 |
|
Hazırda Bakıda və Abşeron yarımadasında dumanlı hava şəraiti müşahidə olunur.
ETSN-nin Hidrometeoroloji Proqnozlar Bürosunun direktoru Gülşad Məmmədova bildirib ki, duman sinoptik şəraitlə əlaqədar gözlənilən atmosfer hadisəsidir. Xəzər dənizindən cənub-şərq axınları ilə rütubətli hava kütlələrinin quruya doğru hərəkəti və inversiya qatı dumanın əmələ gəlməsinə səbəb olub.
G.Məmmədovanın sözlərinə görə, duman nəticəsində Bakıda və Abşeron yarımadasında, Sabirabad, Cəfərxan, Salyan, Neftçala, Biləsuvar rayonlarında görünüş məsafəsi 50 -500 metrədək məhdudlaşıb.
O bildirib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında dumanlı hava şəraiti fasilələrlə martın 1-i axşamadək davam edəcək.
aia.az xəbər verir ki, cari ilin fevral ayının 26-da qardaş Türkiyənin paytaxtı Ankara şəhərində Türkiyə-Azərbaycan Dostluq, Əməkdaşlıq və Həmrəylik Fondunun (TADİV) Şuşa Konfrans Mərkəzində Azərbaycanın Türkiyədəki səfirliyi və TADİV-in birgə təşkilatçılığı ilə “Kədərdə və taledə çiyin-çiyinə” adlı anım tədbiri təşkil edilib.
Xocalı soyqırımına və fevralın 6-da Türkiyədə baş vermiş dəhşətli zəlzələ qurbanlarının xatirəsinə həsr olunmuş tədbirdə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatları Kamaləddin Qafarov və Anar Məmmədov da iştirak ediblər. Mərasim Azərbaycanın və Türkiyənin Dövlət himnlərinin səsləndirilməsi ilə başlanıb. Daha sonra soyqırımı və zəlzələ qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla anılıb.
Tədbirin iştirakçıları tərəfindən bu mərasimin Azərbaycan və Türkiyənin bütün hallarda birlikdə və həmrəyliyinin göstəricisi olduğu qeyd edilib, qardaş ölkədə baş vermiş zəlzələdən dərhal sonra Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq ilk saatlardan etibarən Azərbaycanın Türkiyənin yardımına gəldiyi vurğulanıb.
Tədbirdə çıxış edən K.Qafarov və A.Məmmədov Xocalı soyqırımının bütün bəşəriyyətə qarşı törədilmiş insanlıq əleyhinə cinayət olduğunu qeyd ediblər. Həmçinin deputatlar öz çıxışlarında vurğulayıblar ki, son otuz ildə Ermənistan Azərbaycanın tarixi ərazisi olan Qarabağı özünə birləşdirmək məqsədilə xalqımıza qarşı olmazın vəhşiliklərə əl atmışdır və bəşəriyyətin ən qanlı faciələrindən olan Xocalı qətliamı da bu aqressiv və cinayətkar erməni siyasətinin bariz təzahürlərindən biri kimi baş vermişdir.
“Bəşəriyyət tarixinin ən qanlı faciələrindən olan Xocalı soyqırımı aqressiv və cinayətkar erməni siyasətinin bariz təzahürlərindən biridir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bu bəşəri cinayət barədə deyib: “Xocalı faciəsi erməni millətçilərinin yüzilliklər boyu türk və Azərbaycan xalqlarına qarşı apardığı soyqırımı və etnik təmizləmə siyasətinin qanlı səhifəsi idi”. XX əsrin sonunda törədilmiş bu qətliam təkcə Azərbaycan xalqına deyil, əslində, bütün bəşəriyyətə qarşı yönəlmiş ən ağır cinayətlərdən biridir. Öz amansızlığına, vəhşiliyinə görə Xocalı soyqırımı ötən əsrin Xatın, Xirosima, Naqasaki və Sonqmi kimi dəhşətli faciələri ilə bir sırada dayanır.”Bu sözləri mətbuata açıqlamasında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Kamaləddin Qafarov deyib.
Deputat qeyd edib ki, Xocalı faciəsinə siyasi qiyməti ilk dəfə Heydər Əliyev verib: “O, bu cinayətin əsil mahiyyətini açaraq deyib: “Bu soyqırımı, eyni zamanda, bütün bəşəriyyətə qarşı tarixi bir cinayətdir”. Ümummilli liderimizin təşəbbüsü ilə 1994-cü il fevralın 24-də Azərbaycan Milli Məclisi “Xocalı Soyqırımı Günü haqqında” qərar qəbul etdi. 1992-ci il fevralın 26-da erməni təcavüzkarları tərəfindən törədilmiş qanlı Xocalı hadisələri hər il fevralın 26-da Xocalı Soyqırımı Günü kimi qeyd olunur. Heydər Əliyevin “Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə sükut dəqiqəsi elan edilməsi haqqında” 1997-ci il fevralın 25-də imzaladığı sərəncama əsasən, hər il fevral ayının 26-sı saat 17.00-da ölkəmizdə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunur. 1992-ci il fevralın 26-da Xocalıda qalan 3 minə yaxın insandan 613 nəfəri, o cümlədən 106 nəfər qadın, 63 azyaşlı uşaq, 70 qoca vəhşicəsinə ödürüldü, 1000 nəfər insan aldığı güllə yarasından əlil oldu. 8 ailə tamamilə məhv edildi, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq valideyinlərindən birini itirdi. Faciə baş verən gecə 1275 nəfər dinc sakin girov götürüldü, onlardan 150-nin taleyi indi də məlum deyil.”
K.Qafarov Azərbaycanın 2020-ci il Vətən müharibəsində əldə etdiyi qələbəsilə bütün Cənubi Qafqaz xalqalrını erməni faşizminin fitnələrindən qurtardığını vurğulayaraq deyib: “Erməni separatistlərinin bütün dünyada olan havadarları tərəfindən yaradılmış və uzun illər boyunca davam edən cəzasızlıq mühiti bu qəsbkarları yeni təxribatlara sövq edirdi. Nəhayət, 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan bu təxribatlara birdəfəlik son qoymaq və öz torpaqlarını işğaldan azad etmək məqsədilə hərbi əməliyyatlara başladı. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli Azərbaycan Ordusu böyük şücaət və yüksək döyüş hazırlığı göstərərək, cəmi 44 gün davam edən döyüşlərdə düşmənin 5 ilə işğal etdiyi və 30 ilə yaxın müddət ərzində möhkəmləndiyi torpaqlarımızı geri qaytardı. İkinci Qarabağ müharibəsi Azərbaycanın tarixi Qələbəsi ilə başa çatdı. Bu qələbə ilə şanlı ordumuz həm də Xocalı qətliamının günahsız qurbanlarının qisasını aldı. Xocalıda, eləcə də Qarabağ uğrunda həlak olan bütün şəhidlərimizin ruhu əbədi rahatlığa qovuşdu.”
Xocalı qətliamının dünyanın bir çox ölkələrində tanınmasını qeyd edən Kamaləddin Qafarov bu sahədə Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin müstəsna xidmətləri olduğunu vurğulamışdır: “Xocalı qətliamı ilə bağlı həqiqətlərin beynəlxalq aləmdə düzgün təbliği və günahkarların layiqli cəzalandırılması üçün reallaşdırılan tədbirlər Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə uğurla həyata keçirilən hücum diplomatiyasının və tarixi siyasətin nəticəsidir. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament İttifaqının, Meksika, Pakistan, Çexiya, Peru, Kolumbiya, Panama, Honduras, Sudan, Qvatemala və Cibuti parlamentlərinin müvafiq sənədlərində Xocalıda törədilmiş kütləvi qətllərin soyqırımı aktı olması öz təsdiqini tapıb. Rumıniya, Bosniya və Herseqovina, Serbiya, İordaniya, Sloveniya, Şotlandiya parlamentləri, ABŞ-ın 22 ştatının icra və qanunvericilik orqanları Xocalı soyqırımını qətliam kimi qiymətləndirərək qətiyyətlə pisləyiblər. Dünyada Xocalı faciəsi qurbanlarının xatirəsi anılan ölkələrin sayı ilbəil artır.”
Deputat “Xocalıya ədalət” kampaniyasının əhəmiyyətini və effektivliyini vurğulayaraq deyib: “Məlum olduğu kimi, “Xocalıya ədalət” beynəlxalq maarifləndirmə kampaniyasına Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə 2008-ci ildə start verilmişdir. Bu gün həmin kampaniya bir çox ölkələrdə yüksək səmərəliliklə davam edir. Bütün dünyada yüz minlərlə insan və 115 təşkilat kampaniyanı dəstəkləyir. Ermənilərin Xocalı soyqırımı ilə əlaqədar cinayətkar əməllərinin ifşa olunmasında müstəsna rola malik olan “Justice for Khojaly” informasiya portalı təbliğat və maarifləndirmə işlərində böyük fəallıq göstərir. Ermənilərin Xocalıda və ümumilikdə 30 ilə yaxın müddət ərzində işğal altında saxladıqları bütün ərazilərimizdə törətdikləri vəhşiliklər haqqında həqiqətləri olduğu kimi dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq, bu gün hər birimizin təkcə öz xalqımız qarşısında deyil, həm də bütün bəşəriyyət qarşısında olan borcudur”.
Prezident İlham Əliyev müəllimlərin əməkhaqqlarının artırılması barədə sərəncam imzalayıb. Sərəncamla müəllimlərin aylıq vəzifə maaşları bu aydan etibarən orta hesabla 10 faiz artırılıb.
İqtisadçı deputat Vüqar Bayramov artımın kimlərə şamil olunacağını şərh edib.
O bildirib ki, bu kateqoriya işçilərin əməkhaqqılarında artım olacaq:
- Dövlət büdcəsindən maliyyələşən dövlət ümumi təhsil müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlər;
- Həmin müəssisələrin direktor və direktor müavinləri;
- Gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərləri;
- Dövlət büdcəsindən maliyyələşən dövlət peşə təhsili müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlər;
- Həmin müəssisələrdə gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq və fiziki tərbiyə rəhbərləri;
- İdarəetmə və təlim fəaliyyəti ilə məşğul olan işçilər.
"Müəllimlərin əmək haqqlarının artırılması ilə bağlı təkliflər bu ayın 5-dək hökumətə təqdim olunmuşdu. Öncədən qeyd olunduğu kimi, sərəncamın fevralın 23-də imzalanmasına baxmayaraq maaş artımları fevralın 1-dən hesablanacaq", - deyə millət vəkili əlavə edib.
Hüseynov Valeh Sahib oğlu 1968-ci ildə Xocalı şəhərində doğulub. Orta məktəbi Xocalıda oxuyan Valeh daha sonra ailəsi ilə birgə Mingəçevir şəhərinə üz tutub. 1990-cı illərdə Qarabağda vəziyyət gərginləşəndə doğma şəhərini müdafiə etmək üçün yenidən Xocalıya gələn Valehin bütün həyatı alt-üst olur.
V.Hüseynov Xocalı soyqırımı zamanı həyat yoldaşını, əmisini, onun ailəsini və bir çox tanış və qohumlarını itirib.
- Valeh bəy, Xocalı soyqırımından əvvəlki günləri necə xatırlayırsınız?
- Xocalı tarixdə 3 dəfə dağılıb. Onlar bir dəfə də 1988-ci ildə hücum eləmişdilər. Onda mən hərbi xidmətdə olmuşam. Həmin vaxtı da xocalılılar onların cavablarını çox layiqli vermişdilər.
Ermənilər yenə hücuma hazırlaşırdılar. Azərbaycan bizim ana vətənimizdir, amma insanın doğulduğu kənd, qəsəbə onun üçün çox şirin olur. O vaxtlar bütün xocalılar kimi mən də silah alıb gecə-gündüz səngərlərdə durmuşam.
1992-ci ildə fevralın 25-dən 26-na keçən gecə isə Xocalı soyqırımı törədildi.
- Bildiyim qədərilə, Xocalı soyqırımı nəticəsində ilk həyat yoldaşınızı itirmisiniz...
- Həmin vaxtı mən 5 ay idi ki, ailə qurmuşdum. Gecə hadisələr başlayanda yoldaşımla evdə idim. Dəhşətli idi. Hər tərəfdən artilleriya, toplar, tanklar və s. ilə Xocalıya hücuma keçdilər. 366-cı motoatıcı alayın əsgər və zabitləri zirehli maşınlarla əliyalın Xocalının üstünə basqın etdilər. Bizdə isə bircə dənə BRDM (Zirehli Kəşfiyyat-Keşik Maşını) vardı. Əliyalın camaat məcbur olub qaçmağa başladı. Biz də məcbur olub evdən çıxdıq. Sonra gəldik insanları Qarqar çayından keçirdik. Beləliklə, Çətik meşəsinə qalxdıq. Hündür dağ, sıx meşəlik. Bəlkə də yarım metrə qədər qar var idi.
Orada elə dərələr vardı ki, düşənlərin əksəriyyəti çıxa bilmədi, soyuqdan öldü.
Ermənilər həmin meşəni gülləbaran edirdilər. Uşaqlar, qocalar, əl-ayağı tutmayanlar hamısı orada həlak oldular.
Bütün gecəni biz həmin dağda olduq. Yolda şəhid olanları görmək özü də bir faciədir. Çünki hamı bir-birini tanıyırdı. Biz oradan Əsgəranın başının üstünə qədər gəldik, orada bizim qarşımızı zirehli maşınlarla kəsib xeyli insanı öldürdülər.
Səlim adında bir oğlan vardı. Onunla təpəyə tərəf çıxdıq ki, haradan atdıqlarına baxaq. Niyyətimiz digər insanların rahat keçməsi üçün ermənilərin başını qatmaq idi.
Yoldaşım Səadətə dedim ki, sən bu camaatla get, biz gəlib sizə çatacağıq. Başqa bir yolla gəlib Ağdamın Şelli kəndinə çıxdım. Mənə dedilər ki, yoldaşın orada qaldı, gələ bilmədi. Həmin yolu bir də qayıtdım, yoldaşımı tapdım. Orada hardasa 12-13 nəfər qadın və uşaq idi. Dürdanə Ağayeva, Səidə, Elzamin da orada idi.
Onları götürdüm gəldim. Elə yerlər var idi ki, orada sürünmək lazım idi. Onlar sürünə bilmirdilər. Mən uzanıb yumalanırdım, onlara deyirdim ki, gəlib mənə çatın. Beləliklə, gəldik Qaraqayanın altına çıxdıq. Orada da bizi hər tərəfdən gülləbaran elədilər.
- Sizdə silah var idi?
- Bizdə bircə dənə avtomat vardı. Güllələrimiz qurtarırdı. Səlimə dedim ki, heç olmasa bir-bir at görək buradan çıxa bilirikmi. O da dedi ki, məndə güllə qurtarıb. Üstümdəki güllələri sürünə-sürünə ona aparırdım. Bu vaxt snayperlə atdılar, güllə avtomata dəydi və silahı onun əlindən yerə atdı. Silahsız qaldıq. Qabaqda uzanmışdım ki, gördüm yoldaşım çığırdı. Ona tərəf gəldim. Başını qaldırdı, mənə baxdı. İstədim bir az qabağa çəkəm. Əlimi atanda qana bulaşdı. Böyründən güllə dəyibmiş, orada şəhid oldu. Mən də orada qaldım. Sonradan həmin yerə gələnlər oldu. Ansamblda birgə işlədiyimiz qarmonçalan Akif vardı. Nə qədər elədi ki, gedək. Dedim, ya yoldaşımı da çıxartmalıyam, ya da onun yanında qalmalıyam.
Orada çox adam şəhid oldu. Bizim "sovez"in müdiri Şamil müəllimin xalası oğlu, Tapdıq kişi və onun iki övladı şəhid olmuşdu.
Dürdanəgil daha yeriyə bilmirdi. Təmiz çökmüşdülər. Bəlkə də 10 km-dən artıq dağ-dərə yollarını qışın soyuq havasında ac-susuz gəlmək çox çətin idi. Ayaqları donmuşdu.
Xocalı şəhidləri: Sol tərəfdəki fotoda hərbi formada olan V.Hüseynovun əmisi oğlu Taleh Hüseynov, sağda isə müsahibimizin həyat yoldaşı Səadət
- Xocalıda yaşananlar bütünlüklə faciədir. Bəs sizə ən çox təsir edən məqam hansı idi?
- Orada gənc bir ana yaş yarımlıq körpəsi qucağında şəhid olmuşdu. Körpə anaya söykənib ağlayır, möhkəm çığırırdı. Gəldim körpəni götürdüm ki, görək oradan çıxara bilirəmmi. Uşağı qucağıma götürdüm. Bir az getmişdim gördüm uşaq əlimdə keçindi. Baxdım ki, kürəyindən güllə dəyib. Getdim uşağı anasının yanına qoydum. Paltoya bükdüm. Gətirmək mümkün deyildi.
Ermənilər düzən yerdə meşədəki insanları hər tərəfdən əhatəyə almışdılar. Bəlkə də orada 500-dən çox insan şəhid oldu. Mən heç vaxt orada qətlə yetirilənlərin 613 nəfər olması ilə razılaşmıram. Çünki yalnız bir tərəfdə o qədər adam şəhid olubsa, bu say lap çox olmalı idi. Çünki xocalılılar müxtəlif istiqamətlərə - Dəhraz, Əsgəran, Şelli və s. istiqamətlərə getmişdilər. Bütün istiqamətlərdə də xeyli sayda insan öldürülmüşdü.
Orada bu cür çox hadisələr gördük. Sonda bir dərədə qaldıq. Bizi orada mühasirəyə aldılar, əsir düşdük. Mən hətta ayağa durub ermənilərin üstünə getdim ki, məni də vursunlar. Sən demə, onların da gülləsi qurtarıbmış. Məni vurmadılar.
Sonradan mənə dedilər ki, gülləmiz olsa, səni vuracaqdıq. Ümumilikdə 13-14 nəfər idik. Bizi aparıb xeyli müddət çayın içərisində saxladılar. Oradan isə Əsgərana milis şöbəsinə apardılar. Biz getdiyimiz yerdə Xocalıdan xeyli sayda adam vardı.
Xocalı 1990, sağda V.Hüseynov
- Ermənilər əsirlərə dəhşətli işgəncələr verirdilər..
- Çatdığım gün məni bir otağa saldılar. Ətrafıma 10-12 erməni yığışmışdı. Hərəsinin də əlində stol ayaqları. Birinci başımdan vurdular, huşumu itirib yıxıldım. Ayılanda gördüm ki, bədənim hər yerini sındırıblar, tərpənə bilmirəm. Məni sürüyüb başqa bir otağa saldılar. Orada bir ailədən üç nəfəri - Arazı, Fəxrəddini, Mikayılı şəhid elədilər. Bir çox insanı isə oradan çıxardılar. Onların aqibəti hələ də bilinmir.
Gitara ifaçısı olduğumu biləndə əllərimi peçdə yandırdılar, barmaqlarımı sındırdılar, dırnağımı çıxardılar. Dişlərimi, qabırğalarımı, hər yerimi sındırdılar. Deyirdilər ki, biz elə edəcəyik ki, sən bir də gitara çala bilməyəcəksən.
Əsirləri qarşılıqlı dəyişirdilər. Onlardan biri də Dürdanə Ağayeva idi. Onu buraxmaq istəyəndə getməmişdi. Qardaşı Elşada görə qaldı. Demişdi ki, ya qardaşımı da buraxın, ya da məni öldürün. Mənə o qədər işgəncələr verilsə də, heç vaxt özüm üçün ağlamamışam. Bir dəfə də olsa, erməniyə deməmişəm ki, eləmə. Dürdanənin oradakı çarəsizliyi isə gözümün qarşısından getmir. 20 yaşında bir qızın erməni əsirliyində olması... (dayana bilməyib ağlayır)
Orada 200 nəfərdən çox əsir vardı. Buraxılan buraxıldı, öldürülən öldürüldü. Mən orada tək qaldım.
Ermənilər səngərdən çıxıb ora gəlirdilər. Hamısı üstümə tökülüşüb məni döyürdülər. Qışın soyuq çağı, yer beton pəncərədə yalnız dəmir barmaqlıq vardı, şüşə yox idi. Betonun üstündə yarıçılpaq elə titrəyirdim ki, məni saxlaya bilmirdilər. Döyürdülər, bədənim isinirdi, yuxuya keçirdim bir vaxt ayılırdım ki, huşum gedib. Əlim elə yanırdı ki, oradakı soyuğa baxmayaraq əlimi qoymağa soyuq yer axtarırdım. Əlimi atıb “atapleniya”nın turbasından tutdum. Əllərim donub turbaya yapışmışdı. Ermənilər gəlib məni dartanda əlimin içinin əti qopub yapışmışdı.
- Sizi digər əsirlər kimi dəyişmirdilərsə, nə üçün o müddət ərzində öldürməmişdilər?
- Məni də əsirlərdən biri ilə dəyişmək istəmişdilər, amma alınmamışdı. Martın 6-sı bizimkilər Ağdamdan Əsgərana hücum eləmişdi. Onda ermənilər içəri girib məni ölümünə döydülər. Elə bilmişdilər ki, ölümüşəm, çıxıb getmişdilər. Mən həmin müddətdə 6 gün orada qaldım.
Yaxınlıqdakı erməni postuna Sabirabaddan İlqar adında bir oğlan düşmüş, onlarla təkcə döyüşmüşdü. Axırda minomyotla vurub əsir götürmüşdülər. Onu da gətirib yanıma uzatdılar, amma sifətini görmədim.
6 gün sonra məni sürüyə-sürüyə aparıb dərədən atdılar, gecəni orada qaldım, Səhər binoklla baxıb görüblər ki, tərpənirəm, məni yenidən götürüb Əsgərana gətirdilər.
Ora bir neçə gün sonra xocalılı Məhhəmməd kişi ilə Ələmdar kişini gətirdilər. Hər ikisini çox pis döymüşdülər.
Ələmdar kişi rəhmətlik yoldaşım Səadətin əmisi idi. Məni görüb tanımadılar. Məhəmməd dayı yerdə uzanıb su istəyirdi. Ermənilərə dedim ki, ağsaqqal adamdır, onlara su verin. Dedilər, istəyirsənsə, səni öz razılığınla döyək, onlara da su verək. Razılaşdım. Onlar nə qədər dedilər ki, eləmə, birtəhər dözəcəyik, dedim, artıq razılaşmışıq.
- Bütün bu işgəncələrə necə dözürdünüz?
- Yəqin bilirsiniz, Türkiyədə dağıntılar altından çıxarılan uşaqlar deyir ki, bizə bir kişi yemək gətirdi, su verdi. Bunlar hamısı olan şeylərdir. Çünki mən onu gözümlə görmüşəm.
Bir dəfəsində məni yenə möhkəm döydülər deyə, bədənim isindi, yuxuya getdim. Çox ayıq yatan insan olmuşam. Ayaq tappıltısı eşitdim. Kim idisə içəri girdi. Gözümü aça bilmədim.
Hiss elədim ki, dizimi və biləklərimi sıxıb getdilər. Həmin vaxt dəmir qapı şaqqıldamalı idi. Heç birini görmədim. Bədənim isinməyə başladı. Sanki mənə taqət gəldi. Yenə ayaq tappıltısı eşitdim, dərhal gözümü açdım. Həzrəti Yusif flimində Yaqub peyğəmbəri canlandıran aktyor kimi ağ geyimdə saqqalı bir kişi düz qarşımda dayanıb. Sanki mənim ayaqlarmın üstündədir, amma ağırlığını hiss eləmirdim. Saqqalını tumarladı, mənə baxdı və danışmağa başladı. Dedi ki, səni iki günə ananın yanına göndərəcəyəm. Bir az da döz. Gedəcəksən, narahat olma. Gözlərini yum yat. Gözlərimi yumdum. Addım səslərini eşitdim, o getdi. Gözümü yuxu tutdu. Yuxuda gördüm ki, hündür bir yerdəyəm, həmin kişi də məscidin həyətində dəstəmaz alır. Çevrildi mənə baxdı, dedi ki, sənə dedim yat.
Səhər durdum ki, əl və ayaqlarımda hərəkət var, üşümürəm. Ermənilər gətirdilər pambıqdan döşək verdilər. Üstümə adyal atdılar. Düzdür, onlar soyuqda heç bir kömək eləmirdi.
Sən demə, məni dəyişmək istəyirlərmiş, alınmayıb deyə, öldürməyə qərar vermişdilər.
- Bəs necə xilas oldunuz?
- Ermənilərdən biri silahı alnıma dirədi, biri də ürəyimi nişan aldı. Onlardan ayın tarixini soruşdum. Dedilər, martın 21-idir. Dedim ki, martın 22-si doğum günümdür. Dedilər ki, nədir, doğum gününə qədər yaşamaq istəyirsən? Başımla “hə” cavabını verdim.
Razılaşdılar, amma dedilər ki, doğum günündə səni işgəncə ilə öldürəcəyik. Dırnaqlarına biz soxacağıq, dilini, qulağını, burnunu kəsəcəyik, ətini kəsib özünə yedirəcəyik. Dedim ki, edin. Yenidən məni əvvəlki yerə aparıb saldılar.
Adama deyəndə ki, dırnağına biz soxacağıq, ətini özünə yedirdəcəyik, həyəcanlanır. Səhər qapını açdılar. Erməni gəldi üzümə baxdı, sonra getdi güzgü gətirdi. Dedi, saçına bax. Bir gecədə qorxudan saçımda ağ tüklər əmələ gəlibmiş. Həmin gecə şəkər də tutmuşam.
Axşamtərəfi 4 erməni gəlmişdi. Onlar məni tanıdı. Birgə hərbi hazırlıq dərslərinə getmişdik. Mənə lobya supu və soyutma ət gətirdilər. Ac qalmaqdan mədəm yapışmışdı, yediyim mədəmə getmədi, qayıtdı.
Səhər gələndə bir fotomu göstərib soruşdular ki, sənsən? Təsdiqlədim. Gördüm ki, bunlar sıravi əsgər yox, zabitdir. Onlardan biri Vitali Balasanyan idi. Çıxıb getdilər.
Xocalı 1990, müğənni Süleymanın toyunda V.Hüseynov gitarada ifa edir
22-si günü məni döydülər. Başıma vedrə keçirib vedrəyə vurdular. Çıxan o səs hələ də qulağımdan getmir. Axşamtərəfi həkimlə gəldilər. Həkim üz gözümü təmizlədi, əynimə hərbi paltar, corab, ayaqqabı geyindirdilər. Düşündüm ki, öldürməyə aparırlar.
Məni “UAZ”a apardılar. Orada bir nəfər azərbaycan dilində “Valeh sənsən” soruşdu. Çevrildim ki, Zahid Qarayevdir. Allahverdi Bağırovun köməkçisi idi. Məni aparmağa gəlmişdi. Yenə də inana bilmirdim. Məni Ağdamla Əsgəranın arasında bir yerə qucaqlarında apardılar. Allahverdi Bağırov məni görcək “sən Valehsən” soruşdu. Ermənilərin üstünə cumub “şərəfsizlər, alçaqlar, niyə bizim insanlarını bu günə qoyursunuz”dedi. Məni 3 erməni qadını ilə dəyişmişdilər.
Onlar A.Bağırovun əlini öpürdülər ki, bizi döyməyiblər, yemək veriblər.
Məni Ağdama gətirdilər. Atamgil qarşıladı. Ondan sonra da evsiz-eşiksiz çox çətin günlər keçirdik. Dörd bacım mənə görə xəstə düşdü.
- Çox dəhşətli günlər yaşamısınız. Danışdıqca hadisələri sanki yenidən yaşayırsınız. Bunları unutmağa, geridə qoymağa çalışmısınızmı?
- 2010-cu ilə qədər heç bir jurnalisti, heç bir çəkilişi yaxınıma buraxmamışam. Çünki insan danışdıqca o hissləri yaşayır. Bir yerə gedirəm fikrim orada qalır. Gecə yatanda o günləri fikirləşib yatıram. Səhər duranda onunla dururam. Bəzən mənə deyirlər ki, yoldaşını çox sevirmişsən. Söhbət istəkdən getmir. O mənim bir ailə üzvüm idi. Mənim əmimin ailəsi hamısı qırıldı. Əmim özü, yoldaşı, iki oğlu, bir qızı, 3 nəvəsi, hamısı şəhid oldu. O hissləri unutmaq mümkün deyil.
- Necə oldu ki, danışmağa qərar verdiniz?
- Sonradan avropalılar gəldi, məni axtarıb tapdılar. Onlar dram çəkmək istəyirdilər, razılaşmadım. Dedim ki, mən aktyor deyiləm, sənədli film çəkin. Mənim köməkliyimlə ssenarini dəyişdilər. Çəkiliş yerlərini də mən seçdim.
Uşaqlıqdan mədəniyyət sahəsində olan adamam. Bu işlərdən az-çox başım çıxır. Özümün Xocalıda 12 m uzunluğunda texniki avadanlıq dolu bir otağım vardı. Evimdə nəfəs aləti istisna olmaqla bütün musiqi alətləri vardı. Onlar da mənim bacardığımı görüb məsləhətlərimi dinlədilər.
“Sonsuz dəhliz” adlı çox gözəl bir sənədli film alındı. Filmin italyan, alman, rus və türk dilində versiyaları oldu. Hətta sənədli film Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın dəstəyi ilə ABŞ aktyoru, rejissoru Stiven Siqalın prodakşınında montaj olundu. Hətta S.Siqalın rejissoru ilə prodüseri Azərbaycana gəlib mənimlə görüşdülər. Dedilər ki, biz səni görmək istəyirdik ki, görək, bu adam aktyordur, yoxsa həmin adamın özüdür. O film Xocalı faciəsini tanıdan ən böyük filmlərdən oldu.
- Ermənilər sizə demişdilər ki, bir də gitara çala bilməyəcəksiniz. Ondan sonra ifa etmək sizə çətin gəlmədi?
- Mingəçevirdə bir həkim vardı. O mənim əllərimi sağaltdı. Hər iki əlimdə də əyrilik qalsa da, bir az açılır.
Sonra çox çətinliklə bir gitara tapdım. Toya gedirdim, əllərim şişirdi. Toy yiyəsi bilmir axı. Hətta elə olub ki, tamada mikrofonda deyib belə-belə. Ondan sonra camaat məni başa düşüb, hətta çox böyük hörmət qoyublar.
Əsirlikdən xilas olandan sonra çox adam düşünürdü ki, başıma hava gələcək. Çünki yaşadıqlarım asan deyildi.
Musiqi olmasaydı, bəlkə də mənim ürəyim partlayardı, ölərdim. Bəzən elə olur ki, sənə ən yaxın insanla da dərdləşə bilmirsən. Bəlkə də heç kəs anlamır. Çox pis hiss edəndə gitaranı əlinə götürüb ürəyini boşalda bilirsən. Onunla dərdləşirsən.
- Yəqin ki, Vətən müharibəsi zamanı torpaqlarımız azad edildikcə ən çox sevinənlərdən biri də siz olmusunuz.
- Mən uzun illər toylarda ancaq kimsə məni çağıranda, qəlb qırmamaq üçün qol qaldırıb oturmuşam. Heç biri ürəkdən deyildi.
44 günlük Vətən müharibəsində ordumuz qələbə qazandıqca qəsəbədə hamı küçəyə çıxırdı, musiqi çalıb oynayırdılar. Mən də sevindiyimdən onların içərisində ağlaya-ağlaya yallı oynamışam.
- Situasiyalar fərqli olsa da, görürəm ki, Türkiyədə olanlar sizi çox sarsıdıb..
- Bu gün Türkiyədə baş verənlərə baxanda ürəyim ağrıyır. Nə qədər körpə ailəsiz qaldı. Bəlkə də məcburiyyətdən bir-birindən ayrı düşəcəklər. Bu hadisələrin mənə çox pis təsir etməyinin səbəbi də başımıza gələnlərdir.
Dediyim kimi, Xocalıda ailəmizdən şəhid düşənlər çox olmuşdu. Onlardan biri də əmim qızı Zərifə idi. Onunla birgə bir qızı şəhid olsa da, iki qızı- Həmayılla Gülnar sağ qamışdı.
Faciədən sonra uşaqları bir müddət ana nənəsi saxlasa da, dolanışıq çətin olduğundan balaca qızı (Gülnar) qohumlarından birinə övladlığa verir.
Həmayıla isə bacısının öldüyünü deyirlər. Onlar da bina evlərində qalırdılar. Bir müddət sonra Həmayıl həyətdə uşaqlarla oynayanda qapısı açıq olan evə girirlər. Həmayıl həmin evdə uşaq arabasında bacısını görür. Gəlir evdə ağlayır, deyir ki, bacım sağdır. Sonda məcbur qalıb ona həqiqəti deyirlər. Deyirlər ki, qoy bilməsin. Həmayıl bacısı ilə rəfiqəlik etməyə başlayır. Həmayıl anasından qalan bircə üzüyü Gülnar böyüyüb nişanlananda ona hədiyyə verir. Kiçik qız üzük qədimi olduğu üçün aparıb satır. Həmin üzüyə görə qızların arası dəyir. Gülnar üzüyü gətirib Həmayıla qaytarsa da, onunla danışmır. Gülnarın iş yoldaşı ona bütün həqiqətləri danışır.
Sonradan onu böyüdən ailəsindən də hər şeyi öyrənir. İndi şükür ki, görüşürlər. Çox adama elə-belə gəlir, amma bu, ürəkdə bir yaradır. Türkiyədə də yəqin ki, bu cür hadisələr olacaq. Mənim 3 qızım var, amma fikrimdə tutmuşam ki, gedib bir uşaq götürəm. Onlar indi necə əlacsızdırsa, biz də Xocalıda elə olmuşuq.
Fotoda Xocalıdan olan Həmayıl və Gülnar bacıları
- Xocalı hadisələrindən neçə il sonra ailə həyatı qurdunuz?
- 3-4 il sonra çalğısız, təmtəraqsız kiçik bir məclis təşkil elədik. Heç o günü düz-əməlli xatırlamıram da.
54 yaşın içindəyəm. Bəzən mənə deyirlər ki, nə gündəsən? Ürəyimdə problem var. Şəkər xəstəsiyəm. Gözüm də əməliyyat olunmalıdır. Tromblaşma qoymur ki, yatam. O vaxtı 10 gündən bir saçımın ağ tüklərini çıxartdırırdım ki, cavanam. Evdə bilmirdilər.
Bilirsiniz, əvvəllər müsahibə vermirdim. Amma indi deyirəm ki, danışmaq lazımdır. Ermənilərin vəhşiliklərini hamı bilməlidir, yaddan çıxarmamalıyıq.
Mən qızlarım lap balaca olanda da qarşıma qoyub demişəm ki, həyatda hər şey olur, möhkəm olmaq lazımdır.
- Vaxt ayırdığınız üçün çox sağ olun.
- Siz də sağ olun.
Söhbətləşdi: Billurə Yunus
Bu il Ramazan ayının martın 23-nə təsadüf edəcəyi gözlənilir. Azərbaycan üfiqində ayın martın 22-də görünəcəyi proqnozlaşdırılır.
Bu barədə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) saytındakı təqvimdə qeyd edilib.
Təqvimə əsasən, Əhya (Qədr) gecələri Ramazanın 18, 20, 22 və 26-na, yəni 9, 11, 13 və 17 aprel tarixlərinə təsadüf edəcək.
Eyni zamanda təqvimdə Ramazan bayramı aprel ayının 21-22-nə düşəcək.
Türkiyədə baş verən zəlzələlərdən sonra həlak olan şəxslərin şəhid hesab olunub-olunmaması müzakirə mövzusudur.
Qonşu ölkədəki təbii fəlakət nəticəsində ölənlər arasında 4 azərbaycanlı tələbə ilə yanaşı, bir neçə nəfər azərbaycanlı da olub.
“Elm üçün evindən çıxıb hansısa bir ölkəyə gedən və yolda, hətta həmin o məkanda təbii əcəllə də dünyasını dəyişən insan şəhid sayılır. Hədislərdə qeyd olunur ki, elm arxasıyca gedib yolda və yaxud elm öyrəndiyi yerdə dünyasını dəyişən insanlar şəhid sayılır. Ona görə də bu mövzunu tələbələrə aid etmək olar. Onlar şəhidlik zirvəsinə ucalmış sayılır. Bu, islam dinin elmə verdiyi önəmin göstəricisidir”.
İlahiyyatçı zəlzələ nəticəsində həlak digər azərbaycanlılarla bağlı mövzuya da toxunub:
“Ayrı-ayrı hədislərdə qeyd olunur ki, məsələn, ruzi arxasıyca gedən də həmin yolda, o, iş uğrunda vəfat edərsə, şəhid sayılır. Məsələn, ruzi qazanan Allah yolunda döyüşmüş kimidir. Belə hədislər var. Bu kimi insanlara şəhidlik mövzusunu aid etmək olar”, - deyə o söyləyib.
Xatırladaq ki, fevralın 6-da yerli vaxtla saat 04:17-də Türkiyənin Kahramanmaraş vilayətinin Pazarcık rayonunda 7,7 bal, saat 13:24-də isə Elbistan rayonunda 7,6 bal gücündə iki zəlzələ baş verib. Dərinliyi 7 km olan zəlzələ 10 vilayətdə ciddi dağıntılara səbəb olub. Zəlzələ nəticəsində Malatya İnönü Universitetinin tələbələri - Samir Quliyev, Şahin Vəliyev, Hümam İsmayıllı və Gündüz Nəzərzadə həlak olublar. Onların cəsədləri uzun axtarışlardan sonra fevralın 14-də dağıntılar altından çıxarılıb.
Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Azər Qocayev 22 Fevral-Avtomobil yolları işçilərinin peşə bayramı münasibəti ilə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin kollektivini qəbul edib.
Yol-xeber.az" xəbər verir ki,Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Azər Qocayev 22 Fevral-Avtomobil yolları işçilərinin peşə bayramı münasibəti ilə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin kollektivini qəbul edib. Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Azər Qocayev və Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin direktoru Aqil Vəliyev ilə birlikdə Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin inzibati binasında yerləşən xalqımızın Ümumilli lideri Heydər Əliyevin büstünü ziyarət edərək, hörmət və ehtiramlarını bildiriblər.
Tədbirdə çıxış edən Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Azər Qocayev kollektivi peşə bayramı münasibəti ilə təbrik edərək qeyd edib ki, Müzəffər Ali Baş Komandanın dəmir iradəsinin, ordumuzun rəşadəti və xalqımızın milli birliyi sayəsində 44 günlük Vətən Müharibəsində şanlı Zəfər qazanıldı.Digər işğal altında olan rayonlarımız kimi, Kəlbəcər rayonuda düşmən tapdağından azad edildi. Kəlbəcər rayonunun işğaldan azad edilməsi ilə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin kollektivini üzərinə böyük məsuliyyət və şərəfli iş düşdü.Beləki çətin hava şəratinin, dağlıq relyefin hökm sürdüyü Kəlbəcər rayonunda “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin kollektivi əsl əzimkarlıq və peşakarlıq göstərək mürəkkəb dağ yollarının açılmasında, metrlərlə yollarda yığılıb qalan qar ötrüyünün təmizlənməsində, ön cəbhədə yerləşən bölmələrdə xidmət aparan qardaşlarımızın təminat yollarının açılmasında, onların mütamadi olaraq təmizlənməsində, həyatı əhəmiyyət kəsb edən Murov dağının keçilməz yollarının daima açıq saxlanılmasında fədakarlıq nümayiş etdirmişdirlər.
Bu gündə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin kollektivi qış ayları olmasına baxmayaraq Respublika əhəmiyyətli 128 km, yerli əhəmiyyətli 373 km olmaqla ümumilikdə 501 km yola uğurla xidmət edirlər.Rayon rəhbəri kollektivi təbrikl edərək, iş və şəxsi həyatlarında uğurlar arzulamış, daima yollarının açıq olmasını vurğulamışdır.
Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin direktoru Aqil Vəliyev kollektivə göstərdiyi diqqətə görə Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Azər Qocayevə minnətdarlığını bildirmiş və qeyd etmişdir ki, bundan sonrada kollektiv öz işlərinin öhdəsindən layiqincə gələrək, dövlətimizə və xalqımıza xidmət edəcəkdir.
Tədbirin sonunda bir qrup Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin əməkdaşlarına Kəlbəcər rayon İcra Hakimiyyətinin Fəxri fərmanları təqdim edilmişdir.
Q eyd edək ki, İşğaldan azad edilmiş Kəlbəcər rayonunda yerləşən Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin “55 N-li Yol İstismarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin direktoru Aqil Vəliyev Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi tərəfindən Fəxri Fərmanlarla təltif olunub.
Fərmanlar Aqil Vəliyevə Azərbaycan Ordusu ilə uğurlu əməkdaşlıq quraraq şəxsi heyətin döyüş ruhunun yüksəldilməsində göstərdiyi mənəvi dəstəyə və Ordunun yüksək səviyyədə təbliğ olunmasında fəal iştirak etdiyinə görə 8 Noyabr – “Zəfər Günü”nün ikinci ildönümü münasibətilə, həmçinin mətbuat sahəsinin inkişaf etdirilməsində, Azərbaycan Ordusunun yüksək səviyyədə təbliğ olunmasında, şəxsi heyətin hərbi vətənpərvərlik ruhunun yüksəldilməsində əldə etdiyi nailiyyətlərə görə və Azərbaycan Milli Mətbuatının yaranmasının 147-ci ildönümü münasibətilə təqdim olunub.
"Yaxın günlər üçün də Azərbaycanda dəhşətli, qorxulu katastrofik zəlzələ gözlənilmir".
Bunu baku.ws-ə açıqlamasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin (RSXM) baş direktoru Qurban Yetirmişli deyib.
"Hər gün Azərbaycan ərazisində çoxlu sayda təkanlar olub. Elə bu gecə də çoxlu yeraltı təkan qeydə alınıb. Biz sadəcə böyük olanı mətbuata vermişik. Qorxulu bir şey yoxdur. Özü də o ərazidə, aşağı çökəkdə baş verən təkanlar daha dərində olur nəyinki şimal, şimal qərbdə, Böyük Qafqazın cənubi şərqində baş verən zəlzələlər" - deyə, seysmoloq bildirib.
Qeyd edək ki, Zəlzələlərin tədqiqatı bürosunun məlumatına əsasən, yerli vaxtla saat 06:25-də Saatlı stansiyasından 20 kilometr şimal-qərbdə, İmişli rayonunda zəlzələ qeydə alınıb. Maqnitudası 3,6-ya bərabər olan zəlzələ episentrdə hiss olunmayıb.
Fevralın 24-də bütün müavinət, təqaüd, kompensasiya və ünvanlı dövlət sosial yardımlarının ödənilməsi nəzərdə tutulub.
Bu barədə Dövlət Sosial Müdafiə Fondundan məlumat verilib.