 |
|
“Hazırda dünya iqtisadiyyatı “donub”, tələb və təklif eyni vaxtda daralır, işsizlik artır, pandemiya bəşəriyyəti təhdid edir, səhm və əmtəə bazarları, xüsusən də neft qiymətləri çöküb”.
Azərbaycan Respublikası İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzindən Bunu Mərkəzin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı deyib.
Onun sözlərinə görə, “McKenzie”nin hesablamalarına əsasən, bu il iqtisadi geriləmə dünyada 4,7%, Avrozonada 9,7%, Çində 2,7% və ABŞ-da 8,4% olacaq:
“Ən yaxşı halda dünya iqtisadiyyatı 2022-ci ilin üçüncü rübündə böhrandan əvvəlki həddinə çata biləcək. Bir sözlə, Nassem Talebin “Qara qu quşu” nəzəriyyəsinə uyğun olaraq koronavirus böhranını üç ay əvvələ qədər heç kim proqnozlaşdıra bilməmişdi, amma qısa müddətdə dünya XXI əsrin ən ağır böhranına qədəm qoydu. Azərbaycan öz iqtisadiyyatının 2017-ci ildən start götürən artım tempinin sürətlənməsi trendinin kuliminasiyaya doğru getdiyi bir vaxtda qlobal şoklarla üz-üzə qaldı. Azərbaycan hökuməti dünya iqtisadiyyatı yeni antirekordlara imza atdığı bir şəraitdə qlobal şokların və pandemiyanın nəticələri ilə mübarizə aparır”.
V. Qasımlı onu da bildirib ki, “Azərbaycanın antiböhran proqramı 2,5 mlrd. manat təşkil etməklə ÜDM-in 3,1%-ni təşkil edir. Müqayisə üçün deyək ki, Gürcüstan hökuməti 1 mlrd. lari dəyərində, yəni ÜDM-in 2%-i həcmində yardım paketi qəbul edib. Rusiya 300 mlrd. rubl civarında yardım paketi qəbul edib ki, bu da Rusiya ÜDM-nin 0,3%-ni təşkil edir. Türkiyə Cümhuriyyəti ÜDM-in 2%-ni təşkil edən 100 mlrd lirəlik yardım paketi açıqlayıb.
Qırğızıstanın ÜDM-in 1%-i həcmində, başqa sözlə desək 9,4 mln. ABŞ dolları, Özbəkistan isə 1 mlrd. dollar məbləğində və ya ÜDM-in 1,5%-i həcmində anti-böhran paketi qəbul edib. İspaniya ÜDM-in 0,7%-ni təşkil edən 8,9 mlrd. avroluq paket qəbul edib.
Göründüyü kimi, Azərbaycanın dəstək proqramı digər ölkələrlə müqayisədə kifayət qədər sanballı və miqyaslıdır”.
V. Qasımlı əlavə edib ki, qlobal şokların Azərbaycana təsirini azaltmaq üçün hökumətin dəstək proqramı zərərçəkən 4 sektoru və 20 fəaliyyət istiqamətini əhatə edəcək. İqtisadiyyat nazirinin rəhbərliyi ilə İşçi qrupu sahələrin zərər çəkməsini üç dərəcədə qiymətləndirib: ən çox, əhəmiyyətli və minimal ziyan çəkən sahələr:
“Belə yanaşma dəstək proqramının ədalətliliyi və ünvanlılığı, habelə resursların səmərəli istifadəsi baxımından əhəmiyyətlidir. Bu çərçivədə 9 proqram layihəsi işlənilir. İlk növbədə 44 min sahibkarı və 304 min muzdlu işçini əhatə edən proqramı qeyd etmək lazımdır.
Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanda 1,6 milyona yaxın muzdlu işçinin 915 min nəfəri onsuz da dövlət və neft sektorunda çalışdığından müntəzəm qaydada maaşını alır. Yerdə qalan 640 min muzdlu işçinin 304 min nəfərinin maaşına dövlət dəstək verəcək. Burada fəaliyyət sahəsinin çəkdiyi ziyanın dərəcəsinə uyğun olaraq sahibkarlıq subyektinin əmək haqqı fondu dövlət tərəfindən dəstəklənəcək. Əlbəttə, bu zaman əsas meyar 712 manat səviyyəsində olan orta əmək haqqı səviyyəsidir”.
Mərkəzin rəhbəri onu da qeyd edib ki, eyni zamanda 290 min mikro sahibkarlar dövlət dəstəyindən yararlanacaqlar. Bu zaman da onların 2019-cu ildə ödədikləri vergi həcmi əsas götürüləcək. Vergi güzəştləri və vergi tətilləri və ipoteka kreditlərinə dəstək verilməsi üzrə dövlət proqramları da işlənilib.
“Hazırda qlobal şokların təsiri altında kredit ödənişlərində yarana biləcək çətinliklərin aradan qaldırılması üçün dövlət tərəfindən dəstək verilməsi planlaşdırılır. Özü də təkcə ev təsərrüfatları deyil, bəzi sahibkarların da kredit ödənişlərində çətinliklər yaranması proqnozlaşdırılır. Hazırda 15,5 mlrd. manatlıq kredit portfelinin 7 mlrd. manatı ev təsərrüfatlarına, 6,1 mlrd. manatı isə özəl sektora verilib. Xüsusən də, pandemiyadan daha çox zərərçəkmiş sahələrə – ticarət və xidmət sektoruna 2,4 mlrd. manat və nəqliyyat və rabitə sektoruna 1,2 mlrd. manat kredit verilib. Dövlət mövcud kredit portfelinin dəstəklənməsi üzrə 1 mlrd. manat vəsait ayıracaq. Bu zaman da ziyan çəkən sahələr və kredit intizamı kimi meyarlar əsas götürüləcək. Sahibkarlığın İnkişafı Fondu kreditlərə 10% dəstək verəcək ki, bu da kredit faizinin əhəmiyyətli hissəsini əhatə edir. Çünki Azərbaycanda orta kredit faizi 14%, hüquqi şəxslər üzrə 8,8% və fiziki şəxslər üzrə 16,6% təşkil edir. Eyni zamanda yeni kreditlərə dəstək proqramı illik maksimum 15%-lik kreditləri əhatə edəcək. Belə ki, bu kredit faizinin yarısını Sahibkarlığın İnkişafı Fondu ödəyəcək”, - deyə V. Qasımlı bildirib.
O həmçinin qeyd edib ki, dövlətin dəstək proqramları çərçivəsində kommunal xidmətlərin limiti artırılacaq və sərnişindaşımada sistem əhəmiyyətli müəssisələr - AZAL, BNA, "Bakı Metropoliteni", "Azərbaycan Dəmir Yolları" və s. qurumlara da dəstək veriləcək: “Bundan başqa dövlət sosial proqramların əhatə dairəsini genişləndirəcək və aztəminatlı insanlarımıza dəstək veriləcək. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirinin rəhbərliyi ilə İşçi qrupu da bu yaxınlarda müvafiq təkliflərini təqdim edəcək. Beləliklə, hazırda Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın müstəqillik tarixinin ən böyük iqtisadi dəstək proqramı həyata keçirilir. Belə sistemli dəstək proqramı son 100 ilin ən miqyaslı pandemiyasının ölkəmizə təsirini minimuma endirəcək və ölkəmizi post-korona dövrünə daha yaxşı hazırlayacaq. Dövlət proqramları vasitəsilə həm tələb, həm də təklif dəstəklənəcək və makroiqtisadi sabitlik qorunacaq. Bu günlərdə xüsusi karantin qaydalarına daha ciddi əməl etməliyik. Çünki iqtisadi itkiləri bərpa edə biləcəyik, amma sağlamlığı və insan həyatını qaytarmaq olmayacaq. Azərbaycan dövləti üçün əsas vətəndaş və onun layiqli həyatıdır”.
"Bu dövrdə günəmuzd işləyən imkansız vətəndaşlarımız var. Onlar heç də narahat olmasınlar".
Bunu Nazirlər Kabinetinin mətbuat xidmətinin rəhbəri İbrahim Məmmədov deyib.
Qurum rəsmisi sosial müdafiə ilə bağlı paketin müzakirəsinin son mərhələsidir:
"Bu kateqoriyadan olan vətəndaşlar dövlətin himayəsindədirlər. Düşünməsinlər ki, dövlət onları unudub. Bu paket elan ediləcək"
Azərbaycanda hərbi xidmətə çağırış müddəti mayın 31-dək uzadılıb.
“Azərbaycan Respublikasının Vətəndaşlarının 2020-ci il aprelin 1-dən 30-dək müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırışı müddətinin uzadılması haqqında” qanun layihəsi Milli Məclisin bu gün keçirilən plenar iclasında müzakirəyə çıxarılıb.
Sənəddə hərbi çağırış müddətinin mayın 31-dək uzadılması təklif olunub.
Qanun layihəsi müzakirələrdən sonra səsverməyə çıxarılaraq qəbul edilib.
Komitə sədri Azərbaycanda müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırışın ildə 4 dəfədən 2 dəfəyə endirilməsini təklif edir.
Belə bir təkliflə Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri Siyavuş Novruzov çıxış edib. Onun sözlərinə görə, zamanında Azərbaycanda həqiqi hərbi xidmətin 4 dəfə edilməsi zərurət idi.
“Artıq indi belə bir zərurətə ehtiyac yoxdur. Mən özüm 15 il parlamentin müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin, 10 ilə Dövlət hərbi çağırış komissiyasının üzvü olmuşam. Əgər zamanında bizə 400 şikayət edənin əksəriyyəti nə üçün hərbi xidmətə çağırıldığından şikayət edirdisə, indi isə vəziyyət tam əksinədir. Şikayət edən 400 nəfərdən 350 nəfəri niyə görə hərbi xidmətə çağrılmadığından şikayət edir. Digər tərəfdən də dünya praktikasında həqiqi hərbi xidmətə çağırış iki dəfədir. Vəziyyət dəyişdiyindən biz də hərbi çağırışı ildə iki dəfəyə keçriməliyik”- komitə sədri deyib.
Bundan əlavə olaraq S. Novruzov iki övladı olan şəxsin müddətli həqiqi hərbi xidmətdən azad edilməsini təklif edib.
.jpg)
Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) xüsusi karantin rejimi dövründə hansı obyektlərin işləyəcəyini açıqlayıb.
Nazirliyin mətbuat xidmətinin rəisi, polis polkovniki Ehsan Zahidov bildirib ki, xüsusi karantin rejimi dövründə əhalinin sağlamlığını qorumaq məqsədi ilə respublika ərazisində, o cümlədən paytaxt Bakıda bəzi obyektlərin fəaliyyəti dayandırılır, bir sıra obyektlər isə fəaliyyətlərini davam etdirirlər.
E.Zahidov qeyd edib ki, vətəndaşları ən çox maraqlandıran - bərbərxana və gözəllik salonlarının fəaliyyəti dayandırılır: “Avtoyuma məntəqələri, avtomobil təmiri sexləri, avtomobil ehtiyat hissələrinin satışı mağazaları, tikinti materiallarının satışı mağazaları, kimyəvi və quru təmizləmə məntəqələri, mal-qara yemi satılan mağazalar, Zoomağazaların fəaliyyətində isə heç bir məhdudiyyət yoxdur”.
DİN rəsmisi vətəndaşların şəxsi nəqliyyat vasitələrindən istifadəsinə qadağa qoyulması barədə yayılan məlumatlara da münasibət bildirib. Qeyd edib ki, şəxsi nəqliyyat vasitələrinin hərəkətinin məhdudlaşdırılması ilə bağlı yayılan məlumatlar yalandır: “Şəxsi avtomobillərin hərəkətinə heç bir məhdudiyyət qoyulmayıb. Bununla belə tövsiyə olunur ki, ciddi zərurət olmadan lüzumsuz yerə nəqliyyatdan istifadə olunmasın. Avtomobil sahibləri və sürücülər yol hərəkəti və rejim qaydalarına ciddi riayət eləsinlər”.
“Təbii ki, işləyən insanları hamı başa düşür. Kimlərə ki, icazə verilib, onların işləməsi vacibdir. Həyati əhəmiyyətli müəssisələrdə çalışır, onların işləməsində problem yoxdur”.
Qafqazinfo xəbər verir ki, bu sözləri Nazirlər Kabinetinin mətbuat katibi İbrahim Məmmədov REAL TV-nin efirində deyib. O qeyd edib ki, nümunəvi addım kimi bir çox dövlət qurumları əmək haqqı ödəməklə işçilərini məzuniyyətə buraxıb:
“İstehsal müəssisələri və yük daşımalarının fəaliyyətinə məhdudiyyət qoyulmayıb. Söhbət insanların fərdi məsuliyyətindən gedir. Ancaq insanlar xüsusi karantin rejiminin qaydalarına əməl etməyə meyilli deyil. Ehtiyac olmadığı hallarda da küçəyə çıxır, bir yerdə toplaşırlar.
Qaydaları sərtləşdirmək olar, ancaq Operativ Qərargah güman edir ki, insanlar real situasiyanı gördükcə fərdi məsuliyyətlərini dərk edəcək”.
İ. Məmmədov onu da vurğulayıb ki, hökumət qaydaları daha da sərtləşdirməyə hazırdır: “Hətta fövqəladə halın tətbiqinə qədər istisna olunmur”.
Sabahdan xüsusi karantin rejimi dövründə xüsusi təyinatlı, o cümlədən təcili tibbi yardım, qəza-bərpa, xilasedici, kənd təsərrüfatı, sosial xidmət məqsədli, habelə yük daşıyan avtomobillərin hərəkəti istisna olmaqla, rayonlararası və şəhərlərarası nəqliyyat hərəkəti tam dayandırılacaq.
Bu barədə Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah məlumat yayıb.
Belə ki, 29 mart saat 00:00-dan etibarən xüsusi karantin rejimi gücləndirilib.
Baki, Sumqayıt şəhərləri və Abşeron rayonunun hüdudları daxilində hərəkət sərbəstdir.
Sosial şəbəkələrdə Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsinin rəis müavini Teymur Hacıyevin adından yayılan sənəd saxtadır.
Bu barədə "Ölkə.Az"a Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəisi Ehsan Zahidov deyib.
“Hazırda daxili işlər orqanları xüsusi karantin rejiminin tələblərindən irəli gələn məsələləri icra etməkdədir. Sosial şəbəkələrdə yayılan bu məlumat yalandır. Vətəndaşları rəsmi olmayan məlumatlara inanmamağa çağırıram”, - deyə o əlavə edib.
Prezident İlham Əliyevin koronavirus böhranının iqtisadiyyatımıza mənfi təsirinin azaldılması ilə bağlı müvafiq Sərəncamına uyğun olaraq yaradılan dörd işçi qrupu tam gücü ilə fəaliyyət göstərir.
Bu barədə AZƏRTAC-a məlumat verən İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı bildirib ki, ilk olaraq pandemiyanın iqtisadiyyata təsirini qiymətləndirmək üçün İqtisadiyyat nazirinin rəhbərliyi ilə yaradılan İşçi Qrupunun öz təkliflərini müvafiq qaydada təqdim etməsi gözlənilir.
Vüsal Qasımlının sözlərinə görə, artıq pandemiyadan zərər çəkən sektorlar ilkin olaraq müəyyənləşdirilib, eyni zamanda, bu sahələrdə olan sahibkarların siyahısı üçün meyarlar üzərində iş gedir. Turizm, ictimai iaşə, ticarət, nəqliyyat və s. sahələr də daxil olmaqla 12 sektor ilkin olaraq müəyyənləşdirilib. Bu zaman obyektiv təhlillər və sahibkarların rəyləri əsas götürülüb. Qlobal şokların təsiri altında sahibkarların üzləşdikləri çətinliklər, o cümlədən, vergi, gömrük, icarə, kredit və s. sahələrdə dəstək mexanizmləri müzakirə olunur.
Vurğulanıb ki, qlobal iqtisadiyyat pandemiyanın təsiri altında resessiyaya daxil olub və böhranın nə zaman bitəcəyi dəqiq bilinmir. Buna görə də Azərbaycan biznesinə dəstək tədbirləri təkcə qısamüddətli dönəmi deyil, həm də ortamüddətli dövrü əhatə edəcək. Ölkə iqtisadiyyatı qısamüddətli dönəmdə dayanıqlılığını saxlamaqla yanaşı, ortamüddətli dönəmdə - post-koronavirus dövründə davamlı inkişafını təmin etməlidir. Qlobal şokların mənfi təsirinə baxmayaraq, neft kimyası, qaz kimyası, aqrar sektor, informasiya və rabitə xidmətləri ilin əvvəlindən ikirəqəmli artım tempi göstəriblər. Bu ildən ölkədə təbii qaz hasilatı da sürətlə artmağa başlayacaq. Bütün bu sahələr multiplikativ effekt yaradaraq dəyər zənciri üzrə digər sahələrin inkişafını şərtləndirə bilər. Beləliklə, resessiyaya daxil olan sahələrlə yanaşı, ayaqda dayanan sektorlarımızın hesabına iqtisadi artımın kəskin düşməsinin qarşısını almaq olacaq.
Qeyd edilib ki, pandemiyadan zərərçəkən sahələrdə muzdlu işçilərin sosial müdafiəsi gücləndiriləcək. Zərərə düşən müəssisələr işçiləri kütləvi ixtisar etməsinlər. Eyni zamanda, məşğulluq tədbirləri həyata keçiriləcək. Özünüməşğulluq, ödənişli ictimai işlər və ünvanlı sosial yardımın əhatə dairəsi genişləndiriləcək. Aztəminatlı insanların böhranın təsirindən qorunması üçün əlavə tədbirlər görüləcək: “Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan hökuməti qlobal şoklarla mübarizəni neftin hər barel üçün 30 dollardan aşağı qiyməti şəraitində, başqa sözlə, büdcədə nəzərdə tutulan proqnozdan iki dəfə aşağı qiymət səviyyəsində aparır. Belə şəraitdə makroiqtisadi sabitliyin qorunub saxlanılması hökumətin diqqət mərkəzindədir. Mərkəzi Bankın sədrinin rəhbərliyi ilə yaradılan İşçi Qrupu iki ay müddətində bank sektoruna və makroiqtisadi mühitə ehtimal olunan mənfi təsirləri qiymətləndirəcək. Bunun əsasında manatın sabitliyi və inflyasiyanın nəzarətdə saxlanılması üçün əlavə tədbirlər görüləcək. Dünya iqtisadiyyatı ilk dəfə olaraq bu qədər dərin resessiya və pandemiya ilə eyni vaxtda qarşılaşır. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan iqtisadiyyatı bu sınaqdan uğurla çıxıb rəqabət qabiliyyətini artırmaq əzmindədir. Bunun üçün dövlət-biznes-əhali həmrəyliyi vacibdir”.
Koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar Azərbaycanın Gədəbəy rayonuna maşınların giriş və çıxışı dayandırılıb.
Bu barədə anews.az-a Gədəbəy rayon İcra hakimiyyətindən məlumat verilib.
"Bu gün səhərdən Gədəbəy rayonunun girişində yerləşən Xar-Xar kəndi yaxınlığında post qurulub. Maşınların giriş çıxığı dayandırılıb. Buna səbəb koronavirusa yoluxmanın qarşısını almaqır. O cümlədən Gədəbəy rayonu daxilində nəqliyyat və taksilərin hərəkətinə də məhdudiyyət qoyulub", - deyə Gədəbəy İcra hakimiyyətindən bildirilib.
Rayon ərazisində maska və spirt qıtlığı da yaşanır. Gədəbəy şəhərinin 9 aptekindən müxbirimizə bildiriblər ki, "Avromed" və "Zeytun" şirkətlərinin depoları apteklərin sifarişlərini yerinə yetirmir, bölgəyə maska və spirt göndərilmir.
Etibarlı mənbələrdən alınan məlumata görə, hələlik Gədəbəy ərazisində koronavirusa yoluxma halı qeydə alınmayıb, amma Şəmkir rayonu ərazisində xəstələrin olduğu bildirilir.
Məsələ ilə bağlı Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah hələ məlumat yaymayıb.