 |
|
İki gündür keçidi ləngidlən Rusiya Qızıl Xaç Cəmiyyəti tərəfindən göndərilən yükün Xankəndiyə keçidi baş tutub.
Rusiya Qızıl Xaç Cəmiyyəti tərəfindən ərzaq və qeyri-ərzaq məhsulları ilə, ümumilikdə 1 TIR ərzaq yükü artıq Ağdam rayonundan keçərək Xankəndiyə doğru hərəkət edib.
“Ermənistan və Azərbaycan yenidən müharibə astanasındadır”.
Bu barədə Rusiyanın media resursu “Regnum” qeyd edir.
“Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi və Müdafiə Nazirliyi bildirir ki, Ermənistan qoşunları atəşkəs sazişinin şərtlərini pozur. Öz növbəsində Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bəyan edib ki, Azərbaycan Qarabağ və Ermənistana qarşı yeni hərbi təxribatlar hazırlayır – bu bəyanatlar Qərb mediası, məsələn, Fransanın “Frans 24” kanalı tərəfindən fəal şəkildə yayımlanır”, - deyə bildirilir.
Qeyd edilir ki, Ermənistanın Sünik rayonu ilə Azərbaycan sərhədində hərbi əməliyyatlar başlaya bilər: “Bura Azərbaycanın Zəngəzur kimi tanınan tarixi bölgəsidir. Orada yaşayan azərbaycanlıların kütləvi şəkildə məhv edilməsindən və deportasiyasından sonra Sovet hakimiyyəti tərəfindən Ermənistana verilib”.
“Bu regionda Ermənistan ərazisinin 40 km-lik dar bir hissəsi Azərbaycanın böyük hissəsini və Naxçıvan anklavını (Türkiyə ilə həmsərhəddir) bir-birindən ayırır”, - “Regnum” əlavə edib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın 11-də ölkəmizdə səfərdə olan İsrailin Kənd təsərrüfatı və kənd yerlərinin inkişafı naziri Avi Dixteri videokonfrans formatında qəbul edib. Görüşün videokonfrans formatında keçirilməsinə səbəb İsrail nümayəndə heyətinin üzvlərində COVID-19 testinin nəticəsinin pozitiv çıxmasıdır.
"Söhbət zamanı ikitərəfli münasibətlərimizə toxunularaq, İsrail Dövlətinin Prezidenti İsxak Hersoqun bu ilin mayında Azərbaycana rəsmi səfərinin əlaqələrimizin genişlənməsinə töhfə verdiyi bildirilib. Bir neçə gün əvvəl Azərbaycan Prezidentinin köməkçisinin İsrailə səfəri qeyd olunub, ölkəmizin İsraildə səfirliyinin açılmasının əhəmiyyəti vurğulanıb.
Görüşdə kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlığın inkişafından və bununla bağlı təcrübə mübadiləsinin həyata keçirilməsindən məmnunluq ifadə edilib, bu sahədə əlaqələrin daha da genişlənməsi üçün yaxşı potensialın mövcud olduğu bildirilib.
Avi Dixterin səfərinin kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlığın dərinlənləşdirilməsinə töhfə verəcəyinə əminlik ifadə olunub.
Artıq 2-ci gündür ki, Bərdə şəhərində gözləyən Rusiya Qızıl Xaç Cəmiyyətinin (QXC) ərzaq dolu yük avtomobili ötən gün Ağdam Xankəndi yolu ilə Qarabağda yaşayan erməniəsilli sakinlərə çatmalı idi.
APA-nın Qarabağ bürosu xəbər verir ki, hələ də keçid baş tutmayıb. Artıq 2-ci gündür ki, ərzaq dolu yük avtomobili Bərdə şəhərində gözləyir. Keçidinin ləngiməsinə səbəb kimi Qarabağdakı separatçılarının növbəti qeyri-konstruktiv mövqeyi göstərilir. Digər məlumata görə, Beynəlxalq Qızı Xaç Komitəsi və Qərbin Rusiya Qızıl Xaç Cəmiyyətinə təzyiqi nəticəsində belə vəziyyət yaranıb.
Xatırladaq ki, Rusiya hökumətinin təşəbbüsü ilə Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti və Rusiya Qızıl Xaç Cəmiyyətinin birgə əməkdaşlıq memorandumuna əsasən, Rusiya tərəfindən Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda yaşayan erməni sakinlərinin ərzağa olan ehtiyaclarının qarşılanması məqsədi ilə, Rusiya Qızıl Xaç Cəmiyyəti tərəfindən ərzaq və qeyri-ərzaq məhsulları ilə, ümumilikdə 1 TIR ərzaq yükü göndərilib.
Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Rusiya prezidenti Vladimir Putindən küsüb, ona görə də, Kreml sahibini regiondakı vəziyyəti müzakirə etdiyi dövlət liderlərinin sırasına daxil etməyib... Kreml isə Rusiyanın "təxribat emissarı"nın dili ilə Paşinyan hakimiyyətini təhdid edir, Ermənistanda mümkün hakimiyyət çevrilişinin açıq anonsunu verir və bu hədəfinə çatmaq üçün tələsdiyini də gizlədə bilmir...
Azərbaycan və Ermənistan arasında hərbi-siyasi gərginlik artıq olduqca təhlükəli görüntülər almağa başlayıb. Rəsmi İrəvanın hərbi təxribatları hər an genişmiqyaslı silahlı toqquşmalara yol aça bilər. Çünki mövcud situasiya indi artıq real savaş mərhələsinə keçmək üzrədir. Və hazırda yaranmış vəziyyətə görə isə hərbi təxribatları törədən Ermənistan məsuliyyət daşıyır.
Məsələ ondadır ki, Paşinyan hakimiyyəti son davranışları ilə Azərbaycanın suverenliyini və ərazi bütövlüyünü açıq-aşkar təhdid edir. Rəsmi İrəvan Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından hələ imtina etmədiyini də dolayısı ilə təsdiqləyir. Hər halda, rəsmi İrəvanın Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində olan Ermənistan ordusunun tör-töküntülərini hələ də bölgədən çıxartmaması, erməni separatçı-terrorçulara dəstək verməsi regionda sülhə və sabitliyə əsas təhlükədir. Ona görə də, Cənubi Qafqazda sülh prosesinin uğur qazanması, üzünmüddətli sabitliyə nail olunması üçün mütləq Ermənistan ordusunun qeyri-qanuni silahlı dəstələri ən qısa zamanda Azərbaycan ərazisindən çıxarılmalıdır. Və erməni separatçı-terrorçuların qondarma "qurumları" ləğv edilməlidir.
Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi Ermənistana və onun beynəlxalq himayədarlarına artıq bu barədə sərt xəbərdarlıq etmişdi. Nazirlik vurğulamışdı ki, qeyri-qanuni "qurum"un "prezident"inin planlaşdırılan qondarma "seçkiləri" son dərəcə təxribatçı addımdır. Azərbaycanın suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün bu cür açıq şəkildə pozulması heç bir halda məqbul və qəbuledilən deyil.
Ancaq görünən odur ki, Paşinyan hakimiyyəti və erməni separatçı-terrorçular rəsmi Bakının xəbərdarlığının nə demək olduğunu anlamaqda hələ də çətinlik çəkirlər. Hər halda, Qarabağdakı erməni separatçı-terrorçulara 22 səslə yeni rəhbərin "seçilməsi" rəsmi Bakının bu bölgə ilə bağlı atacağı bütün addımlara legitimlik qazandırdı. Və bundan sonra Azərbaycan öz suveren hüquqlarını təmin etmək üçün ən radikal addımlar atmaqdan çəkinməyəcək.
Üstəlik, onu da nəzərə almaq lazımdır ki, indiyə qədər Qarabağda reallaşdırılan hüquqi cinayətə münasibət bildirən beynəlxalq qurumlar və dövlətlər qondarma "seçki"ni tanımadıqlarını birmənalı şəkildə bəyan ediblər. Yəni, erməni separatçı-terrorçular beynəlxalq hüquq normalarına zidd fəaliyyət göstərdiklərinin növbəti dəfə gündəmə gətirilməsinə səbəb vermiş oldular. Beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olmayan qondarma "qurumlar" isə Azərbaycan ərazisində fəaliyyət göstərə bilməz. Və rəsmi Bakı cəmisi 22 cinayətkarın istəyi ilə Azərbaycan ərazisində erməni terrorçuların "boz zona"sının mövcudluğuna imkan verməz.
Böyük ehtimalla ən yaxın vaxtlarda erməni separatçı-terrorçular ilə bağlı məsələnin həlli Azərbaycan ordusuna həvalə olunacaq. Bu sahədə böyük təcrübəsi olan Azərbaycan ordusu isə çox qısa müddətdə, təxminən bir neçə saat ərzində Qarabağ regionunu erməni terrorizmindən təmizləyəcək. Və bu prosesin yaxın vaxtlarda başlaya biləcəyi isə artıq qətiyyən şübhə doğurmur.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Qarabağ regionunun gələcək taleyi ilə bağlı məsələ həllini tapmaq üzrədir. Tezliklə Xankəndinin öz həqiqi sahibinə - Azərbaycan dövlətinə geri təhvil-təslim mərhələsi başlayacaq. Və Qarabağ ərazisinin erməni separatçı-terrorçular üçün "boz zona" olduğu dövrün sona çatdığını indi yalnız sadəlövhlər anlamaya bilərlər.
Ancaq erməni radikal-revanşistlər, eləcə də onların arxasından boylanan Rusiya Qarabağ regionundan sonuncu dəfə öz şəxsi məqsədləri üçün istifadə etməyə çalışırlar. Kreml məhz bu regiondakı erməni terrorçulardan Ermənistanda dövlət çevrilişi məqsədi ilə yararlana biləcəyinə ümid bəsləyir. Və Rusiyaya qarşı xəyanət etmiş Paşinyan hakimiyyətinin devrilməsi Kreml üçün prinsipial hədəfə çevrilmiş kimi görünür.
Rusiyanın Qarabağa göndərdiyi "təxribat emissarı" Ruben Vardanyan son açıqlaması da bunu təsdiqləyir. Bu beynəlxalq cinayətkar bildirib ki, hazırda Ermənistanı idarə edənlər səriştəsizdirlər, nə etdiklərini başa düşmürlər, təcrübələri yoxdur və öyrənmək istəmirlər: "Bəli, mən bütün "sağlam qüvvələr"lə birləşməyə və Ermənistanda hakimiyyətin tezliklə dəyişdirilməsini dəstəkləməyə hazıram”.
Göründüyü kimi, Ruben Vardanyan açıq mətnlə Ermənistanda dövlət çevrilişinə çağırış edir. Əslində isə onun dedikləri məhz Kremlin direktivlərindən ibarətdir. Çünki bu cinayətkar Rusiyanın dəstəyi olmadan Qarabağa gələ bilməzdi və Ermənistanda da hakimiyyətə iddia etmək cəsarətinə düşməzdi. Kreml məhz "təxribat emissarı"nın dili ilə Paşinyan hakimiyyətini təhdid edir və Ermənistanda mümkün hakimiyyət çevrilişinin anonsunu verir. Və Kremlin Ruben Vardanyanı belə açıq şəkildə Paşinyan hakimiyyəti ilə savaş meydanına atması o deməkdir ki, Rusiya Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyi planlarının reallaşdırılmasında artıq "düymə"yə basıb və hətta tələsir.
Əslində, Paşinyan hakimiyyəti də yaxınlaşan təhlükənin nə qədər ciddi olduğunu artıq anlayır. Ona görə də, Rusiyaya qarşı ittihamları sərtləşdirməklə, Kremllə qarşıdurmanı dərinləşdirməklə ABŞ və Qərbin dəstəyini qazana biləcəyinə ümid bəsləyir. Və hazırda Rusiya propoqanda mexanizmlərinin məhz Paşinyan hakimiyyətini açıq hədəfə çıxartması da erməni baş nazirin maraqlarına cavab verir.
Məsələ ondadır ki, baş nazir Nikol Paşinyan ABŞ və Qərbi vəziyyətin ciddiliyinə inandırmağa çalışır. Hətta erməni baş nazir son günlər regionda yaranmış vəziyyəti müzakirə etdiyi dövlət liderlərinin sırasına Rusiya prezidenti Vladimir Putini daxil etməyib. Halbuki, 44 günlük savaş dövründə erməni baş nazir Ermənistanı xilas etmək ümidilə davamlı olaraq, Kreml sahibi ilə telefon əlaqəsi yaradırdı. İndi bu təcrübədən imtina edilməsi Paşinyan hakimiyyəti ilə Ermənistanın yeganə hərbi müttəfiqi Rusiya arasında iplərin qopmaq üzrə olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, hazırda Paşinyan hakimiyyətinə yaxın mətbuat qurumları Kremlin Ermənistanda dövlət çevrilişi etmək məqsədilə "Vaqner"in 12 min nəfərlik bir qrupunu göndərdiyini iddia edir. Halbuki, bu, o qədər də inandırıcı görünmür. Çünki Kremlin Ermənistanda hakimiyyət çevrilişi üçün "Vaqner"in dəstəyinə ehtiyacı yoxdur. Rusiya bu hədəfinə daha sadə variantlar üzərindən də çata bilər. Paşinyan hakimiyyətinin "Vaqner"in Ermənistana gətirilməsində əsas məqsədi böyük ehtimalla erməni toplumunda Rusiyaya və onun "5-kalon"una qarşı müqavimət prosesini dərinləşdirməkdən ibarətdir.(Yeni Müsavat)
Ermənistanın yeni fazaya daxil etdiyi Azərbaycanla bağlı yeni ziddiyyətlərin birbaşa və yan elementləri də xeyli maraq doğurur. Xüsusilə də Rusiya - Ermənistan platformasında yaşananlar çox manidar qəbildəndir.
Ermənistan-Rusiya diplomatik çəkişməsi davam edir. Yeni Dehlidə keçirilən G20 sammitindən sonra keçirilən mətbuat konfransında Sergey Lavrov İrəvanın Birləşmiş Ştatlarla birgə hərbi təlimlər keçirmək niyyətindən təəssüfləndiyini bildirib:
"Biz aqressiv NATO ölkəsinin müttəfiqimiz Ermənistanda (ABŞ nəzərdə tutulur) olmasında yaxşı heç nə görmürük. Zaqafqaziyaya nüfuz etməyə çalışır. Düşünmürəm ki, bu, heç kim üçün, o cümlədən Ermənistanın özü üçün yaxşıdır. Biz Ermənistan rəhbərliyinin hərəkətlərindən təəssüflənirik”.
Açığı, son 30 ildə, bəlkə də 1828-ci ildən bəridir ki, Rusiyanın Ermənistana dair belə sərt mövqeyi kimsə xatırlamır. Yəni ümumiyyətlə, tarixdə baş verməyib.
Sentyabrın 11-də Ermənistanda "Tərəfdaş Qartalı 2023" adlı erməni-amerikan birgə hərbi təlimləri başlayacaq və 10 gün davam edəcək. Təlimlər sülhməramlı missiyalar zamanı münaqişə tərəfləri arasında sabitləşdirmə əməliyyatlarını əhatə edəcək.
Lavrovun sözlərinə görə, erməni-amerikan birgə hərbi təlimləri haqqında razılaşma "çox qəribə görünür, çünki Ermənistan iki ildir, KTMT hərbi təlimlərində iştirakdan imtina edir. Mən həqiqətən ümid edirəm ki, bizim aramızda mövcud olan bütün müttəfiqlik öhdəlikləri var və biz onları qiymətləndiririk. Hələ də qüvvəyə minəcək və Ermənistanın xarici siyasətində üstünlük təşkil edəcək”.
Rusiya artıq onun hərbi blokunun Ermənistanın mövqeyi nəticəsində çat verdiyini yaxşı anlayır. Ən pis ssenari isə İrəvandan sonra nümunə götürərək digər ölkələrin olma ehtimalıdır.
Gələk, Ermənistan ilə Rusiyanın ilk narazılıq səbəbinə...
Ermənistan iddia edir ki, "Azərbaycan 9 noyabr 2020-ci il tarixindən sonra ən azı 150 kvadrat kilometr ərazini işğal edərək Ermənistana onlarla hərbi hücumlar həyata keçirdi. Lakin Ermənistandakı rus qoşunları, Gümrüdəki 102-ci hərbi baza və birləşmiş erməni-rus kontingenti təhlükəsizlik öhdəliklərini yerinə yetirməyib".
Ümumiyyətlə, Ermənistanda ya beynəlxalq hüququ oxumurlar, ya oxuyub əməl etmək istəmirlər, ya da sadəcə, yaşadıqları yalanı həyat tərzinə çevirib nəinki indiki nəsli, gələcək nəsillərə də faciələri miras buraxmaq, 1915- çi il əfsanələri ilə (bu da bir növ erməni şiəliyi, erməni qaraçılığı, erməni tarixi qaranlığı adlandırmaq düzgün olardı ki, farslarla eyni adət-ənənə daşımaları təəccüblü deyil) yenidən yüzillik inşa etmək xəstəliyi var. Və bu düşüncə təəssüf ki, hakimiyyətə gəlir, qərarvermə orqanına rəhbərlik edirsə, çıxış yolu yenidən baxış sərgiləməkdən keçir.
Və davamı:
İkinci arqument:
"Onlar Ermənistanın suveren ərazisinin qorunmasında Ermənistan silahlı qüvvələrinə dəstək vermədilər. Bu arada Ermənistan ABŞ, Avropa İttifaqı, İran, Hindistan və Fransadan diplomatik və siyasi dəstək alıb".
Bu cümlənin təhlili, əslində, həqiqəti yox, planı, niyyəti göstərir. Yəni konkret Rusiyasız gələcək hədəfindən söhbət getdiyini ortaya qoyur. Mövqe isə pərdələməkdən başqa bir işə yaramır.
Niyyət 2.
Ermənistanın KTMT-dən çıxmaq istəyir deyə, Azərbaycanla bağlı ziddiyyətli manipulyasiya edir.
Ermənistanın KTMT-dən çıxmaq çağırışlarını şərh edən Lavrov qeyd edib:
"Bir çox siyasətçilər var ki, Rusiya haqqında kifayət qədər təkəbbürlü bəyanatlar verirlər. Biz bunu görürük, bu, dünən başlamadı".
Bəhanə 1.
Yenə iddia edilir ki, Lavrov Ermənistanla bağlı ritorikasının həcmini azaltsa, yaxşı olardı;
"Rusiyanın Ermənistana qarşı xəyanətkar siyasəti dünən də başlamadı. Ermənistan həm 2021-ci il 12 may, həm də 13 sentyabr 2022-ci il hücumları zamanı Rusiya və KTMT-yə hərbi dəstək üçün müraciət edib. Lakin KTMT və Rusiya Azərbaycanın təcavüzünü qiymətləndirməkdən və dəstək verməkdən imtina ediblər".
Axı bu Rusiyanın Azərbaycana müdaxiləsi üçün hüquqi səbəb ola bilməz. Çünki Rusiya başqa bir suveren dövlətin açıq formada cəzalandırılması üçün addım atarkən nəzərə almalı olduğu reallıqlar var, üstəgəl, bu ölkə Moskva müqaviləsi ilə münasibət qurduğu müttəfiqi Azərbaycan olarsa, üstəgəl, mövcud münaqişənin əsasını qoyub inşa edən ölkədirsə, tarixi sənədləri də arxivdən çıxara bilərsə...
Məsələn, Azərbaycan üçün Putinə Ukrayna etdiyini Ermənistana etsə necə, məsələn, desə ki, Ukraynanı Lenin Rusiya torpaqları hesabına yaradıb, eynən SSRİ Ermənistani Azərbaycan torpaqlarınds inşa edib.
Necə ssenaridir?
Bəhanə 2.
2022-ci ilin sonunda BMT Təhlükəsizlik Şurasında Azərbaycan - Ermənistan münasibətlərinin müzakirəsi zamanı Rusiya Bakının tezislərini müdafiə edərək Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin demarkasiya olunmadığını və Azərbaycanın addımlarının leqal olduğunu təsdiq etdi.
Sergey Lavrov həmçinin bildirib:
"Ermənistan Milli Assambleyasının prezidentinin Rusiyanın Dağlıq Qarabağı Azərbaycana "təslim etməsi" ilə bağlı bəyanatı həqiqətə uyğun deyil."
Bəhanə 3.
2020-ci il noyabrın 9-dan sonra Rusiya sülhməramlılarının gözü qabağında Azərbaycan Tağlar, Çaylaqaya, Farux kəndlərini, Ağdərə və Qaraqlux yüksəkliklərini, Xankəndi - Gorus yoluna bitişik yüksəkliklərdə nəzarəti bərpa edib.
Maraqlıdır ki, Rusiyanın düşmən obrazının yaradılmasında onların əl buyuruqcusu Araik də rol alıb. Belə ki, o çıxışında Rusiyanın təzyiqi ilə Laçın dəhlizinin köhnə marşrutunun dəyişdirildiyini, "Sus, Ağavno və Berdzor qəsəbələrinin Rusiyanın təzyiqi altında Azərbaycana təhvil verildiyini" iddia etmişdi.
Bəhanə 4.
Azərbaycan haqlı olaraq 2022-ci il dekabrın 12-də ekoloji aksiya ilə Azərbaycan Laçın dəhlizini bağladı, daha sonra nəzarət-buraxılış məntəqəsi qurdu. Rusiya sülhməramlıları Azərbaycanın dəhlizi açması üçün heç bir tədbir görmədi ki, bu, ermənilər üçün ruslarla bağlı səbir kasasını lap daşırıb.
Üstəgəl, separatçılar inciyiblər ki niyə , ruslar azərbaycanlılara Həkəri çayı üzərindəki körpünün üzərinə Azərbaycan bayrağı sancmaqda kömək ediblər. Xüsusi əməliyyatda Rusiya komandiri Lentsov şəxsən iştirak edib.
Və maraqlı bir iddia daha...
Rusiya sülhməramlıları blokadada olan Qarabağa humanitar yüklərin daşınması üçün yerli ermənilərdən rüşvət tələb ediblər, nəticədə guya məhsulların qiyməti qalxıb.
Daha bir iddia:
"Bu gün Rusiya sülhməramlıları vertolyotlarla Qarabağa yalnız özləri üçün ərzaq aparır, yerli ermənilərə vermirlər".
Axı Azərbaycanın iki yük maşını, indi də Rusiyanın yük maşını Ağdamda gözləyir ki, Xankəndiyə keçsin və rusları yazdığım mövzularda ittiham edən erməni separatçıları hansı məntiqlə yolu kəsiblər.
İttiham: Nəhayət, Lavrov Qarabağın Azərbaycana inteqrasiyasını təklif edir. Lavrovun planına görə, Qarabağın heç bir statusu olmayacaq, Ermənistanın və yerli idarə strukturları, Müdafiə Ordusu buraxılmalıdır. Üstəlik, Lavrovun ikinci planına görə, Azərbaycanın hərbi cinayətkar hesab etdiyi erməniləri həbs etmək hüququ olacaq.
Ortada bir problem var: yazmaq istədim, amma ortada bir yox, iki problem var: Ermənistan Rusiyaya müharibə elan edir. Heç bir leqal əsası olmadan, onu başqasının torpağını işğal etdiyi üçün və çıxmağa səslədiyi üçün lənətləyir.
Açığı, Rusiyanın bugünkü zəif performansı da anlaşılan deyil. Ukraynaya görədirsə, Ermənistanda Nikol üçün varfolomey gecəsi yaşadacaq minlərlə muzdlu tapmaq olar.
Amma hələ də başa düşə bilmədiyim bu da var:
Nəyinə güvəndin, Ermənistan?!
Beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Əziz Əlibəyli
“Mərakeşdə baş verən zəlzələ nəticəsində insan tələfatı bizi dərindən kədərləndirdi”.
“Yol-xeber.az” xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin “X” hesabında yazılıb.
“Həyatını itirənlərin ailələrinə dərin hüznlə başsağlığı verir və yaralananların hamısının tezliklə şəfa tapmasını diləyirik. Mərakeş hökuməti və xalqını dəstəkləyirik”, - paylaşımda bildirilib.
Fransa Ermənistan-Azərbaycan sərhədində eskalasiya ilə bağlı xəbərdarlıq edib.Publika.az xəbər verir ki, Fransa Xarici Siyasət Departamenti bütün sərhəd boyu əraziləri "təhlükəli zona” olaraq qeyd edib.
Diqqətçəkən əsas məqam bu xəritənin Fransanın Ermənistandakı səfiri Olivye Dekotinin dünən müdafiə naziri Suren Papikyanla görüşündən sonra dərc edilməsidir. İlk baxışdan belə görünür ki, eskalasiya riski haqda məlumatı Papikyan səfirə verib, o da ölkəsini məlumatlandırıb.
Lakin sərhəddə eskalasiya yaratmaqla beynəlxalq müstəvidə "Azərbaycanı hücum edən tərəf” kimi göstərmək və rəsmi Bakıya qarşı təzyiqə nail olmaq planının Ermənistan və Fransanın birgə niyyəti olduğunu nəzərə alsaq, bu xəritənin beynəlxalq ictimai rəyi manipulyasiya etməyə hesablandığı aydın görünür. Bu xəritə həm də Ermənistanın təxribat planının Fransa tərəfindən də təsdiqi kimi qəbul edil bilər.
Politoloq Elşən Manafov Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.
Onunla müsahibəni təqdim edirik:
- Ermənistan-ABŞ birgə hərbi təlimləri keçiriləcək. Sizcə, bu təlimlər kimə qarşı yönəlib?
- ABŞ-la təlim Nikol Paşinyan hələ müxalifətdə olarkən səsləndirdiyi bəyanatların həyata keçirilməsi istiqamətində atılan addımlardan biridir. Yəni Paşinyan zamanında ABŞ-a verdiyi vədləri yerinə yetirməyə çalışır. O, iqtidara gələcəyi təqdirdə Ermənistanı Rusiyanın təsir dairəsindən çıxaracağını bəyan etmişdi. Paşinyanın Ermənistanın KTMT, ardınca da Avrasiya İqtisadi Birliyindən çıxarılması ilə bağlı bəyanatları vardı. İndi ABŞ və NATO ilə nəzərdə tutulan hərbi təlimləri bu kontekstdə dəyərləndirmək olar. Bu, Rusiyaya bir mesajdır. Bu azmış kimi, Paşinyan Ermənistanın KTMT-dəki nümayəndəsini geri çağırdı. Hələlik onun yenisi ilə əvəzlənəcəyi barədə məlumat yoxdur. Bu isə onu göstərir ki, Paşinyan həqiqətən də Rusiyanın təsir dairəsindən çıxmaqda, NATO və Avropa Birliyinə inteqrasiya siyasətini həyata keçirməkdə israrlıdır.
Bütün hallarda Paşinyanın həyata keçirdiyi siyasət Azərbaycanın bölgə ilə bağlı maraqlarına və ərazi bütövlüyünün tam bərpa edilməsi ilə bağlı siyasətinə dolayı yolla olsa da xidmət edir. Ermənistan iqtidarının addımları Rusiya ilə gərgin münasibətləri daha da gərginləşdirəcək. Bu gərginlik dolayı yolla Azərbaycanın xeyrinə işləyəcək. Çünki Rusiyanın bölgədə nüfuzu güclüdür. Rusiyanın Abxaziya və Cənubi Osetiya, eyni zamanda Ermənistanda hərbi bazaları var. Nəhayət, Azərbaycan ərazisində sülhməramlı qüvvələrlə təmsil olunur.
Bir sözlə, Cənubi Qafqazda Qərb və Rusiya arasında geosiyasi mübarizə yeni mərhələyə keçir. Paşinyanın addımları və bəyanatlarının Qərb tərəfindən istiqamətləndiriliyini nəzərə alsaq, məqsəd Rusiyanı Ukraynadan sonra Cənubi Qafqazda qarşıdurmaya sürükləyib onu zəif salmaq və bölgədə Qərbin təsir dairəsini genişləndirməkdir. Qərbin burada proqnozlaşdırmadığı gözləntilər Azərbaycanla bağlıdır. Biz Qərblə əməkdaşlıq edirik, xüsusən də enerji təhlükəsizliyi sahəsində işbirliyimiz var, ölkəmiz Avropanın enerji təhlükəsizliyinə öz töhfəsini verir. Bununla belə, biz Gürcüstan və Ermənistandan fərqli olaraq, Qərbin təhlükəsizlik sisteminə - NATO-ya inteqrasiya ilə bağlı prosesin sürətləndirilməsi yönündə hansısa addım atmırıq. Düşünmürəm ki, Azərbaycan mövcud geosiyasi reallıqlar fonunda bu addımları atacaq.
- Paşinyanın KTMT-dən çıxmaq planı çərçivəsində ilkin addımlarını atdığını dediniz. Ermənistan baş naziri məsələni hərbi blokadan tam çıxma nöqtəsinədək aparacaq qədər cəsarətli olacaqmı? Bu fonda NATO-dan alyansa qoşulmaqla bağlı Ermənistana verilən mesaj da diqqət çəkir.
- Əgər Paşinyan həqiqətən də bölgədəki geosiyasi reallığın və yeni dünya nizamının qurulması uğrunda gedən mübarizənin mahiyyətinə varırsa, yəqin özünə hesabat da verir. Qərbin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, Rusiyanı Ukraynada ələ keçirdiyi ərazilərdən çıxarmaq və dönüş nöqtəsi yaratmaq mümkün olmur. London Müharibə Araşdırmaları İnstitutu bildirir ki, Ukrayna ordusu son bir həftə ərzində ciddi itkilər verməsinə baxmayaraq, maksimum 600 metr – 1 kilometr irəliləyə biliblər. Pentaqon rəsmiləri də istisna etmirlər ki, savaş qışa doğru uzandıqca, Ukraynanın resursları tükənəcək. Bu kontekstdə Qərb Ukraynaya maliyyə axınını azaldacaq.
Rusiya ordusu payızın sonları – qışın əvvəlində hücuma keçəcəyi təqdirdə Ukraynanın bunun qarşısını ala bilməyəcəyi birmənalıdır. Qərbli mütəxəssislərin böyük əksəriyyəti belə düşünürlər. Zənnimcə, Paşinyan bunu və Rusiyanın Cənubi Qafqaza təsir imkanlarını nəzərə alırsa, bu addımları atmayacaq. Amma Paşinyan Qərbin adamıdır, Sorosun təmsilçisidir. Hakimiyyətə müəyyən vədlərlə gətirilib. Güman edirəm ki, Paşinyan bu addımları atmasa, Qərbin dəstəyindən məhrum olacaq. Bu halda isə Ermənistanda onu devirmək istəyən radikal qüvvələrin əlinə şans düşəcək.
- İrəvanın intensiv anti-Rusiya addımları fonunda erməni mediası “Moskva Ukrayna və Gürcüstan ssenarilərini Ermənistanda təkrarlayacaqmı” sualını gündəmə gətirib. Sizin bu suala cavabınız necədir?
- Ermənistanda Ukraynadan daha çox Gürcüstan ssenarisinin təkrarlanacağını istisna etmirəm. O zaman Mixail Saakaşvili ABŞ-ın şirin vədlərinə aldanaraq, məlum avantüraya getdi. Bu da gürcü ordusunun Abxaziya və Cənubi Osetiyada Rusiya sülhməramlıları ilə toqquşmasına gətirib çıxardı. Nəticədə Fransanın o zamankı prezidenti Nikola Sarkozu Gürcüstanın dövlət suverenliyinin saxlanılması üçün vasitəçilik etmək məcburiyyətində qaldı. Avropa Birliyi və NATO rus tanklarını Tiflisin bir neçə kilometrliyində dayandıra bildi. Əlbəttə, danışıqlar və əldə edilmiş razılaşmalardan sonra.
Gürcüstandan fərqli olaraq, Ermənistana bu sayaq dəstəyin veriləcəyini düşünmürəm. Çünki indi Qərbin əsas diqqəti Rusiya-Ukrayna qarşıdurmasına və bunu öz xeyrinə çevirmək səylərinə yönəlib. Yəqin ki, Qərbin praqmatik siyasətçiləri onlar üçün əlavə başağrısına çevrilə biləcək bu addımı atmaqdan vaz keçəcəklər. Qərbdə onu da bilməmiş deyillər ki, Rusiya və Türkiyə Yaxın Şərqlə yanaşı, Cənubi Qafqazda da razılaşdırılmış siyasət həyata keçirirlər. Bu kimi amilləri nəzərə aldıqda, ən azı sonrakı parametrlər baxımından Qərbin Ermənistana böyük dəstək verəcəyi gözlənilən deyil.
Ukrayna Avropanın qapısıdır, Gürcüstan Qara dəniz və Türkiyə üzərindən dəstək alacağına ümid edirdi, Ermənistanın isə belə imkanları yoxdur. Türkiyə ilə sərhədlər hələ də bağlıdır, İran-Ermənistan əlaqələri yaxın olmasına baxmayaraq, İrəvan Tehranın maraqlarına zidd addımlar atsa, o zaman Türkiyə-Rusiya-İran məngənəsinin ortasına düşəcəklər. Bu halda Paşinyan iqtidarının aqibətinin necə olacağı məlumdur.
Ermənistan-ABŞ təlimləri İranın Əfqanıstan və İraqın işğal dövründəki Amerika ilə əməkdaşlığını xatırlatdı. Əslində, Tehran xarici siyasətində ABŞ düşmənçiliyini bir ritorika olaraq istifadə edir. Rejimə bağlı qüvvələri bunun üzərindən səfərbər etməyə çalışır.
Bunu Axar.az-a Təbriz Araşdırmalar İnstitutunun mütəxəssisi Babək Şahid deyib.
Onun sözlərinə görə, Tehran hökumətinin Ağ Evlə ortaq əməkdaşlığı yeni məsələ deyil və bu hərbi təlimlər İranın razılığı əsasında keçirilir:
“İranın ABŞ Silahlı Qüvvələri ilə istər Əfqanıstan, istər İraqda əməkdaşlıq içində olduğunun dəfələrlə şahidi olmuşuq. Bunu İran rəsmiləri də etiraf ediblər. Onlar ABŞ qoşunlarına müxtəlif kəşfiyyat məlumatlarının ötürülməsi baxımından meydanda birlikdə hərəkət ediblər. Ermənistan-ABŞ ortaq təlimlərinə İranın səssiz qalmasını bu tarixi keçmiş əsasında dəyərləndirmək olar. Tehran Ermənistan hakimiyyətindən üz çevirməyəcək, hətta deyərdim ki, İranın razılığı və tövsiyəsi ilə bu təlimlər baş tutur. Tehran bu mövzuda səssizliyini qoruyaraq bir daha xarici siyasətində ziddiyətlərin olduğunu, sözü ilə əməlinin üst-üstə düşmədiyini sübut etdi”.