 |
|
Azərbaycan, hələ ki, səbirlə gözləyir. Gözləyir ki, Qarabağ iqtisadi regionunun müvəqqəti nəzarətimizdə olmayan hissəsindəki erməni icması, nəhayət, separatçı-revanşist ünsürlərin təzyiq və təhdidlərinə rəğmən, yeganə doğru seçimini edəcək. O gün uzaqda deyil. Proses başlayıb. Qarabağda vəziyyətin nəyə doğru getdiyini anlayanlar artıq şələ-külələrini yığışdırıb “Laçın” postu vasitəsilə çıxıb getməyə üz tutublar - özü də separatçı elementlər arasında didişmənin şiddətləndiyi vaxtda.“Qarabağ erməniləri iki yerə bölünüb - barışıq tərəfdarı olanlar və aqressiv qrup”.
Bu fikir “Türkiyə” qəzetinin Azərbaycanın işğaldan azad olunan ərazilərindən hazırladığı reportajda əksini tapıb.
Yəqin ki, belədir. Və yəqin ki, zamanla nisbət birincilərin - barışıq tərəfdarlarının, yəni Azərbaycanın xeyrinə dəyişəcək. Çünki xuntaçılar sadə erməni əhaliyə 35 ildə iztirab, sink tabutlardan savayı heç nə bəxş eləməyiblər. Azərbaycan cəmiyyətinə reinteqrasiya isə etibarlı gələcək, təhlükəsiz və sakit həyat, iş yerləri, normal dolanışıq, mədəni və mənəvi ehtiyacların zəmanətli şəkildə qarşılanması, öz dilinin inkişaf etdirilməsi, nəhayət, iqtisadi özünüidarə demək olacaq.
Hələlik isə separatçı-kriminal elementlər Rusiya “sülhməramlıların”ın himayəsi altında ərazimizdə Azərbaycan əleyhinə təxribatlardan qalmırlar. Erməni əhalini faktiki girov saxlayan silahlı banditlər hərbi yüklərin yerdəyişməsini həyata keçirir, yenə səngərlər qazmağa və təzə “cəbhə xətti” çəkməyə cəhdlər göstərirlər.
Azərbaycan bu demarşların cavabını, təbii ki, dərhal verir. Amma nə vaxtsa Bakı daha radikal tədbirlər görməli olacaq. Separatçılar üçün “əcəl zəngi” artıq çalınmağa başlayıb...
“Erməni tərəfinin son təxribatları, sözsüz ki, sülh prosesinə zərbə vurur. Amma qarşı tərəf bu təxribatlarla heç nəyə nail ola bilməyəcək. İkinci Qarabağ müharibəsində Ermənistan ağır məğlubiyyətə uğrayıb. Ermənistanın müttəfiqi Rusiya belə, ondan üz çevirib. Belə olan halda erməni tərəfinin heç bir gücü yoxdur ki, öz qanunsuz iddialarını həyata keçirsin”.
“Yeni Müsavat” xəbər verir ki, bunu Teleqraf.com-a politoloq Zərdüşt Əlizadə deyib.
O qeyd edib ki, Ermənistandan fərqli olaraq Azərbaycan addım-addım öz hədəflərinə çatır: “Azərbaycan tərəfi tələblərini irəli sürür, danışıqlar aparır. Ermənistan isə çarəsizlikdən ora-bura üz tutur. Onun BMT Təhlükəsizlik Şurasındakı uğursuzluğu da bu qəbildən idi. Nicat yolu kimi baxdıqları rus sülhməramlılarına belə, ermənilər indi nifrət edir”.
Politoloq sülhməramlıların bölgədə uzun müddət qalmasını mümkün saymır: “Əslində rus ordusunun Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistanda mövcudluğu münaqişələr, separatizm meyillərinin alovlanmasına xidmət edir. Amma burada Azərbaycanla bağlı məsələ tamam fərqlidir. Azərbaycan sülhməramlıları bölgədən uzaqlaşdırmaq üçün mühüm səylər göstərir. Qarabağda yaşayan erməni sakinlərlə Azərbaycan hakimiyyəti arasında dialoqun olması da labüddür. Artıq il yarım vaxt qalıb. 2025-ci ilin mayına kimi bu məsələlər həll edilməlidir”.
Zərdüşt Əlizadəyə görə, Ermənistan BMT-dən istədiyini ala bilmirsə, Beynəlxalq İdman, Şahmat, Qılıncoynatma, Güləş, Badminton federasiyalarına müraciət edə bilər: “Ən yüksək ali qurum olan BMT Təhlükəsizlik Şurasında ermənilərə dedilər ki, gedin özünüzə başqa yerdə çarə axtarın. Məsləhət oldu ki, ermənilər gedib Azərbaycanla dil tapsın. Çünki heç kim gəlib burada Azərbaycanla müharibə aparıb ermənilərinn qanunsuz istəkləri uğrunda ölməyəcək”.
Artıq Rusiya pasportu almış separatçıların Qarabağdan köçü başlayıb. Çünki “artsax” adlı dəlmə-deşik “qayığın” labüd olaraq suyun dibinə gedəcəyinə əmin olublar. Xüsusən də BMT TŞ-də 17 avqust fiaskosundan sonra.
“Hazırda Qarabağdan gedənlərin əksəriyyəti, çox güman ki, müharibədə iştirak edən şəxslərdir. Sülhməramlıların nəzarət etdiyi ərazidə yaşayan erməni separatçılardan hər hansı birinin Azərbaycana qarşı cinayət törətmədiyinə inanmıram”.
Bu fikri isə politoloq Turab Rzayev deyib (Axar.az).
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan tərəfinin qəti mövqeyi separatçıları aradan çıxmağa məcbur edib: “Qarabağda yaşayan Rusiya vətəndaşlarının çoxunun əli azərbaycanlı qanına batıb. 44 günlük Vətən müharibəsində təkcə Rusiya deyil, Fransa, Livan, Kanada vətəndaşlarının da bu münaqişədə aktiv iştirakını gördük. Odur ki, bu şəxslər yavaş-yavaş ərazini tərk edir. Gələcəkdə sərhəd- keçid məntəqəsində həbs olunmasınlar deyə, əli Azərbaycan əsgərinin qanına batan şəxslər Rusiyanın köməyi ilə oradan çıxarılır”.
Təhlilçi əmindir ki, Azərbaycanın separatçılara qarşı həyata keçirə biləcəyi antiterror əməliyyatı da bu cür qaçışları intensivləşdirib: “Onlar separatçı rejimin qalıqlarına qarşı yaxın zamanlarda Azərbaycanın təmizləmə əməliyyatı aparacağını gözləyirlər. Məhz bu səbəbdən onların içərisində olan Rusiya vətəndaşları hədəf olmasınlar və Azərbaycan əsgərinin əlinə keçməsinlər deyə, Qarabağdan çıxarılır”.
Öz növbəsində Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin sədr müavini Hikmət Babaoğlu hesab edir ki, Azərbaycanda erməni separatizminin yenidən dirçəldilməsi üçün nəzərdə tutulan mümkün ssenarilərdən biri Qarabağda yaşayan ermənilərə kütləvi şəkildə Rusiya vətəndaşlığı verməklə onları Rusiyanın himayəsində göstərmək və beləliklə, separatizm fəaliyyəti üçün yenidən imkanlar əldə etmək olub.
Millət vəkili hələ 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı təşviş içərisində olan erməni terrorçuların Qarabağın Rusiyaya birləşdirilməsi ilə bağlı çağırışlar elədiyini xatırladaraq deyib: “Bu gün isə Azərbaycanın doğru və dərin strateji diplomatiyası sayəsində Rusiya pasportu daşıyan ermənilər artıq Qarabağımızı tərk edirlər. Bu hadisə, sadəcə, rus pasportluların ölkəmizi tərk etməsi deyil, eyni zamanda Azərbaycan qanunları ilə yaşamaq istəməyən digər ermənilərə verilən mesajdır”.
Ona görə də H. Babaoğlu ermənilərə təklif edir ki, baş verənlərdən nəticə çıxarsınlar. “Rusiya pasportu daşıyanlardan dərhal sonra Qarabağda mövcud olan 10 min terrorçu ölkəmizi tərk etməlidir. Eyni zamanda Qarabağa 30 illik işğal dövründə Ermənistan və digər ölkələrdən gətirilib yerləşdirilənlər də təcili ərazimizi tərk etməlidirlər. Qarabağda kimin qalıb yaşamaq hüququ əldə edəcəyinə isə Azərbaycan qanunları qərar verəcək. İlkin şərtlər belədir ki, ilk növbədə Azərbaycan qanunlarını pozmayan ermənilərin belə bir şansı ola bilər. Ancaq zaman daralır və ilin sonunadək bu proses başa çatmalıdır. Rus pasportlu Ruben Vardanyana gəldikdə isə onun taleyini də Azərbaycan xüsusi xidmət orqanları lazımı formada həll edəcək”, - deyə o, xəbərdarlıq edib.
Xəbərdarlıqlar isə sonsuzadək edilməyəcək. Onları ciddiyə almaq zamanı çatıb...
P.S. Yazı hazırlanarkən erməni mənbələri yaxın günlərdə Azərbaycanın hökumət nümayəndələri ilə Qarabağın erməni icması arasında Bərdədə görüş keçirilə biləcəyi haqda xəbər yaydı. Məlumata görə, görüşdə Ağdam-Xankəndi yolunun açılması məsələsi müzakirə olunacaq.
“Yeni Müsavat”
Ermənistan Azərbaycanla sülh danışıqlarına gedirmiş kimi davransa da, belə deyil. Bu işlərin arxasında Rusiya faktoru dayanıb. Ermənistanın nəinki ordusu, bir çox qurumları və tamamı Rusiyadan birbaşa asılıdır.
Bu sözləri Axar.az-a hərbi ekspert Alparslan İmamqulu erməni separatçıların təxribat xarakterli hərəkətlərindən danışarkən deyib.
Ekspertin sözlərinə görə, proseslərin Azərbaycanın lehinə həll olunmasında Rusiya əngəl yaradan əsas qüvvə olaraq qalır:
“Rusiya Cənubi Qafqazda varlığını sürdürmək üçün Azərbaycan ərazilərində olmaq istəyir. 2025-ci ildə buradan getmək istəmələri inandırıcı görünmür. Burada olmaq istədiyi üçün də təxribatlara zəminlər hazırlayır. Erməni ailələrə Rusiya pasportunun verilməsi, terrorçu qüvvələrin silahlandırılması, təlimlər keçilməsinə göz yumulması və ya dəstək verməsi açıq-aşkardır”.
O bildirib ki, Bakının reinteqrasiya prosesinə imkan verməyən terrorçu qrupları tez bir zamanda zərəsizləşdirməkdən başqa yolu qalmayıb:
“Azərbaycan üçün önəmli məsələ ərazi bütövlüyü və təhlükəsizliyidir. Ərazi bötüvlüyü bizim şərti sərhədimizdən başlayır. Bu məsələləri həll etmədən öncə Xankəndi və Xocalı kimi ərazilərimizdə təmizlik işlərinin getməsi qaçılmazdır. Burada müqayisə olaraq Türkiyənin 90-cı illərini xatırlatmaq istəyərdim. PKK Türkiyənin cənub-şərq ərazilərində əhalini sıxışdırıb, əllərində olan imkanlardan faydalanır, azyaşlı uşaqları terrorçu qrupun sıralarına cəlb edirdi. Eyni vəziyyət bu gün Azərbaycan ərazisi olan Qarabağda yaşanır. Haqqında bəhs olunan minlərlə terrorçunu bu gün Ermənistan özü də qəbul edə bilməz. Çünki geriyə döndükləri zaman Ermənistanda siyasi gərginlik yarada, hətta hərbi cevriliş edə bilərlər. Rusiyanın dəstəyi ilə bu terrorçular boş durmur. Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etməyə hazır olan mülki erməni əhalini zorla bu prosesə cəlb edirlər. Azyaşlılara hərbi təlimlər keçirlər. Bu gün bunu dünyaya göstərməliyik. Prosesin bu istiqamətdə davam etməməsi üçün ilk atacağımız addım sayı 10 minə yaxın olan terrorçu qüvvələri zərərsizləşdirməkdir. Atılacaq ən önəmli addımlardan biri istiqamət komandanlığının yaradılmasıdır. O ərazilərdə Müdafiə Nazirliyi, DSX, DTX, DİN fəaliyyət göstərir və hər birinin öz cavabdehlik sahəsi var. Lakin hər hansı terrorçu qüvvə orada risk faktoru yaratdıqda, bu qurumlar arasında müəyyən koordinasiya məsələsi gündəmə gəlir. Bu, bir xeyli zaman alır və sürət mexanizi zəif çalışa bilər. Bu baş verməsin deyə, adıçəkilən qurumlardan say-seçmə xüsusi təyinatlı bölmələr yaradılaraq vahid komandanlıq altında birləşməlidir. Eyni zamanda, yumşaq güc alətləri dediyimiz “Azərsu”, “Azərqaz”, “Azərişıq”, ASAN Xidmət kimi qurumların da operativ mərkəz olaraq bir araya gətirilməsi və koordinasiyalı çalışması vacibdir. Beləliklə, bölgənin daha təfərrüatlı incələnməsi üçün kritik zərurətlərimizi, kritik həssasiyyət və qabiliyyətimizi araşdırmalı, buna baxmalıyıq. Bundan sonra artıq “skelet mərkəz” dediyimiz minlərlə terroçu qüvvəni ən qısa zamanda tərk-silah edə bilərik. Onları bölgədən təmizlədikdən sonra mülki əhali üzərində çalışmalarımızı həyata keçirməliyik. İlk növbədə vətəndaşlıqla bağlı şərtlər qoyulmalıdır. Bununla reintaqrasiya prosesinə başlaya bilərik”.
Xankəndidəki hərbi cinayətkar xunta rejiminin başçısı Arayik Arutyunyan dünən qondarma “təhlükəsizlik şurası”nın iclasında Ağdam-Xankəndi yolu ilə yüklərin daşınmasına razı olduğunu bildirib.
“Bu barədə “Hraparak” yazır.
Nəşrin yazdığına görə, dünən Xankəndidə Arutyunyanın rəhbərliyi ilə keçirilən iclasda Ağdam yolunun açılması və bu yolla Qarabağa ərzaq və digər yüklərin daşınmasını iclas iştirakçılarının nəzərinə çatdırılaraq müzakirə edilib.
Məlumata görə, Ağdam-Xankəndi yolundan Qarabağdakı erməni icmasına zəruri ərzaq, qida, dərman və digər yüklər çatdırılacaq.
Sonrakı mərhələdə isə Qarabağa Azərbaycandan qaz, elektrik enerjisi və digər kommunikasiya vasitələri ilə təminat məsələsi həllini tapacaq.
Dünənki iclasda separatçıların qondarma "təhlükəsizlik şurasının keçmiş katibi” Samvel Babayan da iştirak edib.
Yaxın günlərdə Samvel Babayan başda olmaqla Arayik Arutyunyan ətrafında formalaşan komandanın Azərbaycan tərəfi ilə görüşə gedəcəyi, digər məsələlərlə bağlı razılıqların əldə olunacağı istisna edilmir.
“Pastinfo” isə yazır ki, Xankəndidə Bakı ilə danışıqlara getmək üçün komanda yaradılıb: “Həmin komanda bu günlərdə Azərbaycan tərəfi ilə görüşə getməyə hazırlaşır. Böyük ehtimalla görüş Bərdə və ya Yevlaxda baş tutacaq”.
Arutyunyanın Azərbaycanla əlaqələr qurmasının əleyhinə olan komandanın “deputat”ı Davit Qalstyanın sözlərinə görə, Arutyunyan növbəti dəfə böyük güzəştə getməyə hazırlaşır.
Qalstyanın fikrincə, Ağdam yolu açılsa da, Laçın dəhlizində ciddi heç nə dəyişməyəcək.
Avqustun 23-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev, xanımı Ziroatxon Mirziyoyeva Füzulidə inşa olunan Mirzə Uluqbəy adına 1 nömrəli tam orta məktəbin açılış mərasimində iştirak ediblər.
Bu barədə məlumatı Azərbaycan Prezidentinin Mətbuat Xidməti yayıb.
Avqustun 23-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev, xanımı Ziroatxon Mirziyoyeva Füzuli şəhərində MİDA yaşayış kompleksində yeni evlərə köçürülmüş sakinlərlə görüşüblər.
Bu barədə AZƏRTAC xəbər verir.
Bu gün Xankəndi-Gorus istiqamətində “Laçın” sərhəd-buraxılış məntəqəsində erməniəsilli şəxslərin növbəti dəfə sərbəst keçidi təmin olunub.
“Report”un Laçına ezam olunmuş əməkdaşının verdiyi xəbərə görə, bu gün məntəqədən növbəti dəfə 100-ə yaxın şəxs Ermənistan istiqamətinə sərbəst şəkildə keçid edib.
Onların arasında erməniəsilli şəxslərlə yanaşı, Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmiş, Rusiya pasportu daşıyan insanlar da var.
Belə ki, əvvəlcə həmin şəxslərin sənədləri yoxlanılıb və sərbəst hərəkətləri təmin olunub.
Bununla da son üç gün ərzində “Laçın” sərhəd-buraxılış məntəqəsində 200-dən çox insanın sərbəst keçidinə şərait yaradılıb.
Bu, bir daha mülki ermənilərin sərhəd-buraxılış məntəqəsindən keçidində heç bir maneənin, hər hansı çətinliyin olmadığını göstərir.
Həmçinin, Ermənistanın Azərbaycan tərəfindən Laçın yolunun blokadada saxlanmasına dair iddialarının yalan və böhtan olduğunu növbəti dəfə sübut edir.
Azərbaycan Respublikasında dövlət səfərində olan Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev avqustun 23-də Füzuli rayonuna gəlib.
Hər iki ölkənin Dövlət bayraqlarının dalğalandığı Füzuli Beynəlxalq Hava Limanında ali qonağın şərəfinə fəxri qarovul dəstəsi düzülmüşdü.
Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevi və xanımı Ziroatxon Mirziyoyevanı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva qarşılayıblar.
Avqustun 22-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər.
Əvvəlcə Azərbaycan Prezidenti bəyanatla çıxış ediB.
Prezident İlham Əliyevin bəyanatı
- Hörmətli Şavkat Miromonoviç.
Hörmətli qonaqlar, əziz dostlar.
Şavkat Miromonoviç, Sizi Azərbaycanda bir daha səmimi-qəlbdən salamlayıram. Xoş gəlmisiniz!
Sizin Özbəkistan Prezidenti seçilməyinizdən sonra ilk dövlət səfərini Azərbaycana etməyinizi çox yüksək qiymətləndiririk. Biz bunu çox yüksək qiymətləndiririk. Bu, bizim qardaşlığımızın, dostluğumuzun və Sizin ölkəmizə, xalqımıza münasibətinizin göstəricisidir. Qardaş Özbəkistan xalqı Sizə bir daha böyük etimad göstərib, Özbəkistanın inkişafında Sizin səylərinizə yenə layiqincə qiymət verib. Qardaş ölkə Sizin rəhbərliyiniz altında quruculuq yolu ilə uğurla irəliləyir. Mən Sizin rəhbərliyiniz altında Özbəkistanda ölkənin inkişafı, onun potensialının möhkəmlənməsi, müdafiə qabiliyyətinin güclənməsi, həmçinin beynəlxalq məsələlərdə nüfuzunun artması üçün həyata keçirilən böyük dəyişiklikləri dəfələrlə şəxsən görmək imkanına malik oldum.
Mən ötən il dövlət səfəri və beynəlxalq tədbirlər çərçivəsində üç dəfə Özbəkistanda - Daşkənddə, Səmərqənddə, Xivədə oldum. Bir daha demək istəyirəm ki, Sizin həyata keçirdiyiniz həmin dəyişikliklərin, islahatların nəticələrini əyani şəkildə gördüm. Ona görə də Sizin seçkilərdə qələbəniz tamamilə qanunauyğun idi və qardaş Özbəkistan xalqı ən düzgün seçimi etdi.
Seçkilərdən sonra Sizin ilk dövlət səfərinizi Azərbaycana etməyiniz bir daha bizim üçün böyük şərəfdir və Siz bizə böyük hörmət göstərirsiniz.
Bu gün biz aparılan danışıqlar çərçivəsində məsələlərin geniş spektrini müzakirə etdik. Təkcə onu deyə bilərəm ki, bizim bu gün ünsiyyətimiz üç saatdan çox çəkdi. İstər təkbətək, istərsə də nümayəndə heyətlərinin üzvlərinin iştirakı ilə görüşlər çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyətimizin möhkəmlənməsi istiqamətində bütün nailiyyətlər ətraflı təhlil edildi, eləcə də bütün sahələrdə - beynəlxalq platformalarda birgə fəaliyyətdən, beynəlxalq təşkilatlarda üzvlük çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyətimizin möhkəmlənməsindən başlayaraq, energetika, nəqliyyat, qarşılıqlı iqtisadi fəaliyyət, humanitar məsələlərədək münasibətlərimizin gələcək inkişaf yolları müzakirə edildi və müəyyən olundu. Başqa sözlə desək, biz bu gün görüşlər və danışıqlar çərçivəsində, əslində, münasibətlərimizin inkişafının gələcəyini müəyyən etdik. Artıq əldə edilən nəticələr bizim düzgün yolda olduğumuzu göstərir.
Düşünürəm ki, bu gün bizə nümayəndə heyətlərinin üzvləri tərəfindən qarşıdakı iki-üç ildə gözləntilərimizlə bağlı məruzə olunan məsələlər ölkələrimiz arasında münasibətləri ən yüksək səviyyəyə qaldırmağımızı göstərir. Təsadüfi deyil ki, bu gün imzalanan sənədlərdən biri Ali Dövlətlərarası Şuranın yaradılması barədə müqavilədir. Bu, ölkələrimiz arasında münasibətlərin yüksək səviyyəsinin, qardaşlıq münasibətlərinin, eləcə də gündəliyin kifayət qədər geniş olmasının göstəricisidir.
Sənaye kooperasiyası ilə bağlı məsələləri ətraflı təhlil etdik. Ötən ay Şuşada Hökumətlərarası Komissiyanın növbəti iclası keçirildi. Komissiya qarşılıqlı əlaqə məsələlərinin bütün spektrini ətraflı şəkildə təhlil etdi. Enerji sahəsində yaxşı perspektivlər var. Bizim enerji şirkətlərimiz sıx qarşılıqlı fəaliyyətdədir. Biz nəqliyyat-logistika sahəsində yük axınının artmasını, ən əsası isə bu istiqamətdə əməkdaşlıq potensialının genişlənməsini müşahidə edirik. Bu gün biz bütün istiqamətlər üzrə uğurlu qarşılıqlı fəaliyyəti uzun illər üçün öncədən müəyyənləşdirəcək məsələləri müzakirə etdik.
Bu ay Azərbaycanda Özbəkistanın Mədəniyyət Günləri böyük uğurla keçdi. Azərbaycan tamaşaçıları qardaş xalqın nümayəndələrinin yüksək ustalığına və istedadına bir daha əmin oldular. Biz razılığa gəldik ki, bu cür tədbirlər müntəzəm keçirilsin, çünki bizim qarşılıqlı fəaliyyətimizin təməlini məhz nəhəng mədəni zəmin təşkil edir.
Xalqlarımız arasında qardaşlıq münasibətləri çoxəsrlik tarixə malikdir, bütün dostluq və qardaşlıq dövrü ərzində biz bir-birimizin yanında olmuşuq və bir-birimizi dəstəkləmişik.
Sabah biz Şavkat Miromonoviçin şəxsi təşəbbüsü ilə Azərbaycana bağışladığı məktəbin açılışında iştirak edəcəyik. Bu, Qarabağın bərpası işində xarici dövlətin ilk hədiyyəsidir və biz bu qardaşlıq, həmrəylik, dəstək jestini çox yüksək dəyərləndiririk. Digər tərəfdən deyərdim ki, bu məktəb, əslində, bir təhsil sarayıdır. Mən may ayında Füzulidə olarkən tikintinin gedişi ilə tanış oldum və Özbəkistanın bizə təqdim etdiyi həmin dost töhfəsinin miqyasını əyani şəkildə gördüm. Məktəb özbək xalqının dahi oğlu Mirzə Uluqbəyin adını daşıyır və əminəm ki, bu, təkcə təhsil ocağı deyil, eləcə də bizim dost və qardaşlığımızın daha bir mərkəzi olacaq.
Bir neçə gün, daha dəqiq desək, dörd gün bundan əvvəl Füzuli şəhərinin ilk sakinləri - keçmiş köçkünlər doğma yurdlarına qayıdıblar. Artıq yaxın zamanlarda - azı bir aydan sonra uşaqlar Özbəkistandan olan qardaşlarımız tərəfindən hədiyyə edilən məktəbdə oxumağa başlayacaqlar.
Başqa sözlə desək, hətta barəsində indi danışdıqlarım bizim münasibətlərin xarakterini göstərir. Bu gün bizim müzakirə etdiyimiz əməkdaşlığın bütün istiqamətləri haqqında danışmağa ehtimal ki, minimum daha üç saat lazım olacaq. Buna görə də düşünürəm ki, ölkələrimizin təmsilçiləri bu gün də, sonra da artıq ünsiyyət prosesində, o cümlədən mətbuat nümayəndələri ilə də təəssüratlarını bölüşəcəklər. Həmçinin Azərbaycan və Özbəkistan ictimaiyyəti bugünkü danışıqların nəticəsini həm Azərbaycanda, həm də Özbəkistanda layihələrin praktiki icrasında görəcəklər. Əminəm ki, bir müddət əvvəl 500 milyon dollar nizamnamə kapitalı ilə yaradılan Birgə İnvestisiya Fondu bu məbləği çox sürətlə sərf edəcək və biz onu artırmalı olacağıq.
Bütün bunlar yenə də ondan xəbər verir ki, biz doğru yoldayıq, prezidentlərin qarşıya qoyduqları vəzifələr yerinə yetirilir. Şavkat Miromonoviçlə bir neçə il əvvəl razılığa gəldiyimiz kimi, biz verilən bütün tapşırıqların icrasına mütəmadi rejimdə nəzarət edirik. Bu, uğurun əsas şərtlərindən biridir.
Hörmətli Şavkat Miromonoviç, bir daha Sizi salamlamaq, mənim dəvətimi qəbul edib Azərbaycana səfərə gəldiyiniz üçün təşəkkür etmək istəyirəm. Biz Sizinlə mart ayında Bakıda, Qoşulmama Hərəkatının Zirvə toplantısında görüşmüşük, ilin sonunadək mən yenə Özbəkistana getməyi planlaşdırıram. Beləliklə, biz müntəzəm görüşəcək və ölkələrimizin ictimaiyyətini yeni nailiyyətlər barədə məlumatlandıracağıq. Sağ olun.
Sonra Özbəkistan Prezidenti bəyanatla çıxış ediB.
Prezident Şavkat Mirziyoyevin bəyanatı
-Hörmətli İlham Heydər oğlu.
Əvvəlcə bizim üçün qardaş ölkə olan Azərbaycana səfərə dəvətinizə görə səmimi-qəlbdən minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Siz, əlbəttə, bizim siyasi istiqamətimizin seçimini və strategiyasını düzgün qeyd etdiniz. Azərbaycan bizim üçün münasibətlərin tamamilə yeni mərhələyə yüksəldiyi ən yaxın ölkələrdən biridir. Mən birinci dövlət səfərimi edirəm, çünki biz həqiqətən də iki yaxın xalq, iki yaxın ölkəyik və şəxsi münasibətlərimiz əlaqələrimizi tamamilə yeni mərhələyə yüksəldib. Bu gün həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan xalqları bu münasibətlərlə fəxr edir və bizim əlaqələrimizin, səfərlərimizin nəticələrini görürlər. Bu gün Özbəkistanın xarici siyasət vektoru da bizim proqramı praktiki olaraq zənginləşdirməyə istiqamətlənib.
Yaxın qonşular, yaxın ölkələr kimi biz Azərbaycanın uğurları və Sizin rəhbərliyinizlə həyata keçirilən müdrik siyasət ilə həmişə fəxr edir, onlara sevinirik. Həqiqətən Özbəkistanda Azərbaycanın beynəlxalq arenada nüfuzunu, ümumilikdə son illər ərzində bütün sahələrdə uğurlarını izləyir və qürur duyurlar. Belə ki, yaxın qonşular kimi çox sevinir və uğurlar arzu edirik. Bizim bugünkü səfərimiz də Sizinlə nəzərdə tutduğumuz və apardığımız çoxsaylı, ardıcıl dialoqun davamıdır. Siz də qeyd etdiyiniz kimi, bizim hər bir görüşümüz, hər bir danışığımız bugünkü çox ciddi çağırışlara ümumi baxışımız fonunda bizə ortaq məxrəcə gəlməyə imkan verir ki, iqtisadiyyatlarımız, xalqlarımız, həmçinin regionlarımız bu çağırışlardan ən az itki ilə çıxsın.
Odur ki, mən fürsətdən istifadə edərək, hörmətli media nümayəndələrinə İlham Heydər oğlunun indi dediklərini çatdırmaq istəyirəm. Əslində, bütün məsələlərlə bağlı sizə səmimiyyətlə, doğru şəkildə demək istərdim. Burada media nümayəndələri var, onlar bilirlər ki, biz bunu nadir ölkələrlə çox uzun müddət, ciddi şəkildə müzakirə edirik, çünki dediyimiz hər sözün, hər bir istiqamətin arxasında – siyasət, iqtisadiyyat, nəqliyyat, mədəni-humanitar sahələrdə də bizim arxamızda insanlarımız, xalqlarımız dayanır. Onlar görürlər, çalışırlar, sevinirlər. Bizdə hər bir istiqamət üzrə çox yaxşı perspektivlər mövcuddur.
Əgər vaxt olsaydı, İlham Heydər oğlunun dediyi kimi, biz sizə bütün layihələrdən danışardıq. Amma məncə, əslində, hələ çox görüşlərimiz olacaq, onlar barədə sizə söhbət açacağıq. Bunlar münasibətlərin fərqli səviyyəsini, sənayenin lokallaşdırılmasının, nəqliyyat logistikasının müxtəlif səviyyələrini təmin etmək üçün çox ciddi layihələrdir. Çünki bu gün bizim üçün, Özbəkistan üçün iqtisadiyyatımızda ümumilikdə nəqliyyat sahəsi çox ciddi komponentdir. Biz isə öz istiqamətimizi ən yaxın ölkə olan Azərbaycanla müəyyən edirik və hesab edirəm ki, bu, yeganə düzgün qərardır. Əgər bu gün bizim razılaşdığımız hər şey yerinə yetirilsə, həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan iqtisadiyyatları üçün uğurlu olacaq.
İlham Heydər oğlunun dediyi kimi, bizim yaratdığımız Ali Dövlətlərarası Şura ən yüksək etimad səviyyəsi və razılığa gəldiyimiz həmin strateji istiqamətlərin ən yüksək səviyyədə davamıdır. Beləliklə, düşünürəm ki, mən ölkə Prezidenti seçildikdən sonra ilk səfərimdən çox məmnunam. Fikrimcə, bizim istiqamət vektorumuzu bu gün Özbəkistan xalqı da görür. Onlar əlbəttə ki, bizə qiymət verirlər. Hansı qiyməti? Çox müsbət qiyməti, çünki bizdə olduqca çox istiqamət var və bütün bu istiqamətlər qəbul etdiyimiz 2030-cu ilin strategiyasına uyğundur, onlar bizim strategiyaya əlavə olunur. Bu baxımdan da biz İlham Heydər oğlu ilə olduqca çox əlavə məsələlər üzrə qeyri-standart qərarlar qəbul etdik və bu qərarlar bizim planlarımızın reallaşmasının sürətlənməsinə kömək edəcək.
Bu gün İlham Heydər oğlu qeyd etdi, mən də xüsusi vurğulamaq istərdim ki, kütləvi informasiya vasitələri bilsinlər, Azərbaycanda Özbəkistan Mədəniyyəti Günlərinin keçirilməsi tarixləri arasında fasilə, - mən rəqəmləri demək istəmirəm, - kifayət qədər böyük idi. Fikrimcə, bu rəqəmləri sizin çoxunuz bilirsiniz. Bilirsiniz ki, bundan sonra bizim 200-dən çox mədəniyyət, incəsənət nümayəndəsinin, ziyalıların əksəriyyətində tamamilə başqa əhvali-ruhiyyə yaranıb. Çünki onlar gördülər ki, Azərbaycan İlham Heydər oğlunun rəhbərliyi ilə son illər ərzində necə inkişaf edir və hansı problemlər həll olunur, bizim nə qədər çox ortaq dəyərlərimiz var, tarixi köklərimiz bir-birinə nə qədər çox yaxındır. Bu baxımdan fikrimcə, bu, bizim mədəni-humanitar əməkdaşlığımızın olduqca böyük vüsətinin başlanğıcıdır. Bu gün biz İlham Heydər oğlu ilə razılığa gəldik ki, əlaqələrimizin ayrıca proqramında hər il üçün nə edəcəyik. Sadəcə olaraq, insanlar bilməlidirlər ki, il ərzində bizdə belə mədəniyyət mübadiləsi olacaq. Sizə demək istəyirəm ki, bizdə heç vaxt belə olmayıb.
Nəqliyyat. Əgər aviasiya haqqında danışsaq, o halda bizdə həftədə 15 reys həyata keçirilir, biz isə bunu daha da artırmaq barədə razılığa gəldik. Bu, nəyi göstərir? Bir-birimizə daha çox gedib-gəldikcə biz tanıyırıq, öyrənirik, görüşürük, yaxınlaşırıq.
Bir daha demək istəyirəm, mən məmnunam və mənə çox xoşdur ki, biz İlham Heydər oğlu ilə sizin dildə, necə deyərlər, eyni dalğadayıq. Biz həmişə olduğu kimi, bu dəfə də qəti razılığa gəldik və komandamızın üzvlərinə, yəni, nümayəndə heyətlərinin üzvlərinə tapşırıq verdik ki, nəzarət çox ciddi olacaq. Əgər bu nəzarət olmasaydı, haradasa biz cüzi nəzarət edə bilməsəydik və ya hər dəfə soruşmasaydıq, o halda bugünkü kimi nəticələrimiz olmazdı. Əslində, bir az vaxt keçəcək, biz bütün istiqamətlərdə keyfiyyətcə tamamilə yeni səviyyəyə çıxacağıq.
Bir daha deyirəm, bugünkü görüşümüzə şadam, ondan məmnunam. Bütün azərbaycanlı dostlarımıza daha çox görüşməyimizi arzulayıram. Hörmətli İlham Heydər oğlu ilə görüşlərimiz isə bizim razılaşmalarımıza yalnız müsbət təsir göstərəcək və onlar öz həllini tapacaq. Öz növbəmdə bunu demək istəyirəm və kütləvi informasiya vasitələri bilməlidir ki, mən hər görüşümüzdən məmnun qalıram, çünki onların nəticəsi çox böyükdür.
İlham Heydər oğlu, bir müddət keçəcək bizə tərcüməçi lazım olmayacaq və ya burada iki dildə danışmağa ehtiyac qalmayacaq. Düşünürəm ki, biz eyni köklərə malikik və bir-birimizlə ortaq dildə danışacağıq.
İlham Heydər oğlu, Sizə səmimiyyətlə demək istəyirəm, Azərbaycan dilində danışanda mən Sizi çox gözəl başa düşürəm. Mən Zirvə toplantılarında özbək dilində çıxış edəndə İlham Heydər oğlu da mənə deyir: “Mən Sizi tam başa düşürəm”. Beləliklə, bu, çox şey deməkdir, biz bunu bilməli, qiymətləndirməli, sevməli və təbliğ etməliyik.
Ermənilərin sosial şəbəkələrdə Azərbaycan dövlət nümayəndələrini və diplomatlarını hədəf alan çağırışlarının arxasında siyasi qruplar dayanır. Onlar ASALA və digər terrorçu qruplardır ki, erməni diasporunun himayəçiliyi ilə müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstəriblər və indi də göstərirlər.
Bu sözləri Axar.az-a politoloq İlqar Vəlizadə ermənilərin sosial şəbəkələrdəki çağırışlara münasibət bildirərkən deyib.
Erməni diasporu tərəfindən formalaşdırılan terrorçu qrupların hazırda gizli şəkildə fəaliyyət göstərdiyini deyən politoloq bildirib ki, sosial şəbəkələrdə müzakirə olunan sui-qəsd çağırışlarına ciddi yanaşmaq lazımdır:
“Erməni diasporu tərəfindən mütəşəkkil surətdə təşkil olunmuş müəyyən qruplar var. Onlar müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərirlər. Sadəcə olaraq, latent şəkildədir və fəaliyyətləri bir o qədər də gözə çarpmır. Bu bizə məlumdur. O təşkilatlar hamısı məxfi və qeyri-qanunidir. Onlar lazımi vaxtda, müəyyən siqnaldan sonra hərəkətə keçə bilərlər. Sosial şəbəkələrdə yayılan hədə-qorxular ondan xəbər verir ki, qruplar aktivləşir. Bu da müəyyən təhlükə törədir. Bu ilin əvvəllərində Fransada yerləşən diplomatik nümayəndəliyə olan hücumda, müxtəlif dövrlərdə Azərbaycanın ictimai-siyasi şəxslərinə qarşı aksiyalarda, xaricdə yaşayan vətəndaşlara qarşı törədilən xəsarətlərdə bu cür destruktiv qüvvələrin əli olub”.
O, erməni qrupların həyata keçirdiyi cinayət əməllərinə qarşı sərt reaksiya verilmədiyini bildirib:
“Bununla bağlı araşdırmalar aparılıb, cinayət işi qaldırılıb. Təəssüflər olsun ki, təsirli reaksiya yoxdur. Odur ki, biz diqqətli olmalıyıq. Vətəndaşlarımız ayıq-sayıq davranmalıdır. Təhlükəsizlik işləri aparılmalıdır ki, bizim diplomatik nümayəndələrimizə və xaricdə yaşayan soydaşlarımıza qarşı cinayətlər törədilməsin”.
Qeyd edək ki, son günlər ermənilərin sosial mediada azərbaycanlı dövlət nümayəndələrinin və diplomatların hədəfə alınmasına dair çağırışları ciddi narahatlıq yaradıb. Bununla bağlı Azərbaycan İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili bəyanat yayıb. Bildirib ki, Ermənistan tərəfi azərbaycanlılara qarşı nifrətə yol açan siyasətindən əl çəkməli, həmçinin, aidiyyəti beynəlxalq təşkilatlar insan hüquqlarına zidd olan bu əməllərin qarşısının alınması üçün zəruri tədbirləri görməlidirlər.
Moskvanın Xankəndidəki emissarı Ruben Vardanyan son aylar yenidən “boy göstərməyə” başlayıb. Keçmiş “dövlət naziri” yenə separatçıların əsas ruporuna çevrilməkdədir.
Son günlər isə o, Xankəndindəki qızışdırıcı mövqeyindən əl çəkməyən Araik Arutyunyanın yerinə oturmaq niyyətini ortaya qoyub. Məlumdur ki, Moskvanın istəyi onu Araiklə əvəzləyib, Bakı ilə masaya oturtmaq idi. Amma rəsmi Bakı ilk gündən bəyan etdi ki, Ruben Vardanyanla heç bir dialoq olmayacaq.
Bakının bu qəti mövqeyindən sonra Araik Arutyunyan bu durumdan istifadə edərək Xankəndinə göndərilmiş oliqarxı “istefaya” göndərdi.
Vardanyan son videomüraciətində separatçıların liderini ağır sözlərlə ittiham edib. Vardanyan deyib ki, guya ona görə “vəzifəsindən” könüllü əl çəkib ki, Araik Arutyunyan “düşmənlə mübarizə” aparmalı, “hamı da onu dəstəkləməli” idi.
Sitata diqqət edək: “Ancaq biz nə lider, nə də baş komandan gördük. Cəmiyyəti aldatmaq düzgün deyil. Araik, siz vədinizi yerinə yetirmədiniz. İstefa verəcəyinizi vəd etmişdiniz, həmin söhbətdə 8 nəfər şahid olub. İstefa vermək əvəzinə, sizə təzyiq edildiyini və buna görə istefa verə bilməyəcəyinizi söylədiniz. Siz insanlara fərqli-fərqli sözlər deyirsiniz, bizim müqavimət gücümüzü zəiflədirsiniz. Siz bütün qırmızı çizgiləri aşmısınız. Qarabağ erməniləri sizdən hesabat tələb edəcək və mən onları dəstəkləyəcəm”.
Göründüyü kimi, Vardanyan Arutyunyana ultimatum elan edib və hədələyib. Əcəba, Vardanyanın payız qurbağası kimi yenidən “quruldamağa” başlamasının arxasındakı niyyət nədir? Araiki “istefa verməməyə” Paşinyan, yoxsa Moskvadakı kuratorları imkan vermir? Vardanyan yenidən “dövlət naziri postu”na qayıtmaq planının arxasında dayanan Moskva Paşinyanı cəzalandırmaq, onun vasitəsilə təzyiq etmək istəyir, yoxsa Xankəndidə öz adamının mövqeyini möhkəmlətməyə çalışır?
Deputat Azər Badamov “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, Vardanyan Qarabağla heç bir əlaqəsi olmayan, ancaq Moskvanın planlarını icra etmək üçün Xankəndinə göndərilmiş biznesmendir: “Əslində onun üçün Qarabağdakı ermənilərin taleyi o qədər də maraqlı deyil. O, Rusiyadakı biznesini saxlamaq üçün Qarabağa gəlib tapşırıqlar icra edir. Xankəndiyə gəlməsəydi biznesinin əlindən alınacağı ilə qorxudulduğunu hesab edirəm. Ona görə də Xankəndidə boş-boşuna oturub Moskvadan hansı ssenari təqdim olunursa, o ssenarini icra etməyə çalışır. Bu gün Xankəndinə Vardanyan olmasın, kim gəlsə də heç bir ssenari ayaq tutub yeriməz. Çünki Azərbaycan Laçın sərhəd-nəzarət keçid məntəqəsi qurmaqla separatçıların və onların havadarlarının bütün planlarını alt üst edib. Əslində Araikin imkanları olsaydı, o da çox şey deyə bilərdi. Bu gün Araikin və onun havadarlarının əl-qolu bağlanmış, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə xələl gətirə biləcək bütün cəhdləri boşa çıxıb. 16 avqustda BMT TŞ-də Laçın yolu müzakirə olunanda ermənilər və onların havadarları çox ümidli idilər. Amma orda da Azərbaycanın ərazi bütövlüyü dəstəkləndi və humanitar məsələlərin ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmalı olduğu bildirildi. Araik, yəqin ki, saxta rejimin son günlərini yaşadığını başa düşüb. Ona görə də ailə üzvlərini də Qarabağdan çıxarıb. Xankəndidəki saxta rejimin ömrünə heç də çox qalmayıb. Hesab edirəm ki, yaxın günlərdə Qarabağ erməniləri Azərbaycanla danışmağa müraciət edəcəklər. İnteqrasiyanın tezləşməsi Qarabağdakı sülhməramlıların qalması məsələsi ilə bağlı sualı da meydana gətirir. Yəni sual olunacaq ki, azərbaycanlılarla ermənilər reinteqrasiya olunub təhlükəsiz şəraitdə yaşadıqları təqdirdə sülhməramlıların orda qalmasına nə ehtiyac var? Azərbaycan çoxmillətli ölkədir. Ermənilərin təhlükəsizliyi Azərbaycandakı bütün milli azlıqların təhlükəsizliyi kimi Azərbaycan hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən qorunacaqdır. Belə olan halda sülhməramlıların ölkəmizdən gedişi tezləşəcək. Moskva bütün bu məsələləri görür və Vardanyanın əli ilə yenidən vəziyyəti gərginləşdirməklə sülhməramlıların Qarabağda mövcudluğunu uzatmaq istəyir. Amma Vardanyan olmasın, kim gəlsə də bu gün Qarabağda reinteqrasiyanın qarşısını dayandıracaq bir güc yoxdur. Bütün proseslər plana uyğun davam edir. Azərbaycan prosesləri diplomatik müstəvidə beynəlxalq normalar çərçivəsində elə tənzimləyir ki, Ermənistan və ermənilərin dəstəkləyiciləri heç bir müdaxilə edə bilmirlər. Həm də Azərbaycan Ordusu Qarabağda qalmaqda olan Ermənistanın qeyri-qanuni silahlılarına da başını qaldırmağa imkan vermir. Qarabağda bütün hündürlüklər Azərbaycan Ordusunun nəzarətindədir və orda silahlıların bütün hərəkətlərini müşahidə edə bilirik. Son vaxtlar fortifikasiya qurğularının yaradılması və dislokasiya cəhdlərinin qarşısı yerindəcə alınır. Demək olar ki, Qarabağdakı qeyri-qanuni erməni silahlıları əsir düşmüş vəziyyətdədir. Onların da heç bir hərəkət etməyə imkanı yoxdur. Hesab edirəm ki, yaxın zamanlarda Qarabağdakı qeyri-qanuni silahlılar da silahlarını yerə qoyaraq Ermənistana qayıtmalı olduqlarını bildirəcəklər. Beləliklə, Vardanyan və ona yeni ssenari təqdim edənlərin bütün hərəkətləri onların son çabalarıdır”.
Beynəlxalq münasibətlər üzrə şərhçi Şəhla Cəlilzadə Azərbaycanın yaranan mövcud durumdan faydalanmasının vacibliyini vurğuladı: “Azərbaycan reinteqrasiya prosesində gedərək daha da irəliləməkdədir. Bu isə öz növbəsində bölgədə separatizmi dəstəkləyənləri narahat edir və onları yeni ssenarilər üzərində düşünməyə vadar edir.
Vardanyan xüsusi təlimatla Qarabağa gəlib torpaqlarımızda Rusiyanın dəstəyilə ümumdünya erməniçiliyinin layihələrini həyata keçirmək niyyəti olan bir şəxsdir. Onun fəaliyyəti Azərbaycan Prezidentinin sərt iradəsi ilə müəyyən qədər məhdudlaşdırılsa da, xüsusilə son dövrdə Vardanyanın Qarabağda aktivləşməsini müşahidə edirik. Qarabağda qondarma rejimin mövcud cinayətkar dəstələri arasında bu hakimiyyət mübarizəsi və Arutyunyanın “hakimiyyətini” itirmək qorxusu və şəxsi mənafe instiktləri əslində bu cinayətkarlar üzərində Azərbaycanın manevr imkanlarını artırır, onların “çevrələnməsinə” və “kənarlaşdırılmasına” münbit şərait yaradır. Odur ki, iki separatçı arasındakı “mübarizədən” Azərbaycan dövləti olaraq maksimum faydalanmalıyıq.
Ümumiyyətlə, dünya erməniçiliyinin Qarabağla bağlı hansı planları var (?) sualı yaranır. Qarabağın Azərbaycandan qoparılması və Ermənistana birləşdirilməsi üçün “Miatsum” hərəkatı nəticəsiz qaldıqdan sonra qlobal erməni şəbəkəsi (diaspora erməniləri) iki fərqli ssenari üzərinə hədəfi köklədi:
Qarabağın “müstəqilliyinin” təmin edilməsi və dünyada tanıdılması; Qarabağın Rusiyaya birləşdirilməsi və RF-nin daxili quberniyalarından biri halına gətirilməsi.
Birinci ssenarini reallaşdıra bilməyən (hətta Ermənistan belə Qarabağın “müstəqilliyini” tanımadı) ermənilər qlobal erməniçiliyin növbəti ssenarisini geniş ictimaiyyətə təqdim etmək qərarına gəldilər. Bu işdə saxta erməni tarixinin əliqanlı yazarı, ictimai şəxs Zori Balayan dövrəyə girdi. O, 13 oktyabr 2013-cü il tarixində Rusiya Prezidenti Vladimir Putinə açıq məktub yazaraq ikinci ssenarini işə salmağa çalışdı. Ermənistanın keçmiş baş naziri Hrant Baqratyan da bəyan etmişdi ki, “Dağlıq Qarabağ Rusiyanın bir hissəsi olmaq niyyətindədir”. Lakin Rusiyanın Azərbaycan və Türkiyə ilə strateji münasibətləri və digər bir sıra səbəblərlə bu ssenari, hələ ki, “ehtiyat saxlanılır”. Bu ssenarinin ilkin təməli 1999-cu ildə “Dağlıq Qarabağın Rus İcması” adlı təşkilatın təsis olunması ilə atılmışdı. 20 illik latent fəaliyyətdən sonra 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli bəyanat ilə Qarabağa Rus Sülhməramlı Kontingenti (RSK) daxil olduqdan sonra İcmanın fəaliyyəti də aktiv fazaya daxil oldu. İcmaya, sadəcə, ruslar deyil, həm də valideynlərindən biri etnik rus olan qarabağlılar, o cümlədən etnik kimliyindən asılı olmayaraq Qarabağda yaşayan Rusiya Federasiyası vətəndaşları, yəni ermənilər daxildir. Qarabağın Rus İcmasının rəhbəri Bordov onunla müsahibə zamanı “Sizə Qarabağ kimindir sualı verilərsə, nə cavab verərsiniz?” sualına “Qarabağ ruslarındır” cavabını vermişdi. Qarabağdakı Rus İcmasının iştirakı ilə keçirilən bütün tədbirlər anti-Azərbaycan və pro-Rusiya xarakterlidir. Bu ssenarinin hazırda gerçəkləşməməsi üçün bir sıra maneələr var:
1.Rusiya-Ukrayna müharibəsinin nəticələri tam olaraq bəlli deyil.
2.Ermənistanda Rusiyayönlü hakimiyyət dəyişikliyinin olub-olmayacağı bilinmir.
3.Türkiyə ilə strateji əməkdaşlıq, hələ ki, bu ssenarinin gerçəkləşməsini əngəlləyən əsas amillərdən biridir.
4.Azərbaycan multikultural dəyərlərin, o cümlədən dil və mədəni haqların qorunmasına dair təminat verir.
Bütün bunlarla yanaşı, Rusiya hər zaman Qarabağ kartından müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edir: həm Azərbaycanın Ukraynaya humanitar dəstəyini artırması fonunda, Ermənistanda hakimiyyət çevrilişinə nail olmaq üçün, Türkiyə ilə danışıqlarda, Azərbaycanla ikitərəfli münasibətlərdə daima Qarabağ mövzusundan təsir amili olaraq istifadə edir. Hazırda bu təsir zəiflədiyi üçün (qarşısını almaq üçün) Vardanyanın da bölgədə aktivləşməsini görürük. Əsas məqamlardan biri də odur ki, bu separatçı siyasət iflasa məhkumdur, elə Qarabağın rus icmasının üzvlərinin bölgəni aktiv şəkildə tərk etməsi də bundan xəbər verir".