 |
|
Məlumdur ki, hər hansı bir müqavilə bağladığımız zaman, yaxud ev üçün kreditə əşya götürəndə burada şəxsiyyət vəsiqəmizi təqdim etməli oluruq. Ancaq o da sirr deyil ki, şəxsiyyət vəsiqəsindəki məlumatlar çox ciddi xarakterə malikdir. Əgər bu sənəd dələduzların əlinə keçərsə, bizim üçün nəticə yaxşı olmaz.
Bəs belə risklərdən özümüzü necə sığortalayaq?
İnformasiya Texnologiyaları üzrə mühəndis-tədqiqatçı, Azərbaycan Kibertəhlükəsizlik Təşkilatları Assosiasiyasının (AKTA) eksperti Bəhruz Əliyev mövzu haqda bir sıra nüansları “Yeni Sabah”la bölüşüb:
“Bu məsələ informasiya təhlükəsizliyinə aiddir. Ümumiyyətlə, biz məlumatların paylaşılması baxımından çox seçici və diqqətli olmalıyıq. Hər kəs üçün açıq məlumat olaraq, ad və soyad bəzi hallarda isə ata adının bilinməsi yetərlidir. İnsanların öz şəxsi məlumatlarını paylaşmaq seçimi özünə aid olsa da, artıq dövrümüzün gətirdiyi yeniliklər və dəyişikliklər bir qədər həssaslıq tələb edir. Ona görə də başqasına aid məlumatları o cümlədən, şəxsiyyət vəsiqəsi və ya digər sənədləri ikinci bir şəxsə vermək və ya başqasının onu alaraq uzun müddət saxlaması, icazəsiz sürət çıxarması dügün hesab edilmir. Hətta informasiyanın qorunmasına diqqət etməyən müəssisəyə vəsiqənin sürətini də etibar etmək olmaz. Keçmiş zamanlarda kütləvi olaraq küçələrdə telefon nömrəsi satan dələduzların həmin nömrələri necə sənədləşdirdikləri şübhəlidir. Qeydiyyat zamanı əlavə təhlükəsizlik tədbiri olaraq, şəxsiyyətin hansısa formada təsdiqi tələb olunmayan onlayn sistemlərdə şəxsin iştirakı olmadan müəyyən qeydiyyat vəya əməliyyatlar ola bilər”.
Ekspert vətəndaşlara öz adlarında olan nömrələrin yoxlanılması barədə çağırış edib:
Tövsiyyə edərdim ki, https://portal.rinn.az/az portalından, vətəndaşların adına olan mobil nömrələr barədə məlumat pəncərəsindən hər kəs öz adında olan mobil nömrələri yoxlasın. Ona aid olmayan nömrələr varsa, əlaqədar operatora müraciət edərək bağlasın. Eyni zamanda dələduzlar sizin adınıza doğum gününüzə və FİN nömrənizə uyğun yalançı kompaniyalar yaradaraq, sizi narahat edə və aldatmağa çalışa bilərlər. Ona görə də bütün onlayn qurumlar, banklar və maliyyə müəssisələri, kimlik təsdiq prosedurları tətbiq edir və etməlidir. Beləliklə bu məsələ şəxsi məlumatların icazəsiz istifadəsini məhdudlaşdırmağa kömək edəcək.
İnternet saytlarında və digər platformalarda məxfilik siyasətlərini oxumaq lazımdır. Sizə aid məlumatları necə saxladıqlarını, necə istifadə etdiklərini və hansı təhlükəsizlik tədbirləri aldıqlarını dəqiqləşdirməyə ehtiyac vardır. Unutmamaq lazımdır ki, informasiya silahdan daha güclü alətdir”.
Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə birlikdə yay mövsümünə hazırlıqla əlaqədar olaraq, Bakı və Sumqayıt şəhərləri, Lənkəran, Xaçmaz, Astara rayonları ərazisində yerləşən çimərliklərində monitorinqlər keçirib.
Buzovna, Zuğulba, Mərdəkan, Şüvəlan, Novxanı, Görədil, Nardaran, Bilgəh və Pirşağı çimərliklərində dəniz suyunun fiziki-kimyəvi, bakterioloji göstəriciləri norma səviyyəsində olduğu aşkarlanıb.
Bununla yanaşı, Şıx, Sahil, Hövsan, Türkan, habelə Sumqayıt şəhərinin çimərliklərinin sanitariya-mühafizə zonalarında, Yalama, Nabran, İstisu, Seyidli kəndi, cənub bölgəsinin Lənkəran və Astara çimərliklərinin qumsallıqlarında rekreasiya əhəmiyyətli monitorinqlər keçirilib.
Aparılan monitorinqlər zamanı həmin ərazilərdən götürülən dəniz suyu nümunələrinin laborator təhlillərinə əsasən, dəniz suyunun tullantı çirkab suları ilə intensiv çirklənmə hallarının hələ də davam etdiyi və çimərliklərdə dəniz suyunda bakterioloji çirklənmə göstəricilərinin mövcud normativlərin tələblərinə cavab vermədiyi müəyyən edilib.
Şıx, Sahil, Hövsan, Türkan, Sumqayıt, şimal bölgəsinin (Yalama, Nabran, İstisu, Seyidli kəndi), cənub bölgəsinin Lənkəran və Astara çimərliklərindən istifadənin müvəqqəti olaraq tövsiyə olunmadığı barədə qərar qəbul edilib.
Qeyd edək ki, dəniz suyunun laboratoriya müayinələri zamanı sanitariya-kimyəvi (suyun rəngi, qoxusu, üzən qarışıqlar, asılı maddələr, biokimyəvi oksigen tələbatı, neft məhsulları, fenol) və bakterioloji (bağırsaq çöpləri) göstəricilər araşdırılır.
Hazırda çimərliklərdə dəniz suyunun laborator tədqiqat üsullarından istifadə etməklə nəzarət tədbirləri davam etdirilir.
Bakı, Sumqayıt şəhərləri və Abşeron rayonu üzrə iyun ayının pensiyaları ödənilib.
Bu barədə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondu məlumat yayıb.
Bildirilib ki, yaxın günlərdə respublikamızın digər bölgələri üzrə bu ayın pensiyaları, həmçinin güzəştli şərtlərlə pensiya hüququna malik şəxslərin pensiyaları da ödəniləcək.
8 noyabr prospektinin yenidənqurulması ilə bağlı layihədə bəzi dəyişikliklərin edildiyi iddia edilir.
“Prospektin layihəsindən geniş səki və velozolaqların çıxarıldığı düşünülür.
Buna səbəb isə sosial şəbəkələrdə paylaşılan fotolarda prospektin “Amay” ticarət mərkəzi hissəsində yeni bordür daşlarının artıq düzülməsi və onun hüdudlarının köhnə dar səki ilə eyni yerdə olmasıdır.
Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin (AAYDA) mətbuat katibi Anar Nəcəfli “Ölkə.Az”a açıqlamasında bildirdi ki, layihədə hər hansı dəyişiklik yoxdur:
“8 noyabr prospektinin layihəsində nəzərdə tutulanlar icra olunur. Layihədə nəzərdə tutulan hər hansı yeniliyin həyata keçirilməməsi mümkün deyil”.
“Prospekt boyunca velosiped zolaqlarının salınması, piyada səkilərinin bərpası, bufer zonanın təşkili nəzərdə tutulub və bununla bağlı işlər aparılır”, - deyə qurum nümyəndəsi əlavə edib.
"Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC (ADY) sərnişin tələbatını təmin etmək məqsədilə həftəsonu günlərinə Bakı-Ağstafa-Bakı marşrutu üzrə əlavə qatar reysləri təyin edib.
Yol-xeber.az bu barədə ADY-yə istinadən xəbər verir.
Məlumata görə, əlavə təyin edilən qatarlar iyunun 8-də saat 09:15-də Bakıdan- Ağstafaya, iyunun 9-da saat 15:00-da isə Ağstafadan-Bakıya yola düşəcək.
Biletləri dəmiryol vağzallarının kassalarından, ADY-nin saytından (www.ady.az) və ya "ADY Mobile" tətbiqi vasitəsilə əldə etmək mümkündür.
"Azərbaycan Dəmir Yollarının tranzit yükdaşımalarında son üç ilin göstəriciləri üzrə müsbət artım dinamikası müşahidə olunur".
Bunu AZƏRTAC-a müsahibəsində "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC (ADY) sədrinin müşaviri Emil Məmmədov deyib.
O qeyd edib ki, cari ilin beş ayında 7,6 milyon tondan çox yük daşınıb ki, bunun 3,2 milyon tondan çoxu tranzit yüklərin payına düşür.
"Tranzit yükdaşımada ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9 faiz artım qeydə alınıb. Cari ilin yanvar-may ayları ərzində Çindən cəmi 74 blok qatar göndərilib. İndiyə qədər qəbul edilən 64 blok qatarın 40-da idxal, 24-də isə tranzit yüklər daşınıb. Hazırda 10 blok qatar Çindən Azərbaycan istiqamətində yoldadır", - deyə E.Məmmədov bildirib.
Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi avtonəqliyyat vasitələri ilə səyahət turları təşkil edən verilən məlumata görə, hazırda səyahət məqsədilə regionlara təşkil olunan turların sayı mövsümlə əlaqədar olaraq əhəmiyyətli dərəcədə artmaqdadır:
"Belə səfərlər zamanı adətən qeyri-müntəzəm sərnişindaşıma fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin xidmətlərindən istifadə edilir. Lakin əksər hallarda, təəssüf ki, qeyri-müntəzəm daşımalar zamanı avtonəqliyyat vasitələrinin texniki vəziyyətinə, sürücülərin reysqabağı tibbi müayinəsinə, onların iş və istirahət rejiminə nəzarət olunmur, nəqliyyat vasitəsinin texniki xarakteristikasının keçdiyi ərazinin relyefinə uyğun olub-olmamasına, gedəcəyi ərazidəki meteoroloji şəraitə, sürücünün idarəetmə təcrübəsinə diqqət yetirilmir ki, bu da yollarda, xüsusilə də dağlıq ərazilərdə yol-nəqliyyat hadisələrinin baş vermə ehtimalını dəfələrlə artırır.
Baş verə biləcək ağır qəzaların qarşısının alınması və təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədilə, fərdi qaydada ekskursiyalar təşkil edən şəxslərdən belə səfərləri yalnız bu sahədə ixtisaslaşmış turizm şirkətləri vasitəsilə həyata keşirmələri xahiş olunur.
Eyni zamanda, avtobus və mikroavtobus sahiblərinin, eləcə də onları idarə edən şəxslərin nəzərinə çatdırılır ki, respublikanın avtomobil yollarında ayrı-ayrı şəxslərin təşəbbüsü ilə respublikanın regionlarına qanunsuz daşımaların təşkil edilməsi hallarının aşkar ediləcəyi təqdirdə həmin nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti qadağan edilməklə sürücüləri barədə inzibati tənbeh tədbirləri görüləcək.
Ümidvarıq ki, səyahətdən öncə sağlamlığını düşünən hər bir şəxs verilən tövsiyələrə biganə qalmayacaq, daha təhlükəsiz gəzintiyə üstünlük verəcək".
İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətindən bildirilib ki, "Fiziki şəxs olan istehlakçılar tərəfindən Azərbaycan Respublikasının ərazisində bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərdən nağdsız qaydada alınmış yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinə görə ödənilmiş əlavə dəyər vergisinin qaytarılması Şərtləri və Qaydası" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 25 may tarixli fərmanı ilə təsdiq edilib.
Qaydaya əsasən, ödənişi tam həyata keçirmiş alıcı ödəniş tam başa çatdıqdan sonra 90 gün müddətində satıcının uçotda olduğu vergi orqanına, qaydada nəzərdə tutulmuş sənədlərlə yanaşı, yaşayış və ya qeyri-yaşayış sahələrinin dəyərinin nağdsız qaydada satıcının bank hesabına ödənildiyini təsdiq edən sənədləri təqdim etməlidir. Lakin hələ də əhali arasında bu məsələ ilə bağlı suallar ünvanlayanlar var.
Məsələn, suallardan biri belədir: "Bakıda yaşayış komplekslərindən birindən mənzil almışam. Alqı-satqı zamanı şirkət tərəfindən bildirildi ki, ƏDV-nin bir hissəsi geri qaytarılacaq, lakin bir il keçməsinə baxmayaraq, heç bir vəsait qaytarılmayıb. Bilmək istərdim, bununla bağlı qanunvericiliyin tələbləri necədir? İpoteka ilə alınan daşınmaz əmlaka görə ƏDV geri qaytarılırmı? Nağd, yoxsa kartla ödəniş etmək daha çox faydalıdır?"
Müraciətləri nəzərə alaraq ümumilikdə alınmış mənzilə görə ödənilən məbləğdən ƏDV-nin bir hissəsinin geri qaytarılması ilə bağlı suallara cavab hazırladıq.
Mövzu ilə əlaqədar iqtisadçı Xalid Kərimli Oxu.Az-a açıqlamasında bildirib ki, daşınmaz əmlakın - həm evlərin, həm də obyektlərin alınması zamanı ödənilmiş ƏDV-nin 30 faizi vətəndaşa geri qaytarılır:
"Bu proses 2022-ci il noyabrın 25-dən başlanılıb. Qanun isə 2020-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minib və köhnə borc alanlara da şamil edilib. Qanun o vaxtdan qəbul edildiyinə görə həmin dövrdə şamil olundu. Bu nə deməkdir? Məsələn, əgər 118 min manatlıq ev alırsınızsa, burada 100 min manat ƏDV-siz məbləğ, 18 min manat isə ƏDV məbləğidir (yəni 118 000/1,18=100 000 x 18% = 18 000). 18 min manatın 30 faizi isə 5 400 manat edir. Yəni 118 min manata aldığınız evin 4,6 faizi sizə geri qaytarılır. Amma bunun edilməsinin şərtləri və qaydaları var.
Birincisi, bu, nə nağd ödənişlə, nə də kartla ödəniş edilən alqı-satqıya şamil edilir. Bu yalnız o halda baş verir ki, sizin bank hesabınızdan MTK-nın (tikinti şirkətinin) bank hesabına köçürmə yolu ilə nağdsız hesablaşma olsun. Mütləq şəkildə nağdsız hesablaşma olmalıdır. Düzdür, "Nağdsız hesablaşmalar haqqında" Qanunda deyilir ki, siz ödənişi qarşı tərəfin bank hesabına yatırsanız, bu da nağd hesablaşma sayılır. Amma birmənalı şəkildə burada nağd söhbəti yoxdur, nağdsız hesablaşma mütləqdir. Belə ki, bu zaman əsas məbləği əsas hesaba, ƏDV məbləğini isə ƏDV hesabına ödəmək lazımdır. Qanun bu cürdür ki, əsas məbləğ MTK-nın (tikinti şirkətinin) əsas cari hesabına, ƏDV məbləği isə ƏDV hesabına köçürülür. Bu proses ayrıca ödəniş tapşırıqları ilə həll olunur.
Bunu şirkətin sizə təqdim etdiyi elektron qaimə əsasında həyata keçirirsiniz. Bunun üçün onlayn şəkildə (E-taxes.gov.az) hesab açırsınız. Bu hesaba elektron qaimə göndərilir. Siz qaimə əsasında bağlanmış müqavilə əsasında əsas məbləği əsas hesaba, ƏDV məbləğini isə ƏDV hesabına köçürürsünüz.
Bu prosesdə ikinci bir məqam da var. ƏDV-nin geri qaytarılması təkrar əmlak bazarında icra olunmur, yalnız ilkin tikinti bazarında həyata keçirilir. Yəni tutaq ki, alqı-satqı obyekti tikinti şirkəti tərəfindən inşa edilən daşınmaz əmlak olmalıdır və bu əmlakın ilk satışı olmalıdır. Bir şirkət bu daşınmaz əmlakı alıb başqa bir şirkətə keçirirsə, burada qanun pozulur, ƏDV-nin geri qaytarılması təmin edilmir. Bu zaman təkrar əqd sayılır və vətəndaş bu prosesdən heç bir xeyir götürə bilmir.
Bir məsələ də var ki, məbləğ tam ödənilməlidir. Əgər ödəniş MTK-ya hissə-hissə edilirsə, borc bağlanandan sonra ƏDV geri qaytarılacaq.
Amma vətəndaş borc götürərək MTK-nın borcunu tam bağlayırsa, bir ay ərzində ƏDV-ni geri ala bilər. Bəzən vətəndaşlar nağdsız ödəniş dedikdə bu prosesi market alış-verişi zamanı qaytarılan ƏDV ilə qarışdırırlar. Bu, o proses deyil. Bu proses birmənalı olaraq icra edilir, daşınmaz əmlakın ƏDV-sinin 30 faizi geri qaytarılır. Misal çəkdiyimiz kimi, 118 min manatlıq daşınmaz əmlakdan vətəndaşa qaytarılan məbləğ 5 400 manatdır, heç də az məbləğ deyil".
Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən Naxçıvan Muxtar Respublikası daxili işlər orqanlarının maddi texniki bazasının gücləndirilməsi məqsədilə əvəzsiz olaraq 10 ədəd "Hyundai County" markalı avtobuslar qurumun istifadəsinə verilib.
Bu barədə DİN-dən bildirilib.
Məlumata görə, ictimai təhlükəsizliyin daha da etibarlı qorunması üçün şəxsi heyətin xidməti istifadəsinə verilib.
Yol-xeber.az" xəbər verir ki, M1 Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolunun 46.9-cu km-də yerləşən yol-nəqliyyat hadisəsi zamanı qəzalı vəziyyətə düşən yerüstü piyada keçidində 6 iyun saat 10:00-dan 7 iyun saat 11:00-dək təmir işləri aparılacaq.
Bununla əlaqədar olaraq sürücülərdən aparılan işlərə anlayışla yanaşmaları, sözügedən hissədə hərəkətdə olarkən diqqətli olmaları, ərazidə yerləşdiriləcək müvəqqəri yol nişanlarının tələblərinə və yol hərəkəti qaydalarına əməl etmələri xahiş olunur.
YOLUNUZ AÇIQ OLSUN...