 |
|
Bu gün Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovu qəbul edəcək.
“Məlumatı Türkiyə Prezidentinin Administrasiyası yayıb.
Görüş dövlət başçısının iqamətgahında keçiriləcək.
Qeyd edək ki, C.Bayramov iyulun 31-də Türkiyəyə rəsmi səfərə yola düşüb.
Səfər çərçivəsində o, Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan və digər yüksək vəzifəli rəsmi şəxslərlə görüşlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulur.
***
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Türkiyəyə rəsmi səfərə yola düşüb.
XİN-dən verilən məlumata görə, səfər çərçivəsində nazir Ceyhun Bayramovun türkiyəli həmkarı Hakan Fidan və digər yüksək vəzifəli rəsmi şəxslərlə görüşlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulur.
Daxili işlər orqanlarında yeni təyinat olub.
Unikal xəbər verir ki, daxili işlər Naziri Vilayət Eyvazovun əmrinə əsasən Goranboy RPŞ-nin İstintaq bölməsinin rəisi polis mayoru Elnur Ramiz oğlu Heydərli tutduğu vəzifədən azad edilərək, Sabirabad RPŞ-nin İstintaq bölməsinin rəisi vəzifəsinə təyin olunub.
Qeyd edək ki, Elnur Heydərli əvvəllər DİN-in Baş İstintaq və Təhqiqat İdarəsinin Ağır cinayətlərin istintaqı şöbəsinin xüsusilə mühüm işlər üzrə baş müstəntiqi vəzifəsində, ondan əvvəl isə Binəqədi və Şəmkir rayon polis idarələrində müstəntiq, baş müstəntiq vəzifələrində işləyib.
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi Pakistana başsağlığı verib.
XİN bununla bağlı tviter hesabında paylaşım edib.
“Pakistanın Bajaur rayonunda törədilən terror aktını şiddətlə qınayırıq. Biz 40 nəfərin ölümü, 100-dən çox insanın yaralanması ilə nəticələnən bu terror aktına qarşı qardaş Pakistanın yanındayıq. Hökumətə, həlak olanlara və onların ailələrinə başsağlığı veririk”, - deyə XİN-dən bildirilib.
Qeyd edək ki, Pakistanın Bajaur rayonunda törədilən terror aktı nəticəsində 44 nəfər ölüb. 100-dən çox şəxs isə yaralanıb.
Ermənistanın paytaxtı İrəvanda Qarabağ erməniləri üçün 50 min nəfərlik yaşayış massivi salınacaq.
Yenisabah.az xəbər verir ki, bu iddia ilə “Hraparak” nəşri çıxış edib.
Erməni nəşri yazır ki, “Defance Housing” adlandırılan yaşayış massivi təxminən 50 min sakin üçün nəzərdə tutulmuş yeni tipli müasir kompleks olacaq.
Ermənistan KİV-i iddia edir ki, həmin mənzillərdə Qarabağ erməniləri yaşayacaq. Son qərar isə Azərbaycanla Ermənistan arasında imzalanaacq sülh müqaviləsindən sonra veriləcək. Əgər müqavilənin şərtləri rəsmi İrəvanı qane etsə, bu zaman Qarabağ ermənilərinin Azərbaycanda qalıb həyatlarını davam etdirməsi məqbul sayılacaq.
Qeyd edək ki, son vaxtlar Ermənistanda bu ehtimal üzərində ciddi müzakirələr aparılır. Baş naziri Nikol Paşinyanın yerli media üçün keçirdiyi mətbuat konfransında Qarabağ ermənilərinin Ermənistana köçürülməsi ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlər müzakirələri daha da qızışdırıb. Müşahidəçilər isə bu ehtimalı bir o qədər də yüksək qiymətləndirmirlər. Onların fikrincə, təsərrüfatla məşğul olan Qarabağ ermənilərinin İrəvanın mərkəzində müasir komplekdə yerləşdirilməsi ağlabatan deyil.
Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan qanunlarına tabe olaraq həyatlarını öz evlərində davam etdirəcəyi daha çox ehtimal olunur.
Ermənistanda artıq maskalar yırtılıb. Hər halda, son günlər ərzində ölkədə müşahidə olunan prosesləri, konkret olaraq isə İrəvan elitasının danışıqlar prosesindən imtina edərək revanşist əhval-ruhiyyə ətrafında birləşməsini yanız belə dəyərləndirmək olar.
Bu barədə “Caliber” layihəsinin “YouTube” kanalında yayımlanan yeni süjetdə bildirilir
Qeyd olunur ki, erməni xəstəliyi Avropa İttifaqı bürokratiyası sıralarına da sirayət edib. Belə ki, Ermənistanın “humanitar yük” şousu fonunda Aİ diplomatiyasının rəhbəri Jozep Borrel Bakının təklif etdiyi Ağdam – Xankəndi yolunun mövcud Laçın yoluna alternativ olmadığını bəyan edib. Halbuki, qısa müddət öncə Aİ Şurasının prezidenti Şarl Mişel hər iki yolu əhəmiyyətli adlandırıb və Azərbaycanın bu təklifini alqışlayıb.
Daha ətraflı “Caliber”in yeni videomaterialında:
Birinci variant odur ki, rəsmi İrəvan Kreml ilə anlaşaraq, bu təxribatı törədib, ancaq növbəti erməni xəyanəti məkrli ssenarini məhz Rusiyaya qarşı çevirib, indi Qərb bundan rus sülhməramlıların hədəfə alınması üçün istifadə edir... Digər varianta görəsə, Qərb siyasi dairələri bu erməni təxribatını ssenariləşdirməklə, yalnız Azərbaycanı hədəfə almaq deyil, həm də məhz Laçın postu ətrafında Rusiya ilə yeni geopolitik qarşıdurmanın yaradılması məqsədi güdüblər...
Cənubi Qafqazda geopolitik gərginlik son həddə qədər yüksəlib. Belə ki, Rusiyanın sülh prosesinə növbəti müdaxiləsindən sonra Azərbaycan-Ermənistan qarşıdurması intensiv inkişaf mərhələsinə keçirilmiş kimi görünür. Və belə davam edərsə, regional sülh prosesinin müsbət nəticə verə biləcəyinə şübhələr daha da artmağa başlayacaq.
Təbii ki, Cənubi Qafqazda situasiyanın belə istiqamətlər alması Kremlin maraqlarına tamamilə cavab verir. Belə ki, Kreml Azərbaycan-Ermənistan yekun sülh sazişini Rusiyanın geopolitik maraqlarına əsas təhlükə hesab edir. Ona görə də, Rusiya sülh sazişini bloklaya biləcək istənilən faktordan maksimum səviyyədə yararlanmağa can atır.
Bütün bunları nəzərə aldıqda, rəsmi İrəvanın başlatdığı “humanitar yük” avantürası ətrafında yaranmış vəziyyət müəyyən mənada, ziddiyyətli məqamlarla diqqəti çəkir. Çünki, Paşinyan hakimiyyətinin bu avantürasının arxasında kimin dayandığını tam dəqiqliyi ilə müəyyən etmək böyük önəm daşıyır. Və yalnız bu halda, Cənubi Qafqazda növbəti dəfə “suyu bulandıran” geopolitik oyunçunun ünvanını tapmaq mümkün ola bilər.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hələlik Ermənistan üçün bu avantüranın ssenarisinin Rusiyada və yaxud Qərbdə hazırlandığını birmənalı şəkildə iddia etmək bir qədər çətindir. Hər halda, xeyli əvvəldən hazırlandığı artıq qətiyyən şübhə doğurmayan bu “geopolitik oyun”da qaranlıq məqamlar kifayət qədərdir. Və bu məkrli oyunda Ermənistanın təkbaşına olmadığı, əksinə, sadəcə, “geopolitik alət” rolunu oynadığı da qətiyyən şübhə doğurmur.
Əvvəlcə onu qeyd edək ki, bu avantüranın ssenari müəliffləri onun mümkün nəticələrini də təxmini olaraq, hesablamamış deyillər. Hər halda, onlar əvvəlcədən tam dəqiqliyi ilə bilirdilər ki, rəsmi Bakı Ermənistanın göndərdiyi “19 TIR humanitar yük”ün Azərbaycan ərazisinə məhz Laçın nəzarət-buraxılış məntəqsindən keçirilməsinə qətiyyən imkan verməyəcək.
Ən azından ona görə ki, Ermənistan bu addımı atarkən, rəsmi Bakıdan heç bir razılıq almayıb. Rəsmi Bakı isə Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla təsbit edilən suveren haqlarını güzəştə getməz. Və rəsmi Bakı Azərbaycanın sərhədlərinin toxunulmazlığı prinsipini haqlı olaraq, dövlətin “qırmızı cizgisi” hesab edir.
Ona görə də, hesab etmək olar ki, bu avantürada əsas hədəf Azərbaycan olsa da, ssenari müəlliflərinin digər qaranlıq niyyətlərinin ola biləcəyi də qətiyyən istisna deyil. Əsas məqamlardan birisi ondan ibarətdir ki, Paşinyan hakimiyyəti bu avantüraya məhz xarici işlər nazirlərinin Moskva görüşündən dərhal sonra start verib. Və bu, ssenari müəllifi kimi, əsas şübhələri məhz Rusiyanın üzərində indeksləşdirir.
Məsələ ondadır ki, Rusiya üçün regional sülh prosesini təhlükə altına sala biləcək belə avantüralar tamamilə sərfəlidir. Digər tərəfdən, Kreml də rəsmi Bakının Laçın postunu yaratmasından ciddi şəkildə narazıdır. Çünki Azərbaycanın bu addımı rus sülhməramlıların səlahiyyətlərini və fəaliyyət məkanını məhdudlaşdırıb. Və indi rus sülhməramlılar Laçın yolu üzrə fəaliyyətini məhz rəsmi Bakı ilə razılaşdırmaq məcburiyyətində qalıb.
Yəni, Kreml üçün Laçın yolunun yenidən rus sülhməramlıların nəzarətsiz hərəkət marşrutuna çevrilməsi baxımından, bu avantüra son ümidlərdən biri ola bilər. Üstəlik, son hadisələr baş verməzdən öncə Kremlin Laçın yolu ilə bağlı “qırmızı cizgiləri” aşan açıqlamaları da olmuşdu. Və bu baxımdan, əsas ssenari müəllifinin Rusiya ola biləcəyini düşünmək üçün müəyyən məqamlar hər halda, mövcuddur.
Ancaq erməni təxribatının indiki halda, həm də Rusiyaya zərbə vurduğu da inkaredilməz reallıqdır. Belə ki, Kreml üçtərəfli anlaşmalarda iştirakçı tərəfdir. Ona görə də Ermənistanın Paşinyan hakimiyyətinə birbaşa bağlı media resursları Rusiya sülhməramlı qüvvələrini açıq şəkildə hədəfə çıxarırlar. Və Rusiyanı “humanitar yükü” ünvana çatdıra bilmədiyinə görə ittiham edirlər.
Məsələ ondadır ki, erməni mediası “humanitar yük”ün məhz rus sülhməramlıların vasitəçiliyi ilə Azərbaycanın Qarabağ regionuna çatdırılması barədə razılığın olduğunu iddia edirlər. Bununla da rəsmi İrəvan öz nəzarətində olan media qurumları üzərindən Rusiyanı razılaşmanı yerinə yetirməməkdə suçlayır. Kreml isə Rusiyanın açıq şəkildə günahkar durumuna salınmasından qətiyyən məmnun deyil. Ona görə də, Kremlə yaxın rus siyasi dairələr Rusiya ilə bu barədə heç bir razılaşmanın olmadığını, hətta danışıqların belə, aparılmadığını vurğulayırlar.
Göründüyü kimi, olduqca qaranlıq məqamdır. İndiki situasiyada iki tərəfdən birinin – ya Ermənistanın, ya da Rusiyanın yalan məlumatlar yaydığı qətiyyən şübhə doğurmur. Belə də ola bilər ki, Kreml və rəsmi İrəvan ortaq şəkildə bu təxribatı ssenariləşdiriblər, onun baş tutacağına hətta əmin olublar. Ancaq rəsmi Bakının prinsipial mövqeyindən sonra anlaşma pozulub, nəticədə bir-birini ittiham etmək məcburiyyətində qalıblar.
Ancaq bu erməni təxribatının arxasında daha bir variantın ola biləcəyi də istisna deyil. Belə ki, erməni təxribatının ilk anlarından etibarən Avropa Birliyinin Ermənistandakı mülki müşahidə missiyası (əslindəsə, kəşfiyyat dəstəsi) tərəfindən bu avantüranı təqib etməsi də olduqca şübhəli məqamdır. Bunun ardınca rəsmi İrəvanın istəyi ilə Ermənistandakı Qərb ölkələrinin səfirlərinin sərhəd bölgəsinə səfər etmələri də bu avantüranın arxasından məhz Qərbdəki bəzi ermənipərəst dairələrin də ola biləcəyini göstərir. Və bu baxımdan, təxribatın ssenari müəlliflərinin ən yaxın vaxtlarda ifşa olunacaqları qətiyyən şübhə doğurmur.
Hələliksə, mövcud “qaranlıq məqamlara” dayanaraq, iki variantı daha inandırıcı hesab etmək olar. Birinci variant odur ki, rəsmi İrəvan Rusiya ilə anlaşaraq, bu təxribatı törədib. Ancaq sonra Paşinyan hakimiyyətinin xəyanət vərdişləri Kremli çətin vəziyyətə salıb və təxribat ssenarisi Rusiyaya qarşı çevrilib. Yəni, Qərb bu təxribatdan hazırda rus sülhməramlıların hədəfə alınması üçün istifadə edir.
Digər variant isə ondan ibarətdir ki, Qərbdəki siyasi dairələr erməni təxribatını ssenariləşdirməklə, məhz Laçın postu ətrafında Rusiya ilə yeni qarşıdurmanın yaradılması məqsədi güdüblər. Son hadisələri nəzərə aldıqda, hesab etmək olar ki, hazırda Laçın postu ətrafında həqiqətən də Rusiya-Qərb qarşıdurması artan xətt üzrə inkişaf edir.
Müəyyən haqsız ittihamlarla üzləşsə də, rəsmi Bakı öz prinsipial mövqeyini məhz beynəlxalq hüquq normaları ilə arqumentləşdirərək, hələlik bu qarşıdurmanı fəal şəkildə müşahidə edir. Və bu baxımdan, rəsmi Bakı Rusiya-Qərb qarşıdurmasının intensivləşməsinə əngəl törətməyərək, Ermənistanı növbəti uğursuzluğa doğru sürükləyir.(Yeni Müsavat)
Azərbaycan Respublikası 30 ilə yaxın müddətdə Ermənistanın hərbi təcavüzü, ərazilərimizin işğalı, qoca, qadın, uşaq demədən azərbaycanlılara qarşı kütləvi qırğınlar törədilməsi ilə üzləşib, bir milyona yaxın azərbaycanlı məcburi köçkün və qaçqına çevrilib.
Bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin bölgədəki son vəziyyətə dair bəyanatında bildirilib.
Qeyd olunub ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi dörd qətnamədə Azərbaycanın suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün tanınmasına və işğalçı qüvvələrin Azərbaycan ərazilərini dərhal tərk etməsinin tələb olunmasına baxmayaraq, Ermənistan bütün bu çağırışlara heç bir məhəl qoymayıb, əksinə işğala əsaslanan status kvonu daha da möhkəmləndirərək, işğal etdiyi ərazilərdə Azərbaycan xalqının tarixi və mədəni irsini qəsdən məhv edib, qanunsuz məskunlaşdırma siyasəti həyata keçirib. Ermənistan rəhbərliyi “Qarabağ Ermənistandır və nöqtə” kimi təxribatçı açıqlamalar verərək, Azərbaycanı “yeni ərazilər naminə yeni müharibə” ilə hədələyib.
2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan xalqı Prezident, müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında tarixi zəfər qazanaraq torpaqlarımızın işğalına son qoyub. 30 illik işğala və məşəqqətlərə baxmayaraq, Azərbaycan tərəfi Vətən müharibəsindən qısa müddət sonra iki ölkə arasında bir-birinin ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərinin qarşılıqlı tanınması və hörmət edilməsi əsasında münasibətlərin normallaşmasına dair baza prinsipləri və sülh müqaviləsi təklifi ilə çıxış edib. Ermənistan tərəfinin Azərbaycanın sülh təşəbbüslərinə uzun müddət cavab verməməsinə və müxtəlif bəhanələrlə prosesi ləngitməsinə baxmayaraq, Azərbaycan tərəfi qətiyyət göstərərək sülh müqaviləsi, sərhədlərin delimitasiyası və kommunikasiyaların açılması istiqamətində təşəbbüslərin irəlilədilməsi üçün xoşməramlı səylərini davam etdirib.
Bununla yanaşı, Azərbaycan hakimiyyət orqanları tərəfindən Qarabağ bölgəsinin yerli erməni sakinləri ilə dialoq istiqamətində ardıcıl addımlar atılıb, yeni Laçın yolunun tikintisi, Laçın ərazisində kiçik SES-lərdən istifadə, Sərsəng su anbarının istifadə və idarəolunması istiqamətində bir sıra təmaslar və erməni sakinlərlə dialoq ilkin dövrlərdə öz müsbət töhfəsini verib. Ermənistan tərəfi isə bunun əksinə, “beynəlxalq mexanizm çərçivəsində Bakı-Xankəndi danışıqları vasitəsilə Qarabağ ermənilərinin hüquq və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi” kimi əsassız təkliflə çıxış edərək, Azərbaycan və yerli erməni sakinlər arasında təmaslara maneçilik törədib və faktiki olaraq ölkəmizə qarşı ərazi iddialarını başqa ad altında davam etdirib.
10 noyabr 2020-ci il bəyanatının bütün hərbi fəaliyyətlərin dayandırılmasına dair müddəasına və digər beynəlxalq öhdəliklərə zidd olaraq, Ermənistan tərəfindən Azərbaycan ərazilərinin intensiv minalanması halları, Azərbaycan ərazilərinə 2021-ci il istehsalı olan minalar gətirərək basdırması, beynəlxalq ictimaiyyətin Ermənistanın məqsədli şəkildə mina təhdidinə göz yumması nəticəsində 2020-ci ilin noyabr ayından bəri iki nəfər jurnalist daxil 303 nəfər azərbaycanlı mina qurbanına çevrilib.
Ermənistan öhdəliklərinə zidd olaraq, silahlı qüvvələrini torpaqlarımızdan tam olaraq çıxarmayaraq, bunun əksinə Laçın yolu vasitəsilə onların rotasiyasını həyata keçirib, silah-sursatla təchiz edib, onların Ermənistanın dövlət büdcəsi hesabına maliyyələşməsini davam etdirib, Azərbaycanın təbii sərvətlərinin talan edilməsi ilə məşğul olub.
Azərbaycan öz sərhədlərinə nəzarət və Ermənistanın qeyri-qanuni fəaliyyətinin qarşısını almaq məqsədilə, özünün suveren ərazilərində Laçın sərhəd buraxılış məntəqəsi təsis edib. Azərbaycan tərəfindən erməni sakinlərin, Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsinin (BQXK) və Rusiya sülhməramlı kontingentinin sərhəd buraxılış məntəqəsindən keçidinin təmin olunmasına baxmayaraq, Ermənistan tərəfi ərazilərimizdə qeyri-qanuni fəaliyyətini davam etdirmək məqsədilə, bölgədə saxta “gərgin humanitar vəziyyət” barədə iddialar yayıb. Eyni zamanda, 15 iyun tarixində sərhədçilərimizin atəşə tutulması, qaçaqmalçılığa cəhd edilməsi, yük avtomobillərinin 26 iyul tarixində Azərbaycan ərazilərinə icazəsiz göndərilməsi kimi təxribatlar törədib.
Azərbaycan tərəfinin erməni sakinlərin ehtiyaclarının qarşılanması üçün “Ağdam-Xankəndi” yolundan və digər alternativ yollardan istifadə daxil olmaqla, bir sıra təkliflər irəli sürməsinə və onların Avropa İttifaqı, BQXK tərəfindən dəstəklənməsinə baxmayaraq, erməni tərəfinin bu təkliflərə qarşı çıxması, alternativ yollara beton maneələr düzməklə əraziyə girişi bloklaması Ermənistanın humanitar vəziyyət barədə iddialarının siyasi şantaj və manipulyasiya olduğunu bir daha göstərib.
Ermənistanın məqsədi bölgəyə üçüncü tərəfləri cəlb etmək, gərginliyin coğrafiyasını genişləndirmək və sülh prosesini iflasa uğratmaqdan ibarətdir.
Bütün bunlar, xüsusilə də, qanunsuz hərbi birləşmələr tərəfindən davamlı şəkildə törədilən hərbi təxribatlar, o cümlədən son vaxtlar daha da intensivləşən və mülki uçuşları hədəf alan radio-elektron müdaxilələr dözülməzdir və yolverilməzdir.
Son günlər baş verən bütün bu təxribatlara görə məsuliyyət Azərbaycan ərazilərində qanunsuz hərbi mövcudluğu davam etdirən, separatizmi təşviq edən və reinteqrasiya səylərinə əngəl törədən Ermənistan və onun rəhbərliyinin üzərinə düşür.
30 il ərzində Azərbaycan ərazilərinin işğalına göz yuman bir sıra ölkələrin və beynəlxalq təşkilatların Azərbaycana qarşı qərəzli bəyanatlar verməsi qəbuledilməzdir. Həmin ölkələr və beynəlxalq təşkilatlar son üç il ərzində Azərbaycan ərazilərində erməni silahlı qüvvələrinin mövcudluğuna, Ermənistanın kommunikasiyaların açılmasına maneçilik törətməsinə də etinasız yanaşıblar. Ermənistanın manipulyasiyalarına aldanıb qərəzli bəyanatlar verən ölkələrdən və beynəlxalq təşkilatlardan Azərbaycanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət etməyi, ölkəmizin daxili işlərinə qarışmamağı və ikili standartlar siyasətinə son qoymağı tələb edirik.
Azərbaycan özünün Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni sakinlərin hüquqlarını ölkə Konstitusiyası əsasında təmin edəcək, öz suverenliyi və ərazi bütövlüyünə qarşı istənilən addımın qarşısını qətiyyətlə alacaqdır.
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Qarabağla bağlı iddiasını yenidən davam etdirib. Paşinyan mətbuat konfransında Qarabağın erməni əhalisinin "hüquq və təhlükəsizliyi" ilə bağlı "beynəlxalq mexanizmin” qurulması və bu çərçivədə Xankəndi-Bakı dialoqunun aparılması fikrini irəli sürüb: “Bizim fikrimiz belədir: Ermənistan “Qarabağ xalqının” taleyini həll edə bilməz. “Qarabağ nümayəndələrinin özləri danışıqların, dialoqun tərəfdarı olmalıdır. Biz bu gündəmi təbliğ edirik”. Göründüyü kimi, Paşinyan separatçıların "tərəf" olmaq istəyini açıq şəkildə bildirib və sülh sazişini imzalamayacağına işarə vurub. Bəzi ekspertlərə görə, erməni baş nazirin bu açıqlaması yeni müharibəyə çağırışdır.
Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının sədri Arzuxan Əlizadə "Sherg.az"a deyib ki, Ermənistan müxalifəti Nikol Paşinyanı əsasən onda ittiham edir ki, baş nazir Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıb, Qarabağın Azərbaycan ərazisi olduğunu bəyan edib. Partiya rəhbəri vurğulayıb ki, revanşistlərin iddiasına görə, Paşinyan bu tipli açıqlamalarla Qarabağdakı erməniləri taleyin ümidinə buraxıb:
"Ermənistanın keçmiş prezidenti Serj Sarkisyan ABŞ, Rusiya və Fransa prezidentlərinə göndərdiyi açıq məktubda Qarabağda baş verənlərlə bağlı N.Paşinyanı ittiham edir. Ermənilərin "acınacaqlı" durumda olmasını əsas gətirərək tezliklə prosesə müdaxilə olunmasını istəyir. Ümumən götürəndə, Paşinyanın Azərbaycanla sülh anlaşmasında maraqlı olduğu hiss olunur. Qərb tərəfindən dəstəklənən baş nazir üzərinə götürdüyü öhdəlikləri gec-tez yerinə yetirməlidir. Bölgədə vəziyyətin stabilləşməsi, kommunikasiyaların açılması ancaq sülh müqaviləsinin imzalanması ilə mümkündür. Əlbəttə, burada ən önəmli faktor Rusiyadır. Moskvanın İrəvana təzyiqi çox güclüdür. Kreml Cənubi Qafqazda sabitliyin yaranmasını açıq şəkildə istəmir. Rusiyanın Ermənistandakı uzantıları, Paşinyanın müxalifləri də hər hansı formada baş nazirə mane olmağa çalışırlar. Qarabağdakı separatçılara bilavasitə Rusiyadan dəstək verilməsi də bununla bağlıdır. Belə fonda Paşinyanın Qarabağ ermənilərinin "təhlükəsizliyindən" danışması çox güman ki, daxili auditoriya və İrəvan hökumətini tənqid edənlər üçün nəzərdə tutulub".
A.Əlizadə diqqətə çatdırıb ki, Qarabağda yaşayan ermənilərə hansısa "status" tələb etmək, məsələni beynəlxalq müstəviyə daşımaq cəhdləri, "beynəlxalq mexanizm" istəyi mənasızdır: "Rəsmi Bakıya "Xankəndi ilə dialoq qurmalısınız" diktəsi yolverilməzdir. Azərbaycan ərazisində yaşayan, yaşamaq istəyən ermənilər vətəndaşlığımızı qəbul etməlidir. Əks halda ölkəmizdən çıxmalıdırlar, başqa variant yoxdur. Şübhəsiz, bu məsələlərdə erməni xislətini də nəzərə almalıyıq. Unutmamışıq ki, müharibədən əvvəlki dövrdə N.Paşinyan müəyyən məqsədlərlə "Qarabağ Ermənistandır" ifadəsini təkrarlayırdı. Ola bilsin, indi də Ermənistanda kiməsə xoş gəlmək üçün, öz nüfuzunu qaldırmaq üçün "Qarabağ erməniləri" məsələsini gündəmdə saxlayır, "qırmızı xətt" olduğunu deyir".
Bir neçə gün bundan əvvəl Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan geniş mətbuat konfransı keçirib və orada Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşması, Qarabağ məsələsi, beynəlxalq ictimaiyyətin münaqişəyə yanaşması barədə bir çox sualları cavablandırıb. Paşinyan bundan əvvəl olduğu kimi, yenə də Ermənistanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını söyləyib. “İrəvan Qarabağın taleyini həll edə bilməz” deyən Nikol qeyd edib ki, dünyada elə bir ölkə yoxdur ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanısın. Sülhün önəmindən danışan Baş nazir Azərbaycana qarşı qərəzli bəyanatlar da səsləndirib. Laçın yolu məsələsi, Qarabağ ermənilərinin “hüquq və təhlükəsizliyi” kimi absurd fikirlər də Ermənistan rəhbərinin dilindən səslənib.
Azərbaycanlı ekspertlər qeyd edirlər ki, Paşinyanın mətbuat konfransında dedikləri bir çox məsələlərə aydınlıq gətirilməsi baxımından önəmlidir.
Analitik Asif Nərimanlı AYNA-ya müsahibəsində bildirib ki, Paşinyanın mətbuat konfransının məqsədi mövcud reallıqları erməni ictimai rəyinə çatdırmaq idi:
- Əsas tezisi də bu idi ki, yeni müharibə Ermənistanın dövlət kimi mövcudluğunu təhlükəyə atacaq. Yeganə yol sülh sazişinin imzalanması və reallıqla razılaşmaqdır. Paşinyanın ötən ay keçirdiyi mətbuat konfransı ilə müqayisədə son açıqlamaları sülhə, daha doğrusu, reallıqları qəbul etməyə daha yaxın olduğu fikrini yaradır. Bu danışıqlar prosesinin gedişatından qaynaqlana bilər. Liderlər sonuncu dəfə Brüsseldə görüşdü. Görüşün yekun nəticələri Bakının gündəliyinin növbəti dəfə təsdiqidir, lakin Qərb konkret nəticələr əldə etmək istəyir. Bu baxımdan, Paşinyana sülh sazişinin imzalaması üçün təzyiqin edildiyi istisna deyil. Xüsusilə Avropa İttifaqının prosesi sürətləndirmək niyyətində olduğu görünür. Rəsmi Brüssel Ermənistana maliyyə baxımından böyük dəstək verir, bunun qarşılığı olmalıdır. Mümkündür ki, Brüssel formatından nəticə hasil olması tələbi var. Paşinyanın səsləndirdiyi fikirləri də erməni ictimai rəyini hazırlamaq kimi qəbul etmək olar.
- Ermənistan Baş naziri bildirdi ki, Qarabağ ermənilərinin taleyini Ermənistan həll edə bilməz. Bakı-Xankəndi dialoqu olmalıdır. Bu dialoq mümkündürmü?
- 44 günlük müharibədən öncə Paşinyan eyni mövqeyi irəli sürmüşdü: Qarabağdakı ermənilərin adından danışmaq mandatının olmadığını deməklə separatçıları “tərəfə” çevirməyə çalışırdı. Nəticədə müharibə baş verdi. İndi eyni mövqeyi yenidən təkrarlamasının birdən çox məqsədi var.
Birincisi, separatçıları “tərəfə” çevirmək siyasətini davam etdirir və bununla Qarabağda problemin “hüquqi münaqişə” olaraq qalmasına çalışır.
İkincisi, “Ermənistan Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalayacaq, Qarabağdakı ermənilər taleyini İrəvan həll edə bilməz” mesajını verir.
Bakı-Xankəndi formatı da buna hesablanmış oyundur. Belə bir formatda dialoqun aparılması separatçıları “tərəfə” çevirir və onlara heç bir status, yaxud muxtariyyət verilməsə belə, Azərbaycanın unitar dövlət quruluşu üçün təhlükəlidir. Bakı belə formatı qəbul etmir, bundan sonra da qəbul etməyəcək. Təbii ki, erməni əhalisi ilə danışmaq, müzakirələr aparmaq lazımdır, rəsmi Bakının təklifi də bundan ibarətdir. Lakin bu hansısa formatda olmayacaq.
- Paşinyan çıxışında dedi ki, separatçıların bütün məsələləri qaldırmaq, razılaşmamaq ixtiyarı var, amma bunun siyasi məsuliyyəti də onların üzərindədir. Sizcə, bu, separatçılara “Ermənistan Qarabağdan imtina edib” mesajı çatdırmaq anlamı daşıyırmı?
- İrəvanın məqsədi sülh sazişini imzalamaq, amma Bakı-Xankəndi formatı ilə qeyd etdiyim kimi, Qarabağ problemini kart kimi saxlamaqdır. Bunun üçün separatçıları dialoqa razı salmağa çalışır. Lakin qondarma rejim buna razı deyil. Samvel Babayanın Xankəndiyə göndərilməsi də Bakı ilə danışıqların aparılması mövqeyinin gücləndirilməsi məqsədi daşıyırdı. Paşinyanın verdiyi mesaj budur ki, onun təklif eydiyi variantla razılaşmaycaqları təqdirdə, məsuliyyəti separatçılar daşıyır. Bəllidir ki, separatçıların sərgilədikləri mövqe Qarabağda hərbi əməliyyatların keçirilməsi variantını aktuallaşdırır. Nikolun “siyasi məsuliyyət” dediyi məsələ də baş verəcək hadisələrə görə separatçıların məsuliyyət daşıyacağını öncədən elan etmək, mümkün hadisələrdə məsuliyyətdən yayınmaq məqsədi daşıyır. Bu açıqlamaları Ermənistanın Qarabağdan imtina etməsi kimi qəbul etmək olar. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyırlar, sülh sazişi imzalandıqdan sonra Qarabağdan rəsmi olaraq imtina edəcəklər. Amma Bakı-Xankəndi formatı, beynəlxalq mexanizmlərin yaradılması kimi məsələlər üzərindən dediyim kimi, “hüquqi münaqişə”nin qalması siyasətini də davam etdirdikləri nəzərdən qaçmamalıdır.
- Ümumilikdə, Paşinyanın açıqlamalarından belə başa düşmək olarmı ki, Paşinyan hakimiyyəti sülhə hazır olduğunu nümayiş etdirir?
- Paşinyanın açıqlamalarının ümumi məğzi bundan ibarət idi. Ermənistanın gələcəyi üçün sülhdən başqa yolun olmadığını erməni ictimai rəyinə çatdırmağa çalışdı. Lakin sülh üçün Ermənistanın Qarabağdakı proseslərə müdaxilə etməkdən əl çəkməsi, qoşunlarını çıxarması, erməni əhalisinin seçiminə qarışmaması lazımdır. Lakin bunlardan hələ də imtina etməyib. Bu baxımdan, Paşinyanın sülh mesajları birmənalı olaraq qarşılanmamalıdır.
“Rəsmi məlumatlarda Brüsseldə Ağdam-Xankəndi yolunun daha böyük həcmdə çatdırılma üçün istifadə edilməsi barədə razılıq əldə olunub. Belə bir razılıq olduğu halda beyinlərdə bir sıra suallar yaranır: Ermənistanın yenidən təxribata cəhd etməkdə məqsədi nədir?”
Bunu Ermənistandan Qarabağda yaşayan erməni əhaliyə Laçın keçid-buraxılış məntəqəsi üzərindən daşınan humanitar yardıma Azərbaycanın verəcəyi reaksiyadan danışan “Cümhuriyət” qəzeti və Cebhe.info Xəbər Portalının rəhbəri Rəfail Becanov Yenicag.az-a açıqlamasında deyib.
O bildirib ki, Laçın yolu ilə Qarabağdakı erməni əhaliyə humanitar daşıma həyata keçirmək istəməsi Ermənistanın növbəti dəfə təxribata hesablanmış addımıdır:
“Baş verənlərin arxasında təkcə Ermənistan deyil, başqa qüvvələr də var. Məqsəd isə sülh danışıqlarının pozulmasıdır. Sülh prosesinə doğru addım atıldıqca, əngəl olmağa çalışanlar daha da fəallaşır.
Laçın yolu ilə humanitar yüklərin göndərilməsi də spekulyasiya məqsədi daşıyır. Xankəndiyə humanitar yük göndərmək üçün yol təkcə Laçından keçmir, Ağdam yolu da istifadə oluna bilər.
Rəsmi məlumatlarda Brüsseldə Ağdam-Xankəndi yolunun daha böyük həcmdə çatdırılma üçün istifadə edilməsi barədə razılıq əldə olunub. Belə bir razılıq olduğu halda beyinlərdə bir sıra suallar yaranır: Ermənistanın yenidən təxribata cəhd etməkdə məqsədi nədir?
Plan sülh danışıqlarının uzadılması və sülhün blok olunmasıdır. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın Azərbaycanla münasibətlərin normallaşması ilə bağlı bəyanatlarına baxmayaraq, Ermənistanı növbəti təxribata sürükləyirlər.
Qarabağ ərazisində məskunlaşan ermənilərin Ermənistandan gələn humanitar yardıma ehtiyacı yoxdur. Azərbaycan öz ərazisində olan erməniləri humanitar yardımla təmin etməyə qadirdir. Bunu ermənilər də yaxşı bilir, sadəcə, danışıqların pozulması üçün müxtəlif təxribatlar törədirlər.
Hər kəs COVİD-19 pandemiyası zamanı Azərbaycanın müxtəlif ölkələrə göstərdiyi humanitar yardımların şahididir. Ölkəmiz 30-dan çox ölkəyə maddi və humanitar yardım göndərib. Əlavə olaraq, Ukraynada müharibədən əziyyət çəkənlərə də yardım etmişik. İndi 5-10 min nəfər erməniyə özümüz yardım edə bilmirik ki, onlara humanitar yardım daşınsın?
Azərbaycanın Qarabağ zəfərini həzm etməyənlər, Qafqazın cənubunda daimi sabitlik istəməyən dövlətlər və bir sıra güclər sülh prosesini əngəlləmək üçün müxtəlif planlar tərtibləyirlər. Azərbaycan rəsmiləri açıq şəkildə bəyan edir ki, Xankəndiyə hər hansı gediş, humanitar yardım üçün tək yol Laçın deyil, Ağdam yolu da var.
Azərbaycanın bu məsələdə konkret mövqeyi ortadadır. Humanitar yüklərin daşınması da daxil olmaqla bütün kommunikasiya əlaqələri də Azərbaycanın müəyyənləşdirdiyi məntəqələr vasitəsilə qurulmalıdır.
Ermənilərin isə çıxış yolu sülhə əngəl olan, sülhü bloklayan təxribatlardan imtina etmək və reallıqla barışmaqdır. Humanitar yardım karvanı təşkil etməklə, sonra onu müşayiət etməklə nəyəsə nail olmaq mümkünsüzdür”.