 |
|
“Azərbaycanla Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılmasını sülh müqaviləsindən çıxarıb, sonraya saxlamışdı. Amma Rusiya tərəfi bunu israrla gündəmə gətirib”.
Bunu Musavat.com-a politoloq Məhəmməd Əsədullazadə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı intensivləşən müzakirələr barədə danışarkən deyib.
Siyasi şərhçi bildirib ki, MDB dövlət başçılarının sammitində Vladimir Putin Nikol Paşinyanla Zəngəzur dəhlizini müzakirə edib:
“Hətta bu görüşdən sonra Paşinyan Rusiyanın bu yola nəzarət edəcəyini İrəvanda açıqladı. Səhərisi gün isə Ermənistan XİN bu açıqlamanı təkzib etdi. Ermənistan Rusiyanın bu yola nə monitorinqinə, nə də nəzarət etməsinə razıdır. Çünki Rusiyanı ölkəsindən tam çıxarmağı hədəfləyib. ABŞ Ermənistana bu yolu Rusiyanın nəzarətinə verməyi qadağan edib”.
M.Əsədullazadə hesab edir ki, hazırda Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsini müzakirəyə vaxt itirməkdənsə, sülh müqaviləsinin bağlanmasına çalışmalıyıq:
“Sülh müqaviləsi bağlandıqdan sonra dəhliz də açılacaq. Azərbaycan Kalininqrad variantını təqdim edib, İrəvan da buna razıdır. Ermənistanın söz oyunları əsasən Rusiyanın bu yola nəzarət etməsinə icazə verməməsidir. Düşünürəm ki, dəhlizlə bağlı hər hansı bir hərbi toqquşma olmayacaq. Rusiya prosesdən çıxarsa, Azərbaycan və Ermənistan razılaşacaq. Burada problemi Moskva yaradıb. Çünki Kreml dəhlizə nəzarət etmək istəyir. Zəngəzur dəhlizi geoiqtisadi layihədir və Orta dəhlizin əsas seqmentidir. Təbii ki, Rusiya bu yola nəzarət etməkdə israrlıdır. Bunu da Qərb istəmir. Azərbaycanın da marağında deyil üçüncü qüvvə bu yola nəzarət etsin. Bu dəhlizə yalnız Azərbaycan və Ermənistan özü nəzarət edə bilər”.
Ekspert MDB dövlət başçılarının Rusiyadakı son sammitində Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin konfidensial görüşünün keçirildiyi barədə iddialardan bəhs edərkən bunu mümkün sayır:
“Məhz Paşinyan İrəvandakı çıxışında Rusiyanın FTX sərhəd xidmətinin Zəngəzur dəhlizinə nəzarət edəcəyini istisna etmədiyini qeyd etdi. Belə bir görüş keçirilib ki, razılıq əldə edilib. Hazırda rəsmi İrəvan israrla belə bir bəyanatın yalnış şərh edildiyini qeyd edir. Göründüyü kimi, Nikol Paşinyan hökuməti müstəqil deyil və Qərbdən verilən direktivlərlə idarə edilir. Ermənistanın öz müstəqil narrativləri yoxdur”.
Qarşıdakı dönəmdə, BRiCS sammiti çərçivəsində razılaşma əsasında yenidən gizli görüşün keçilməsi iddiasına gəldikdə politoloq deyib ki, belə bir plan və ya niyyət varsa, Nikol Paşinyan prosesdən yayınacaq:
“Rusiya belə bir danışıqlarda və razılaşmalarda maraqlıdır. Düşünürəm ki, BRİCS sammiti çərçivəsində hər hansı bir sənəd imzalanmayacaq. Çünki Ermənistan hökuməti buna hazır deyil. Rusiya çalışır ki, belə bir sammit fonunda “sülhpərvər” olduğunu dünyaya göstərsin. Amma Ermənistan buna getməyəcək. Paşinyanın BRİCS sammitinə getməsi də dəqiq deyil.
Ümumiyyətlə, proseslər elə müstəvidə inkişaf edir ki, yalnız Azərbaycanla Ermənistan arasında ikitərəfli danışıqların davam etdirilməsi əsasdır. Rusiyanın iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin bağlanmasında vasitəçi kimi iştirakı Qərbin Ermənistana ciddi təzyiqlərinə yol aça bilər. Ona görə də bu sammitdə hər hansı bir sənədin imzalanması gözlənilmir. Yalnız Ermənistan bütün şərtləri yerinə yetirəndən sonra sülh müqaviləsinin bağlanması mümkün olacaq”.
“Bu gün, oktyabrın 18-də Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan İstanbulda “3+3” regional məsləhət platformasının üçüncü iclasında iştirak edəcək. “3+3” 44 günlük Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyənin təşəbbüsü ilə irəli sürülmüş və Rusiyanın dəstəklədiyi və üç Cənubi Qafqaz ölkəsinin – Gürcüstan, Ermənistan və Azərbaycanın, eləcə də üç region dövlətinin: Rusiya, Türkiyə və İranın iştirakını nəzərdə tutan regional əməkdaşlıq formatıdır. Rusiya Sergey Lavrovun iclasda iştirak edəcəyini təsdiqləyib, Gürcüstan isə növbəti dəfə boykot elan edib. Gürcülər Rusiya ilə ziddiyyətləri əsas gətirərək bu formatda heç bir görüşdə iştirak etməyiblər”.Moderator.az xəbər verir ki, bunu səhər saatlarında Ermənistanın “Hraparak” nəşri yazıb.
“Siyasi dairələrdə müxtəlif ölkələrdən gələn bəyanatların təhlilinə əsasən Nikol Paşinyanın Rəcəb Tayyib Ərdoğanla ayrıca razılaşma çərçivəsində “Orta Dəhliz” adlandırılan layihəyə razılaşacağına dair proqnozlar səslənir ki, bu, yumşaq desək, Rusiya üçün qəbuledilməzdir. Çünki 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli sənəddə bütün yolların açılmasından söhbət gedir, təkcə Türkiyəni Azərbaycanla birləşdirən Zəngəzur dəhlizindən deyil. Qeyd edək ki, oktyabrın 8-də Moskvada keçirilən Putin-Paşinyan və Putin-Əliyev görüşlərindən sonra Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Rusiya prezidentinin yarım saatlıq görüşlərdə “Zəngəzur dəhlizi” məsələsini müzakirə etdiyini açıqlayıb. Və artıq dünən Mariya Zaxarova redaktə edib ki, "Zəngəzur dəhlizi" termini Moskva tərəfindən istifadə edilmir”, - deyə xəbərin davamında bildirilir.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.Onunla müsahibəni təqdim edirik.
- Rusiya rəsmisi Mariya Zaxarova Zəngəzur dəhlizində monitorinqin Moskvaya verilə biləcəyi ilə bağlı Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın açıqlamasına münasibət bildirib. Zaxarova İrəvana Rusiyanın dəhlizə nəzarətini ehtiva edən 10 noyabr sənədini xatırladıb. Görünən budur ki, Rusiya monitorinq təklifindən imtina edir və nəzarəti istəyir, bəs Ermənistan bununla razılaşacaqmı?
- Rusiya dəhlizə nəzarət istəyir, Paşinyanın dediyi kimi, monitorinq yox. Bu baxımdan 10 noyabr bəyanatına istinad edirlər. Məsələ belədirsə, oturub razılaşmalıdırlar. Çünki Azərbaycan bu məsələyə qarışmır.
Bəli, Azərbaycan Rusiyanın nəzarətinə etiraz eləmir, amma mənim fikrimcə, belə bir nəzarət nə bizim, nə də Ermənistanın maraqlarına cavab verir. Çünki Rusiya Zəngəzura nəzarət eləməklə Orta dəhlizə də nəzarət etmiş olacaq. Orta dəhliz isə Rusiya dəhlizinə alternativdir, yəni ondan yan keçir.
Amma reallığı da anlayıram, bizim üçün önəmli olan dəhlizin işə düşməsidir. Azərbaycan vətəndaşını erməni hərbçisi yoxlamaqdansa, rus sərhədçisi yoxlasın. Hər halda ruslar bizə qarşı ermənilərdən dözümlü olarlar. Zatən, vətəndaşlarımız Rusiyaya gedəndə də pasportlarını rus sərhədçiləri yoxlayırlar.
Görək, bu məsələ Putinlə Paşinyan arasında necə razılaşdırılacaq. Anlaşa bilsələr, onda dəhlizin işə düşməsinə əngəl qalmayacaq. Həmçinin bu halda 42 kilometrlik dəmir yolunu bərpa etmək lazım gələcək, amma Ermənistan hələ orada heç bir iş görmür. Əsas odur ki, razılıq əldə edilsin. Artıq Paşinyan öz müavini Mqer Qriqoryanı Moskvaya göndərib, demək, bu mövzuda anlaşmağa çalışacaqlar.
- Nəzarət məsələsinin yekun həllini necə görürsünüz? Ən müxtəlif qüvvələrin – Türkiyə, Avropa Birliyi, ABŞ, Çin, Rusiya və İranın bununla bağlı öz fikirləri var.
- İran dəhlizin əleyhinədir. Nəzarətin Rusiya və ya başqasında olub-olmamasından asılı olmayaraq, Tehranda dəhlizin açılmasını istəmirlər. Amma bu, İrana aid məsələ deyil, Azərbaycanla Ermənistanın görə biləcəyi işdir. Məsələ həllini tapsa, İran mane ola bilməyəcək.
Çinin mövqeyi belədir ki, məsələyə qarışmır, amma Rusiyanın dəhlizə nəzarət etməsinin də əleyhinə deyil. Bu yöndə Pekindən açıqlama eşitməmişəm, ola da bilməz. Çünki Rusiya Çinin strateji tərəfdaşıdır.
Türkiyə rəsmilərindən də Rusiyanın nəzarəti əleyhinə açıqlamalar görməmişəm. Bu o deməkdir ki, Türkiyə Zəngəzur dəhlizinə Rusiyanın nəzarətinə etiraz eləmir. Çünki Rusiya və Türkiyə arasında tərəfdaşlıq münasibətləri var.
Bəli, əsas etiraz edən tərəf ABŞ-dır. Yəqin Avropa Birliyi və Fransanın da mövqeyi belədir. Qərb istəməz ki, dəhlizə Rusiya nəzarət eləsin. Amma Paşinyan Putinlə razılığa gəlsə, demək, bu məsələdə Avropa Birliyi və ABŞ-ın əleyhinə getmiş olacaq. Bu, Paşinyanın Qərblə münasibətlərini korlaya bilər.
Ancaq Paşinyan real durumdan çıxış etməyə çalışır. Özü də deyir ki, Ermənistanın qonşu ölkələrlə nəqliyyat imkanlarının 70 faizi işləmir. Yəni Azərbaycan və Türkiyə ilə sərhədlər qapalıdırsa, demək, nəqliyyat dəhlizləri də bağlıdır. Yalnız Gürcüstan üzərindən işləyir, bu da kiçik miqyasdadır. İranla ümumiyyətlə dəmir yolu yoxdur.
Paşinyan çalışır ki, bu səbəblərdən məsələni qısa müddətdə həll eləsin. Əvvəl Rusiyanın iştirakına etiraz edirdi, indi isə geri addım atır. Görək, Moskva və İrəvan arasında gedən müzakirələrin nəticəsi necə olacaq. Əslində, iki cür Paşinyan var: müsbət açıqlamlar verən və əməli addımlar atan Paşinyan. Məncə, həmişə onun açıqlamları ilə əməli addımları tərs-mütənasib olur.
- Niderland, Fransa və ABŞ-dan sonra İsveçrə parlamenti də həll edilmiş Qarabağ məsələsinə üz tutub. Son dövrlərdə bəzi Qərb dövlətləri bu “ölü mövzu”ya niyə üz tutmağa başlayıblar? Özü də Ermənistan rəhbərliyi bundan qaçarkən...
- Birincisi, bəzi Qərb dövlətləri öz “məntiq”lərinə görə, guya bölgədə Rusiyanı sıxışdırmaq üçün anti-Azərbaycan siyasətinə baş vurublar. İkincisi, bu ölkələrdə yenidən erməni lobbisinin fəallığı diqqət çəkir. Bəli, bu ölkələrin qanunvericiləri ermənidən çox erməni olmaq istəyirlər.
Ermənistanda yaşayan erməni, baş nazir və hökumət bu “məsələ”ni qaldırmır, bunu bitmiş hesab edir. Hətta separatçıların azad edilməsini gündəmə gətirmirlər. Ermənilər bu haqda danışmazkən, ABŞ, Niderland, Fransa, indi də İsveçrədə başlayıblar. Əslində, bu cür qətnamələr vəziyyəti daha da gərginləşdirir, erməni lobbisini Azərbaycan əleyhinə fəallaşdırır.
Guya bu ölkələr bölgədə sülh və əməkdaşlıq istəyirlər, digər yandan da bu cür qətnamələrlə müsbət atmosferi korlayırlar. Azərbaycanla münasibətləri korlamaqla Cənubi Qafqazda möhkəmlənmək mümkün deyil. Təəssüf ki, həmin mərkəzlər hələ də bunu anlamırlar.
Ortada bir İsrail nümunəsi var. Qərb ölkələrində İsrail tənqid olunsa da, dəstək də verirlər. Azərbaycan İsrailə neft satır, buna görə kənardan bizə müəyyən təzyiqlər var. Buna baxmayaraq, biz İsrailə neft satırıq, çünki maraqlarımıza uyğundur. Biz də İsraildən silah alırıq. İsrail də Vaşinqtonun əsas strateji tərəfdaşıdır. Yəni biz gözləyirdik ki, məsələn, ABŞ Dövlət Departamenti bu amili nəzərə alaraq, Konqresi başa salardı ki, Azərbaycanla münasibətləri korlamaq olmaz.
Əvəzində biz görürük ki, Dövlət Departamenti baş verənlərə seyirçi qalır, bəzən Konqresin qərarlarına özü də dəstək verir. Nəticədə Konqresin anti-Azərbaycan fəaliyyətləri davam edir, ikitərəfli münasibətləri pisləşdirir. Bu da iki ölkənin maraqlarına ziddir.
- Rusiyanın yanaşması Qərbdən fərqlidirmi? Zaxarova da son mətbuat konfransında “ermənilərin Qarabağa qayıdışı” mövzusuna toxunub. Düzdür, o söylədi ki, Bakı hər cür şəraiti yaratmışdı, istəməyən ermənilər oldu, amma hər halda hansısa formada bu məsələni gündəmə gətirdi.
- Əslində, Zaxarova bunu erməni jurnalistin sualına cavabında söyləmişdi. Zaxarova tez-tez onlayn mətbuat konfransı keçirir, çoxlu sayda ölkələrin jurnalistləri ona suallar ünvanlayırlar. Adətən erməni jurnalistlər ona Azərbaycan əleyhinə təxribatçı suallar verirlər, yəni Zaxarovanın dilindən ölkəmizə qarşı nəsə qoparmağa çalışırlar. Amma bu, son vaxtlar alınmır. Zaxarova dəqiq dedi ki, Qarabağ məsələsi bitib, bura Azərbaycan ərazisidir.
Başqa sözlə, bu “məsələ”nin qaldırmağın heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Bunu heç Paşinyan da qaldırmır. Paşinyan özü də açıq deyib ki, məsələ bitib. İndi Niderland, ABŞ və ya hansısa ölkələr nədənsə danışırlar, amma zaman keçdikcə, onlar da unudacaqlar.
Bir misal çəkim. ABŞ-ın Azərbaycandakı səfiri uzun müddət Şuşaya getmək istəmədi. Şuşanı “mübahisə predmeti”nə çevirmişdilər. Amma ABŞ Dövlət Departamenti gördü ki, digər Qərb dövlətlərinin Azərbaycandakı səfirləri Şuşada olublar, səfirə getməyə icazə verdi.
Reallığı tədricən həzm edəcəklər. Həmin Amerika və digər ölkələrin səfirləri bir gün Xankəndiyə də gedəcəklər. Reallıq budur ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edib, başqa bir ölkənin ərazisini zəbt etməmişik. Hələ İkinci Qarabağ Müharibəsində bizə təzyiq etməyə çalışsalar da, reallığı da anlayırdılar ki, biz Ermənistan ərazisində savaşmırıq, öz torpaqlarımızın azadlığı uğrunda döyüşürük. Getdikcə, bu “mövzu” Qərbdəki erməni mərkəzləri üçün də aktuallığını itirəcək.
- Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyan iddia edir ki, sülh müqavilənin 16 bəndi tam razılaşdırılıb. Yüksək rəsmi səviyyələrdə reaksiya görməyən bu açıqlamanın izahı nədir? Siz sülh prosesinin hansı nöqtədə olduğunu düşünürsünüz?
- Qəribə açıqlamadır. Əgər razılaşdırılıbsa, demək, sülh sazişini ən qısa müddətdə imzalamaq olar. Gözləyirdim ki, Paşinyandan bu açıqlamaya dəqiqləşdirmə gələcək.
İki variant var: ya Simonyan bununla nəbz yoxlayır, ya da Paşinyanın erməni cəmiyyətinin hazırlanması ilə bağlı Paşinyanın tapşırığını yerinə yetirib. Paşinyanın özü də açıqlama verməlidir ki, Azərbaycanın bütün şərtlərini qəbul edib və Konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı da qərar veriləcək. Bundan sonra özünün də dediyi kimi, COP29-a qədər hansısa sənəd imzalana bilər.
Bütün hallarda Paşinyan Simonyanın nə dediyini dəqiqləşdirməlidir. Məncə, yaxınlarda nələrin baş verdiyini biləcəyik.
Milli Məclis 18 Oktyabr - Müstəqilliyin Bərpası Günü münasibəti ilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevaya təbrik məktubu ünvanlayıb.
Bu təkliflə spiker Sahibə Qafarova parlamentin bugünkü plenar iclasında çıxış edib.
O bildirib ki, bu gün Azərbaycanda Müstəqilliyin Bərpası Günüdür: “Təklif edirəm ki, bu münasibətlə dövlət başçısı İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevaya Milli Məclis adından təbrik məktubu göndərilsin”.
Deputatlar sədrin təklifini alqışlarla qarşılayıb.
Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva rəsmi instaqram səhifəsində 18 oktyabr Müstəqilliyin Bərpası Günü ilə bağlı paylaşım edib.
ABŞ-nin transmilli şirkəti, məşhur “Google” axtarış sistemi Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günü münasibətilə bayrağımızın rənglərində dudl hazırlayıb.
Azərbaycanın bayrağını klik edəndə “Azərbaycanda Müstəqilliyin Bərpası Günü” ilə bağlı informasiyaların yer aldığı saytlara, xəbər agentliklərinin səhifələrə keçid baş verir.
Dudl "Google" axtarış saytının əsas səhifəsində əlamətdar hadisələr münasibəti ilə yaradılan xüsusi açıqcaların adıdır.
Qeyd edək ki, bu gün Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günüdür. 1991-ci il oktyabrın 18-də Ali Sovet “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya Aktını qəbul edib. Konstitusiya Aktında 1918-ci il 28 may tarixli İstiqlal Bəyannaməsinə və “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında” Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 1991-ci il 30 avqust tarixli bəyannaməsinə istinad olunub və Azərbaycan Respublikasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olduğu təsbit edilib.
Bu il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin bərpa edilməsinin 33-cü ili tamam olur.
Bu gün - oktyabrın 18-i Cəbrayıl rayonunda yerləşən qədim Xudafərin körpüsünün və ətraf ərazilərin Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalından azad edilməsinin ildönümüdür.
"Azərbaycan İran sərhədində, Araz çayının üzərində yerləşən körpünün erməni işğalçılarından təmizlənməsindən dörd il ötür.
2020-ci ilin oktyabrın 18-də Xudafərin körpüsü ilə yanaşı Cəbrayılın daha iki yaşayış məntəqəsi - Hacılı və Hacı İsaqlı kəndləri işğalçılardan azad edilib.
Qeyd edək ki, Azərbaycan memarlıq məktəbi üslubunda inşa olunmuş 11 tağlı Xudafərin körpüsü İran-Azərbaycan sərhədində, Araz çayı üzərində yerləşən XI-XII əsrlərə aid körpünün qalıqlarıdır. Körpü daşdan tikilmiş və yaxşı yonulmuş iri daş lövhələrlə üzlənib. Tədqiqatçılar onun XIII yüzildə, Elxanilərin (Hülakülər) hakimiyyəti illərində antik dövr körpüsünün qalıqları üzərində yenidən tikildiyi fikrindədirlər. Körpünün uzunluğu 130 metrə yaxın, eni altı metr, çay səviyyəsindən hündürlüyü 12 metrdir. Hazırda üç orta tağı salamat qalıb, sahil tağları isə XX əsrin 30-cu illərində SSRİ-nin qərarı ilə dağıdılıb.
On beş tağlı Xudafərin körpüsü isə XIII əsrə aid edilir. Həmdullah Qəzvininin yazdığına görə, onu hicri təqvimi ilə on beşinci ildə (Miladi təqvimi ilə 639-cu il) Məhəmməd peyğəmbərin yaxın silahdaşı Bəkr ibn Abdullah tikdirib. Körpü tağlarının dayaqları təbii özüllər - qayalar üzərində ucaldığından aşırımlar müxtəlif ölçülü və sərbəst düzümlüdür. Bişmiş kərpic və çay daşlarından tikilmiş körpünün uzunluğu 200 metrə yaxın, eni 4, 5 metr, çay səviyyəsindən ən böyük hündürlüyü 12 metrdir.
Bu gün Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günüdür.
1991-ci il oktyabrın 18-də Ali Sovet “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya Aktını qəbul edib.
Konstitusiya Aktında 1918-ci il 28 may tarixli İstiqlal Bəyannaməsinə və “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında” Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 1991-ci il 30 avqust tarixli bəyannaməsinə istinad olunub və Azərbaycan Respublikasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi olduğu təsbit edilib.
Bu il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin bərpa edilməsinin 33-cü ili tamam olur.
Azərbaycan xalqı ötən əsrin əvvəlində müstəqil respublika qurub, 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi kimi öz müstəqilliyini bərpa edib.
1992-ci ilin mayında Milli Məclis tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni (musiqisi Üzeyir Hacıbəyovun, sözləri Əhməd Cavadın), az sonra üçrəngli bayraq, içində alov olan səkkizguşəli ulduz təsvirli dövlət gerbi təsdiq olunub.
Azərbaycan parlamentinin 15 oktyabr 2021-ci il tarixli plenar iclasında isə “Müstəqillik Günü haqqında” yeni qanun qəbul edilib. Elə həmin gün də Prezident İlham Əliyev tərəfindən "Müstəqillik Günü haqqında" qanun təsdiqlənib.
Qanunun təsdiqlənməsi ilə 18 Oktyabr - Dövlət Müstəqilliyi Gününün adı dəyişdirilərək Müstəqilliyin Bərpası Günü elan edilib.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda Müstəqilliyin Bərpası Günü hər il bayram kimi qeyd olunan iş günüdür.
Rəsmi İrəvan Donald Trampın Ağ Evə dönüşünə qədər Azərbaycanla “yarımçıq sülh sazişi” imzalamaqla, Ermənistanı sığortalamağa cəhd göstərir və bu baxından, “hərbi-siyasi seytnota” düşdüyü qətiyyən şübhə doğurmur... Erməni diasporunun yaxınlaşan təhlükədən yayınmaq cəhdləri isə daha çox problemi “kökündən” həll etmək planlarına indeksləşib, Donald Trampı seçki prosesindən fiziki cəhətdən “kənarlaşdırmaq” sifarişinin verildiyi bildirilir...
Bütün dünyanın diqqəti ABŞ-da keçiriləcək növbəti prezident seçkilərinə yönəlib. Çünki bütün dünyanın, eləcə də, ABŞ-ın gələcək taleyinə xüsusi təsir göstərəcəyi qətiyyən şübhə doğurmayan bu seçkilərdə artıq həlledici mərhələ başlayıb. Belə ki, ABŞ-da növbəti prezidentin kimliyini müəyyən edəcək səsvermə gününə artıq qısa bir zaman qalıb. Və hazırda baş verənlərin də birbaşa seçkilərin yekun nəticələrinə təsir edə biləcəyi qətiyyən istisna deyil.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Ağ Evin keçmiş sahibi Donald Tramp seçki kampaniyasının ilk mərhələsində böyük üstünlüyə sahib idi. Donald Tramp indiki prezident Co Baydenin namizədliyi qüvvədə olarkən, öz siyasi rəqibi üzərində böyük üstünlük qurmağa nail olmuşdu. Hakimiyyətdə olan Demokratlar Partiyası prezident seçkilərində məğlubiyyət ehtimalını real hesab edərək, Co Baydenin namizədlikdən geri çəkilməısini təmin etdi. Və onun əvəzinə vitse-prezident Kamala Harrisin namizədliyi irəli sürülərək, təsdiqləndi.
Ardınca seçki kampaniyası müəyyən mənada, Demokratlar Partiyasının xeyrinə çevrilməyə başladı. Belə ki, Kamala Harris ictimai rəy sorğularında Donald Trampın önünə keçməyə nail oldu. Ancaq bu da çox uzun sürmədi. Çünki Ağ Evin keçmiş sahibinə qarşı ABŞ cəmiyyətinin gözləri önündə ardıcıl sui-qəsdlərin törədilməsi onun reytinqini yüksəltdi, Kamala Harrisin ictimai dəstəyi isə zəifləməyə başladı. Və hazırda Donald Tramp seçki gününə sayılı günlər qalmış öz siyasi rəqibini qabaqlayır.
Digər tərəfdən, son vaxtlar Demokratlar Partiyasının daxilində ortaya çıxmağa başlayan müəyyən ziddiyyətlərdə Kamala Harrisin ictimai mövqelərinə sarsıdıcı zərbələr vurmaqdadır. Belə ki, prezident Co Bayden və vitse-prezident Kamala Harrisin paralel fəaliyyət göstərən seçki qərargahlarının birləşdirilməsinə qərar verilib.
Nəticədə vaxtilə prezident Co Baydeninin seçki təbliğatı ilə məşğul olan qurumun təmsilçiləri daxilində narazılıq yaranıb. Bu seçki qərargahının əksər üzvləri qurumun ləğv edilərək, əməkdaşlarının Kamala Harrisin təbliğat kampaniyasına qatılmasına yönəlik qərara etiraz edirlər. Və onlar prezident Co Baydenin namizədlikdən imtinaya məcbur edilməsini yolverilməz siyasi səhv kimi dəyərləndirilər.
Belə anlaşılır ki, Bayden administrasiyasının seçki qurumlarında kəskin ziddiyyətlər mövcuddur. Hər halda, baş verənlər onu göstərir ki, hakim siyasi komandada Kamala Harrisin prezidentliyə namizəd olmasından məyusluq keçirənlər kifayət qədərdir. Və bu, istər-istəməz ABŞ cəmiyyətində Ağ Evin keçmiş sahibinin dəstəyini artıran faktora çevrilməyə başlayıb.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Donald Tramp ABŞ cəmiyyətini qorxuda biləcək açıqlamalarla diqqəti çəkir. Belə ki, o, Kamala Harrisin prezident seçiləcəyi təqdirdə, üçüncü dünya savaşının qaçılmaz olacağını və ABŞ-ın süquta uğrayacağını açıq mətnlə bəyan edir. Donald Tramp iddia edir ki, yalnız özü üçüncü dünya təhlükəsinin qarşısını ala və ABŞ-ı keçmiş SSRİ-nin taleyini yaşamaqdan xilas edə bilər. Və bütün bunlar istənilən halda, ABŞ seçicilərinə təsir göstərir.
Maraqlıdır ki, beynəlxaıq məkanda keçmiş prezident Donald Trampın yenidən Ağ Evə sahiblənmə ehtimalından narahat olanlar da kifayət qədərdir. Belə ki, Avropa Birliyi və NATO daxilində Donald Trampın Ağ Evə dönüşünü kollektiv Qərb üçün böyük təhlükə hesab edirlər. Hətta belə ehtimallar var ki, əgər, Donald Tramp prezident seçilərsə, onda ümumiyyətlə, Avropa Birliyi və NATO-nun mövcudluğu ciddi təhlükə qarşısında qala bilər. Və bu səbəbdən də Qərbdə Donald Trampın prezidentlik ehtimalına artıq indidən intensiv şəkildə hazırlaşmağa başlayıblar.
Nə qədər qəribə də olsa, Donald Trampın prezident seçilmə ehtimalından ən çox narahat olan və qorxuya düşənlərin sırasında Ermənistan və erməni diasporu da yer almaqdadır. Belə ki, hazırda Bayden administrasiyası bir tərəfdən Ermənistana genişmiqyaslı dəstək verməsi ilə diqqəti çəkir. Digər tərəfdən isə, erməni diasporunun Azərbaycana qarşı yalan və böhtan xarakterli narrativləri Bayden administarsiyasinın siyasi mövqeyi kimi təqdim edilir. Və təbii ki, bütün bunlara görə həm Ermənistan, həm də erməni diasporu Bayden administrasiyasının mövqeyindən tamamilə məmnundur.
Ancaq erməni siyasi dairələrində hesab edirlər ki, əgər, Donald Tramp prezident seçilərsə, bu situasiya tam əksinə dəyişə bilər. Hər halda, Tramp adminitrasiyasının Ermənistana və erməni diasporuna indiki ABŞ hakimiyyəti kimi əhəmiyyət verməyə ehtiyac duymayacağı qətiyyən şübhə doğurmur. Xüsusilə də, erməni siyasi dairələri Donald Trampın prezident olduğu dönəmdə tutduğu mövqenin eynilə təkrarlana biləcəyindən ciddi şəkildə narahatdırlar.
Məsələ ondadır ki, ikinci Qarabağ savaşı dövründə ABŞ-da hakimiyyətdə olan Tramp administrasiyası Cənubi Qafqazda baş verən hadisələrə ümumiyyətlə əhəmiyyət verməmişdi. Eyni zamanda, Tramp administrasiyası dönəmində erməni diasporunun fəaliyyəti də Ağ Ev tərəfindən ciddiyə alınmırdı. Ona görə də, indi erməni siyasi dairələri Bayden administrasiyası dövründə ABŞ-ın ən yüksək həddə çatmış dəstəyinin Donald Trampın Ağ Evə dönəcəyi təqdirdə, yoxa çıxa biləcəyindən qorxurlar. Və Donald Trampın “erməni faktoru”na soyuq münasibəti belə ehtimalları daha da gücləndirir.
Belə situasiyada rəsmi İrəvan ən yaxın vaxtlarda Azərbaycanla “yarımçıq sülh sazişi” imzalamaqla, Ermənistanı sığortalamağa cəhd göstərir. Halbuki, Ağ Evin də bu cəhdləri dəstəkləməsinə baxmayaraq, Azərbaycan Ermənistana belə şans tanımaq niyyətində deyil. Və bu baxımdan, Ermənistanın “hərbi-siyasi seytnota” düşdüyü qətiyyən şübhə doğurmur.
Erməni diasporunun yaxınlaşan təhlükədən yayınmaq cəhdləri isə daha çox problemi “kökündən” həll etmək planlarına indeksləşib. Belə ki, son iki ayda üç dəfə sui-qəsdə uğrayan Donald Tramp birbaşa erməni diasporunun terror hədəfindədir. Keçmiş Ağ Ev sahibinə qarşı son uğursuz sui-qəsd cəhdini məhz erməni mənşəli terrorçu tərəfindən törədildiyi artıq təsdiqlənmiş faktdır. Erməni diasporunu təmsil edən bu terrorçuya Donald Trampı seçki prosesindən fiziki cəhətdən “kənarlaşdırmaq” sifarişi verildiyi bildirilir. Və bu cinayətin izlərinin həm ABŞ, həm də Fransada fəaliyyət göstərən erməni diasporlarına bağlı olduğu da iddia edilir.(musavat.com)
“Azərbaycan Dəmir Yolları” (ADY) QSC-nin sədrinin müşaviri Arif Ağayev Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Etihad Rail” şirkətinin dəvəti ilə Əbu-Dabidə keçirilmiş nüfuzlu “Global Rail” tədbirində iştirak edib.
"Yol-xeber.az" bu barədə ADY-yə istinadən xəbər verir.
Tədbirdə dəmir yolu sənayesinin aparıcı iştirakçıları nəqliyyatın gələcəyi və innovasiyalar barədə ətraflı müzakirələr aparıblar. Müzakirələrdə xüsusilə nəqliyyatın dayanıqlı inkişafı, yük və sərnişin daşımalarının gələcəyi, dəmir yolu sənayesində layihələrin maliyyələşdirilməsi, süni intellekt və rəqəmsal həllərin dəmir yolu əməliyyatlarına inteqrasiyası kimi mövzulara toxunulub. İştirakçılar dövlətlər, özəl sektor investorları və texnologiya istehalçıları arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsinin və qlobal dəmir yolu sektorunun davamlı inkişafını və müasirləşməsini təmin etməyin vacibliyini vurğulayıblar.
Tədbir zamanı A.Ağayev “Etihad Rail” şirkətinin baş icraçı direktoru Şadi Malak və digər rəhbər şəxslərlə görüşlər keçirib, qarşılıqlı əməkdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə edib.
Son bir il ərzində “Etihad Rail” BƏƏ-nin milli dəmir yolu şəbəkəsinin genişləndirilməsi, müasir texnologiyaların inteqrasiyası və Yaxın Şərqdə dayanıqlı dəmir yolu nəqliyyatında regional lider kimi mövqeyinin gücləndirilməsi istiqamətində böyük uğurlar əldə edib. Şirkət rəqəmsal innovasiya və səmərəli logistika sahələrinə xüsusi diqqət ayırmaqla regiondakı digər dəmir yolu operatorları üçün rol model kimi çıxış edir.
“Global Rail” tədbirində iştirak çərçivəsində A.Ağayev, həmçinin “Etihad Rail” şirkətinin müasir dəmir yolu obyektlərini ziyarət edib və şirkətin inkişaf etmiş infrastruktur və əməliyyat yanaşmaları haqqında geniş məlumatlar əldə edib.
ADY rəsmisi həmsöhbətlərini Azərbaycan dəmir yollarının inkişafı istiqamətində görülən işlər, yükdaşımaların rəqəmsallaşdırılması, beynəlxalq dəhlizlər üzrə əməliyyatların optimallaşdırılması və digər məsələlər barədə məlumatlandırıb, həmçinin ADY-nin innovasiya və bilik mübadiləsi sahəsində əməkdaşlıqları inkişaf etdirməyə hər zaman açıq olduğunu qeyd edib.
