![]() |
|
Saat 9:00-a olan məlumata əsasən Bakıda və Abşeron yarımadasında və əksər bölgələrdə yağıntılı və küləkli hava şəraiti müşahidə olunur.
Bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti məlumat yayıb.
Qeyd olunub ki, hazırda Bakıda və Abşeron yarımadasının bəzi yerlərində sulu qar, qar, Quba, Qusar, Altıağac, Şahdağ, Xaltan, Şərur, Qobustan, Daşkəsən, Lerik, Qax, Gədəbəy, Xocalı, Laçın, Füzuli, Cəbrayıl, Kəlbəcər, Şuşada qar yağır.
Bəzi ərazilərdə yağıntılar intensiv xarakterlidir.
Bakıda və Abşeron yarımadasında, eləcə də əksər bölgələrdə şimal-qərb küləyi güclənib.
Narıncı xəbərdarlığa uyğun olaraq Bakıda və Abşeron yarımadasında 30 m/s, Zaqatalada 34 m/s, Mingəçevirdə 32 m/s, Goranboyda 31 m/s, Tərtər, Naftalan, Ağdamda 30 m/s, Bərdə, Balakən, Şəki, İsmayıllı, Tərtərdə 28 m/s, Gəncə, Göyçayda 25 m/s, Yevlaxda 24 m/s, Culfada 22 m/s, sarı xəbərdarlığa uyğun olaraq isə Neftçala, Şahdağ, Zərdab, Şəmkir, Qəbələdə 20 m/s, Bərdə, Tovuz, Oğuzda 18 m/s, Qax, Sabirabadda 17 m/s, Gədəbəydə 16 m/s -yə çatıb.
Neft Daşları stansiyasının məlumatına əsasən dənizdə dalğanın hündürlüyü 5.6 metrdir.
Ölkə ərazisində müşahidə olunan yağıntılı və küləkli hava şəraitinin dekabrın 14-ü günün ikinci yarısınadək davam edəcəyi gözlənilir.
Bakıda küçə və prospektlərdə 2025-ci ilin gəlişini bildirən posterlər quraşdırılmağa başlayıb. Paralel olaraq petarda partlayışlarının səsi artıb, axşam düşəndə göydə uçuşan fişənglər də diqqət çəkməyə başlayıb.
Hər Yeni il bayramı ərəfəsində pirotexniki vasitələri ölkəyə gətirib satan şəxslər Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) tərəfindən aşkar edilib cəzalandırılır. Eyni zamanda belə vasitələri qaçaqmalçılıq yolu ilə ölkəyə gətirməyə çalışanlar Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK) əməkdaşları tərəfindən ifşa edilirlər.
Son belə əməliyyat dekabrın 7-də baş tutub. DGK Əməliyyat-İstintaq Baş İdarəsinin və Tovuz Gömrük İdarəsinin əməkdaşlarının həyata keçirdikləri birgə tədbirlər nəticəsində külli miqdarda pirotexniki vasitələrin qanunsuz yolla ölkə ərazisinə gətirilməsinin qarşısı alınıb.
DGK-nın məlumatına görə, Gürcüstan istiqamətindən “Qırmız körpü” gömrük postu ilə ölkə ərazisinə daxil olan, mal müşayiət sənədlərində qeyd olunan kartof yükündən gizlətmə vasitəsi kimi istifadə edilən yük avtomobilinin qoşqusundan 185 min 729 qutu pirotexniki vasitə və 2 min 485 ədəd fişəng aşkar edilib.
Bütün xəbərdarlıqlara və görülən tədbirlərə baxmayaraq, ölkənin, demək olar, bütün ərazilərində, xüsusilə bayram ərəfəsində pirotexniki vasitələrin istifadəsi adi hala çevrilir.
Musavat.com xəbər verir ki, Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK) pirotexniki vasitələrin ölkə ərazisinə qanuni idxalının mümkün olduğunu açıqlayıb.
Komitənin Əməliyyat-İstintaq Baş İdarəsinin böyük müstəntiqi Taleh Məhərrəmov Oxu.az-a deyib ki, bunun üçün xarici iqtisadi fəaliyyət iştirakçısı Fövqəladə Hallar Nazirliyindən (FHN) xüsusi icazə sənədi almalı, ardınca isə Nazirlər Kabinetinə müraciət edərək, müvafiq sərəncam əldə etməlidir:
“Daha sonra gömrük qanunvericiliyinə əsasən, idxal fəaliyyətini həyata keçirməklə, pirotexniki vasitələrin ölkə ərazisinə idxalı təşkil edilə bilər. Amma bunun satışı pərakəndə şəkildə aparılmır. Qanunvericiliyə görə, dövlət və bəzi özəl müəssisələr həmin sahibkarla müqavilə bağlayır və məhsulu əldə edirlər. Aldıqdan sonra da pirotexniki məmulatların xüsusi yerlərdə istifadəsinə icazə verilir”.
Müstəntiq onu da qeyd edib ki, son 2 il ərzində ümumilikdə bir milyondan çox pirotexniki vasitə gömrük orqanları tərəfindən aşkar edilərək götürülüb və qanunamüvafiq tədbirlər görülüb.
Xatırladaq ki, dəyəri 50 min manata qədər olan pirotexniki vasitə aşkar edildikdə qanunu pozan şəxs barəsində inzibati qaydada cərimə tətbiq edilir. Dəyəri 50 min manatdan yuxarı olduqda isə cinayət işi başlanır.
Bununla belə, pirotexniki vasitələrin ölkəyə gətirilməsini durdurmaq mümkün olmur.
Dükan və bazarlarda pirotexniki vasitələrə tələbat iş adamlarını qadağalardan yan keçib qazanc əldə etməyə sövq edir. Kartof kisələrinin altında ölkəyə pirotexniki vasitələrin daşınması buna sübutdur.
Bəs necə edək ki, pirotexniki vasitələr ölkəyə qanuni şəkildə gətirilsin, bazarın tələblərini qarşılasın?
Tələbi qarşılayanlar da qazandıqlarından cərimə ödəmək məcburiyyətində qalmasınlar.
“Bakı” Hüquq Şirkətinin rəhbəri Natiq Ələsgərov Musavat.com-a deyib ki, Azərbaycanda qanunlar bazar iqtisadiyyatının qanuni inkişafına yol açmalıdır:
“2001-ci ildə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti pirotexniki vasitələrin qadağan edilməsi ilə bağlı sərəncam vermişdi. Üstündən 23 il ötüb, amma problem həll edilməmiş qalır. Ölkəyə qaçaq yolla pirotexniki vasitələr gətirilir. Ölkə daxilində pirotexniki vasitələri istehsal edən sex, fabrik yoxdur. Deməli, belə vasitələr ölkəyə xaricdən gətirilir. Qadağan etmək işin ən asan tərəfidir. Fişəng və petardalardan əsasən gənclər və yetkinlik yaşına çatmayan uşaqlar istifadə edirlər. Həm də bayramqabağı istifadə olunur və qutarır bitir. 23 illik mübarizə nəticə verməyibsə, deməli, məsələyə yanaşma dəyişməlidir”.
N. Ələsgərovun sözlərinə görə, iş adamlarına imkan verilməlidir ki, leqal yolla ölkəyə pirotexniki vasitələri gətirib satsınlar:
“Qadağan edilmiş hər bir vasitəyə maraq daha yüksək olur. Məsələn, icazə vermək olar ki, bayram atəşfəşanlığı üçün partlayış səsi daha az olan, əsəblərə toxunmayan petardalar, çox da hündürlüyə qalxmayan, yenə də partlayış səsi qulaqbatırmayan fişənglər satılsın. Qadağa etməklə nəzarət altına alına bilməyən belə vasitələrin leqal satışı və qiymət siyasəti ilə məsələni kökündən həll etmək olar”.
Azərbaycanda dekabrın 14-də hava şəraitinin yağıntılı olacağı, sulu qar, qara keçəcəyi gözlənilir.
Bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti məlumat yayıb.
Bildirilib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında arabir yağıntılı olacağı, yarımadanın bəzi yerlərində, sulu qara keçəcəyi gözlənilir. Gündüz yağıntıda fasilə olacaq. Arabir güclənən şimal-qərb küləyi axşama doğru mülayimləşəcək.
Havanın temperaturu gecə və gündüz 2-5° isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 759 mm civə sütunundan 775 mm civə sütununa yüksələcək. Nisbi rütubət gecə 75-85 %, gündüz 65-70% olacaq.
Azərbaycanın rayonlarında bəzi yerlərdə arabir yağıntılı olacağı, qar yağacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə intensiv olacağı ehtimalı var. Gündüz qərb rayonlardan başlayaraq yağıntılar tədricən kəsiləcək. Bəzi yerlərdə arabir duman olacaq. Qərb küləyi ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək.
Havanın temperaturu gecə 2° şaxtadan 3°-dək isti, gündüz 5-8° isti, dağlarda gecə 7-12° şaxta, gündüz 2-7° şaxta olacaq.
BAKU.WS-in əldə etdiyi məlumata görə, Mərkəzi Parkın davamı olaraq planlaşdırılan bu layihə S.Tağızadə, A.Şaiq və N.Aşurbəyova küçələrini əhatə edəcək.
Layihənin icrası ilə bağlı tender müsabiqəsi elan edilib. Bakı Şəhər Əsaslı Tikinti və Təmir MMC tərəfindən təqdim olunan müsabiqədə ümumi büdcə 38 milyon manat olaraq göstərilib. Tender sənədində qeyd olunur ki, ərazidə kərpicdən tikilmiş yaşayış binaları söküləcək, inşaat tullantıları xüsusi texnika vasitəsilə ərazidən daşınacaq və torpaq işləri həyata keçiriləcək.
Bundan əlavə, layihə çərçivəsində qayalıq qruntların yumşaldılması, torpağın hazırlanması və parkın salınması üçün zəruri şəraitin yaradılması nəzərdə tutulub. Bu işlər yeni parkın təməli üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Qeyd edək ki, tender sənədində göstərilən işlərin 2024-cü ilin sonunadək yekunlaşdırılması planlaşdırılır. Layihə başa çatdıqdan sonra paytaxt sakinləri və qonaqlar üçün daha bir istirahət məkanı yaradılacaq.
Yeni parkın şəhərin ekoloji mühitinə və sakinlərin sosial həyatına müsbət təsir edəcəyi gözlənilir. Layihənin icra prosesi ilə bağlı əlavə məlumatlar yaxın günlərdə açıqlanacaq.
Bakı şəhəri Yasamal rayonu ərazisində yeni parkın salınması məqsədilə ətraf mühitin abadlaşdırılması və köhnə tikililərin sökülməsi işlərinə start veriləcək.
Ölkə.az xəbər verir ki, BAKU.WS-in əldə etdiyi məlumata görə, Mərkəzi Parkın davamı olaraq planlaşdırılan bu layihə S.Tağızadə, A.Şaiq və N.Aşurbəyova küçələrini əhatə edəcək.
Layihənin icrası ilə bağlı tender müsabiqəsi elan edilib. Bakı Şəhər Əsaslı Tikinti və Təmir MMC tərəfindən təqdim olunan müsabiqədə ümumi büdcə 38 milyon manat olaraq göstərilib. Tender sənədində qeyd olunur ki, ərazidə kərpicdən tikilmiş yaşayış binaları söküləcək, inşaat tullantıları xüsusi texnika vasitəsilə ərazidən daşınacaq və torpaq işləri həyata keçiriləcək.
Bundan əlavə, layihə çərçivəsində qayalıq qruntların yumşaldılması, torpağın hazırlanması və parkın salınması üçün zəruri şəraitin yaradılması nəzərdə tutulub. Bu işlər yeni parkın təməli üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Qeyd edək ki, tender sənədində göstərilən işlərin 2024-cü ilin sonunadək yekunlaşdırılması planlaşdırılır. Layihə başa çatdıqdan sonra paytaxt sakinləri və qonaqlar üçün daha bir istirahət məkanı yaradılacaq.
Yeni parkın şəhərin ekoloji mühitinə və sakinlərin sosial həyatına müsbət təsir edəcəyi gözlənilir. Layihənin icra prosesi ilə bağlı əlavə məlumatlar yaxın günlərdə açıqlanacaq.
Azərbaycanda həqiqi hərbi xidmət keçmədə son yaş həddi aşağı endirilir.
“Qafqazinfo”nun əldə etdiyi məlumata əsasən, bu, “Hərbi xidmətkeçmə haqqında Əsasnamə”yə təklif olunan dəyişiklikdə öz əksini tapıb.
Dəyişikliyə əsasən, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin müddətli həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları və müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçuları, gizirlər və miçmanların xidmət etdikləri son yaş həddi 35-dən 30-a endirilir.
Şuşa şəhərinə mövsümün ilk qarı yağıb.
Gecə saatlarında yağan qar şəhərin gözəlliyinə xüsusi çalar qatıb.
Havanın hərarəti əvvəlki günlərlə müqayisədə xeyli aşağı düşüb.
Son 50-60 ilin ən soyuq dövrlərindən biri proqnozlaşdırılır.
Yenisabah.az xəbər verir ki, bu barədə Dünya Meteorologiya Təşkilatı (WMO) xəbərdarlıq edib.
Beynəlxalq qurum 2024-cü ilin dekabrından 2025-ci ilin fevralına qədər hava hadisələrinin proqnozlarına dair yeni hesabat dərc edib. Hesabatda planeti sərinləşdirən La Nina effektli hava şəraitinin yaxın 3 ay ərzində baş verəcəyi bildirilir.
La Nina effektinin zəif və qısa müddətli olacağı da ehtimallar arasındadır.
Qeyd edək ki, temperaturun artmasına səbəb olan El Nino və La Nina hava hadisələri ilə bağlı mövsümi proqnozlar və onların qlobal iqlim modellərinə təsirləri erkən xəbərdarlıq və ilkin tədbirlər üçün mühüm vasitədir.
Natiq İsmayılov - Hər bir xalqın tarixində Vətəni üçün gördüyü böyük işlərlə, atdığı əvəzsiz addımlarla həmvətənləri tərəfindən qəhrəmanlıq rəmzinə çevrilmiş, xilaskar kimi qəbul edilən və illər keçsə də qəlblərdə daim yaşayan şəxsiyyətlər olmuşdur. Belə insanlar dövlətin ən çətin və qaranlıq dövrlərində işıq saçmış, xalqını böhranlardan çıxararaq gələcəyini təmin etmiş və adlarını əbədi olaraq dövlətçilik tarixinə həkk etmişlər.
Ulu Öndərimiz, Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyev də Azərbaycan xalqının əvəzolunmaz şəxsiyyəti, tarixi qəhrəmanıdır. Xalqımız bu böyük liderin əziz xatirəsini hər zaman ehtiramla yad edir və onun Vətənimiz üçün göstərdiyi misilsiz xidmətləri heç vaxt unutmur. Millətin və dövlətin ali mənafeyini öz fəaliyyətində əsas prinsip və norma kimi qəbul etmək, xalqın səsinə - çağırışına cavab vermək, hətta həyatını təhlükəyə atmaq bahasına belə olsa, millətin haqq səsini dilə gətirmək, tarixi məqamlarda məsuliyyəti öz üzərinə götürmək Heydər Əliyevin şəxsiyyətini digər rəhbərlərdən kəskin fərqləndirən xüsusiyyətlərdir. Məhz bu səbədən biz əminliklə deyirik ki, Heydər Əliyev irsi bizim milli sərvətimizdir. Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin öyrənilməsi, işıqlandırılması həm elə müasir Azərbaycanın müstəqillik və inkişaf tarixinin öyrənilməsi, həm də əsl liderlik xüsusiyyətlərinin, vətən-millət sevgisinin gələcək nəsillərə öyrədilməsi üçün ən gözəl nümunədir.
Ümummilli Liderin Azərbaycan dövləti və xalqı qarşısındakı tarixi xidmətləri Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etməzdən xeyli əvvəl başlamışdır. Xalqımız 1969-1982-ci illərdə Heydər Əliyevin ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrdə azərbaycançılıq ruhunu və milli dövlətçilik ideyasını qoruyan və gücləndirən Heydər Əliyev siyasətini ilə yaxşı bilir. Bu dövrdə onun həyata keçirdiyi siyasət xalqda ona qarşı dərin sevgi və böyük inam hissi yaratmışdır. Daha sonra xalqın bu sevgisi və çağırışları Heydər Əliyevin vətənə geri qayıtmasına səbəb olmuşdur. Onun Naxçıvan Muxtar Respublikasında və Azərbaycanın Ali Sovetindəki fəaliyyəti isə xalqı bir daha əmin etmişdir ki, Heydər Əliyevin liderlik keyfiyyətləri, müdrikliyi, məsuliyyətli və cəsarətli qərarlar qəbul etmək bacarığı, eləcə də millətə olan sevgisi tükənməz və misilsizdir.
1990-cı illərin əvvəllərində SSRİ-nin dağılması və Azərbaycanın müstəqillik uğrunda apardığı mübarizə ölkənin siyasi mənzərəsində ciddi dəyişikliklər yaratdı. Bu dövrdə milli kimliyin qorunması və ölkənin inkişafı baxımından Ulu Öndər Heydər Əliyev siyasi fəaliyyətə yenidən qayıtdı. Heydər Əliyev Naxçıvana gedərək Azərbaycanın siyasi və iqtisadi vəziyyətinin sabitləşməsi istiqamətində fəal işlərə başladı. Ümumilli Liderin böyük siyasətə qayıdışı yalnız Naxçıvan üçün deyil, bütün Azərbaycan üçün taleyüklü hadisə oldu.
Heydər Əliyevin Naxçıvana gəlişi ilə bölgənin siyasi həyatı yeni bir mərhələyə qədəm qoydu. 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Ali Məclisinin ilk sessiyasında deputatların istək və təkidi ilə Ulu Öndər Heydər Əliyevin sədrlik etdiyi parlament fəaliyyətə başladı. Onun rəhbərliyi altında Naxçıvan Ali Məclisinin fəaliyyəti Azərbaycanın suverenliyinin qorunmasına yönəlmiş, bölgənin iqtisadi, sosial və mədəni sahələrdə inkişafını təmin etməyə hədəflənmişdi. Bu dövrdə Heydər Əliyevin siyasi uzaqgörənliyi sayəsində Naxçıvan özünü müdafiə edə bilən bir bölgə kimi formalaşmağa başladı
17 noyabr 1990-cı ildə Naxçıvan Ali Məclisinin birinci sessiyasında ilk dəfə üçrəngli Azərbaycan bayrağı qaldırıldı və milli bayraqla bağlı iki maddəlik qərar qəbul edildi. Eyni zamanda Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının adından “Sovet” və “Sosialist” sözləri çıxarıldı. SSRİ-nin hələ mövcud olduğu bir vaxtda belə bir qərarın qəbul edilməsi və həyata keçirilməsi böyük siyasi iradə və cəsarət tələb edirdi ki, Ulu Öndər bunu qətiyyətlə nümayiş etdirdi. Həmçinin, Naxçıvanda Kommunist Partiyasının fəaliyyəti dayandırıldı, Sovet ordusunun və hərbi birləşmələrinin bölgədən çıxarılmasına nail olundu. Bu addımlar nəticəsində Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Naxçıvanda milli dövlətçilik ənənələrinin bərpası prosesi başlandı.
1991-ci il sentyabrın 3-ü Azərbaycanın tarixində əlamətdar günlərdən biri kimi yadda qaldı. Həmin gün Heydər Əliyev deputatların və minlərlə insanın israrlı təkidi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinin sədri seçildi. Bu hadisə yalnız Naxçıvanın deyil, bütövlükdə Azərbaycanın rifaha və qurtuluşa doğru irəliləməsinin başlanğıcı oldu. O, bu hadisə ilə bağlı belə demişdir: “Bu zamanın, bu dəqiqələrin, bu saatın hökmünü nəzərə almamaq olmaz… Xalqın bu əhval-ruhiyyəsini və tələblərini nəzərə alaraq bütün məsələləri götür-qoy etdim. Mən öz taleyimi xalqa etibar etmişəm və xalqın iradəsini, xüsusən də bu çətin dövrdə, həyata keçirməyə çalışmalıyam.”
Müharibənin davam etdiyi, enerji resurslarının çatışmazlığı yaşandığı çətin dövrdə Heydər Əliyev Naxçıvan Ali Məclisinin sədri kimi bölgənin iqtisadi inkişafını və sabitliyini təmin etmək üçün genişmiqyaslı islahatlar həyata keçirdi.
1991 –1993-cü illər arasında qəbul edilən iqtisadi qərarlar və görülən tədbirlər nəticəsində Naxçıvanda sosial-iqtisadi sabitlik təmin olundu. Bu islahatlar Naxçıvanın dayanıqlı inkişafının əsasını təşkil edərək, onun Azərbaycan daxilində və beynəlxalq arenada güclənməsinə səbəb oldu.
Ulu Öndər Heydər Əliyev milli ideologiyanın ön plana çəkilməsinə xüsusi önəm verirdi. Bu məqsədlə, o, bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirdi və tarixi əhəmiyyətə malik qərarlar qəbul etdi. İlk olaraq, 1990-cı il 20 Yanvar faciəsinin siyasi və hüquqi baxımdan Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş cinayət kimi tanınması qərara alındı. Eyni zamanda, Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 1991-ci il dekabrın 16 – da Naxçıvan Ali Məclisinin qərarı əsasında “31 Dekabr – Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi və Birlik Günü” elan edildi. Bu qərar, dünya azərbaycanlılarının birliyinin möhkəmlənməsinə və milli həmrəyliyin gücləndirilməsinə böyük töhfə verərək, dünya azərbaycanlılarını birləşdirən tarixi hadisə kimi qiymətləndirildi.
Həmçinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin təklifi əsasında Azərbaycan SSR Ali Soveti 1991-ci il fevralın 5-də “Dövlət Bayrağı haqqında” qanunu qəbul etdi. Bu qərar, Azərbaycanın dövlətçilik tarixində mühüm bir hadisə olaraq yadda qaldı və Heydər Əliyevin liderlik xüsusiyyətlərini bir daha sübut etdi.
1991-1993-cü illər arasında Azərbaycan ağır siyasi və iqtisadi böhran dövrünü yaşayırdı. Ölkədəki hərc-mərclik dövlət idarəçiliyinə ciddi təsir göstərir, xalq isə hər gün yeni problemlərlə üzləşirdi. Bir tərəfdən Ermənistanla müharibə şəraitində olan Azərbaycan, digər tərəfdən də daxili siyasi sabitlikdən məhrum vəziyyətdə idi. Dövlət idarəçiliyinin qeyri-peşəkar və səriştəsiz şəxslərin əlində olması nəticəsində ölkədə xaos yaranmış, iqtisadiyyat çökmüşdü. Belə bir mürəkkəb vəziyyətdə xalq çıxış yolu olaraq yenidən öz xilaskarına üz tutdu. 1993-cü ilin yayında xalqın tələbi və dəstəyi ilə Heydər Əliyev Naxçıvandan Bakıya dəvət edildi.
1993-cü il 3 oktyabrda keçirilən prezident seçkiləri isə Azərbaycan tarixində dönüş nöqtəsi kimi yadda qaldı. Belə ki, xalq, üzərinə düşən böyük məsuliyyəti dərk edərək Heydər Əliyevi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçdi. Ulu Öndərin böyük səs çoxluğu ilə prezident seçilməsi, bugünkü güclü, müstəqil və suveren Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulmasına səbəb oldu.
Ümumilli Lider Heydər Əliyevin ömrünü Azərbaycan Respublikasının gələcək inkişafına həsr edəcəyi, onun and içmə mərasimindəki nitqində artıq aydın olmuşdur. Heydər Əliyev nitqində demişdir: “Bu gün mənim üçün tarixi, əlamətdar bir gündür. Mənə göstərilən bu böyük etimada görə Azərbaycan vətəndaşlarına, Azərbaycan xalqına hörmətimi, məhəbbətimi bildirir və əmin etmək istəyirəm ki, həyatımın sonuna qədər xalqıma sədaqətlə xidmət edəcək və bütün fəaliyyətimi Azərbaycan Respublikasının gələcək inkişafına sərf edəcəyəm”
Bu gün bizi Qarabağ Zəfərinə aparan ordu quruculuğundan tutmuş, Azərbaycanı sürətlə inkişaf edən ölkələr sırasına qaldıran iqtisadi gücümüzə və ölkəmizi Avropanın etibarlı enerji tərəfdaşlarından birinə çevirən neft-qaz siyasətinə qədər dövlətimizin bütün sahələrində Heydər Əliyevin xidmətləri öz əksini tapır. Onun əməyinin, zəkasının və uzaqgörənliyinin izləri hər yerdə görünür. Ən önəmlisi odur ki, Heydər Əliyevin Prezident seçilməsindən sonra biz ilk dəfə müstəqillik tariximizdə güclü mərkəzi hakimiyyətin, xalq-iqtidar birliyinin və peşəkar rəhbərliyin nə olduğunun şahidi olduq. Ulu Öndərin hakimiyyətə gəlişi ilə ölkədə sabitlik təmin edildi, vətəndaş həmrəyliyi bərpa olundu, Qarabağ müharibəsində atəşkəsə nail olundu və düşmənin təcavüzü dayandırıldı. Hələ Sovet dövründə Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi məktəbin açılmasını təmin edən Heydər Əliyev, müstəqil Azərbaycanın güclü ordusunun əsasını qoyan şəxsiyyət kimi tarixdə iz qoymuşdu.
Müstəqil və müasir Azərbaycanın tarixində baş verən bütün mühüm hadisələr məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Dövlət bayrağımızın təsdiqi, demokratik idarəetmə sisteminin qurulması, ilk parlament seçkilərinin keçirilməsi, müstəqil dövlətimizin ilk Konstitusiyasının qəbulu, çoxpartiyalı siyasi sistemin formalaşması, iqtisadi yüksəlişimizin təməlini təşkil edən “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması, Azərbaycanın dünya birliyinə sürətli inteqrasiyası və beynəlxalq diplomatik əlaqələrin genişlənməsi onun uzaqgörən siyasətinin nəticəsidir. BMT və Avropa Birliyi kimi beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq mühitinin formalaşdırılması və güclü, müasir Azərbaycanın yaradılması Heydər Əliyevin qətiyyəti və vətənə olan sonsuz sevgisinin məhsuludur.
Onun hakimiyyəti dövründə mətbuatda senzura aradan qaldırıldı, məhkəmə islahatları həyata keçirildi, Konstitusiya Məhkəməsi və Ombudsman təsisatı yaradıldı. İnsan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi dövlətin ali məqsədi elan olundu, hüquq-mühafizə orqanlarının fəaliyyəti təkmilləşdirildi. Həyata keçirilən siyasi və hüquqi islahatlar nəticəsində Azərbaycan həqiqi mənada demokratik-hüquqi dövlətə çevrildi.
Onun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən “Bakı-Tbilisi-Ceyhan” və “Bakı-Tbilisi-Ərzurum” neft-qaz kəmərləri layihələri Azərbaycanın iqtisadi müstəqilliyini təmin etdi və regionun sabitliyinə mühüm töhfə verdi. Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasəti nəticəsində Azərbaycan enerji, nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevrildi.
Heydər Əliyevin siyasətində gənclər xüsusi yer tuturdu. O, gələcəyin təhsilli, vətənpərvər və milli dəyərlərə sadiq gənclərin yetişdirilməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Onun təşəbbüsü ilə xarici ölkələrdə təhsil alan tələbələr proqramı, elmin və təhsilin inkişafına yönələn dövlət dəstəyi bu gün də öz müsbət nəticələrini verməkdədir.
Ümumilli Lider Azərbaycanın milli ideologiyasının formalaşdırılması, dövlət quruculuğu proseslərinin istiqamətləndirilməsi və ölkənin beynəlxalq aləmdə nüfuz qazanmasında mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan Parlamentinin də müasir strukturunun və fəaliyyət prinsiplərinin formalaşmasında Heydər Əliyevin rəhbərliyi əvəzsizdir.
Heydər Əliyev Azərbaycanın qanunvericilik orqanının müasir və effektiv fəaliyyət göstərməsi üçün institusional islahatlar həyata keçirdi. 1995-ci ildə qəbul edilən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası parlamentin hüquq və səlahiyyətlərini genişləndirdi. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə parlamentin rolu yalnız qanunvericiliklə məhdudlaşmadı, həmçinin dövlət siyasətinin həyata keçirilməsində fəal iştirak edən orqan kimi inkişaf etdirildi.
Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanan 1995-ci il Konstitusiyası Azərbaycan Respublikasında demokratik dövlət quruculuğu prosesinin əsasını qoydu. Konstitusiyada qanunverici hakimiyyətin fəaliyyəti, parlamentin tərkibi, seçki qaydaları və hüquqları ətraflı təsbit olunmuşdur.
Ulu Öndər parlament qarşısında Azərbaycanın neft-qaz resurslarının beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində istifadəsini təmin edən qanunvericilik aktlarının qəbul edilməsi, Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə qarşı dövlət siyasətinin əsaslarının müəyyən edilməsi, sahibkarlığın inkişafına, özəlləşdirməyə və bazar iqtisadiyyatına keçidi təmin edən qanunların qəbulu, milli ideologiyanın inkişafına xidmət edən qanunvericilik aktlarının qəbul edilməsi kimi məsələlər qaldıraraq həllərinə nail olmuşdur.
Ümumilli Lider Heydər Əliyev həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq arenada Azərbaycan parlamentinin nüfuzunu yüksəltmiş, onun demokratik təsisat kimi möhkəmlənməsinə zəmin yaratmışdır. Onun rəhbərliyi ilə aparılan islahatlar Azərbaycanın müstəqilliyini və suverenliyini qorumaqda mühüm rol oynamışdır. Bu gün Azərbaycan parlamenti Heydər Əliyevin qoyduğu əsaslara uyğun olaraq ölkənin qanunvericilik sistemini və dövlət idarəetmə mexanizmini inkişaf etdirməkdə davam edir.
Heydər Əliyev sadəcə siyasi lider deyil, həm də xalqının yaxın dostu, dəstəkçisi idi. O, insanlarla birbaşa ünsiyyətdə olmaqdan çəkinməz, onların problemlərini dinləyər və həll yolları axtarardı. Onun “Xalq dövlət üçün yox, dövlət xalq üçün olmalıdır” prinsipi Azərbaycan siyasətinin əsas sütunlarından birinə çevrilib.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyəti müasir Azərbaycanın tarixində qızıl hərflərlə yazılıb. Onun irsi bu gün də Azərbaycan xalqı üçün yol göstəricidir. Heydər Əliyevin müdrik siyasəti və xalqına olan sevgisi Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəm təməllərini yaratdı.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xatirəsi hər bir azərbaycanlının qəlbində əbədi yaşayır. Onun Vətən qarşısındakı misilsiz xidmətləri, dövlətçilik prinsipləri və uzaqgörən siyasəti bizə milli birliyimizi qorumağı və daha güclü gələcək qurmağı öyrətdi. 12 dekabr günü təkcə dahi liderimizi anmaq deyil, həm də onun ideyalarını yaşatmaq və gələcək nəsillərə ötürmək üçün bir çağırışdır.
Bu gün torpaqlarını düşmən işğalından azad edərək ərazi bütövlüyünü bərpa etmiş, müstəqilliyini, suverenliyini daha da möhkəmləndirmiş Azərbaycan Heydər Əliyev siyasətinin ən mahir davamçısı olan cənab Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında yüksəliş yolunda inamla irəliləyir. Müstəqil Azərbaycan var olduqca, onun qurucusu Ulu Öndər Heydər Əliyevin əziz xatirəsi də əbədi yaşayacaqdır.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi ötən əsrin 70-80-ci illəri yaddaşlarda təkcə iqtisadi yüksəliş, təsərrüfatın bütün sahələrinin inkişafı dövrü kimi deyil, həm də elmin, təhsilin, mədəniyyətin misilsiz tərəqqisi illəri kimi qalıb. Məhz həmin dövrdə gələcək müstəqilliyimizin təməl daşları hörülüb, iqtisadi, sosial və mədəni potensialı formalaşıb. 1969-1982-ci illərdə həyatımızın bütün sahələrində köklü islahatlar aparılmış, əsaslı dəyişikliklər baş vermişdir. Bu nəhəng işlər öz miqyasına görə Azərbaycanın quruculuq salnaməsində ən dolğun səhifələri təşkil edir. Heydər Əliyev 10 may 1923-cü ildə Naxçıvan şəhərində anadan olub. 1944-cü ildə 1969-cu ilə qədər çalışdığı dövlət təhlükəsizliyi orqanlarında işə qəbul edilib. O, 1949–1950-ci illərdə Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin Leninqrad şəhərində yerləşən Rəhbər Kadrların Hazırlığı Məktəbində təhsil alıb, 1950-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsində bölmə rəisi vəzifəsinə təyin olunub. 1958-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin əks-kəşfiyyat şöbəsinin rəisi, 1964-cü ildə isə DTK-nın sədr müavini vəzifəsinə təyin edilib. H. Əliyev 1967-ci ildə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri vəzifəsinə təyin olunub və həmin ildə ona general-mayor rütbəsi verilib.
1969-cu ildə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi seçilib. Heydər Əliyev 22 il Azərbaycan SSR Ali Sovetinin və SSRİ Ali Sovetinin deputatı olub, 1974–1979-cu illərdə isə SSRİ Ali Soveti İttifaq Sovetinin sədr müavini vəzifəsinə təyin edilib. Heydər Əliyev 1976-cı ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun üzvlüyünə namizəd, 1982-ci ilin dekabrında isə Siyasi Büronun üzvü seçilib və eyni zamanda SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsinə təyin olunub. Bu vəzifədə işləyərkən Heydər Əliyev SSRİ-nin iqtisadi, sosial və mədəni həyatının ən mühüm sahələrinə rəhbərlik edib və SSRİ məkanında bir neçə mühüm layihənin həyata keçirilməsi məhz onun adı ilə bağlıdır. Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun və şəxsən baş katib Mixail Qorbaçovun yeritdiyi siyasi xəttə etiraz olaraq, Heydər Əliyev 1987-ci ilin oktyabrında tutduğu vəzifələrdən istefa verib.
Heydər Əliyev 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə sovet qoşunlarının Bakıda törətdiyi qanlı faciə ilə əlaqədar, yanvarın 21-də Azərbaycanın Moskvadakı nümayəndəliyində bəyanatla çıxış edərək, Azərbaycan xalqına qarşı törədilmiş cinayətin təşkilatçıları və icraçılarının cəzalandırılması tələbini qoyub. O, Dağlıq Qarabağda yaranmış kəskin münaqişəli vəziyyətlə bağlı SSRİ rəhbərliyinin ikiüzlü siyasətinə etiraz əlaməti olaraq, 1991-ci ilin iyulunda Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının sıralarını tərk edib. 1990-cı ildə Bakıya qayıdan Heydər Əliyev sonra Naxçıvana yola düşüb, həmin ildə də Azərbaycan SSR xalq deputatı və Naxçıvan MSSR xalq deputatı seçilib. O, 1991-ci il sentyabrın 3-dən Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Sovetinin sədri, müvafiq qanunvericiliyə əsasən həm də Azərbaycan Respublikası Ali Soveti sədrinin müavini seçilib və 1993-cü ilədək bu vəzifədə çalışıb. 1992-ci il noyabrın 21-də Yeni Azərbaycan Partiyasının Naxçıvan şəhərində keçirilmiş təsis konfransında Heydər Əliyev partiyanın sədri seçilib. 1993-cü ilin may-iyun aylarında ölkədə vətəndaş müharibəsi və müstəqilliyin itirilməsi təhlükəsi yarandığı bir vaxtda Heydər Əliyev 1993-cü il iyunun 15-də Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçilib, iyunun 24-dən isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirməyə başlayıb.
1993–2003-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti vəzifəsini icra edib. 2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilən prezident seçkilərində namizədliyinin irəli sürülməsinə razılıq vermiş Heydər Əliyev səhhətində yaranmış problemlərlə əlaqədar namizədliyini İlham Əliyevin xeyrinə geri götürüblər.
Heydər Əliyev Azərbaycan tarixinin XX əsrdə əhəmiyyətli simalarından biri hesab edilir. 1991-ci ildə müstəqilliyini bərpa edən Azərbaycan Respublikasının dövlət kimi möhkəmlənməsində onun xidmətləri böyükdür. 1993-cü ildə o, prezident seçildikdən sonra Azərbaycanda siyasi sabitlik bərpa olunub və mühüm dövlət təsisatları yaradılıb. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə əhəmiyyətli siyasi, iqtisadi və sosial islahatlar həyata keçirilib. 1994-cü ildə Birinci Qarabağ müharibəsini dayandıran atəşkəs sazişi olan Bişkek protokolu imzalanıb. Azərbaycanın ilk konstitutsiyası qəbul edilib, parlament seçkiləri baş tutub. Onun təşəbbüsü və səyi nəticəsində Azərbaycanın gələcək iqtisadi yüksəlişini təmin edən "Əsrin müqaviləsi" adlanan neft sazişi imzalanıb.
1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda "Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda "Azəri", "Çıraq" yataqlarının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və hasil olunan neftin pay şəklində bölüşdürülməsi" haqqında dünyanın 11 ən iri neft şirkəti ilə Əsrin Müqaviləsi imzalandı.
Heydər Əliyevin prezidentliyi zamanında milli ordu quruculuğunda ciddi dəyişikliklər başladı. Təcavüzkar silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindəki azğınlıqlarının qarşısı alındı, qəddar düşmənə əks-zərbələr endirildi və 1994-cü ilin mayında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində ilk mərhələ kimi cəbhə xəttində atəşkəs elan edilməsinə nail olundu.
1995-ci ilin noyabrında referendum yolu ilə Azərbaycan Respublikasının ümumbəşəri demokratik dəyərləri özündə əks etdirən Konstitusiyasının qəbul edilməsi, 1995 və 2000-ci illərdə çoxpartiyalılıq əsasında demokratik parlament seçkilərinin keçirilməsi, Konstitusiya məhkəməsinin fəaliyyətə başlaması, Azərbaycanda ölüm cəzasının ləğv olunması, "Bələdiyyə seçkiləri haqqında qanun"un və bir sıra digər qanunların qəbulu və əməli surətdə həyata keçirilməsi məhz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.1998-ci il oktyabrın 11-də xalqın yüksək siyasi fəallığı şəraitində keçirilən seçkilərdə səslərin 76,1 faizini toplayaraq yenidən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilən
Heydər Əliyev 15 may 2001-ci il tarixli fərmanı ilə EA-ya Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası statusu vermiş, beləliklə bu nəhəng elm təşkilatının Azərbaycan xalqı qarşısındakı xidmətlərini və akademik elmin ölkənin inkişafının əsas təminatçılarından olduğu faktını bir daha yüksək səviyyədə təsdiqləmişdir. Böyük şəxsiyyətin təşəbbüsü, bilavasitə rəhbərliyi ilə 2001-ci il noyabrın 9–10-da Dünya Azərbaycanlılarının Bakıda keçirilən I qurultayı Azərbaycan diasporunun fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması və gücləndirilməsi sahəsində çox dəyərli tarixi qərarlar qəbul etmişdir. 2003-cü ilin prezident seçkilərində namizədliyinin irəli sürülməsinə razılıq vermiş Heydər Əliyev səhhətində yaranmış problemlərlə əlaqədar seçkilərdə iştirak etməkdən imtina etmiş və öz namizədliyini İlham Əliyevin xeyrinə geri götürmüşdü. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev 2003-cü il dekabrın 12-də müalicə olunduğu Klivlend Klinikasında (ABŞ) vəfat etmiş, dekabrın 15-də Bakıda I Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
Bu gün ulu öndərin ruhu şaddır, çünki onun arzuları və vəsiyyəti yerinə yetirilmişdir. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi Azərbaycan Ordusu torpaqlarımızı işğaldan azad etmiş və xalqımız 30 ildən cox həsrətində olduğu əzəli torpaqlarına qovuşmuşdur. Artıq regionda yeni reallıqlar yaratmış Azərbaycan indi də Heydər Əliyev ideyalarından ilham alaraq inkişaf edir və daha da güclənir.
Şübhəsiz ki, bütün ömrünü Vətəninə, xalqına sədaqətlə xidmət edən Ümummilli Liderin xatirəsi hər bir azərbaycanlının qəlbində yaşayacaq və onun ideyaları hər bir Azərbaycan vətəndaşının həyat amalına çevriləcək. Nə qədər ki, müstəqil Azərbaycan var, bu milət var, Ümummilli lider var. Məhz Heydər Əliyev müasir müstəqil Azərbaycanın dövlətçilik əsaslarını yaratmış, milli dövlətçiliyimizin ideya təməlini qoymuşdur.