 |
|
Erməni əsilli şəxslərin BQXK vasitəsilə “Laçın” sərhəd-buraxılış məntəqəsindən sərbəst keçidi növbəti dəfə təmin olunub.
APA-nın Qarabağ müxbiri xəbər verir ki, bu gün bir qrup erməni əsilli şəxs Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsinə (BQXK) məxsus avtomobildə Xankəndidən gələrək, "Laçın" sərhəd-buraxılış məntəqəsindən Ermənistanın Gorus rayonu istiqamətinə maneəsiz keçib.
Erməni əsilli 3-0 nəfərin Azərbaycandan Ermənistana keçməsinə şərait yaradılıb. Onlardan 9-nun səhhətində problemlər var.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva avqustun 26-da Laçın rayonunun Zabux kəndində görülmüş işlərlə tanış olublar və burada kənd sakinləri ilə görüşüblər.
Bu gün Azərbaycanda 26 avqust - Laçın şəhəri günüdür.
Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndləri 2022-ci avqustun 26-da Azərbaycanın nəzarəti altında keçib.
Azərbaycanın Vətən müharibəsində döyüş meydanında qazandığı böyük qələbə siyasi müstəvidə də təsdiqini tapıb, Ermənistan Ağdam və Kəlbəcərlə yanaşı, Laçın rayonunu da boşaltmaq məcburiyyətində qalıb.
Vətən müharibəsində əldə edilən Qələbə nəticəsində imzalanmış üçtərəfli bəyanata əsasən, Laçın rayonu 2020-ci il dekabrın 1-də Azərbaycana təhvil verilib.
Lakin Laçın dəhlizi Laçın şəhərindən keçdiyindən şəhər Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti nəzarəti altında qalıb.
Alternativ yolun istifadəyə verilməsindən sonra Azərbaycan Ordusu 26 avqust 2022-ci ildə Laçın şəhərinə yerləşib, eyni zamanda Zabux və Sus kəndləri nəzarətə götürülüb, Laçın şəhərində Azərbaycan bayrağı ucaldılıb.
Qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyev 31 iyul 2022-ci ildə azad edilmiş ərazilər üzrə şəhər günlərinin təsis edilməsi ilə bağlı Sərəncam imzalayıb.
Sərəncama əsasən, 26 avqust – Laçın şəhəri günü kimi təsis edilib.
Şəhər günlərinin təntənəli şəkildə qeyd olunması nəzərdə tutulur.
Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva bu gün Laçın rayon 2 nömrəli tam orta məktəbin əsaslı təmirdən sonra açılışında iştirak ediblər.
"Yol-xeber.az" xəbər verir ki, dövlət başçısı və birinci xanım əvvəlcə Laçından olan sakinlərlə görüşüb və onlarla söhbət ediblər.
Kişi sakin: Anam 46 il burada müəllim işləyib. Biz anam tərəfdən böyük nəsil-kökük.
Mehriban xanım Əliyeva: Bura cənnətdir. Nə qəşəng qızdır.
Balaca qız: Gedək bizim evimizdə bir çay içək.
Prezident İlham Əliyev: Sağ ol, bala, çox sağ ol. Hələ çox gələcəyik. Sağ olun. Sizə cansağlığı və uğurlar.
Qadın sakin: Sağ olun.
Mehriban xanım Əliyeva: Sağ olun.
Bu gün Azərbaycanın I vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın doğum günüdür.
“Yol-xeber.az”nun məlumatına görə, Mehriban Arif qızı Əliyeva 1964-cü ilin 26 avqustunda Bakı şəhərində anadan olub.
1982-ci ildə Bakı şəhəri 23 №-li orta məktəbi qızıl medalla bitirərək, N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunun müalicə-profilaktika fakültəsinə daxil olub.
1988-ci ildə M. Seçenov adına 1-ci Moskva Dövlət Tibb İnstitutunu fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1988-1992-ci illər ərzində Moskvada akademik Krasnovun rəhbərliyi altında Göz Xəstəlikləri Elmi-tədqiqat İnstitutunda işləyib.
1995-ci ildə Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə hazırda onun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondu təsis olunub. 1996-cı ildə Mehriban Əliyeva Azərbaycan mədəniyyətinin geniş təbliğ olunması məqsədilə üç dildə (Azərbaycan, ingilis və rus) çap olunan “Azərbaycan - İrs” jurnalını təsis edib.
2002-ci ildə Mehriban Əliyeva Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının prezidenti seçilib.
Mehriban Əliyeva həmçinin Heydər Əliyev Fonduna rəhbərlik edir. 2004-cü il may ayının 10-da fondun rəsmi açılışı olub.
2004-cü il avqustun 13-də Azərbaycanın şifahi xalq ədəbiyyatının və musiqi irsinin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi sahəsindəki fəaliyyətinə görə Mehriban Əliyeva UNESCO-nun xoşməramlı səfiri adına layiq görülüb.
.jpg)
2005-ci ildə Azərbaycanda keçirilən sosioloji sorğuya əsasən Mehriban Əliyeva “İlin qadını” adına layiq görülüb.
2005-ci ildə fəlsəfə elmləri namizədi alimlik dərəcəsi alıb.
Sivilizasiyalararası dialoq daxil olmaqla, müxtəlif sahələrdə genişmiqyaslı və fədakar fəaliyyətinə, qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara diqqətinə, onların yaşayış şəraitinin yaxşılaşmasına, təhsilə, həmçinin islam aləmində görülən işlərə böyük dəstəyinə görə 2006-cı il noyabrın 24-də ISESCO-nun xoşməramlı səfiri adına layiq görülüb.
2010-cu il noyabrın 7-də Milli Məclisə keçirilən seçkilərdə namizədliyi Yeni Azərbaycan Partiyası tərəfindən 14 saylı Xəzər ikinci seçki dairəsindən irəli sürülmüş Mehriban Əliyeva 94,49% (31797 səs) səs toplayaraq deputat seçilib.
2013-cü il iyunun 7-də Yeni Azərbaycan Partiyasının sədr müavini vəzifəsinə seçilib.
2014-cü ilin iyununda Olimpiya dəyərlərinin təbliğindəki xidmətlərinə görə Beynəlxalq Olimpiya Akademiyasının “Olympic Excellence” xüsusi fəxri mükafatı ilə təltif olunub.
.jpg)
Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Mehriban Əliyeva Azərbaycanda mədəniyyətin, təhsilin, səhiyyənin və idmanın inkişafında səmərəli fəaliyyətinə, Azərbaycan xalqının mədəni irsinin beynəlxalq miqyasda geniş təbliğinə və birinci Avropa Oyunlarının təşkilində böyük xidmətlərinə görə “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilib.
.jpg)
2015-ci ildə növbəti dəfə eyni dairə üzrə deputat seçilən Mehriban Əliyeva bu dəfə 96,7% (38 029 səs) səs toplayıb.
2016-cı il yanvarın 21-də Avropada idmanın inkişafında göstərdiyi xüsusi xidmətlərə görə Avropa Olimpiya Komitələrinin İcraiyyə Komitəsinin qərarı ilə Avropa Olimpiya Komitələrinin ən yüksək mükafatı olan Ali Orden Mehriban Əliyevaya təqdim edilib.
2017-ci il fevralın 21-də Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə Mehriban Əliyeva Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti təyin edilib.
Bu təyinatla əlaqədar 6 mart 2017-ci il tarixində V çağırış Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Mehriban Əliyevanın deputat səlahiyyətlərinə xitam verilib.
2019-cu il avqustun 13-də Mehriban Əliyeva Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Fərmanı ilə Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi və möhkəmləndirilməsindəki xidmətlərinə görə Rusiyanın “Dostluq” ordeni ilə təltif olunub.
2021-ci il martın 5-də Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri İlham Əliyevin Sərəncamı ilə partiya sədrinin birinci müavini təyin edilib.
Mehriban Əliyeva Prezident İlham Əliyevlə birgə Vətən müharibəsindən sonra mütəmadi olaraq işğaldan azad olunan ərazilərə səfər edir, bir çox açılış və təməlqoyma mərasimlərində iştirak edir. Eyni zamanda bir sıra tarixi abidələrin yenidən bərpa olunmasına öz töhfəsini verir.
Mehriban Əliyeva 1983-cü ildə İlham Əliyevlə ailə həyatı qurub. Leyla, Arzu və Heydər adlı üç övladı və beş nəvəsi var.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Avqustun 25-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Laçın rayonunda “Hoçazfilm” yaradıcılıq studiyasının çəkiliş pavilyonunun açılışında iştirak ediblər.
Yol-xeber.az xəbər verir ki, dövlətimizin başçısına və birinci xanıma pavilyonda yaradılan şərait barədə məlumat verildi.
Diqqətə çatdırıldı ki, çoxşaxəli yaradıcılıq məkanı olan “Hoçazfilm”in perspektiv fəaliyyət istiqamətləri çox genişdir. Bu istiqamətlərə Qarabağ regionunun genişmiqyaslı təbliğatı ilə bağlı layihələrin həyata keçirilməsi, bölgədə keçiriləcək mədəni-kütləvi tədbirlərin işıqlandırılması, Laçında yenidənqurma işlərinin, regionun milli brendlərinin və yerli məhsulların təşviqi, kinoteatr və yaradıcı ittifaqla əməkdaşlıq, gənclər üçün yay məktəbləri, yaradıcılıq atelyeləri, kinematoqrafiya, rəsm kursları və müsabiqələrinin təşkili daxildir. Studiyanın tərkibində “Hochaz Hotel” və “Hochaz Kafe” də fəaliyyət göstərəcək.
Məlumat verildi ki, pavilyon texniki təchizat, o cümlədən səs, işıq izolyasiyası baxımından beynəlxalq standartlara uyğundur. Kino sənayesində ən çox tələbat duyulan dekorların hər biri xüsusi olaraq “Hoçazfilm”in sifarişi əsasında hazırlanmış əl işidir. Bütün bunlar kino və digər kommersial çəkilişlər üçün müxtəlif agentliklər və studiyalarla qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın yaradılması baxımından çox əhəmiyyətlidir. Pavilyonda ilkin mərhələdə nadir dekorasiyalar - təyyarə, helikopter, həbsxana, elmi laboratoriya və üçtərəfli yaşıl ekran quraşdırılıb. Kinopavilyonun tələbata uyğun olaraq mütəmadi qaydada yeni dekorlarla zənginləşdirilməsi nəzərdə tutulub.
Həmçinin bildirildi ki, “Hoçazfilm” yaradıcılıq studiyasının ilk layihəsi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk hərbi naziri, əslən laçınlı Xosrov bəy Sultanovun həyat və fəaliyyətindən bəhs edən “Qarabağ qubernatoru” bədii-sənədli filmidir. Layihənin məqsədi tarixi paralellər aparmaqla Qarabağ və Zəngəzur ətrafında erməni daşnaklarının və Qafqazda maraqları olan böyük siyasi güclərin həyata keçirdikləri işğalçılıq siyasəti, törətdikləri cinayətlər barədə həqiqətləri dünyaya çatdırmaq, 44 günlük Vətən müharibəsində Zəfər qazanmış Azərbaycan xalqının, dövlətçiliyinin əzəmətini, qüdrətini tərənnüm və təbliğ etməkdir.
Birinci xanım Mehriban Əliyeva: Kino müharibədən sonra Azərbaycan üçün çox vacibdir.
Prezident İlham Əliyev: Xüsusilə indi Qarabağ müharibəsi ilə bağlı, ümumiyyətlə, mövzular çox ola bilər. Müharibənin özü, həm müxtəlif epizodlar, müxtəlif əməliyyatlar.
Birinci xanım Mehriban Əliyeva: Əlbəttə.
Studiyanın əməkdaşı: Silsilə sənədli filmlərimiz var. Sizin uğurlu siyasətiniz sayəsində 44 günlük müharibə ilə böyük uğur əldə etmişik. Bundan artıq heç nə ola bilməz. İnşallah, yaxşı olacaq.
Birinci xanım Mehriban Əliyeva: Amin.
Prezident İlham Əliyev: İndi laçınlılar gəlib öz dədə-baba torpağında yaşayırlar. Uğurlar.
Birinci xanım Mehriban Əliyeva: Sağ olun.
Studiyanın əməkdaşı: Sağ olun.
Avqustun 25-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Laçın rayonunda “Həkəri Balıq Təsərrüfatı”nın açılışında iştirak ediblər.
Dövlətimizin başçısına və birinci xanıma təsərrüfat barədə məlumat verilib.
Bildirildi ki, Qarabağ zonasında ilk nərəyetişdirmə təsərrüfatı olan bu müəssisədə il ərzində 35 ton Kür nərəsi, 1,5 ton çökə və 5 ton forel yetişdiriləcək. Bunun üçün müəssisədə hər birinin uzunluğu 40, eni 3 metr olan açıq tipli 36 beton kanal yaradılıb.
Dövlətimizin başçısına və birinci xanıma nərə balığının yetişdirilməsi və kürünün əldə edilməsi prosesi barədə də məlumat verildi.
Diqqətə çatdırıldı ki, ana balıq kürünün formalaşmasından sonra cinslər üzrə məhsul əldə edilməsi üçün mövsümə uyğun olaraq martdan mayadək nohurlarda, bütün ilboyu isə şirin suyu olan qapalı su təchizatı qurğusunda saxlanılır. Balıqların cinsi təyin edildikdən sonra isə damazlıq sürü müəyyənləşdirilir. Sonrakı mərhələdə balıqların genetik pasportlaşdırılması və çipləşdirilməsi həyata keçirilir. Daha sonra balıq məhsullarının hazırlanması və emalı üçün erkək balıqların ayrılması, dişi balıqlardan kürü istehsalına başlanması prosesi aparılır. Sonda isə körpə balıqların buraxılması, kürü və balıq məhsullarının əldə edilməsi prosesi həyata keçirilir.
Prezident İlham Əliyevə və birinci xanım Mehriban Əliyevaya məlumat verildi ki, gələcəkdə müəssisənin fəaliyyətinin genişləndirilməsi planlaşdırılır. Belə ki, nərə əti istehsalının ildə 70 tona, kürünün 3 tona, forel ətinin isə 10 tona çatdırılması nəzərdə tutulur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva avqustun 25-də Laçın rayonuna səfər ediblər.
Yol-xeber.az xəbər verir ki, dövlətimizin başçısı Laçın rayonunda “AzərEnerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin “Mişni” və “Alxaslı” Kiçik Su Elektrik stansiyalarının açılışında iştirak edib.
“AzərEnerji” ASC-nin prezidenti Baba Rzayev Prezident İlham Əliyevə görülən işlər barədə məlumat verib.
Laçın rayonunda Həkəri çayının ən böyük qolu olan Hoçaz çayı üzərində yerləşən və ermənilər tərəfindən tamamilə dağıdılan 14,25 meqavat gücündə “Ağbulaq”, 8,25 meqavat gücündə “Mişni” və 6 meqavat gücündə “Alxaslı” Su Elektrik stansiyaları Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq tam yenidən qurulub. Hazırda “Ağbulaq” Su Elektrik Stansiyasında artıq son tamamlama işləri aparılır. “Mişni” və “Alxaslı” Kiçik Su Elektrik stansiyalarında isə işlər başa çatdırılıb.
Qeyd olunub ki, “Mişni” Kiçik Su Elektrik Stansiyasının yenidən qurulması layihəsi çərçivəsində baş suqəbuledici qurğu, 7,2 kilometr uzunluğunda derivasiya boru xətti və maşın zalı yenidən qurulub. Stansiyada Avropa istehsalı olan yaşıl sertifikatlı iki müasir eko-turbin, generatorlar, idarəetmə və avtomatika panelləri quraşdırılıb. Stansiyanın enerjisistemə inteqrasiyası üçün 25 meqavoltamper gücündə 110/10 kV-luq yarımstansiya tikilib, 18 kilometr uzunluğunda 110 kV-luq elektrik verilişi və optik kabel xətləri çəkilib. Bu yarımstansiya “Mişni” stansiyası ilə yanaşı, “Alxaslı” stansiyasında istehsal edilən elektrik enerjisinin ölkə enerjisisteminə ötürülməsi üçün qovşaq funksiyasını daşıyır. Enerjisistemə tam inteqrasiya edilməklə məsafədən idarəetməyə imkan verən mərkəzləşdirilmiş SCADA sisteminə qoşulmuş “Mişni” Kiçik Su Elektrik Stansiyasında il ərzində 23 milyon kilovat-saatdan artıq elektrik enerjisi istehsal olunacaq.
Bildirilib ki, “Alxaslı” Kiçik Su Elektrik Stansiyasının yenidən qurulması layihəsi çərçivəsində baş suqəbuledici qurğu, 4,3 kilometr uzunluğunda derivasiya boru xətti, maşın zalı yenidən qurulub. Stansiyada Avropa istehsalı olan yaşıl sertifikatlı iki müasir eko-turbin, generatorlar, idarəetmə və avtomatika panelləri quraşdırılıb. Stansiyanın enerjisistemə inteqrasiyası üçün “Mişni” Su Elektrik Stansiyasında tikilmiş 110/10 kV-luq yarımstansiyaya 8 kilometr uzunluğunda 10 kV-luq elektrik verilişi və optik kabel xətləri çəkilib. Enerjisistemə tam inteqrasiya edilməklə məsafədən idarəetməyə imkan verən mərkəzləşdirilmiş SCADA sisteminə qoşulmuş “Alxaslı” Su Elektrik Stansiyasında il ərzində 17 milyon kilovat-saatdan artıq elektrik enerjisi istehsal olunacaq.
Dövlətimizin başçısı “Mişni” və “Alxaslı” Kiçik Su Elektrik stansiyalarını işə salıb.
Qeyd edilib ki, “Ağbulaq”, “Alxaslı” və “Mişni” stansiyaları ilə yanaşı, bu günədək Laçın rayonunda ümumi gücü 40,5 MVt, illik enerji istehsalı potensialı 120 milyon kilovat-saat olan 5 kiçik su elektrik stansiyası yenidən qurularaq istismara verilib. Hazırda 4 stansiyanın yenidən qurulması üzrə işlər davam etdirilir. Gələn ilin birinci rübündə artıq Laçın rayonunda ümumi gücü 65,5 MVt, illik elektrik enerjisi istehsal potensialı 194 milyon kilovat-saat olan 9 su elektrik stansiyası fəaliyyət göstərəcək.
Bildirilib ki, su elektrik stansiyalarında ekoloji normalar tam qorunur. Bütün layihələr icra edilərkən çay balıqlarının derivasiya borusuna daxil olmasının qarşısının alınması və onların çay ekosistemində saxlanılması məqsədilə xüsusi balıqkeçirici qurğular tikilib. Avropanın yaşıl sertifikatlı avadanlıqlarından istifadə etməklə çay ekosistemi, o cümlədən flora və fauna tam qorunur, çayların məcralarında ekoloji axımdan iki dəfə artıq miqdarda su saxlanılmaqla, aşağı axım zonasının su təminatı, eyni zamanda, məcraaltı su ehtiyatının formalaşması təmin edilib. Bununla yanaşı, bu işlər görülərkən meşələrin qırılmasına, qayaların dağıdılmasına yol verilməyib, çay məcralarında hidromorfoloji dəyişikliklər edilməyib. Derivasiya boru xətləri çəkilən zaman beynəlxalq təcrübəyə uyğun xüsusi konstruksiyalardan istifadə edilməklə ətraf mühitə təsirlər minimallaşdırılıb. Su elektrik stansiyalarının karbon emissiyasının azaldılmasında rolunu təsdiqləmək üçün beynəlxalq sertifikat əldə edilməsi istiqamətində iş aparılır.
Bu layihələrin sosial-iqtisadi əhəmiyyəti barədə məlumat verilərkən qeyd olundu ki, işğaldan azad edilən ərazilərdə 2021-2023-cü illərdə “AzərEnerji” ASC-nin icra etdiyi layihələr üzrə 3965 işçinin 2570-i yerli sakinlər olub. Daimi iş yerləri ilə təmin edilmiş 197 nəfərin 170-ni Qarabağ və Şərqi Zəngəzur regionundan olan əhali təşkil edir. “AzərEnerji” ASC yerli sakinlərin işlə təminatı üçün tikinti-quraşdırma işlərinə paralel olaraq peşə hazırlığı kursları da təşkil edir. Bu təşəbbüs regionda yeni energetika obyektlərinin tikintisi və istismarında yerli sakinlərin məşğulluğu üçün gələcəkdə də davam etdiriləcək. Bütün elektroenergetika obyektlərində çalışan işçilərin məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün mühəndis-yataqxana kompleksləri yaradılıb.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva avqustun 25-də Kəlbəcər rayonuna səfər ediblər.
"Yol-xeber.az" xəbər verir ki, dövlətimizin başçısı və birinci xanım “AzərEnerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin “Soyuqbulaq” Kiçik Su Elektrik Stansiyasının açılışında iştirak ediblər, “İstisu” Mineral sudoldurma zavodunun tikintisi ilə tanış olublar.
Prezident İlham Əliyevə və birinci xanım Mehriban Əliyevaya “İstisu” Müalicə-İstirahət Kompleksində görülən işlər barədə məlumat verilib.
Dövlətimizin başçısı “AzərEnerji” ASC-nin “Çıraq-1” və “Çıraq-2” Kiçik Su Elektrik stansiyalarının açılışında iştirak edib.
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Zar kəndinin təməlqoyma mərasimində iştirak ediblər.
Azərbaycan və Ermənistan arasında davam edən sülh danışıqları və normallaşma prosesi son vaxtlar regionda gərginliyin artması ilə bir daha dalana dirənib.Bizimyol.info xəbər verir ki, Dr. Cavid Vəliyev Laçın yolunda baş verən son hadisələr, Ermənistanın buradakı təxribatları və prosesin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasına (BMT TŞ) verilməsindən yazıb.
Bu yeni durğunluğun əsas səbəbi isə 10 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderləri arasında imzalanan üçtərəfli bəyannamə ilə Qarabağda yaşayan ermənilərin humanitar ehtiyaclarını ödəmək üçün açıq qalan Laçın yolundan erməni tərəfinin bölgəyə silah daşımaq üçün istifadə etməsi olub. Yenə üçtərəfli bəyannamənin əksinə olaraq, ikinci ölkə vətəndaşları bu yoldan Qarabağ bölgəsinə keçmək üçün istifadə edərək bölgədəki separatçı administrasiyaya dəstək veriblər. Məlum olub ki, Qarabağ bölgəsinin yeraltı sərvətləri qaçaqmalçılıq yolu ilə Laçın dəhlizi ilə aparılıb. Azərbaycanın yoldan düzgün istifadə olunması ilə bağlı haqlı tələblərini rədd edən Ermənistan beynəlxalq ictimaiyyəti təxribata çəkərək dəstəyini artırmağa çalışıb. Ermənistan şifahi şəkildə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını bəyan etsə də, əməldə Azərbaycanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü pozan addımlar atıb. O, məsələni beynəlxalq məhkəmələrin və təşkilatların gündəliyinə gətirib.
Alınan qərarlar və Ermənistanın gözləntiləri
Bu prosesdə Ermənistanın regiona yeni beynəlxalq sülh ittifaqı gətirməsi; Qarabağ bölgəsində yaşayan ermənilər üçün beynəlxalq mexanizmin yaradılması; Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderlərinin 10 noyabr 2020-ci ildə imzaladığı üçtərəfli bəyannamənin şərtlərinin yerinə yetirilməməsi; yekun sülh sazişinin imzalanmasını gecikdirmək və onun imzalanması üçün müvafiq geosiyasi vaxtın gözlənilməsi; Laçın yoluna xüsusi status vermək üçün burada Azərbaycanın suverenliyini zəiflətmək kimi məqsədləri var idi.
Lakin Ermənistan Moskva-Brüssel-Vaşinqton vasitəsilə davam edən sülh danışıqlarından, eləcə də Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin (BƏM) qərarlarından istədiyi nəticəni ala bilmədi. Yenə də istədiyi qərarlar verilmiş kimi təbliğat apararaq diplomatik və psixoloji üstünlük əldə etməyə çalışırdı. Sülh danışıqları və BƏM çərçivəsində bəzi qərarlar qəbul edildi. Qərarlara uyğun olaraq Laçın yolunda Azərbaycanın suverenliyi tanınıb. Ermənistanın Laçın yolundakı Azərbaycan keçid məntəqəsinin götürülməsi ilə bağlı tələbi təmin edilməyib. Laçın yoluna paralel “Bərdə-Ağdam-Xankəndi” yolundan istifadə ideyası dəstəklənib. Qarabağda yaşayan ermənilərin nümayəndələrinin Azərbaycana inteqrasiyasının reallaşdırılması üçün Bakı ilə birbaşa danışıqların aparılması ideyası dəstəklənib. Tərəflərin ərazi bütövlüyü və suverenliyinin qarşılıqlı tanınması çərçivəsində Ermənistan və Azərbaycan arasında normallaşma prosesinə dəstək verilib.
Ermənistanın təxribatları
Beynəlxalq təşkilatlar və vasitəçilər çərçivəsində istədiyi nəticəni ala bilməyən Ermənistan yeni addım ataraq “humanitar yardım” məsələsindən öz siyasi məqsədləri üçün istifadə etməyə başlayıb. Ermənistan tərəfi Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yaşayan ermənilərin "humanitar böhran yaşadığını" bəhanə edərək müxtəlif materiallar daşıyan yük maşınlarını Azərbaycan sərhədinə yığıb.
O, yüklərin Qarabağa buraxılmasına yardım etməyi xahiş edib. Sonra fikirləşib ki, ölkədəki xarici nümayəndəliklərin nümayəndələrini yük maşınlarının olduğu əraziyə gətirməklə, Azərbaycana təzyiq etmək nəticə verəcək.
Erməni tərəfi Qarabağ bölgəsində ərzaq, təbii qaz və işıq böhranı olduğunu iddia edərkən, Qarabağdakı bəzi erməni dəstələri adamları toplayaraq onlarla benzinlə işləyən avtobuslarla Laçın gömrük məntəqəsinə gətirməyə cəhd ediblər. Bu qruplar sosial media hesablarında evlərin işıqlarını söndürərək ərazidə işıq olmadığını sübut etməyə çalışsalar da, küçə lampalarını yandırıblar. Bazarları boşaltmaqla ərzaq böhranı olduğunu sübut etməyə çalışsalar da, mövzudan uzaq olan Qarabağ erməniləri sosial şəbəkə hesablarında toy və şənlikdən fotolar yerləşdiriblər. Azərbaycanın onlardan sübut kimi istifadə etməsi nəticəsində erməni fəallar bu foto və videoların paylaşılmasının qarşısını almaq üçün öz hesablarından xəbərdarlıq mesajları yazıblar.
Ermənistan bölgədə humanitar böhran olduğunu iddia etdikdən sonra Azərbaycan bölgəyə kömək üçün “Bərdə-Ağdam-Xankəndi” marşrutunu təklif edib. Bu təklif Beynəlxalq Qızıl Xaç Təşkilatı (BQXK) tərəfindən də dəstəklənib. Əslində, Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya xarici işlər nazirləri arasında 25 iyul 2023-cü il tarixində Moskvada Rusiya Sülh Qüvvələri və Beynəlxalq Qızıl Xaç Təşkilatının görüşü zamanı “Bərdə-Ağdam-Xankəndi” yolundan istifadə qərarı ilə , rayonda müvəqqəti növbətçilik edənlər bu yoldan istifadəyə hazır olduqlarını bildiriblər.
Tərəflər arasında əldə olunan razılaşmaya əsasən, Laçın yolu “Bərdə-Ağdam-Xankəndi” yolu istifadəyə verildikdən 24 saat sonra açılacaqdı. Bu razılaşmadan sonra Azərbaycan “Bərdə-Ağdam-Xankəndi” yolunun sürətlə təmirinə başladı. Hətta yolun istifadəyə açıq olduğunu sübut etmək üçün xarici ölkələrin Bakıdakı səfirliklərinin nümayəndələri rayona aparılıb və onlara yolun hazır olması barədə məlumat verib.
Amma erməni tərəfi əldə olunan razılaşmadan geri çəkilib. Qarabağdakı bəzi radikal erməni qruplaşmaları yardımların Ağdam-Xankəndi yolundan keçməsinin qarşısını almaq üçün yollara beton sədlər qoyublar. Onlar təxribat xarakterli hərəkətlərini dəstəkləmədiklərini əsas gətirərək Rusiya Sülh Korpusunun postlarının qarşısını kəsiblər. Los-Ancelesdəki erməni diasporu isə öz tələblərinə uyğun olaraq Azərbaycan konsulluğuna gedən yolları bağlayaraq Amerika Birləşmiş Ştatlarına (ABŞ) təzyiq göstərməyə çalışıb.
Prosesin BMT Təhlükəsizlik Şurasına verilməsi
Əldə olunan razılaşmadan geri çəkilən Ermənistan avqustun 11-də ABŞ vasitəsilə məsələni BMT Təhlükəsizlik Şurasına (BMT TŞ) çıxarıb. Ermənistanın məqsədi topladığı yük maşınlarına Azərbaycan sərhədindən Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinə daxil olmaq üçün dəstək əldə etmək, BMT TŞ-nin Azərbaycanı pisləməsi ilə bağlı qətnamə çıxarmaq və BMT-nin himayəsi altında regiona daşımaların davam etməsinə nail olmaq olub. 30 ildir ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini yerinə yetirməyərək Azərbaycan ərazisini işğal altında saxlayan Ermənistan bununla da Şura vasitəsilə Qarabağda yaşayan ermənilərə hərbi dəstək verməyi davam etdirmək istəyib.
İclasa dəvət edilən Türkiyə nümayəndəsi Sedat Ünal Ermənistanı beynəlxalq təşkilatlardan sui-istifadə etməkdə ittiham edərək, Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqlarını dəstəklədiyini bəyan edib. Azərbaycan nümayəndəsi Yaşar Əliyev Ermənistanın əldə olunmuş razılaşmaları yerinə yetirmədiyini, Qarabağ bölgəsində heç bir humanitar böhranın olmadığını sübutlarla sübut etdi.
Danışıqlarda bəzi dövlətlər, xüsusilə Türkiyə, Rusiya və Albaniya Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yaşayan ermənilərin ehtiyaclarını ödəmək üçün səy göstəriblər. Onlar Azərbaycanın təklif etdiyi yollardan, o cümlədən Ağdam-Xankəndi yolundan istifadəni dəstəklədiklərini bildiriblər. Bundan əlavə, danışıqlarda Qarabağ bölgəsinə humanitar yardımın göstərilməsi üzrə Beynəlxalq Qızıl Xaç Təşkilatının rolu vurğulanıb. Belə ki, Azərbaycan sərhədində Ermənistan yük maşınlarının Qarabağa keçmək hüququ BMT TŞ-də tanınmayıb. ABŞ-ın BMT-dəki daimi nümayəndəsi, BMT Təhlükəsizlik Şurasının Təhlükəsizlik Müddətli Sədri Linda Tomas-Qrinfild açıqlamasında Qarabağda yaşayan ermənilərin fərdi hüquqlarının tanınmalı olduğunu vurğulayıb.
Bu bəyanat Ermənistan üçün ciddi məğlubiyyət idi. Çünki erməni tərəfi Qarabağ ermənilərinin gələcəkdə öz müqəddəratını təyin etməsinə yol açacaq etnik hüquqların tanınmasını istəyir. İclasda iştirak edən Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan radikal çıxış edərək Azərbaycanın pislənməsini tələb edib. Lakin Ermənistanın gözləntilərinin əksinə olaraq, BMT TŞ yalnız press-relizlə kifayətlənib. Press-relizdə iclasda çıxış edən nümayəndələrin bəyanatlarının xülasəsi yer alıb.
Görüşdən sonra Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycanın “Ağdam-Xankəndi” yolundan istifadə təklifinin beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən müsbət qarşılandığını və bəzi üzv dövlətlərin Azərbaycanın qanuni təhlükəsizlik narahatlığını qəbul etdiyini vurğulayıb.
Eyni zamanda, Azərbaycan Konstitusiyasına və onun qoşulduğu beynəlxalq insan hüquqları mexanizmlərinə uyğun olaraq Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni əsilli vətəndaşların bütün hüquq və azadlıqlarının təmin ediləcəyi, ölkəyə inteqrasiyasının təmin ediləcəyi açıqlanıb.
Beləliklə, Ermənistan BMT TŞ-dən istədiyi nəticəni ala bilmədi. Bir sözlə, Ermənistanın Laçın Yolu və onun ətrafında siyasi gediş kimi yaratdığı təbliğat BMT TŞ-nin son iclasında dəstəklənməyib.
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra diplomatik proses bir çox sahələrdə Azərbaycanın xeyrinədir. Azərbaycana davamlı beynəlxalq təzyiqlər etməyi qarşısına məqsəd qoyan Ermənistan hər dəfə yeni məğlubiyyətlə üzləşir.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclaslarında vurğulandığı kimi, Ermənistan humanitar yardım məsələsindən siyasi məqsədlər üçün istifadə etməyi dayandırmalı və tezliklə real gündəmə qayıtmalıdır. Yaradılan bu siyasi böhran heç bir şəkildə regional sülhə və normallaşma prosesinə xidmət etmir və yekun sülh razılaşmasını da gecikdirir.
Bizimyol.info