 |
|
Yaxın günlərdə respublika üzrə bütün yol polislərinə təqdim edilməsi gözlənilir
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsinin (BŞDYPİ) Yol Patrul Xidməti əməkdaşlarına yeni uniformalar verilib. Yol-xeber.az xəbər verir ki, yeni uniformalar artıq Bakı şəhərində xidmət aparan Yol Patrul Xidməti əməkdaşlarına təqdim edilsə də, yaxın günlərdə respublika üzrə bütün yol polislərinə təqdim edilməsi gözlənilir.
Rüfət Quliyev: “Yol hərəkəti iştirakçılarını Instagram” səhifəsini izləməyə dəvət edirik
Son zamanlar tez-tez yol-nəqliyyat hadisələri baş verir. Baş verə biləcək qəzaların qarşısını alınması üçün hansı tədbirlər görülməlidir? Yol hərəkət iştirakçılarının maarifləndirilməsi və onları təhlükəsizlik qaydalarına əməl etmək istiqamətində Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi hansı addımlar atır?
Yol-xeber.az xəbər verir ki, bu barədə oxu.az-a açıqlama verən Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin şöbə rəisi Rüfət Quliyev bildirib ki, Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi tərəfindən hazırlanmış bukletlər mütəmadi olaraq sürücülərə və piyadalara təqdim olunur. “Belə tədbirlər ölkə ərazisində, DYP stasionar postlarda, xüsusi ilə şəhərlərin küçə və prospektlərdə davam edir və həmin materialları sürücülərə və piyadalara təqdim edirik”.
“Bu cür tədbirləin əsas mahiyyəti yol hərəkət iştirakçılarının maarifləndirilməsi ilə yanaşı sürücüləri bukletlərdə həsr olunmuş uşaqlar tərəfindən çəkilmiş yol hərəkəti təhlükəsizliyinə aid rəsm işləri ilə tanış edib yol hərəkəti qaydalarını pozmamağa dəvət etməkdən ibarətdir. Maarifləndirici tədbir yol hərəkəti iştirakçıları tərəfindən çox müsbət qarşılanır və uşaqlar tərəfindən çəkilmiş rəsm işlərinə böyük maraq göstərilir”, - deyə R.Quliyev qeyd edib.
Polis polkovnik-leytenantı vurğulayıb ki, hər bir yol polisinin əsas funksional vəzifələrindən biri yol hərəkəti iştirakçılarının təhlükəsizliyini təmin etməkdir: “Bunun üçün lazımlı tədbirlər davamlı olaraq əməkdaşlarımız tərəfindən aparılır. Maarifləndirmə yolu bunu etmək olduqca vacibdir. Müasir dövrdə əhalinin sosial şəbəkələrə böyük maraq göstərilir. DİN-nin rəhbərliyi bunu nəzərə alaraq DİN BDYPİ-nin fəaliyyəti ilə bağlı geniş məlumatlandırılması eləcədə maarifləndirici tədbirləri keçirilməsi üçün “dyp.polisazerbaycan” adlı “Instagram” səhifəsi yaradılmasına göstəriş verilib. Həmin səhifədə geniş şəkildə baş verən yeniliklər və vacib olan məlumatlar ictimaiyyətə təqdim olunur. Odur ki, “dyp.polisazerbaycan” adlı “Instagram” səhifəsini izlənməsinə yol hərəkət iştirakçılarını dəvət edirik”.
R.Quliyev bildirib ki Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi bütün hərəkət iştirakçılarını təhlükəsiz yol diləyi ilə yol hərəkəti qaydalarına əməl etməyi tövsiyə edib.
Aidiyyəti qurumlar bu cür qanunsuzluqlara qarşı ciddi tədbirlər görməlidir
Bakıda şəxsi maraqlar üçün quraşdırılan nişanlar barədə redaksiyamıza dəfələrlə şikayətlər göndərilir. Restoran, bank, dövlət müəssisəsi, idarələr və digər iaşə obyektləri rəhbərlərinin göstərişi ilə bəzən həmin ərazidə quraşdırılmış qadağanedici nişanlar çıxarılaraq yerinə parklanmanı bildirən 5.15 nişanı quraşdırırlar. Bu nişan qanunsuz quarşdırıldıqdan sonra həmin obyektin qarşısına bir işçi təyin edib gələn avtomobillərdən dayanacaq pulu tələb edirlər.
Avtosfer.az xəbər verir ki, bəzən obyektin və ya dövlət müəssisəsinin qarşısına quraşdırılmış 5.15 nişanı çıxarılaraq yerinə “P Xidməti” sözü yazılmış nişan quraşdırılır. Bu nişanın qanunsuz şəkildə quraşdırılmasından əlavə, nişanın tərtibatı da qanunsuzdur. Çünki “xidməti” sözü yazılmış nişan nə “Yol hərəkəti haqqında” qanunda, nə də ki, Yol hərəkəti haqqında Konvensiyada öz əksini tapıb.
Ekspert Elməddin Muradlı Avtosfer.az-a açıqlamasında bildirib ki, özəl təşkilatlar, müəssisələr və xüsusən də diplomatik korpusların qarşısında həqiqətən də bu cür qanunsuzluqların şahidi oluruq. Onlar özbaşına nişan quraşdırır və ya dəyişdirir. Hansı ki, yol nişanlarının quraşdırılması, dəyişdirilməsi yalnız Bakı Nəqliyyat Agentliyi və Dövlət Yol Polisi İdarəsinin göstərişi ilə baş verə bilər.
Ekspert də “xidməti” sözü yazılmış nişanın qanunvericilikdə olmamasını və yola qanunsuz olaraq quraşdırılmasını qeyd edib. O, bildirib ki, aidiyyəti qurumlar bu cür qanunsuzluqlarla ciddi məşğul olaraq tədbirlər görməlidir: “Bəzi mərkəzi küçələrdə, hərəkətin çətin olduğu yerlərdə bir çox idarə və müəssisələr, xüsusən özəl təşkilatlar belə özbaşınalıqlara yol verirlər. Lakin yol hərəkəti ilə bağlı olan qanunda heç kimə icazə verilmir ki, parkinq üçün hansısa bir yeri zəbt etsin. Bakı şəhərində parklanma üçün icazəni yalnız Bakı Nəqliyyat Agentliyi verə bilər və bu işdə bəzi səlahiyyətlər bələdiyyələrə məxsusdur. Qalan heç bir qurumun parkinq yaratmaq və yolu zəbt edib parklanma üçün öz istifadəsində saxlamaq səlahiyyəti yoxdur. Lakin təəssüflər olsun, biz Bakı şəhərində bunu tez-tez müşahidə edirik. Xüsusilə diplomatik korpusların qarşısında bu baş verir. Eləcə də özəl şirkətlərin, məsələn, bankların, otellərin qarşısında biz bunu görürük. Hətta mənim də bununla bağlı bir mübahisəm olub. Nəhayət, otel rəhbərliyinə başa sala bildim ki, sizin söz sahibi olduğunuz yeganə yer otelin daxilidir. Siz oteldən kənarda heç bir hüquqa sahib deyilsiniz”.
Ekspert həmçinin “P xidməti” adlanan nişanla bağlı iradlarını bildirib və bunun qeyri-qanuni olduğunu vurğulayıb: “Bunu da deyim ki, ölkə yollarında “P xidməti” adlanan bir nişandan istifadə olunur. Guya bu xidməti parkinqdir və yalnız yerləşdiyi yerdəki obyektin ərazisinə aidliyi göstərir. Amma "Yol hərəkəti haqqında" qanunda belə bir nişan, ümumiyyətlə, mövcud deyil. Və bunun tətbiq edənlər də qanunsuz iş görürlər. Düşünürəm ki, yol polisi, Bakı Nəqliyyat Agentliyi bu cür qanunsuz hərəkətlərə yol verənlərə qarşı çox ciddi mübarizə aparmalıdır. Heç kimin özbaşına olaraq yola sahiblik iddiasında olmamalıdır. Yol hamının istifadəsindədir. Parklanma qadağan deyilsə, hər kəs istədiyi yerdə nəqliyyat vasitəsini saxlaya bilər. Bir də görürsən maşını saxlayırsan, biri gəlir ki, burada parklamaq olmaz, klinikadır, bankdır, marketdir. Qanunda belə şeylər yoxdur. Bu cür qanunsuz parklanma halları zamanı vətəndaş sadəcə aidiyyatı qurumlara öz şikayətini edə bilər. Başqa edə biləcəyi bir şey yoxdur. Çünki belə qanunsuzluqlarla aidiyyatı qurumlar mübarizə apara bilər”.
Hər iki qutunun işləmə prinsipinin nə olduğunu və onların müsbət və mənfi cəhətlərini ətraflı izah edəcəyik
İlk dəfə avtomobil alarkən bir çox sual yaranır. Hər şeydən əvvəl, hansı sürət qutusunun seçilməsinin daha yaxşı olması ilə maraqlanırlar: mexanika və ya avtomat. Bəzi avtosevərlər avtomobillər haqqında yalnız mexaniki ötürücüdə özü dəyişdirməli olduğunu bilir, ancaq avtomat bunu sürücünün iştirakı olmadan edir.
Əvvəlcə, hər iki qutunun işləmə prinsipinin nə olduğunu və onların müsbət və mənfi cəhətlərini ətraflı izah edəcəyik. Buna əsaslanaraq konkret nəticələr çıxaracağıq.
MEXANİKİ SÜRƏT QUTUSU
Mexanik sürət qutusunun işləmə prinsipi, sürücünün özü, optimal mühərrik dövriyyəsini təmin etmək üçün mühərrikdən avtomobilin təkərlərinə ötürülən fırlanma anını dişli çarxlar vasitəsi ilə dəyişir, özü tələb olunan sürət həddində faydalı təsir göstəricisini təmin edir. Sürücü muftanı sıxarkən, dövrə açılır və mühərrik fırlanma anını ötürmür.
Salondakı çubuq ilə sürücü lazımi dişi lazımi yerə qoyur və muftanı buraxaraq zənciri yeni dişə bağlayır. Bu fəaliyyət prinsipinin sadə təsviridir. Bu gün mexaniki sürət qutusu olan avtomobillər - konstruksiyasının sadəliyi və işləmək üçün elektronikaya tələbin olmamasına görə ən etibarlı avtomobillərdir.
BU TİP ÖTÜRÜCÜ QUTUNUN ÜSTÜNLÜKLƏRİNİ NƏZƏRDƏN KEÇİRƏK
1.Qənaət - bacarıqla idarə etməklə, mühərriki minimum istehlak etdiyi rejimlərdə işlətməklə, yanacağa qənaət edə bilərsiniz. Bundan əlavə, təpələrdən düşərkən, düz yol ilə hərəkət edərkən, mühərrikin boş işləməsinə imkan verərək avtomobili neytral ötürücüdə qoya bilərsiniz.
2. Avtomobilin dinamikası - mexanikada mühərrikin hansı dövrdə işləyəcəyi yalnız sürücüdən asılıdır. Bu, düz yolda və ya şəhərdə ötüb keçərkən ötürücünü azaltmaq və avtomobildə daha çox fırlanma anı verməyə imkan verir; avtomobili lazım olan sürətə daha tez çatdırmaq; fövqəladə hallarda "qutu əyləcindən" istifadə etmək. Avtomat nə vaxt dəyişdiriləcəyi barədə özü qərar verir və heç bir özbaşınalığa yol vermir.
3. Əməliyyatın ucuzluğu - bu, nisbətən sadə bir qurğu olduğundan, ötürücü qutunun təmiri və yenisinin alınması, avtomatın təmiri ilə müqayisədə daha ucuz başa gələcək.
4. Təcrübə qazanmaq - sükan arxasına oturan yeni başlayanlar tərəfindən nəzərə alınmalı olan əsas arqumentdir. Mexanika ilə maşın sürmək təcrübəsi olanlar həmişə dərhal dünyanın istənilən avtomobilinə minə bilər. Lakin, daima avtomat sürənlər, mexanikanı yerindən tərpətməkdə belə problem yaşayacaqlar. Mexanika mühərrikin səsini dinləməyi, kənar səs-küyə qulaq asmağı öyrədir, idarə edərkən diqqəti və məsuliyyəti inkişaf etdirir.
MEXANİKİ SÜRƏT QUTUSUNUN ÇATIŞMAZLIQLARI
1. Narahatlığı - bəli, mexanika ilə şəhərdə gəzmək narahatdır. İşıqforun qırmızı işığı təsirinə düşsəniz, əlinizi ötürücü qutunun çubuğundan ümumiyyətlə götürə bilməzsiniz. Qolların və ayaqların davamlı hərəkəti sürücünün "8 ayaq" kimi görünməsinə səbəb olur. Hər işıqfordan sonra - mufta, 1-ci sürət, qaz, mufta, 2-ci sürət təkrarlaması - istənilən sürücünü özündən çıxara bilər. Xüsusilə tıxacda hərəkət edərkən.
2. Mühərrik və ötürücünün imkanları - yeni sükan arxasına keçən sürücü, təcrübəsiz hərəkətləri ilə mühərriki həddindən artıq rejimdə işlədə bilər, bu da onun imkanlarını azaldır. Eyni şey muftaya da aiddir. Təcrübəsiz sürücü, işıqfordakı hərəkətləri düşünərkən, dayanacaq yerindən çıxarkən və buna bənzər hərəkət edərkən təcrübəli sürücülərin avtomatik olaraq etdikləri kimi hərəkət edərsə, yəni daim sıxarsa, onu yandıra bilər. Mexaniki sürət qutusu təmiri çox bahalı olmasa da, yenə də cibinizə uyğun olmayacaq.
AVTOMATİK SÜRƏT QUTUSU
Əvvəllər bir çox cəhətdən avtomatik sürət qutusu olan avtomobillər, sürücülük rahatlığından başqa, mexaniki olanlardan geridə idi. Sadəcə inanılmaz dərəcədə böyük yanacaq istehlakı, az ötürücülüyə görə avtomobilin dinamikası kəskin şəkildə azaldı və ötürmə zamanı uğursuzluqlar oldu.
Bu gün avtomatlar o qədər inkişaf edib ki, mexanikadan xeyli üstündürlər. Və hər gün onlar daha da təkmilləşdirilir. Gəlin avtomatın üstünlüklərinə baxaq:
1.Dinamika - premium seqmentli avtomobillərdə sürətlənmənin dinamikasını artıran iki pedallı avtomatik ötürmə var. Lakin, klassik qutular daha ucuz avtomobillərə qoyulan o qədər də mükəmməl olmayan qutu modelləridir, hansı ki, daha yeni başlayanlar üçün əlverişlidir. Buna görə bir üstünlük kimi görünür, amma yeni başlayan üçün bu, əsla fərq etməz.
2. Rahatlıq - həqiqətən, hətta sükan arxasında ilk dəfə əyləşən də istənilən yolda, istənilən nöqtədən hərəkət edə bilər. Avtomatik ötürücü ilə sürmək əyləncəlidir.
3. Daha çox resurs - mühərrik dövriyyəsinin sürücü tərəfindən müstəqil idarə edə bilməməsi və kompüterdən zərif iş rejimləri, həm də ötürücü qutu və mühərrik daha uzun xidmət müddətinə malikdir.
Çoxları üçün onsuz da avtomatik ötürülmənin sadəcə rahat olması kifayət qədər sübut olacaq. Ancaq yenə də belə qutular qüsursuz qalmadı (əksər orta sinif maşınlarda quraşdırılmış sadə avtomatların çatışmazlıqlarından danışacağıq):
1. Avtomat maşını daha yavaş sürətləndirir.
2. Daha yüksək yanacaq istehlakı.
3. Soyuq mövsümdə avtomobili "itələyici"dən işə salmaq mümkün deyil.
4. Avtomat maşının dəyəri orta hesabla 1000 dollardan çoxdur.
5. Avtomatik ötürmə qutusunun təmiri və ya dəyişdirilməsi çox bahalı olacaqdır.
Hər bir təcrübəsiz sürücü üçün mexaniki və ya avtomat seçimi - şəxsi bir məsələdir. Ancaq dediyimiz kimi sürməyi öyrənmək, avtomobili hiss etmək, onu özünüzün davamınız kimi idarə etmək üçün mexanika daha yaxşıdır. Bəli, o qədər də rahat deyil, tez-tez qıcıqlanmaya səbəb olur və gəzinti xoş olmur. Ancaq yenə də bu, 2-3 ildən sonra dəyişəcəyiniz ilk avtomobildir. Sonra əvəzolunmaz təcrübəyə görə ilk mexanikinizə minnətdar olacaqsınız.
Hazırladı:
Natiq Nazimoğlu,
Avto Klub Azərbaycanın baş administratorı
İlk vaxtlar bəzi sərnişinlər bunun narahatlıq yaradacağını düşünsələr də, problem həll olunub
Avtovağzalların şəhər mərkəzində, yaxud kənarda yerləşməsi məsələsi sərnişinlər arasında mübahisəli məsələlərdəndir. Vağzalların mərkəzdə yerləşməsi əlçatanlıq baxımından əlverilşi olsa da, bu, sıxlıq, səs-küy kimi diskomfort yaradır.
Mövzu ilə bağlı ARB TV-nin “Günə Doğru” proqramında süjet yayımlanıb.
Sakinlər bildirir ki, avtovağzal şəhər ərazisində olanda rahat olur, kənarda isə çətindir:
“Şəhərdən kənarda olması əlavə xərcdir. Taksi sifariş verməlisən…Biri var avtovağzal uzaq olar, taksiyə beş manat verəsən, biri də var ki, yaxın olar, iki manat ödəyəsən”.
Avtobus sürücüsü isə qeyd edir ki, avtovağzal şəhərdə olanda tıxac səbəbi ilə insanlar avtobusa vaxtında çata bilmirdilər.
Sovet dövründə vağzalların əkəsiyyəti rayon mərkəzlərində tikilib. Sonralar şəhərlər böyüdükcə vağzalları kənara köçürmək zərurəti yaranıb. Zaqatala Beynəlxalq Avtovağzalı bir neçə il öncə rayon mərkəzindən iki kilometr aralıya köçürülüb.
İlk vaxtlar bəzi sərnişinlər bunun narahatlıq yaradacağını düşünsələr də, problem həll olunub.
Zaqatala Beynəlxalq Avtovağzalının direktoru Məhəmməd Abdullayev deyir ki, rayon mərkəzindən avtovağzala sərnişinlərin daşınması üçün avtobus fəaliyyət göstərir:
“Bundan başqa, Bakıya gedən sərnişinlərin rayon mərkəzindən və ətraf kəndlərdən avtovağzala gəlməsi üçün taksi şirkətləri ilə razılaşma əldə olunub, onların avtovağzala çatdırılması pulsuz olacaq”.
Avtovağzalların şəhər kənarına daşınması yaranan sıxlığın qarşısını almaqla yanaşı, ətrafda yaşayanların da rahatlığını təmin etmiş olur. Buna baxmayaraq, ölkənin böyük şəhərlərindən olan Şəkidə avtovağzal hələ də mərkəzə yaxın ərazidə yerləşir.
Yeni tikilən avtovağzalların şəhər kənarında inşa edilməsi onu göstərir ki, bu, gündən-günə böyüyən şəhərlər üçün ən yaxşı variantdır.
Axrıncı dəfə anomal yüksək temperatur 1940-cı ildə qeydə alınıb
Bu gün Şanxayda anomal isti havalar müşahidə olunub. Yol-xeber.az-ın Trend-ə istinadən məlumatına görə, temperatur gün ərzində 21,6 dərəcəyə qədər yüksəlib. Meteoroloqların dediklərinə görə, bu qış son 80 ildə ən isti qış olub. Axrıncı dəfə Şanxayda ilin bu vaxtı üçün anomal yüksək temperatur 1940-cı ildə qeydə alınıb. Termometr sütunu 22,4 dərəcəyə qədər yüksəlmişdi.
Onların dostluqları da elə metropolitenlə yaşıddır
Şərqdə ilk metro Bakıda, 1967-ci ildə tikilib. "Bakı Metropoliteni"nin ilk işçi qüvvəsi isə dəmiryollarında uzun illər təcrübə keçən kadrlardan olub. Onların arasında artıq dünyasını dəyişənlər, hələ tarix olaraq yaşayanlar da var. Avtosfer.az xəbər verir ki, bu barədə Sputnik Azərbaycan da bu dəfə tarixi yazanların toplaşdığı bir məkanda onlarla söhbətləşib.
Əksəriyyəti yaşı 80-dən yuxarı olan həmsöhbətlərimiz 1971-ci ildən etibarən bir binada yaşayırlar. Metropolitençilər üçün tikilən bina 1971-ci ildə onların istismarına verilib. Elə həmin vaxt 146-dək ailə bu binaya köçsə də, hazırda burada yaşayan metropolitençilərin sayı 25-30 nəfərdir. Onlar küçədə özləri üçün dörd tərəfi bağlı bir "budka" düzəldərək demək olar ki, bütün günlərini də orada keçirirlər.
Olan olub, keçən keçib deyərək, söhbətə başlayıb onların iş prosesi zamanı yol verdikləri nöqsanlardan danışdıq.
Həmsöhbətimiz olan Ənvər Tağıyev özünü ən unikal işçilərdən biri adlandırır. O, deyir ki, indi onun kimi elə bir adam tapmaq olmaz ki, həm metro, həm parovoz, həm də teplovozda işləmiş olsun. O, 1959-cu ildən Bakı deposuna gələrək müxtəlif parovozlarda işləyib. 1966-cı ildə isə artıq "Bakı Metrpoliteni"də maşinist kimi çalışmağa başlayıb. Fəaliyyəti baş verən bədbəxt olayadək – 1983-cü ilin sonlarınadək davam edib: "1983-cü ilin oktyabrından Moskvadan depo üçün təkbaşına hissələr daşıyırdım. Elə həmin ilin dekabrında bədbəxt hadisə baş verdi. Moskvadan 12 vaqon gətirirdim, birdən qəza baş verdi. Qəza Sumqayıt-Güzdək yolunda oldu və bu hadisəyə görə 2-ci qrup əlillik dərəcəsi aldım. Gətirdiyim həmin vaqonlar isə “metallom” kimi istifadə olundu".
Pensiyaçı metropolitençi Ənvər Tağıyev
Maşinist Malik Seyidov isə İran şahı Rza Pəhləvinin "Bakı Metropoliteni" ilə əyani tanış olmasına şahidlik edib: "O zamanlar metropolitenin rəisi olan Cahangir Nuriyev metronun "28 May" stansiyasından kabinəmə minərək dedi ki, elə sürməlisən ki, mən yerimdən tərpənməyim, dayanıqlılığımı itirməyim, əlimi o yan, bu yana tərpətməyim. Əks halda məni işdən çıxardacağı ilə hədələdi. Sonda işimdən razılıq etdi və buna görə də günlərin bir günü Rza şah Pəhləvi və onun həyat yoldaşını gəzdirmək mənə həvalə olundu. Qatarı depodan çıxardaraq "Nəriman Nərimanov" stansiyasında onları mindirdim. O zamanlar Heydər Əliyev də onlarla idi. Sonda şahın arvadı mənə dedi ki, “hər şey çox pakizə idi".
Maşinist Malik Seyidov
Sabir Rəhimov isə 1966-1981-ci illərdə metropolitendə çalışıb. O bizə qəza oyunu haqda danışır: "Qatar tuneldə qalarsa, maşinistə 5 dəqiqə vaxt verilir ki, vəziyyətdən çıxış yolu tapsın. Maşinist bunu bacarmadıqda köməkçi qatar çağırılır. Belə bir vəziyyət yaranarsa, asanlıqla çıxış yolu tapmaq üçün bilərəkdən depoda qatarları elə bir vəziyyətə gətirirdik ki, o hərəkət etmirdi. Bunun üçün digər maşinistlər mövcud nöqsanları axtarmalı olurdular. Qəza oyunundan çıxa bilməyən maşinisti isə imtahana göndərirdilər".
Sabir Rəhimov 1966-1981-ci illərdə metropolitendə çalışıb
Metroda əsas iş elektrikdən asılıdır, desək yanılmarıq. Ömrünün 44 ilini yerin altında keçirən və metronun ilk kadrlarından biri olan həmsöhbətimiz Dilavər Əzimov da xatirələrini vərəqləyir: "1967-ci ilin iyunundan Bakı Metropolitenindəyəm. O zamanlar metro işləmirdi, mən şaxta ilə metroya düşürdüm. Artıq alçaldıcı yarımstansiyalar tikildiyi üçün bizim əsas öhdəliklərimizdən biri gərginliyin itməsinin qarşısını almaq idi. Çünki gərginlik itsə, qatar dayanacaq, sərnişinlərlə dolu qatar tuneldə qalacaq. Bu səbəbdən də mənim işimin cavabdehliyi çox böyük idi".
Həyatının 44 ilini yerin altında keçirən Dilavər Əzimov
Sənəti ilə əlaqədar olaraq onun and yeri də işıqdır. Söhbət əsnasında nədənsə danışanda, dediklərinin həqiqət olmasına diqqət çəkmək üçün “and olsun işığa” deyir. Onun sözlərinə görə, metroda işlədiyi müddətdə yüzlərlə mütəxəssis yetişdirib: "Metroda bizə yarımstansiyalara gələn gərginliklərin itməsi kimi arzuolunmaz hadisələr baş verib. O zaman "qəza" maşını ilə gərginlik verən başqa stansiyalara gedirdim ki, bir gərginlik alım. Halbuki həmin yarımstansiyaların mənə gərginlik vermək üçün heç bir hüquqları yox idi. Çünki yarımstansiyadan başqa istiqamətə gərginliyin alınması onların işini iflic edə bilərdi. Bir dəfə 120 nömrəli yarımstansiyaya gedərək yalvarmışam ki, mənə elektrik enerjisi ver, qatar tuneldə qalıb, orada sənin də doğmaların var. Söz verdim ki, işdir, gərginlik itsə, lomu vurarsan başıma".
Pensiyaçı metropolitençilər
Bakıda metro açılmazdan öncə dəmiryolu olub. Metro özü də dəmiryolu hesab edilir. Bu səbəbdən də Bakıda ilk dəfə olaraq metro fəaliyyətə başlayanda kadrları məhz dəmiryolundan gətiriblər. O zamanlar Cahangir Nuriyev birinci Zaqafqaziya Dəmir Yolu İdarəsinin rəis müavini olub. O, metropolitenin birinci rəisi kimi fəaliyyətinə başlayanda dəmiryolundan tanıdığı kadrları metroda işə cəlb edib. Lakin metro ilə dəmir yolu arasında fərqlər olduğu üçün kadrlar Moskva və Kiyev kurslarına cəlb olunub. 81 yaşlı Şirzad Mikayılov 1967-ci ildə "Bakı Metropoliten"ə dəmir yollarından gəlib. Öncə metroda maşinist kimi çalışan həmsöhbətimiz 70 yaşınadək yerin altında işləyib. Son olaraq isə depoda çalışıb: "Bir dəfə "Koroğlu"da stansiyaya girəndə elə bildim ki, sərnişinlər məni qarşılayır, əl-qolla salamlayırlar. Sən demə, bir qadın reyslər üzərinə düşübmaş, camaat da qatar onun üstündən keçməsin deyə, mənə əl-qolla işarə edirmiş. Mən sürəti güclə tənzimləyib, qatarı saxlaya bildim”.
81 yaşlı Şirzad Mikayılov 1967-ci ildə "Bakı Metropoliten"ə dəmir yollarından gəlib
Həmsöhbətimiz deyir ki, dəmir yolunda intervallar saatlarla olsa da, metroda intervallar dəqiqələr, saniyələrlədir, bu səbəbdən də metroda işləmək daha çətindir. Dispetçer İslam İsayevin də başına gələnlər az olmayıb. O, 1994-cü ildə metroda törədilən terror aktını belə xatırlayır: "1994-cü ilin iyul ayını 3-də mənə qatarın partlaması və 13 nəfərin ölümü ilə bağlı məlumat gəldi. Dərhal cərəyanı təmas reysindən çıxartdım, bir müddət həmin stansiyanın fəaliyyəti dayandırıldı. Olanlar dəhşət idi". O, 41 il dispetçer, "Ulduz" stansiyası istismara veriləndən sonra isə 6 burada rəis kimi çalışıb.
Bakı metrosunda 41 il dispetçer işləyən İslam İsayev
Bəzən nəsə olanda sərnişinlər deyir ki, maşinist yuxuludur deyəsən. Sən demə, bu fikirlər də həqiqət imiş. Nəinki yuxulu, elə yatmış vəziyyətdə stansiyaya daxil olan maşinistlər də olub. Uzun illər maşinist kimi çalışan həmsöhbətimiz Aftandil Bayramov da belələrindəndir.
Söhbətə isə “lap düzünü deyəcəyəm, artıq olan olub, ötən ötüb” deyə başlayır: "Maşinist köməkçim var idi, qazaxlı idi. Elə hey oxuyardı ki, “ay qadan alem, ay qadan alem”. Bilmirəm o belə oxudu deyəmi, ya nəyə görə, məni yuxu apardı. Papağım başımda olduğu üçün o mənim yuxuladığımı görməmişdi. Birdən baxıb görüb ki, stansiyaya girən zaman sürət həddini aşmışam. Bu zaman papağımı qaldırıb görüb ki, yuxulamışam, silkələyib, ayıldıb məni. Ayılanda artıq bir qədər stansiyadan uzaqlaşmışdım. Buna icazə olmasa da, sonradan bir qədər qatarı geriyə sürərək stansiyada sərnişinləri boşaltdım. O zaman bir işçi var idi, növbəm bitəndən sonra gedib ondan soruşdum ki, mənim bu nöqsanımı kimsə gördü, dedi yox. Dedim dayı sabah sənə böyük bir şokolad qutusu gətirəcək".
Aftandil Bayramov o zamanın “bərk gedən” maşinistlərindən, öz təbiri ilə desək, "lixaç"larından olub: "Öncələr qatarlar stansiyaya yüksək sürətlə daxil olurdu, indiki kimi asta-asta yox. O zamanlar mənim kimi 6-7 "lixaç" var idi. Bizim adımız çıxmışdı, nəsə təsadüfi bir hadisə də baş verəndə, heç aidiyyəti olmadan deyirdilər ki, sürətlə gəlib. Düzdü, buna görə cəzamız da ağır olub. Mükafatımızı kəsiblər, ya da bir neçə ay ərzində maşinist köməkçisi kimi işləmək məcburiyyətində qalmışıq".
Aftandil Bayramov
Onların dostluqları da elə metropolitenlə yaşıddır. Bəzən bir-birlərinin sözünü kəsən, sözləri çəp gələn qonşular söhbət əsnasında rəhmətə gedən digər həmkarlarını da yada saldılar.
Mirzə Kərimov isə deyir ki, maşinistlər, qatarlar metronun ürəyidirsə, ekskalator onun ciyəri sayılır. Çünki metroda ekskalatorlarla iş onun işinin canı idi: "Ekskalator işləməsə, stansiya camaatla dolur. Yadımdadır, bir dəfə metropolitenin o vaxtkı rəhbəri Tağı müəllim ekskalatorla qalxarkən, o xarab oldu, dayandı. O zaman işçilərdən biri ekskalatorda yaranan problemi həll etdi. Amma onu işə salanda tərs istiqamətdə işə saldı. Yəni camaat üzü yuxarı dayanmışdı, ekskalator isə qəfil üzü aşağı hərəkət etdi. Tağı müəllim də orda idi, bu hadisə böyük hay-küyə səbəb oldu".
Mirzə Kərimov
"Bir dəfə də cavan qızın paltosu ekskalatora irişmişdi. O isə and-aman edir ki, bu palto əsl ceyran dərisindəndir. Deyirdi ki, buna görə valideynlərim məni öldürəcəklər. Onun paltosunu ekskalatorun arasından çıxardım, dedim gəl arxamca. Qızı otağıma apardım, ona narahat olmasın deyə ürək-dirək verdim, dedim bax gör indi dayın neyləyəcək. Paltonun ətəyini kəsib verdim özünə", - deyə o söhbətinə davam edir.
Metroda iş zəncirvari qurulduğu üçün hər kəs çiyinlərində böyük məsuliyyət daşıyır. Çünki ani səhlənkarlıq, yaxud da kiçik problem metropolitenin bütün işini iflic edə bilər.
Vaqif Vəliyev isə tunel qurğularına nəzarət edib. Amma gözlənilməz hadisələr ondan da yan keçməyib: "Tunel qövs şəklindədir. Bura yeraltı suların, quruntun öz təzyiqləri var. Yeraltı su bu probkalarla qəbul olunur. Bəzən təzyiq yüksək olduqda su, palçıq, gil tunelə tökülür, bu zaman da hərəkət dayanır. Camaat indi də elə bilir ki, bu metro tramvaydır. Deyirlər metro niyə 30 qəpikdir. Eyni yolu metro da getsin, tramvay da, görün hansının xərci daha çox idi. Belə arzuolunmaz hadisələrlə də qarşılaşmışıq".
Keçmiş metropolitençilər
Keçmiş metropolitençilər deyir ki, "Bakı Metropoliteni" işinə başlayanda onların bir saatlarına görə əmək haqqıları 1 manat 1 qəpik olub. Beləcə duzlu, məzəli, bəzən isə heç də xoş olmayan hadisələrlə yaddaşlarını yenidən təzələyən metropolitençilərdən onların diləklərinin gerçəkləşməsi ümidi ilə ayrılırıq: kimisi sanatoriyalarda onların müalicəsi üçün şəraitin yaradılmasını, kimisi fəxri dəmiryolçu olduğunu deyərək Dəmir Yolları Xəstəxanasında onların pulsuz qəbulunu, böyük əksəriyyət isə bir ağızdan yaşadıqları binanın həyətində onlara oturmaq, vaxt keçirmək üçün ayrıca bir tikilinin olmasını arzulayırlar...
Bizdən isə sadəcə olaraq bunları sizinlə paylaşmaq qalır.
Bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və qızları Leyla Əliyeva “Şahdağ” Turizm Mərkəzində görülən işlərlə tanış olublar.“Qafqazinfo”nun məlumatına görə, “Şahdağ” Turizm Mərkəzinə gələn dövlət başçısı burada xizək sürüb.
Stansiyaların da elektrik təchizatı müasir tələblər səviyyəsinə çatdırılır
"Bakı Metropoliteni" QSC-nin iki stansiyası istismarda olan Bənövşəyi xəttin 3-cü stansiyası ilə yanaşı, tikinti ərazisində gücü 16 MVA olan dizel-generator stansiyası inşa edilir.
QSC-dən "APA-Economics"ə verilən məlumata görə, hazırda alternativ mənbə funksiyasını daşıyan dizel-elektrik stansiyalarının "Azərişıq" ASC-nin 10 rayon yarımstansiyasında yaradılması artıq başa çatıb. Ümumilikdə yarımstansiyalarda 12 ədəd 2,5 MVt, 4 ədəd 2 MVt və 1 ədəd 1 MVt gücündə dizel-generator qurulub. Bununla eskalator, ventilyasiya, suvurma qurğuları və işıqlanma sistemi fövqəladə hallarda işə qoşulacaq, qatarların hərəkəti minimal tələblər səviyyəsində təmin olunacaq.
Qeyd edək ki, metropolitenin "Nərimanov" elektrik deposunda inşa edilən iki elektrik yarımstansiyası deponun elektrik təchizatını müasir standartlara çatdırıb. Stansiyaların da elektrik təchizatı müasir tələblər səviyyəsinə çatdırılır. Belə ki, "İçərişəhər" yarımstansiyasında bu işlər başa çatmaq üzrədir. Burada 2 güc (630 kvA), 2 işıqlandırma (400 kvA) və işarəvermə avadanlığının qidalanmasını təmin edən 2 qurğu (63 kvA) olmaqla, cəmi 6 transformator dəyişdirilib. "Sahil", "Gənclik", "Elmlər Akademiyası" yarımstansiyaları tamamilə yenidən qurulub. Qarşıdakı ildə "Nəriman Nərimanov" yarımstansiyası da eyni tələblər çərçivəsində yeniləşəcək.
Əvvələr bu yolda dəfələrlə xoşagəlməz hadisələr baş verirdi
Cinayətkarlığa qarşı mübarizədə, asayişin etibarlı qorunmasında və öz xidməti borcunu layiqincə yerinə yetirməsinə görə vətəndaşların etimadını qazanan Azərbaycan Polisi haqqında yüksək fikirlər və vətəndaşlıq mövqeyi sərgilənir. Bildirmək istəyirik ki, bu ismarıcların heç biri diqqədən kənar qalmır. Avtosfer.az olaraq onlardan biri ilə oxucularımızı tanış etmək istədik.
“İlk öncə sabitliyimizin keşiyində ayıq-sayıq dayanan bütün polis əməkdaşlarına öz minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Hacıqabul-Horadiz magistral avtomobil yolunun Saatlı şəhəri H.Əliyev prospektindən keçən hissəsinin yaxınlığında 2 saylı tam orta məktəb yerləşir. Hər gün yüzlərlə şagird məktəbə getmək üçün bu magistral yolu keçir. Əlbəttə, həmin ərazidə piyada keçidi üçün zolaq da mövcuddur. Bir vaxtlar mənim kimi valideynlərin də narahatlığına səbəb olan bu təhlükəli yolu keçmək məsələsi bir neçə ildir ki, öz həllini tapıb. Saatlı RPŞ DYPB və PPXB-nin əməkdaşları hər gün şagirdlərin piyada zolağından təhlükəsiz keçməsi üçün günün soyuq, qarlı, şaxtalı havasında həmin ərazidə xidmət aparırlar. İnanın ki, belə vəziyyət qürüvericidir. Əvvələr bu yolda dəfələrlə xoşagəlməz hadisələr baş verirdi. İndi şükürlər olsun ki, belə hallar yaşanmır. Polislərimizin sayəsində. Bəzən elə olurdu ki, işim olurdu deyə övladımı məktəbə apara bilmirdim amma qəlbimdə rahatlıq vardı ki, polis əməkdaşları ordadılar və övladımı təhlükəsiz şəkildə məktəbə varmasında yardımçı olacaqlar. Dəfələrlə mən və mənimlə yanaşı valideynlər polislərimizə öz təşəkkürümüzü bildirmişik. Onlar ölkəmizin gələcəyini qoruyurlar. Çox sağ olun, çox var olun!”
Bu fikirləri DİN-ə ünvanladığı təşəkkür məktubunda Saatlı rayon sakini Taryel Babayev yazıb.
