.
Bu gün siyasi, iqtisadi, hərbi, humanitar və digər sahələrdə səmərəli əməkdaşlığımız ölkələrimizin maraqlarına və xalqlarımızın mənafelərinə xidmət edərək onları bir-birinə daha da yaxınlaşdırır. Aramızdakı fəal siyasi dialoq qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığımızın inkişafında mühüm rol oynayır. Biz Pakistana Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığına verdiyi daimi dəstəyinə və ədalətli mövqeyinə görə minnətdarıq.
Əminəm ki, Azərbaycan-Pakistan çoxşaxəli münasibətlərinin inkişafı, əməkdaşlığımızın genişləndirilməsi istiqamətində birgə səylərimizi bundan sonra da ardıcıl şəkildə və qətiyyətlə həyata keçirəcəyik.
Belə bir bayram günündə Sizə ən xoş arzularımı çatdırır, qardaş Pakistan xalqına daim əmin-amanlıq və firavanlıq diləyirəm".
***
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Pakistanın Baş naziri Məhəmməd Şahbaz Şərifi ölkənin Milli Günü münasibətilə təbrik edib.
Təbrikdə deyilir:
"Hörmətli cənab Baş nazir,
23 mart − Pakistan Günü münasibətilə Sizi və qardaş xalqınızı öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından səmimiyyətlə təbrik edir və ən xoş arzularımı çatdırıram.
Pakistan Azərbaycanın yaxın dostu, qardaşı və etibarlı tərəfdaşıdır. Biz böyük potensiala malik dövlətlərarası əlaqələrimizin bütün sahələrdə genişləndirilməsinə, o cümlədən strateji tərəfdaşlığımızın daha da dərinləşməsinə xüsusi önəm veririk. Ali səviyyədə qarşılıqlı anlaşma və intensiv siyasi dialoq bunun üçün əlverişli zəmin və imkanlar formalaşdırmışdır.
Qardaş ölkələrimizin istər ikitərəfli qaydada, istərsə də beynəlxalq strukturlar çərçivəsində səmərəli əməkdaşlığı və bir-birini dəstəkləməsi məmnunluq doğurur. Ölkəmizin ərazi bütövlüyü, suverenliyi və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığına Pakistanın davamlı dəstəyini və ədalətli mövqeyini Azərbaycan xalqı hər zaman yüksək qiymətləndirir.
Hazırda istər iqtisadi-ticari, istərsə də nəqliyyat, enerji, müdafiə, humanitar və digər sahələrdə qarşılıqlı fəaliyyətimizin genişlənməsi üçün yaxşı şərait mövcuddur. Əminəm ki, xalqlarımızın mənafelərinə uyğun olaraq Azərbaycan-Pakistan ənənəvi dostluq münasibətlərini möhkəmləndirmək, çoxşaxəli əməkdaşlığımızı inkişaf etdirmək və strateji tərəfdaşlığımızı daha da dərinləşdirmək naminə birgə səylərimizi bundan sonra da uğurla davam etdirəcəyik.
Tezliklə Bakıda görüşmək ümidi ilə Sizə möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə müvəffəqiyyətlər, qardaş Pakistan xalqına daim əmin-amanlıq və firavanlıq arzulayıram".
Moskva vilayətində “Krokus siti holl” əyləncə mərkəzində baş vermiş terror aktında ölən və ya yaralanan Azərbaycan vətəndaşlarının olub-olmaması ilə bağlı araşdırma aparılır.
Bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyindən bildirilib.
Qeyd olunub ki, hələ ki, dəqiq məlumat yoxdur.
Xatırladaq ki, Moskva vilayətinin qubernatoru Andrey Vorobyov bildirib ki, saat 10-da (Bakı saatı ilə 11) şəxsiyyəti müəyyən edilmiş ölənlərin siyahısı açıqlanacaq.
Ötən axşam Moskvadakı “Krokus siti holl”da terror aktı baş verib. Hadisə nəticəsində 70-dən çox adam ölüb.
Politoloq Qabil Hüseynli Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.Onunla müsahibəni təqdim edirik.
- NATO baş katibi Yens Stoltenberqin Azərbaycan və regionun digər ölkələrinə səfəri nə ilə əlaqəlidir? Alyans rəhbərini regiona gətirən amil ümumidir, ya hər ölkə üzrə fikir və məqsədlər ayrıdır?
- Bəziləri hesab edirlər ki, bu, nəzakət səfəridir. Çünki Stoltenberqin səlahiyyət müddəti bu ilə başa çatır. İndi səfəri bu baxımdan əlaqələndirənlər var. Amma mən belə hesab eləmirəm. NATO baş katibinin səfərinin kökündə ciddi məsələlər dayanır. Zənnimcə, NATO Cənubi Qafqazda öz təsirini gücləndirməyə və burada genişlənməyə, bu fonda da Rusiyanın təsir dairəsini zəiflətməyə çalışır. Qənaətimə görə, Stoltenberq bununla bağlı region dövlətlərinin fikirlərini öyrənmək üçün gəlib. Şübhəsiz ki, bununla bağlı Ermənistan və Gürcüstanla daha tez anlaşa bilərlər. Çünki hər iki ölkə NATO-ya can atır.
Azərbaycan müstəqil, heç kimdən asılı olmayan siyasətin tərəfdarıdır, yoluna da belə davam edir. Əlbəttə, NATO ilə də əməkdaşlığımız var. Azərbaycan NATO-nun Sülh naminə Tərəfdaşlıq Proqramına qoşulub. Ordumuz NATO standartlarına cavab verən səviyyədədir, bunu da qardaş Türkiyənin köməyi ilə etmişik. NATO-Azərbaycan əlaqələri ikitərəfli müstəvidə davam edir. Bu da həm Azərbaycan, həm də NATO üçün faydalıdır. Alyans da vəziyyətin bu cür davam etməsindən razıdır.
- Rusiya Prezident Vladimir Putin yenidən seçildi. Qarşıdakı hakimiyyəti dövründə Putinin xarici siyasətində hansısa dəyişiklik gözləniləndirmi?
- Bundan sonra Rusiyanın siyasətində hansı dəyişikliyin olacağını söyləmək çətindir. Amma mənə belə gəlir ki, hər şey öz axarında gedəcək, yəni indiki kimi. Ukraynaya hücum və müharibə davam edəcək. Rusiyanın bəzi ölkələrə təsirləri qalacaq, paralel olaraq, Suriya və bəzi Afrika ölkələrində güclənməyə çalışacaq. Eləcə də postsovet ölkələrinə təsirlərini artırmağa cəhd göstərəcəklər.
- Putin Rusiya-Ermənistan gərginliyinin pik həddə olduğu vaxtda seçildi. Kreml sahibi qarşıdakı dövrdə Ermənistanda öz maraqlarına uyğun hakimiyyətin formalaşması üçün hansı müdaxilə üsullarına baş vura və belə cəhdlər Azərbaycanla sülh prosesinə necə təsir göstərə bilər?
- Ermənistana açıq müdaxilənin olacağını gözləmirəm. Rusiyanın başı Ukraynaya o qədər qarışıb ki, digər məsələlərə az vaxt ayırır. Düşünürəm ki, Rusiyanın başı Ukraynada getdikcə daha çox qarışacaq. Buna görə də, Ermənistanla bağlı məsələləri yalnız quru bəyanatlarla diqqətdə saxlayır.
Rusiyanın əsas niyyəti Ermənistanla Azərbaycan arasında qarşıdurmanı gücləndirmək və iki ölkəni toqquşdurmağa çalışmaqdır. Amma Azərbaycanın belə bir fikri yoxdur. Qardaş Türkiyə də Azərbaycanla eyni mövqedədir. Türkiyə çalışır ki, Rusiya bölgədə aranı qarışdıra, sülh prosesini poza bilməsin. Zənnimcə, Rusiyanın bu niyyətləri baş tutmayacaq.
- Prezident İlham Əliyev Azərbaycan və Ermənistanın sülhə çox yaxın olduğunu söylədi. Sizcə, sülhə nə qədər yaxınıq?
- Sülh müqaviləsinin skeleti hazırdır. Əvvəllər “qəbuledilməz” kimi görünən müddəalar və ya prinsiplər artıq razılaşdırılıb. Güman edirəm ki, sülh müqaviləsi paraflanma və təsdiqlənməyə də hazırdır. Hər iki buna səy göstərsə, yaxın müddətdə sazişi imzalamaq mümkün ola bilər.
- Sərhədin delimitasiya prosesinin başlamasından əvvəl Qazaxın 7 kəndindən 4-nün qaytarılacağı ilə bağlı məlumat dolaşır. Sizin bununla bağlı ehtimalınız necədir?
- Qazaxın 4 kəndi ilkin mərhələdə mütləq qaytarılmalıdır. Çünki bu kəndlər anklav deyil. Güman edirəm ki, 4 kəndin qaytarılmasında çətinlik olmayacaq. Naxçıvanın Kərki və Qazaxın 3 ankavı ilə bağlı məsələ isə delimitasiya-demarkasiya zamanı həllini tapa bilər. Gedişat ümidvericidir. Ara qarışdıran və tərəfləri qarşıdurmaya sövq edən olmasa, məsələlər yaxın gələcəkdə həllini tapa bilər. Zənnimcə, ara qarışdıran olmayacaq, Türkiyə də, digər NATO ölkələri də prosesə həssaslıqla yanaşırlar. Azərbaycana gələn Stoltenberq də sülh müqaviləsinin tezliklə imzanmasını istədiklərini dilə gətirdi. Proses məntiqinə uyğun şəkildə getməli və sülh sazişi bağlanmalıdır.
- Son günlərdə tez-tez Türkiyədən Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ən yüksək səviyyələrdə açıqlamalar verilir. Ankaranın yenidən fəal şəkildə bu məsələyə qayıtması nə ilə əlaqəlidir?
- Zəngəzurdan keçəcək dəmir və avtomobil yolları türk dünyasını birləşdirəcək. Türkiyə türk dünyasının aparıcı ölkəsi kimi bu məsələyə böyük diqqət yetirir. Hesab edirəm ki, Türkiyə fəallığını daha da artıracaq. Türkiyə Azərbaycanla birlikdə yekunda Zəngəzur dəhlizinin açılmasına nail olacaq.
Avropa Birliyi Ermənistanın quruma namizəd kimi qəbul edilməsini daim diqqətdə saxlayır. Son vaxtlar isə bu diqqət daha da konkretləşib.Bu sözləri Axar.az-a politoloq Qabil Hüseynli Ermənistanın Avropa Birliyinə mümkün üzvlüyünə region ölkələrinin münasibəti haqqında danışarkən deyib.
Onun sözlərinə görə, region ölkələri İran və Rusiya Avropa və Ermənistan yaxınlığından narahatdır, lakin onların prosesə əngəl olmaq imkanları yoxdur:
“Bu məsələdən ən çox Rusiya narahat ola və prosesə mane olmağa çalışa bilər. Hazırda Rusiyanın Ukraynada kifayət qədər ciddi problemi var və yaxın müddətdə bu bataqlıqdan çıxacağına güman azdır. Ona görə İrəvana hər hansı təzyiq siyasi mesajlardan o tərəfə keçməyəcək. İranın isə belə məsələlərə müdaxilə etməsinə heç kim imkan veməz. Hesab edirəm ki, Ermənistan bu ilin sonuna qədər AB üzvlüyünə namizəd statusu ala bilər”.
Politiloqun fikrincə, Ermənistanda Ukrayna və Gürcüstan nümunəsi olmayacaq:
“Düşünmürəm ki, Rusiya Ermənistan üçün Ukrayna və Gürcüstan qədər təhlükə yarada bilər”.
O, Rusiyanın Paşinyanı hakimiyyətdən devirərək, proseslərə əngəl ola biləcəyi ilə bağlı yayılan şayiələrə də münasibət bildirib:
“Bu məlumatların yayılmasında Erməni Apastol Kilsəsi xüsusi rol oynayır. Onlar Qarabağ klanı və beşinci kolonun nümayəndələri ilə birləşərək, erməni ictimai rəyini Paşinyanın əleyhinə çevirməyə çalışırlar. Buna nail olmayacaqlar, çünki Qərb institutları Ermənistanda aktiv şəkildə işləyir və İrəvan Avropaya inteqrasiyasını davam etdirəcək”.