Azərbaycan xalqı öz tarixində çoxsaylı sınaqlarla üzləşmiş, azadlıq və müstəqillik uğrunda saysız mübarizələrdən keçmişdir. Lakin bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, xalqımız milli iradəsini qorumağı, öz dövlətçilik şüurunu yaşatmağı bacarmışdır. 28 May 1918-ci il məhz bu əzmin və qətiyyətin nəticəsi kimi Azərbaycanın tarixində əbədi yer almışdır. Bu gün həm keçmişə qürurla baxmaq, həm də gələcəyə inamla addımlamaq üçün əhəmiyyətli bir simvoldur.

Cümhuriyyətin yaranması – İdeyanın zəfəri

1918-ci ilin 28 mayında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan olunması ilə xalqımız Şərqdə ilk parlamentli respublikanı yaratdı. Bu, sadəcə siyasi bir akt deyil, həm də xalqın öz taleyini əlində tutmaq əzmini, azadlıq ideallarına sədaqətini göstərən tarixi addım idi. Cümhuriyyət dövründə qəbul olunmuş qanunvericilik aktları, dövlət rəmzlərinin təsis edilməsi, təhsilin və mətbuatın inkişafı sahəsində görülən işlər qısa zaman ərzində dövlətçilik ənənələrinin formalaşmasına zəmin yaratdı.

Həmin dövrdə qadınlara seçki hüququnun verilməsi, millətlərarası dözümlülüyün təşviqi və beynəlxalq tanınma istiqamətində atılan addımlar Azərbaycan cəmiyyətinin nə qədər mütərəqqi və humanist dəyərlərə sahib olduğunu sübut etdi. Təəssüf ki, Cümhuriyyətin ömrü cəmi 23 ay sürdü və 1920-ci ilin aprelində sovetləşdirmə nəticəsində bu müstəqil dövlət süquta uğradı.

İkinci müstəqillik və yeni çağırışlar

1991-ci ildə SSRİ-nin dağılması ilə Azərbaycan yenidən müstəqilliyini bərpa etdi. Lakin bu mərhələ də ölkə üçün asan baş vermədi. Xarici müdaxilələr, Ermənistanın hərbi təcavüzü, daxili siyasi gərginlik və iqtisadi tənəzzül Azərbaycanı yeni təhlükələrlə üz-üzə qoydu.

Bu çətin dövrdə xalqın tələbi ilə siyasi rəhbərliyə qayıdan Ümummilli Lider Heydər Əliyev dövlətin dağılmasının qarşısını aldı, sabitliyi və idarəetməni bərpa etdi. Onun rəhbərliyi ilə müstəqil Azərbaycanın yeni strateji xətti müəyyənləşdirildi. Beynəlxalq əlaqələr möhkəmləndirildi, neft müqavilələri vasitəsilə ölkəyə xarici sərmayə cəlb olundu və ölkənin gələcək inkişafı üçün möhkəm təməl qoyuldu.

Dövlətçilik ənənəsinin davamı – İlham Əliyev dövrü

Müstəqillik yolunun davamında Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan dövlətçiliyi yeni mərhələyə qədəm qoydu. Bu mərhələnin ən parlaq səhifəsi isə 2020-ci ilin payızında yazıldı. 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan ordusu düşməni məğlub etdi və ölkənin ərazi bütövlüyü bərpa olundu. Bu tarixi zəfər dövlətimizin siyasi və hərbi qüdrətini, xalqın birliyini və liderliyin qətiyyətini bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda aparılan genişmiqyaslı bərpa və yenidənqurma işləri təkcə infrastruktur layihələri deyil, həm də milli ruhun və dövlət iradəsinin dirçəlişidir. Prezident İlham Əliyevin “Qarabağ Azərbaycandır!” çağırışı bu prosesin ideoloji əsası, xalqın isə ümumi amal ətrafında birləşməsinin simvoludur.

Müstəqilliyin mənəvi dəyəri

Azərbaycanın müstəqilliyi yalnız siyasi atributlarla məhdudlaşmır. Bu, xalqın öz dilində danışmaq, öz tarixini yazmaq, öz bayrağı altında yaşamaq hüququnun bərpasıdır. Müstəqillik milli mədəniyyətin, mənəviyyatın, dini dəyərlərin sərbəst şəkildə inkişaf etməsinin təminatıdır. Bu gün Azərbaycan dünyada tolerantlıq nümunəsi kimi tanınır, multikultural dəyərlər dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi təşviq olunur.

Hər bir vətəndaş müstəqil Azərbaycanın vətəndaşı olmaqdan qürur duymalı, onun inkişafına öz töhfəsini verməlidir. Müstəqillik həm də məsuliyyətdir – tarix qarşısında, gələcək nəsillər qarşısında, şəhidlərimizin ruhu qarşısında daşıdığımız müqəddəs bir məsuliyyət.

Gələcəyə baxış

Azərbaycan bu gün beynəlxalq aləmdə güclü tərəfdaş, etibarlı müttəfiq, regional lider kimi tanınır. Enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat dəhlizləri, beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsi kimi sahələrdə ölkəmiz öz sözünü deyir. Eyni zamanda, ölkədə aparılan sosial islahatlar, gənclərə və təhsilə verilən önəm gələcəyə daha güclü addımlarla irəliləməyin əsasını təşkil edir.

Azərbaycan xalqı bu gün müstəqil dövlətə sahib olduğu üçün haqlı olaraq fəxr edir. Lakin bu müstəqilliyin davamlılığı üçün hər birimizin üzərinə düşən vəzifələr var. Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı, hüququn aliliyi, təhsilin və elmin inkişafı, milli dəyərlərin qorunması bu günün və gələcəyin əsas çağırışlarıdır.

Nəticə

28 May təkcə tarixi bir faktın xatırlanması deyil, həm də milli qürurun və vətəndaş məsuliyyətinin təcəssümüdür. Bu gün hər bir azərbaycanlı üçün təkcə bayram deyil, həm də düşüncə, hesabat və təşəkkür günüdür – tarixə, liderlərə, şəhidlərə və öz xalqına.

Müstəqilliyimiz daim olsun. Azərbaycan əbədi yaşasın. Bayrağımız hər zaman ucalarda dalğalansın.

Azərbaycan tarixində elə günlər var ki, xalqın varlığını, azadlıq ruhunu və milli iradəsini özündə cəmləşdirir. 28 May – Müstəqillik Günü bu günlərin zirvəsində dayanır. Bu tarix yalnız bir dövlətin qurulması günü deyil, həm də xalqın öz gələcəyini təyin etmək, suverenliyini elan etmək və milli kimliyini təsdiqləmək uğrunda apardığı mübarizənin şərəfli nəticəsidir.

Tarixin dönüş nöqtəsi: 1918-ci ilin 28 mayı

Birinci Dünya Müharibəsi, çar Rusiyasının süqutu və regionda yaranmış siyasi xaos fonunda, 1918-ci ilin 28 mayında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti elan olundu. Bu hadisə ilə Azərbaycan türk-müsəlman Şərqində ilk demokratik, parlamentli respublika kimi tarixə düşdü. Cümhuriyyətin elan olunması, uzun əsrlər boyu imperiyaların hökmranlığı altında yaşamış bir xalqın öz taleyini özü müəyyən etmək gücünə və cəsarətinə malik olduğunu sübut etdi.

Cəmi 23 ay fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti bir sıra mühüm islahatlara imza atdı. Qadınlara səsvermə hüququnun tanınması, milli ordu quruculuğu, müasir təhsil sisteminin təməli, dövlət rəmzlərinin qəbul olunması və beynəlxalq əlaqələrin qurulması bu dövrün ən önəmli uğurlarından idi. Lakin 1920-ci ilin aprelində bolşevik işğalı bu tarixi prosesi yarımçıq saxladı.

Müstəqilliyin bərpası: 1991-ci ildən bu günə

1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılması nəticəsində Azərbaycan ikinci dəfə müstəqilliyini bərpa etdi. Lakin bu müstəqillik asan əldə olunmadı. İlk illərdə ölkədə siyasi qeyri-sabitlik, iqtisadi böhran, vətəndaş qarşıdurmaları və Ermənistanın torpaqlarımıza qarşı təcavüzü müstəqilliyimizi təhlükə altına almışdı.

Məhz bu çətin dövrdə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ümummilli Lider Heydər Əliyev, müdrikliyi və qətiyyəti ilə dövlətin dağılmasının qarşısını aldı. Onun rəhbərliyi ilə yeni Konstitusiya qəbul edildi, hüquqi və siyasi sabitlik bərqərar oldu, beynəlxalq əlaqələr quruldu və iqtisadi islahatlar başlandı. Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu dövlətçilik fəlsəfəsi Azərbaycanın gələcəyini müəyyənləşdirən ideoloji və strateji çərçivəyə çevrildi.

Yeni dövrün reallıqları: Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi

Bu gün Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan, müstəqilliyini yalnız qoruyub saxlamaqla kifayətlənmir, eyni zamanda onu daha da möhkəmləndirir və inkişaf etdirir. 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa olundu. Bu, tarixdə yalnız hərbi və siyasi uğur deyil, həm də milli ləyaqətin, dövlətçilik iradəsinin və xalq-vətəndaş birliyinin təntənəsi kimi qiymətləndirilir.

İlham Əliyev dövründə ölkədə güclü ordu qurulmuş, regional və qlobal enerji layihələri həyata keçirilmiş, müasir infrastruktur şəbəkəsi formalaşmışdır. Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda bərpa və quruculuq işləri sürətlə davam edir. Bu proseslər yalnız torpaqların yenidən abadlaşdırılması deyil, həm də müstəqil Azərbaycanın gücünü və potensialını əks etdirən simvoldur.

Müstəqillik: təkcə siyasi deyil, həm də mənəvi məsuliyyətdir

Müstəqillik sadəcə bir status və ya bayram deyil, o, gündəlik olaraq hər bir vətəndaşın düşüncəsində, fəaliyyətində və yaşam tərzində əks olunmalıdır. Müstəqil Azərbaycan uğrunda şəhid olmuş qəhrəmanların ruhuna ehtiram göstərmək, bu dövləti daha güclü, daha ədalətli və daha rifahlı etmək üçün çalışmaq hər kəsin borcudur.

Bu gün Azərbaycan müstəqilliyini qoruyan və inkişaf etdirən nümunəvi bir dövlətə çevrilib. Qlobal iqtisadi çətinliklər, geosiyasi gərginliklər fonunda Azərbaycanın sabitliyi, inkişafı və diplomatik mövqeyi onu regionda mühüm aktora çevirib. Bu uğurların arxasında isə bir tərəfdən dövlətin güclü idarəetməsi, digər tərəfdən isə xalqın sarsılmaz iradəsi dayanır.

Nəticə

28 May – Azərbaycan tarixinin ən parlaq səhifələrindən biridir. Bu gün, keçmişə ehtiram, bu günə dəyər və gələcəyə ümidin ifadəsidir. Azərbaycan xalqı bir daha sübut etdi ki, azadlıq və müstəqillik onun üçün sadəcə arzuların deyil, həm də gerçəkliyin bir hissəsidir. Bu gerçəkliyi qorumaq, yaşatmaq və gələcək nəsillərə ötürmək isə hər birimizin müqəddəs vəzifəsidir.

Müstəqilliyimiz daim olsun. Azərbaycan var olsun, suverenliyi əbədi yaşasın.

28 May – Azərbaycan xalqının milli kimliyini, iradəsini və azadlıq uğrunda mübarizə ruhunu əks etdirən ən möhtəşəm tarixlərdən biridir. Bu gün təkcə dövlətin yaradılması deyil, bir xalqın öz taleyinə sahib çıxmaq cəsarətinin simvoludur. 1918-ci ildə qurulan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, tarix səhnəsinə çıxan ilk müsəlman və türk cümhuriyyəti kimi təkcə ölkəmizin deyil, bütün Şərq dünyasının şərəf rəmzinə çevrildi.

 1918: İstiqlalın Doğumu – Bir Xalqın Səslə Uyanışı

28 May 1918-ci il tarixində Tiflisdə elan edilən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, uzun illər çar Rusiyasının hökmranlığı altında yaşamış bir xalqın tarixi seçimiydi. Milli Şura tərəfindən qəbul edilən İstiqlal Bəyannaməsi, azərbaycançılıq ideologiyasının hüquqi təməlini qoydu. Bu sənəddə Azərbaycanın sərhədləri, dövlət rəmzləri və idarəetmə prinsipləri aydın şəkildə bəyan olunmuşdu.

Ən diqqətçəkən cəhətlərdən biri də cəmi 23 ay mövcud olan bu dövlətin parlamentli respublika modelini, qadınlara seçki hüququnu və təhsil sahəsində fundamental islahatları tətbiq etməsidir. Qısa ömrünə baxmayaraq, bu cümhuriyyət həm siyasi, həm hüquqi, həm də mənəvi baxımdan gələcək nəsillərə yol göstərdi.

 1920–1991: Zülm və Zəfər Arasında Sıxılmış Müstəqillik Arzusu

1920-ci ilin aprelində sovet imperiyasının işğalı ilə Azərbaycan müstəqilliyini itirdi. Lakin azadlıq ideyası xalqın ruhundan heç vaxt silinmədi. Bu dövr ərzində repressiyalar, sürgünlər və milli irsə qarşı təzyiqlərə baxmayaraq, istiqlal arzusu xalqın qəlbində yaşayırdı. Bu, sönməyən bir məşəl idi – gizli ocaq kimi qəlblərdə alovlanırdı.

Sovet imperiyasının süqutu ilə 1991-ci ildə Azərbaycan ikinci dəfə müstəqilliyini bərpa etdi. Amma bu müstəqillik dərin sosial-iqtisadi və siyasi çətinliklərlə qarşı-qarşıya qaldı. Daxili qarşıdurmalar, Ermənistanın işğalçılıq siyasəti və dövlət quruculuğunda olan boşluqlar Azərbaycanın gələcəyini təhdid edirdi.

Heydər Əliyev – Dövlətçilik Mirasının Qurucusu

Azərbaycanın xilası məhz Ulu Öndər Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı ilə mümkün oldu. 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə yenidən siyasi hakimiyyətə gələn Heydər Əliyev müstəqil dövlətin təməl sütunlarını bərpa etdi, milli birliyi təmin etdi və müasir dövlət quruculuğuna start verdi.

Onun həyata keçirdiyi Konstitusiya islahatları, iqtisadi sabitlik tədbirləri, neft strategiyası və xarici siyasətdə balanslı mövqe sayəsində Azərbaycan qısa müddətdə regionun lider dövlətinə çevrildi. Onun “Mənim həyatımın məqsədi Azərbaycan xalqına xidmət etməkdir” ifadəsi dövlət başçısının milli və insani məsuliyyətini ən gözəl formada əks etdirir.

 İlham Əliyev – Müstəqilliyi Qoruyan və Gücləndirən Lider

Bu gün Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan artıq yalnız müstəqil deyil, müstəqilliyini qorumağı bacaran, onu gücləndirən və beynəlxalq arenada nüfuzunu artıran bir dövlətdir. Xüsusilə 2020-ci ildə baş vermiş 44 günlük Vətən müharibəsi, Azərbaycan Ordusunun gücünü, xalqın birliyini və dövlətin siyasi iradəsini bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Bu zəfər, yalnız torpaqlarımızın deyil, həm də müstəqilliyimizin tam bərpası idi. Şuşanın azad olunması, Zəngilanın, Füzulinin, Cəbrayılın, Qubadlının, Ağdamın, Laçının və Kəlbəcərin geri qaytarılması Azərbaycan tarixində yeni bir səhifə açdı. Artıq müstəqilliyimiz yalnız sənəddə yox, torpaqda, səngərdə, bayraqda və qəlblərdə yaşayır.

 Çağdaş Azərbaycan – Regional Güc və Qlobal Aktor

Bugünkü Azərbaycan Cənubi Qafqazın lider dövləti olmaqla yanaşı, Avrasiya məkanında enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat dəhlizləri və siyasi sabitlik sahəsində əsas aktorlardan biridir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Cənub Qaz Dəhlizi kimi qlobal layihələr ölkəmizi geosiyasi baxımdan ön plana çıxarır.

Təhsil, texnologiya, mədəniyyət və ekologiya sahələrindəki inkişaf da Azərbaycan dövlətçiliyinin kompleks və davamlı uğurlarından xəbər verir. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsləri ilə Qarabağda yeni şəhərlər, ağıllı kəndlər və infrastruktur obyektləri inşa olunur – bu, müstəqilliyin əyani inşasıdır.

 Son Söz Yerinə: Müstəqillik Bir Günün Deyil, Hər Günün Dəyəridir

28 May – hər bir azərbaycanlının qürur günü, kimlik bayramı və milli şüurun dirçəlişidir. Bu gün biz təkcə keçmişi xatırlamırıq, həm də gələcəyə daha güclü baxırıq. Müstəqillik bizim təkcə hüququmuz deyil, məsuliyyətimizdir. Hər bir vətəndaş bu dövlətin sütunlarından biridir – kimisi elmiylə, kimisi əsgər kimi, kimisi müəllim, həkim, fermer kimi.

Müstəqil Azərbaycan – yüz illərin arzusu, bu günün gerçəkliyi və gələcəyin zəmanətidir.

Yaşasın müstəqil Azərbaycan!
Yaşasın 28 May – Milli İstiqlalımızın Bayramı!

Tarixə baxdıqda görürük ki, hər millətin öz müqəddəs günü, taleyinə yazılmış bir ucalıq anı var. Azərbaycan üçün bu anın adı 28 Maydır – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yarandığı, azadlıq eşqimizin cisimləşdiyi müqəddəs gün.

Bu tarix, sadəcə təqvimdə bir gün deyil. Bu, bir millətin əsrlərlə əsarətdə yaşasa belə, azadlığa olan sarsılmaz inamının bəyanıdır. Bu gün, əsrlər boyu susdurulmağa çalışılan bir xalqın qürurla “Mən varam!” deməsidir.

1918-ci ilin 28 mayında Tiflisdə elan olunan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, müsəlman Şərqində ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət modeli oldu. Bu, təkcə Azərbaycanın deyil, bütün Şərqin tarixində bir inqilab idi. Parlamentli sistem, qadınlara seçki hüququ, milli ordu, milli valyuta, təhsil islahatları... Bütün bunlar cəmi 23 ay fəaliyyət göstərən bir dövlətin həyata keçirdiyi möhtəşəm addımlar idi.

Cümhuriyyət qurucuları – Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Fətəli xan Xoyski, Nəsib bəy Yusifbəyli və digər ziyalılar müstəqilliyi təkcə bir ideya kimi yox, xalqın gələcəyinin qarantı kimi gördülər. Onlar bildilər ki, azad olmayan bir xalqın nə kimliyi olar, nə gələcəyi. Məhz buna görə böyük risklərə baxmayaraq, Azərbaycan xalqının öz dövlətinə sahib olması üçün bütün imkanlarını səfərbər etdilər.

Lakin bu şanlı tarix 1920-ci ilin aprelində bolşevik işğalı ilə kəsildi. İstiqlalımızı əlimizdən aldılar, lakin qəlbimizdən silə bilmədilər. Azadlıq ideyası nə ədəbiyyatdan, nə musiqidən, nə də milli yaddaşdan silinmədi. O ideya qaranlıq dövrlərin içində alov kimi közərdi və nəhayət, 1991-ci ildə yenidən alovlandı.

Azərbaycan xalqı bir daha ayağa qalxdı, müstəqilliyini elan etdi. Amma bu dəfə də müstəqilliyin əbədi olması üçün gərəkli olan sabitlik yox idi. Daxili siyasi çəkişmələr, torpaq itkiləri, iqtisadi böhran, separatizm təhlükəsi və xarici təhdidlər müstəqil Azərbaycanın təməllərini sarsıdırdı. Bu qarışıqlıq içində xalq öz ümidi və xilaskarı olan Heydər Əliyevə üz tutdu.

1993-cü ildə Ulu Öndərin hakimiyyətə qayıdışı ilə Azərbaycan dövlətçiliyi xilas oldu. Onun uzaqgörən siyasəti, diplomatik məharəti və dəmir iradəsi sayəsində müstəqil Azərbaycan sabitliyə, iqtisadi inkişafa və beynəlxalq nüfuza doğru yol aldı. Onun ən böyük arzusu isə Azərbaycanın bütün ərazilərinin azad olunması və dövlət müstəqilliyinin əbədi qorunması idi.

Bu arzunu isə onun layiqli davamçısı, Prezident İlham Əliyev gerçəkləşdirdi. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycanın müzəffər ordusu Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə tarixi ədaləti bərpa etdi. Şuşa başda olmaqla torpaqlarımız azad olundu. Bu qələbə ilə müstəqilliyimiz yalnız kağız üzərində deyil, real torpaq üzərində təsdiqləndi.

Bu gün 28 Mayı qeyd edən Azərbaycan – artıq müstəqilliyini qoruyan yox, onu yaradan və möhkəmləndirən bir dövlətdir. Qarabağda həyat yenidən başlayır, azad edilmiş torpaqlarda tikinti, quruculuq, qayıdış dalğası davam edir. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan dünya miqyasında güclü, söz sahibi bir ölkəyə çevrilib.

28 May bu gün bizim üçün sadəcə bir tarixi hadisə deyil. Bu gün – keçmişin mirası, bu günün qüruru və gələcəyin mayakıdır. Bu gün bizə deyir ki: “Azadlıq heç vaxt asan gəlməyib, amma bir dəfə qazandıysan, onu qorumaq hər bir vətəndaşın borcudur.”

Gəlin bu böyük gündə təkcə bayraq asmaqla kifayətlənməyək. Gəlin bu azadlığı yaşadaq – savadla, zəhmətlə, vətənə sevgi ilə, dövlətimizə sadiqliklə.

Çünki Azadlıq – verilən deyil, qorunan bir dəyərdir.

Bəzən tarix səssiz danışar... Amma o səssizlikdə minlərlə səda, minlərlə addım, mübarizə və qələbə yatır. Azərbaycan xalqının tarixində elə bir gün var ki, həmin gün xalqımızın səsi, kimliyi, arzusu və iradəsi tarixə bir möhür kimi vurulub – 28 May – Müstəqillik Günü.

Bu gün təkcə dövlət rəmzləri ilə bəzədilən bir bayram deyil, millətimizin taleyində dönüş nöqtəsidir. Bu gün – 28 May 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması ilə Azərbaycan xalqı ilk dəfə olaraq öz taleyini öz əllərinə aldı, öz dövlətini qurdu, millət olaraq dünya qarşısında duruş sərgilədi. Bu, sadəcə bir siyasi akt deyildi – bu, əsrlərdir azadlıq uğrunda mübarizə aparan bir xalqın arzularının gerçəyə çevrilməsi idi.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – Şərqdə ilk parlamentli respublika, qadınlara seçki hüququ verən ilk müsəlman dövləti, demokratik dəyərləri özündə cəmləyən ilk cəhd... Cəmi 23 ay yaşamasına baxmayaraq, bu dövlətin qoyduğu təməl, gələcək müstəqil Azərbaycanın ideoloji və hüquqi bazasını formalaşdırdı.

Lakin müstəqillik yolu hamar olmadı. 1920-ci ildə bolşevik işğalı ilə istiqlalımız əlmizdən alındı, minlərlə ziyalı repressiya olundu, xalqımız öz sözünü itirdi. Amma azadlıq ruhu heç vaxt ölmədi. O, xalqın yaddaşında, ana laylasında, aşıq nəğməsində yaşadı və nəhayət, 1991-ci ildə tarix yenidən qapılarını bizə açdı – Azərbaycan yenidən müstəqil dövlət oldu.

Ancaq bu müstəqillik də yenidən doğulan bir körpə kimi qayğıya, qorunmaya, dəstəyə ehtiyac duyurdu. 90-cı illərin əvvəllərində ölkə xaos içində idi – siyasi böhran, iqtisadi çöküş, torpaq itkisi... Dövlət məhv olmaq üzrə idi. Və xalq bir daha öz xilaskarına – Ümummilli Lider Heydər Əliyevə üz tutdu.

Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı ilə Azərbaycan sabitlik, inkişaf və dövlətçilik yoluna qədəm qoydu. Onun uzaqgörən siyasəti sayəsində müstəqilliyimiz möhkəmləndi, beynəlxalq aləmdə nüfuzumuz artdı. "Müstəqillik bizim ən böyük sərvətimizdir" deyən Lider, bu sərvətin qorunması üçün bütün həyatını və siyasi irsini ortaya qoydu.

Bugünkü Azərbaycan isə Ulu Öndərin yolunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə regionun lider dövlətinə çevrilib. Ən əsası, bu müstəqillik artıq torpaqlar üzərində tam bərpa olunmuş müstəqillikdir. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Ali Baş Komandan İlham Əliyevin qətiyyətli rəhbərliyi, Müzəffər Ordumuzun qəhrəmanlığı ilə 30 il işğal altında olan Qarabağ və ətraf rayonlarımız azad edildi. Azərbaycan təkcə siyasi cəhətdən yox, ərazi baxımından da tam müstəqil dövlət olduğunu sübut etdi.

İndi biz 28 Mayı qeyd edərkən təkcə keçmişlə deyil, həm də böyük gələcəklə fəxr edirik. Çünki bu müstəqillik artıq kağız üzərindəki qərar deyil – bu, qanla yazılmış, alın təri ilə qorunan, zəfərlə taclanmış bir reallıqdır.

Şuşa kimi mədəniyyət beşiyimizdə dövlət bayrağımız dalğalanırsa, Ağdamda, Füzulidə, Zəngilanda quruculuq gedirsə, Zəngəzur dəhlizi regionun gələcəyinə çevrilirsə – bu, 28 Mayın davamıdır. Bu, bir xalqın öz müqəddəratına sahib çıxmasının nəticəsidir.

Azərbaycan gəncliyi bu gün artıq əyilməyən, azad ruhla yetişir. Çünki bu gənclər bilirlər ki, onların arxasında min illərlə gələn iradə, bir əsr əvvəl yazılmış istiqlal manifesti və zəfərlə nəticələnən bir xalqın mübarizəsi dayanır.

28 May – bir tarix deyil. Bu, xalqın ruhudur.

Hər bir millətin tarixində elə günlər var ki, həmin günlər təkcə təqvimdəki sadə bir tarixdən ibarət deyil, bir xalqın kimliyini, əzmini və iradəsini özündə yaşadır. 28 May – Azərbaycan xalqının müstəqil yaşamaq haqqını dünyaya bəyan etdiyi, tarixin sınaqlarından keçib qalib çıxmış iradəsinin rəmzidir. Bu gün – Müstəqillik Günü – Azərbaycan xalqının azad yaşamaq uğrunda mübarizəsinin, qürur və şərəfinin simvoludur.

1918-ci il... Dünya Birinci Dünya Müharibəsinin dağıntıları altında idi. Cəbhələr parçalanır, imperiyalar süqut edirdi. Elə bu çətin zamanda – dünyanın gözləri Qərbə dikildiyi bir dövrdə, Cənubi Qafqazda bir xalq tarix yazdı. Azərbaycan xalqı əsrlərdir davam edən ədalətsizliyə və əsarətə qarşı öz səsini ucaltdı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini elan etdi. Bu cümhuriyyət Şərqdə ilk parlamentli, hüquqi və dünyəvi dövlət olaraq tarixə düşdü.

Cəmi 23 ay mövcud olmasına baxmayaraq, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müasir dövlətçilik tariximizin bünövrəsini qoydu. Qanunvericilik orqanı – Milli Məclis yaradıldı, dövlət dili elan olundu, milli ordu quruldu. Qadınlara seçki hüququ verən ilk müsəlman dövləti olaraq dünyaya nümunə göstərildi. Dövlət institutları formalaşdırıldı, beynəlxalq əlaqələr quruldu, təhsil islahatları həyata keçirildi. Bu, təkcə siyasi bir qərar deyil, xalqın gələcəyə verdiyi ümidli bir mesaj idi: “Biz varıq və öz taleyimizi özümüz yazmağa qadirik!”

Amma təəssüf ki, bu ümid çox keçmədən 1920-ci ilin bolşevik işğalı ilə puç edildi. Xalq yenidən zülmətə qərq oldu. Lakin 28 Mayın o ucalığı, istiqlal ruhu heç vaxt sönmədi. Hər ailənin yaddaşında, hər nəslin yaddaşında bir istiqlal xatirəsi yaşadı.

1991-ci ildə tarix ikinci dəfə bizə fürsət verdi. Bu dəfə Azərbaycan xalqı daha təcrübəli, daha inamlı idi. Müstəqillik yenidən elan olundu. Lakin azadlıqla bərabər dərd də gəldi: siyasi böhran, vətəndaş qarşıdurması, Ermənistanın təcavüzü, torpaq itkiləri... Xalqın birliyə, təcrübəyə, əmin əllərə ehtiyacı vardı. O zaman tarix səhnəsinə Ümummilli Lider Heydər Əliyev çıxdı.

Heydər Əliyevin uzaqgörən və qətiyyətli siyasəti ilə Azərbaycan müstəqilliyini qoruyub saxladı. Dövlət strukturları bərpa olundu, xarici əlaqələr möhkəmləndi, neft strategiyası həyata keçirildi. Xalq dövlətə, dövlət isə xalqa inanmağa başladı.

Bu gün isə Heydər Əliyev yolunun layiqli davamçısı, Prezident İlham Əliyev rəhbərliyi altında Azərbaycan təkcə müstəqil dövlət kimi deyil, qalib dövlət olaraq dünyada öz sözünü deyir. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində torpaqlarımız işğaldan azad olundu. Şuşa, Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı və digər doğma torpaqlarımıza üçrəngli bayrağımız sancıldı. Bu zəfər Azərbaycan tarixinin ən parlaq səhifələrindən biri oldu.

Bugünkü Azərbaycan – modern, güclü, beynəlxalq nüfuz sahibi olan dövlətdir. Gənclərimiz sabaha inamla baxır, azad ruhla böyüyür. Vətəndaşlar dövlətə güvənir, dövlət xalqın rifahı üçün durmadan çalışır. Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda aparılan bərpa işləri – həm dövlət quruculuğunun, həm də milli dirçəlişin nümunəsidir.

28 May bu gün bizim üçün yalnız bir tarix deyil – bu gün millətimizin əyilməz ruhunun, dönməz iradəsinin, qürurla yaşamaq haqqının simvoludur. Hər il bu günü qeyd edərkən biz keçmişə sayğı ilə baxır, bu günümüzlə qürur duyur, sabaha ümidlə irəliləyirik.

Unutmayaq ki, müstəqillik birdəfəlik əldə edilən dəyər deyil. O, hər gün qorunmalı, inkişaf etdirilməli, gələcək nəsillərə ötürülməlidir. Çünki müstəqillik – xalqın ləyaqətidir.

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsində "Yaşayış minimumu haqqında" Qanuna dəyişiklik layihəsi müzakirə olunaraq plenar iclasa tövsiyə edilib. Dəyişikliklərə əsasən, tibb və təhsil müəssisələri ilə yanaşı, sosial sahəyə aid müəssisələrdə olan şəxslər üçün də yeni qida normaları təsdiq ediləcək. Hazırda qanunvericilik sosial sahəyə aid müəssisələri bu normalarla əhatə etmir ki, bu da həmin müəssisələrin imkanlarını məhdudlaşdırırdı. Yeni dəyişiklik bu boşluğu aradan qaldıracaq.

Bundan əlavə, sonuncu dəfə 11 il əvvəl təsdiqlənmiş minimum istehlak səbətinin bu il yenilənməsi gözlənilir. Bildirilir ki, bu səbət artan həyat xərclərini nəzərə ala bilər və bu da 285 manat olan yaşayış minimumunun artırılmasına zəmin yarada bilər. Yaşayış minimumu artdığı təqdirdə, ona indeksləşdirilən sosial ödənişlər - o cümlədən müharibə veteranlarına verilən 80 manatlıq aylıq müavinətin də artıb artmayacağı sual doğurur.

Maraqlıdır, müharibə veteranlarına verilən 80 manat artacaqmı?

Məsələ ilə bağlı danışan Milli Məclisin deputatı Aydın Hüseynov News24.az-a bildirib ki, sosial islahat paketinin genişləndirilməsi dövlətin strateji və davamlı hədəflərindən biridir:

"Yaşayış minimumu haqqında" Qanuna ediləcək dəyişikliklər fonunda hökumətin sosial siyasəti yenidən gündəmə gəlib. Dövlət büdcəmizin gəlirləri fonunda sosial zərflər formalaşır və bu istiqamətdə artımlar həyata keçirilir. Bu zərflər hazırlanarkən vətəndaşların sosial rifahının artırılmasına kompleks yanaşılır".

Deputatın sözlərinə görə, büdcə gəlirlərinin artması şəraitində sosial müdafiə tədbirləri daha da genişlənəcək. Bu isə təkcə əmək pensiyaları və müavinətləri deyil, həmçinin aztəminatlı təbəqələrə, şəhid ailələrinə, müharibə veteranlarına və digər sosial qruplara göstərilən dəstəyi də əhatə edəcək.

"Ölkənin maliyyə imkanları artdıqca, bu artımların ən çox əks olunduğu sahə məhz sosial sektor olacaq. Əgər dövlət büdcəsinin gəlirləri əvvəlki illərlə müqayisədə artmağa davam edərsə, bu artımların birbaşa vətəndaşların sosial rifahına yönləndirilməsi baş tutacaq. Bu, həm də hökumətin sosial ədalət prinsipinə sadiqliyinin göstəricisidir".

Aydın Hüseynov Yaşayış minimumu haqqında" qanuna ediləcək dəyişikliklər çərçivəsində istehlak səbətinin yenidən müəyyənləşdirilməsi və onun 11 ildən sonra ilk dəfə yenilənməsi nəzərdə tutulur. Bu addım yaşayış minimumunun artırılmasına zəmin yaradacaq.

Müharibə veteranlarına verilən 80 manatlıq müavinət yaşayış minimumuna uyğun indeksləşdiyi üçün eyni nisbətdə artacağı təqdirdə 15% artım halında - müavinət təxminən 92 manat ola bilər. Bu rəqəmlər təxmini proqnozlar üzərində qurulub və dəqiq məbləğlər rəsmi təsdiqdən sonra məlum olacaq.

Mayın 24-də gözlənilən hava şəraiti açqılanıb.

Bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib.

Bakı və Abşeronda gözlənilən hava

Bildirilib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Lakin gündüz bəzi yerlərdə qısamüddətli yağış yağacağı ehtimalı var. Mülayim şimal-qərb küləyi əsəcək.

Havanın temperaturu gecə 16-19° isti, gündüz 22-27° isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 760 mm civə sütunu təşkil edəcək. Nisbi rütubət gecə 60-65 %, gündüz 45-50 % olacaq.

Sabah Azərbaycanın rayonlarında hava necə olacaq?

Azərbaycanın rayonlarında bəzi yerlərdə fasilələrlə yağış yağacağı, şimşək çaxacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə qısamüddətli leysan xarakterli olacağı, dolu düşəcəyi, yüksək dağlıq ərazilərdə qara keçəcəyi ehtimalı var. Bəzi yerlərdə arabir duman olacaq. Mülayim qərb küləyi əsəcək.

Havanın temperaturu gecə 13-17° isti, gündüz 23-28° isti, dağlarda gecə 3-8° isti, gündüz 13-18° isti olacaq.

“Respublikamızda ekoloji problemlərin həll edilməsi dövlətin daim diqqət mərkəzində olmuş, ətraf mühitin mühafizəsi üzrə milli fəaliyyət proqramı qəbul edilmiş, beynəlxalq ekoloji proqramların həyata keçirilməsi, təbii sərvətlərin bərpasının təmin edilməsi və mühafizəsi, milli parkların təşkili və ekoloji şəbəkənin yaradılması istiqamətində bir sıra mühüm işlər görülmüşdür”.

Heydər Əliyev
Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 2001-ci il 23 may tarixli Fərmanı ilə yaradılıb. Prezident İlham Əliyevin 2007-ci il 16 may tarixli Sərəncamı ilə hər il mayın 23-ü ölkəmizdə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi işçilərinin peşə bayramı kimi qeyd olunur.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Azərbaycan ərazisində, həmçinin Xəzər dənizinin ölkəmizə aid hissəsində ətraf mühitin qorunması, təbiətdən istifadənin təşkili, hidrometeoroloji proseslərin müşahidəsi və proqnozlaşdırılması istiqamətində dövlət siyasətini həyata keçirir. İndiki və gələcək nəsillərin sağlamlığının təmin edilməsi, iqtisadi potensialın qorunması, təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması nazirliyin qarşısında duran başlıca məsələlərdir.

Ölkəmizdə bütün sahələrdə olduğu kimi, ekoloji problemlərin həlli, ətraf mühitin mühafizəsi, ekoloji tarazlığın bərpa edilməsi istiqamətində mühüm işlər görülüb. Ekoloji cəhətdən dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafa, meşələrin bərpa olunması və artırılmasına dair milli proqramlar uğurla yerinə yetirilib. Hazırda ətraf mühitin sağlamlaşdırılması və ekoloji tarazlığın qorunması sahəsində ardıcıl quruculuq işləri davam etdirilir. Beynəlxalq ekoloji proqramların həyata keçirilməsi, təbii sərvətlərin bərpasının təmin olunması və mühafizəsi, milli parkların və ekoloji şəbəkənin yaradılması istiqamətində görülən işlər də bu qəbildəndir.

Xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi ekoloji siyasət bu gün öz bəhrəsini verir. Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə Ulu Öndər Heydər Əliyev ətraf mühitin mühafizəsinə və insanların sağlamlığına təminat yaradan mütərəqqi texnologiyaya malik yeni müəssisələrin tikilməsinə, o cümlədən köhnə texnologiyaların yenisi ilə əvəz olunmasına, yaşıllıqların və parkların salınmasına xüsusi diqqət yetirib. Bunun məntiqi nəticəsi olaraq ölkəmizdə ekoloji şəraitin yaxşılaşdırılması və ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində uğurlu nəticələr əldə edilib. Məhz Ulu Öndərin 1993-cü ildə xalqın tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışından sonra paytaxt Bakının yaşıllaşdırılmasına, ekoloji tarazlığın bərpasına start verildi.

Bu gün Azərbaycanda ekoloji problemlər dövlət səviyyəsində həll olunur. Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi kursunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin imzaladığı fərmanlarda, təsdiq etdiyi proqramlarda ekoloji mühitin yaxşılaşdırılması məqsədilə nəzərdə tutulan hədəflərin reallaşması üçün zəruri vəzifələr müəyyənləşdirilib, biomüxtəlifliyin mühafizəsi, meşəçiliyin inkişafı, yaşıllıqların artırılması və su ehtiyatlarının davamlı idarə edilməsi sahəsində müsbət nəticələr əldə olunub.

Ekoloqların peşə bayramı gününün təsis edilməsi, 2010-cu ilin ölkəmizdə “Ekologiya ili” elan olunması, dövlətimizin başçısı tərəfindən bu sahəyə aid sərəncamların verilməsi, yeni milli parkların yaradılması, ətraf mühitin qorunması, nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan bioloji növlərin artırılması, ekoturizmin inkişafı ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlər sübut edir ki, ekoloji tarazlığın qorunması dövlətimizin siyasətinin prioritetləri sırasındadır.

Azərbaycanda ətraf mühit problemlərinin həlli istiqamətində genişmiqyaslı işlərin görülməsi, ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş dövlət siyasəti ölkənin uzunmüddətli inkişaf strategiyasının mühüm tərkib hissəsidir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən 2024-cü ilin “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilməsi, dünyanın ən böyük və mühüm dövlətlərarası tədbirlərindən biri olan BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) Azərbaycanda uğurla keçirilməsi və beynəlxalq səviyyədə kritik qərarların qəbulu ölkəmizin ətraf mühit sahəsində qlobal səylərə töhfə verməsi ilə yanaşı, iqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı fəal mübarizə aparmasının əyani göstəricisidir.

Ətraf mühitin, biomüxtəlifliyin qorunmasına və yaşıllaşdırmaya xidmət edən tədbirlər

Azərbaycanda intensiv olaraq meşəbərpa tədbirləri aparılır, yeni meşə massivlərinin yaradılması üçün ardıcıl ağacəkmə aksiyaları həyata keçirilir, ağac əkilməsinin, yaşıllıqların genişləndirilməsinin təşviqatı aparılır. Təkcə ötən il - "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" çərçivəsində 8 milyondan çox ağac əkilib. Bu il isə "Konstitusiya və Suverenlik İli" çərçivəsində ağacəkmə aksiyaları davam edir.

İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə meşə fondu torpaqlarının ümumi sahəsi 260 min hektar olub. İşğala qədərki dövrdə həmin ərazilərin 228-230 min hektara yaxını meşə örtüklü ərazilər idi. Təəssüf ki, ən çox zərər çəkən sahələrimiz məhz meşələrimiz olub. Həmin meşələr məqsədli şəkildə yandırılıb, istismar edilib. 54 min hektardan çox ərazi tamamilə məhv olunub. Əlbəttə ki, seyrəldilmiş ərazilərimiz də var. Bunlar da min hektarlarla ərazini əhatə edir. Bir hektara min ağac sayı ilə götürsək bu, 54 milyon ağacın məhvi deməkdir.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin əsas prioritetlərindən biri də azad edilmiş ərazilərdə meşəbərpa işlərinin aparılması və həmin istiqamətdə həyata keçirilən layihələrdir.

Biomüxtəlifliyin mühafizəsi istiqamətində görülən işlərə ölkə ərazisində yeni xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin yaradılması, azad edilmiş ərazilərdə qoruq və yasaqlıqların bərpası, həmçinin bir sıra heyvan növlərinin reintroduksiyası, su bioresurslarının artırılması tədbirlərini nümunə göstərmək olar.

Dövlət Statistika Komitəsindən AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, 2025-ci ilin əvvəlinə flora və faunanın qorunub saxlanması və təkrar istehsalı üçün ölkədə ümumi sahəsi 120,7 min hektar olan 10 dövlət təbiət qoruğu, sahəsi 421,4 min hektar olan 10 milli park və sahəsi 350,8 min hektar olan 24 dövlət təbiət yasaqlığı mövcuddur. Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri ölkə ərazisinin 10,3 faizini təşkil edir.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin monitorinq xidmətləri tərəfindən 2024-cü ildə 1915 müəssisədə müvafiq müayinələr aparılıb və nəticədə su hövzələrinin çirkləndirilməsi üzrə tədqiq olunmuş müəssisələrin 41,5, atmosfer havasının çirkləndirilməsi üzrə tədqiqlənmiş müəssisələrin 47,9, torpaq ehtiyatlarının çirkləndirilməsi üzrə müayinəyə cəlb olunmuş müəssisələrin isə 25,7 faizində atılan tullantıların icazə verilən həddən artıq olması qeydə alınıb. Təbiəti mühafizə qanunvericiliyinin pozulmasına görə ötən il inzibati məsuliyyətə cəlb olunmuş 1526 nəfər vəzifəli şəxs və vətəndaşlara 1836 min manat məbləğində inzibati cərimə sanksiyası tətbiq edilib.

Faktlar və nəzərəçarpan müsbət dinamika onu göstərir ki, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin əməkdaşları təbiət keşikçisi kimi öz xidməti vəzifələrini müvəffəqiyyətlə yerinə yetirirlər. Nazirliyin işçilərinin hər ötən gün uğur zəncirinə yeni nailiyyət halqaları əlavə edəcəyinə və qarşıdakı illərdə yaşıl düşüncəmizi yaşıl reallığa çevirəcəyinə inanırıq.

Bakıda üç məktəb direktoru işdən azad olunub.

Bu barədə Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi məlumat yayıb.

Bildirilib ki, paytaxtdakı ümumi təhsil müəssisələrində məktəb idarəetməsi, tədrisin səmərəli təşkili, təhlükəsizlik və nizam-intizam qaydalarına əməl olunması və digər müvafiq istiqamətlər üzrə aparılan monitorinqlər nəticəsində Bakı şəhəri 65 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Arzu Miriyev, 298 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Xatirə Hacıyeva, 158 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Mehriban Ələkbərova ilə bağlanmış əmək müqaviləsinə xitam verilib.

Hər üç ümumi təhsil məktəbinin normal fəaliyyətinin təmin olunması Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin nəzarətindədir.

Məlumatda qeyd olunub ki, təhsil müəssisələrində monitorinqlər davamlı və ardıcıl olaraq həyata keçirilir.