 |
|
Azərbaycan 2024-cü ildə möhtəşəm qələbələr yolunu inamla və uğurla davam etdirir. Əlbəttə ki, bu ilin ən möhətəşəm hadisələrindən biri, bəlkə də birincisi və ən vacibi kimi fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar Prezident seçkiləri Azərbaycan dövlətçiliyi tarixinə ən parlaq səhifələrdən biri olaraq yazılacaq. İlk dəfə olaraq müstəqil Azərbaycan dövlətinin istisnasız bütün ərazilərində keçirilməklə, bu seçkilər 2023-cü ildə bərpa edilmiş suverenliyimizin təsbiti oldu. Ötən ilin 19 sentyabr tarixində keçirdiyi antiterror tədbirləri nəticəsində Azərbaycan Vətən müharibəsinin başa çatmasından sonra Ermənistanın silahlı qüvvələrinin Qarabağ bölgəsində qalan birləşmələrinin tərk-silah olunaraq ölkə ərazisindən çıxarılmasına, eləcə də Xankəndidə yaradılmış qondarma separatçı rejimin ləğvinə nail oldu. Ölkə Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev Azərbaycan Bayrağını məhz Heydər Əliyev ilində Xankəndidə, Xocalıda, Ağdərədə və Xocavənddə qaldırmaqla ölkəmizin öz suverenliyini tam bərpa etdiyi barədə dünyaya ən önəmli mesajını göndərdi.
Əlbəttə ki, Azərbaycanın gündən-günə artan nüfuzu, möhkəmlənən beynəlxalq mövqeləri fonunda sayı getdikcə artan dost ölkələrin bütün bu hadisələrə adekvat reaksiya vermələri, ölkəmizin və dövlət başçımızın ünvanına bu gün də daxil olan təbrik mesajları ölkəmizin haqlı mövqelərinin dünyada dəstəkləndiyini bir daha təsdiq edir. Bununla belə, bəzi Qərb dövlətlərinin ölkəmizə qarşı davamlı olaraq nümayiş etdirdikləri qərəzli münasibət bu qüvvələrin nə Azərbaycanın 2020-ci ildə əldə etdiyi tarixi Qələbəni, nə də 2023-cü ildə özünün ərazi bütövlüyünü və tam suverenliyini bərpa etməsi faktını hələ də həzm edə bilmədiklərini göstərir.
Bugünkü buraxılışımızda fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar Prezident seçkilərinin mahiyyəti, bu seçkilərin ölkəmizin suverenliyinin təsbit olunması baxımından önəmi, bu il dövlətimizin qarşısında duran vacib vəzifələr, eləcə də Azərbaycan ictimaiyyətini maraqlandıran bir sıra digər mövzular barədə AİA.az-ın suallarını Milli Məclisin deputatı, Parlamentin Hesablayıcı Komissiyasının sədri, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının sədr müavini, Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasının sədri, iqtisad elmləri doktoru, professor Eldar Quliyev cavablandırır.
- Xoş gördük Sizi, Eldar müəllim. 2024-cü ildə ilk dəfə Sizinlə görüşmək bizə çox xoşdur və bu müsahibəyə razılıq verdiyinizə görə Sizə bütün redaksiyamız adından dərin təşəkkürümüzü bildiririk. Yəqin ki, bugünkü söhbətimizin əsas mövzusunun fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar Prezident seçkiləri barədə olacağını bilirsiniz...
- Mən də sizi ürəkdən salamlayıram və fürsətdən istifadə edib, möhtərəm dövlət başçımız cənab İlham Əliyevi yenidən Ölkə Prezidenti seçilməsi münasibətilə, eləcə də bütün xalqımızı növbəti dəfə etdiyi ən doğru tarixi seçimi münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirəm. Bu seçkilərin xalqımız və dövlətimiz üçün əhəmiyyəti həqiqətən də ölçüyəgəlməz qədər böyükdür və mən də bu barədə bəzi fikirlərimi paylaşmaq üçün məmnuniyyətlə suallarınızı gözləyirəm.
- Elə isə, Eldar müəllim, dərhal mövzuya keçid edək. İlk növbədə əlbəttə ki, 7 fevral Prezident seçkilərinin nəticələri ilə bağlı fikirlərinizi almaq istərdim. Prezident İlham Əliyevin bu seçkilərdə bəlkə də indiyədək müşahidə olunmamış böyük üstünlüklə qalib gəlməsini necə şərh edə bilərsiniz?
- İlk növbədə mən birmənalı olaraq deyə bilərəm ki, möhtərəm dövlət başçımızın bu seçkilərdə məhz belə bir üstünlüklə qalib gələcəyi gözlənilən idi. Bunu izah etmək üçün istərdim ki, biz bu baş vermiş tarixi hadisənin mahiyyətinə bir nəzər salaq. 2024-cü il fevral ayının 7-də ilk dəfə olaraq, bu məqama xüsusi diqqət edin, məhz ilk dəfə olaraq müstəqil Azərbaycanın istisnasız bütün ərazilərində Prezident seçkiləri keçirildi. Bu seçkilərdə iştirak edən milyonlarla vətəndaşlarımız arasında on minlərlə gənclər olublar ki, onlar bu hüququ ilk dəfə əldə ediblər. Təbii ki, yaşları ilə bağlı. Bu nəsil işğal altında olan ərazilərdən düşmən tərəfindən qovulmuş insanların məcburi köçkün olaraq ölkənin başqa bölgələrində səs vermələrinin necə sıxıcı, rüsvayçı bir hiss yaratdığını heç zaman bilməyəcəklər. Lakin Azərbaycan xalqının böyük bir hissəsi bunu bilir və heç zaman da unutmayacaq. Necə ki, biz bütün bu sıxıntılara, rüsvayçılığa da məhz Ölkə Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandanımız cənab İlham Əliyevin son qoyduğunu heç zaman unuda bilmərik. Əlbəttə, düşmən üzərində qələbə qazanmaq üçün bir çox amillərin olması vacibdir. O cümlədən güclü iqtisadiyyat, güclü ordu, hərbi əməliyyatların gedişinə üçüncü tərəflərin müdaxiləsinin qarşısını alacaq beynəlxalq şərait, xalq-ordu-iqtidar birliyi – bütün bunlar və hələ bizim nəzərimizdən qaçan bir çox digər iqtisadi, siyasi, diplomatik amillər olmadan müharibədə qalib gəlmək mümkün deyil. Lakin bütün bu amillərin mövcudluğu da hələ tam qələbəyə zəmanət verə bilməz. Əgər ordunun başında, dövlətin başında bütün bu amilləri formalaşdıran və onları qələbənin əldə edilməsinə yönəldə bilən, xalqın və ordunun inandığı, güvəndiyi Lider durmazsa bütün cəhdlər və səylər tam gözlənilməyən nəticələrə gətirib çıxara bilər. Azərbaycanın ən böyük üstünlüyü də məhz cənab İlham Əliyevin timsalında belə bir ümumxalq Liderinin olmasındadır. Bu baxımdan Qalib Azərbaycan xalqının bundan sonra da öz gələcəyini məhz öz Qalib Liderinin rəhbərliyi ilə qurmaq arzusu təbiidir, qanunauyğundur. Fevralın 7-də keçirilmiş Prezident seçkilərində də məhz bu qanunauyğunluq xalqın iradəsinin ifadəsində öz əksini tapmış oldu.
- Eldar müəllim, Mərkəzi Seçki Komissiyasının təqdim etdiyi rəsmi məlumatlarda da bu fakt öz əksini tapdı ki, bu seçkilərdə seçici fəallığı da indiyədək müşahidə olunan ən yüksək, rekord səviyyədə idi. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?
- Mən deyərdim ki, seçicilərin bu fəallığını hətta MSK-nın açıqlamalarını almadan da görmək olurdu və bu da gözlənilən idi. Hələ ötən ilin sonlarında, dövlət başçımız növbədənkənar Prezident seçkilərinin təyin olunması barədə məlum Sərəncamını imzaladıqdan dərhal sonra cəmiyyətdə başlanan müzakirələr bunu deməyə əsas verirdi ki, 7 fevral seçkilərində səsvermə hüququna malik olan əhalinin mütləq əksəriyyəti iştirak edəcək. İnsanlar bunu istəyirdilər, arzulayırdılar. Yenə də, bunu şərtləndirən əsas amil bu seçkilərin müstəqil Azərbaycanın 2020-ci ildən sonra daxil olduğu yeni, epoxal dövrdə keçirilən ilk seçki olmasındadır. Yəqin mənimlə razılaşarsınız ki, öz xalqının yazılan tarixinin bir parçası, fəal iştirakçısı olmaq normalda hər bir insanın istəyidir. Prezident seçkiləri də vətəndaşa məhz belə bir şans verən ən böyük, ən önəmli siyasi hadisədir. Bu seçkilər bir ilk idi. Həm də möhtəşəm bir ilk idi. Əlbəttə ki, gələcəkdə Azərbaycanda seçkilər çox olacaq. Amma məhz bu il, müstəqil Azərbaycanın tarixində ilk dəfə olaraq Prezident seçkiləri ölkənin bütün ərazisində, o cümlədən işğaldan azad edilmiş Xankəndində, Şuşada, Xocalıda, Laçında, Kəlbəcərdə, Cəbrayılda, Zəngilanda, Füzulidə və digər rayonlarda keçirildi. Bu, Azərbaycan xalqının öz Prezidentinin rəhbərliyi ilə əldə etdiyi ən böyük tarixi nailiyyətdir. Bütün bu ərazilərdə Ölkə Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyev bir müddət əvvəl müqəddəs bayrağımızı ucaltmaqla öz xalqına sonsuz qürur hissi yaşatmışdır. Növbədənkənar Prezident seçkiləri də mahiyyət etibarı ilə ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyimizin təsbiti oldu. Fevralın 7-də seçki məntəqəsinə gedərək öz Prezidentinə səs verən hər bir vətəndaş da bu əlamətdar tarixi hadisənin artıq sadəcə müşahidəçisi deyil, fəal iştirakçısına çevrildi və öz imzasını Azərbaycan tarixinin bu şərəfli səhifəsinə atmış oldu. Belə bir tarixi şansı kimsə qaçırmaq istəməz. Seçici fəallığını stimullaşdıran ən böyük amil də məhz bu idi.
- Seçki günü yayımlanan televiziya reportajlarında bir-iki təxribat cəhdlərinin də yer alması barədə məlumatlar təqdim olunmuşdu. Bu epizodları necə şərh edə bilərsiniz?
- Məncə bu o qədər önəmsiz, əhəmiyyətsiz bir məqamdır ki, bu barədə uzun-uzadı danışmağına belə dəyməz. Sadəcə bir məsələni qeyd etmək olar ki, bu hərəkətləri ilə Qərbdəki müəyyən anti-Azərbaycan qüvvələrin sərəncamında olan bəzi insanlar aldıqları avansların əvəzini ödəməyə çalışdılar. Bəli, istənilən bir ölkədə keçirilən seçkilər, xüsusən də Prezident seçkiləri kənar qüvvələrin müdaxiləsi, siyasi təxribatlar üçün ən əlverişli zaman sayılır. O cümlədən, Azərbaycanın da qələbələri, uğur və nailiyyətləri ilə barımaq istəməyən məlum Qərb ölkələri bu seçkilərin legitimliyinə kölgə salmaq üçün hər əmələ əl atmağa hazır idilər. Lakin onlar da başa düşürdülər ki, bu dəfə vəziyyət tam fərqlidir. Möhtərəm dövlət başçımızın 2003-cü ildən bəri uğurla həyata keçirdiyi möhtəşəm daxili və xarici siyasət kursu bu gün Azərbaycanda elə bir ictimai-siyasi sabitlik, milli həmrəylik mühiti, xalq-iqtidar birliyi formalaşdırmışdır ki, bu mühit istənilən bir xarici qüvvənin müdaxiləsini istisna edir. Eynilə həmin anti-Azərbaycan qüvvələr də heç bir nəticə əldə edə bilməyəcəklərini yaxşı bilirdilər. Buna görə də, dediyiniz kimi, bir-iki xırda, əhəmiyyətsiz epizod nəzərə alınmasa, ümumilikdə 7 fevral seçkilərinin sabit ictimai şəraitdə keçdiyini birmənalı qeyd edə bilərik.
- Eldar müəllim, əslində məni seçkilərlə bağlı maraqlandıran və Sizin də bu barədə fikrinizi öyrənmək istədiyim bir məqam da var. Lakin söhbətimiz Qərbin Azərbaycanla bağlı mövqeyinə toxunmuşkən, istərdim bu mövzunu bir qədər də davam etdirim. Konkret olaraq, Avropa Şurası Parlament Assambleyasının yanvarın 22-də keçirilmiş qış yarım-sessiyasının açılışında bu təşkilatda ölkəmizin nümayəndə heyətinin etimadnamələri təsdiq edilməməsi barədə qəbul edilmiş qərar və bunun mümkün nəticələri barədə fikirlərinizi bilmək istərdim.
- Əslində Avropa Şurası belə bir qərəzli qərarın qəbuluna doğru artıq 2020-ci ilin payızından gəlməyə başlamışdı. Ölkəmiz öz torpaqlarının işğalına son qoyduqdan sonra AŞPA ölkəmizə qarşı qərəzli və əsassız hücumlarını kəskinləşdirdi. Müharibədən sonra keçən növbəti üç il ərzində bu hücumlar getdikcə intensivləşdi. Nəhayət, ötən il Azərbaycan Qarabağda separatizmin kökünü birdəfəlik kəsəndən və öz ərazilərində suverenliyini tam bərpa edəndən sonra bu təşkilat tərəfindən 23 oktyabr 2023-cü il tarixində “Dağlıq Qarabağda humanitar vəziyyət” adlı qətnamə qəbul edildi. Həmin qətnamənin 23-cü bəndində AŞPA 19 sentyabrda baş tutan lokal xarakterli anti-terror əməliyyatlarını hərbi əməliyyatlar kimi qiymətləndirərək, “Dağlıq Qarabağın erməni əhalisinin humanitar vəziyyəti”ndən ciddi narahatlıq ifadə etmiş və Azərbaycan nümayəndə heyətinin etimadnaməsini 2024-cü ilin ilk iclasında tanımamaqla hədələmişdi. Bu ilin yanvar ayında da bu hədələr gerçəkləşdirildi. Amma baxaq, görək bu rüsvayçı, riyakar və qərəzli addımı atmaqla Avropa Şurası nə qazandı, Azərbaycan nə itirdi? Bilirsiniz ki, Azərbaycan 2001-ci ildə Avropa Şurasına üzv olmuşdur. Bunda da əsas məqsəd Qarabağ probleminin sülh yolu həllinə nail olmaq üçün sözügedən təşkilatın dəstəyini almaq idi. Lakin uzun illər davam edən işğal dövrü ərzində AŞPA Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü və ərazilərimizin işğalı ilə bağlı heç bir təsirli tədbir görmədi. Təşkilatın ara-sıra verdiyi bəyanatların isə heç bir hüquqi çəkisi olmayıb. Halbuki, işğal faktına görə ən azından Ermənistanın səs hüququ əlindən alına bilərdi. Amma bu da baş vermədi. Əksinə Avropa Şurasına üzv olduğumuz bütün dövr ərzində gedən proseslər ermənipərəst qüvvələrin bu təşkilatdan daim Azərbaycana qarşı vasitə kimi istifadə etdiklərini göstərmiş oldu. Bu gün isə, artıq Qarabağ problemi də yoxdur. Deməli, Azərbaycanın Avropa Şurası ilə əməkdaşlığına da elə bir ehtiyac qalmayıb. Yəni, Azərbaycan faktiki olaraq bu qərardan heç nə itirmir və bu kimi qərəzli addımların ölkəmizin nə beynəlxalq mövqelərinə, nə də daxildə gedən proseslərə heç bir təsiri ola bilməz.
(ardı var...)
Söhbətləşdi: Azər Məmmədov
Bu gün Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun doğum günüdür.
Mübariz İbrahimov 1988-ci il fevralın 7-də Biləsuvar rayonunun Əliabad kəndində anadan olub. 1994-cü ildə şəhid M.Piriyev adına Əliabad kənd orta məktəbinin 1-ci sinfinə daxil olaraq 2005-ci ildə orada orta təhsilini başa vurub.
Həmin il həqiqi hərbi xidmətə çağrılıb. Əsgəri xidmətini Daxili Qoşunların "N" saylı hərbi hissəsinin Xüsusi Təyinatlı Bölüyündə keçirib. Həqiqi hərbi xidmətini 2007-ci ildə çavuş rütbəsində başa vurub.
Bir müddət mülki işlərdə işlədikdən sonra 2009-cu ilin avqust ayında yenidən gizir rütbəsində hərbi xidmətə qayıdıb. Daha sonra öz arzusu ilə cəbhə bölgəsindəki hərbi hissələrdən birində xidmət etməyə başlayıb.
19 iyun 2010-cu il tarixində gecə saat 23:30 radələrində gizir Mübariz İbrahimov təkbaşına iki ordu arasındakı bir kilometrlik minalanmış sahəni keçərək Ermənistan silahlı qüvvələrinin mövqelərinə hücum edib.
O, düşmənlə qeyri-bərabər döyüşdə çox sayda erməni hərbçisini məhv edib. Sonra isə düşmənin öz silahlarından özünə qarşı istifadə edərək 5 saat onlarla təkbətək döyüşub. Azərbaycan döyüşçüsü səhər saatlarında qeyri-bərabər döyüşdə qəhrəmancasına şəhid olub.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycan Milli Ordusunun giziri Mübariz Ağakərim oğlu İbrahimova ölümündən sonar "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adının verilməsi barədə sərəncam imzalayıb. Şəhid gizirə bu ad Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında müstəsna xidmətinə və göstərdiyi rəşadətə görə verilib.
Prezidentin başqa bir sərəncamı ilə Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun xatirəsi əbədiləşdirilib.
Biləsuvar rayonunun orta məktəblərindən birinə və küçələrdən birinə Mübariz İbrahimovun adı verilib.
Bir çox sürücülər avtomobillərini nəinki parkinq nişanı olmayan, xüsusi zolaqların üstündə saxlayır, hətta səkilərin üstünə də çıxarırlar. Bu hal isə piyadaların rahat hərəkət etmələrinə maneə törədir.
Maraqlıdır, bu kimi hallarda sürücüləri hansı cəza gözləyir?
Bakı Şəhər Dövlət Yol Polisi İdarəsinin mətbuat katibi Toğrul Nəsirli Bizim.Media-nın sorğusuna cavab olaraq bildirib ki, BŞDYPİ əməkdaşları tərəfindən bu istiqamətdə mütəmadi olaraq nəzarət-profilaktik tədbirlər həyata keçirilir:
“Buna baxmayaraq, bəzi sürücülər yenə də piyadaların rahat və təhlükəsiz hərəkəti üçün nəzərdə tutulan zolaqlarda, eləcə də səkilərdə avtomobillərini saxlayaraq, onların hərəkətinə maneə yaradırlar.
Belə olan halda, piyada məcbur qalıb yolun hərəkət hissəsinə çıxmalı olur ki, bu da xoşagəlməz hadisələrin baş verməsinə gətirib çıxarır.
“Yol hərəkəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 52-ci maddəsinin tələbinə əsasən, piyada keçidlərində və onlara 5 metrdən az yaxınlıqda nizamlama vasitələrində başqa göstəriş nəzərdə tutulmayıbsa, səkilərdə dayanmaq qadağandır. Qeyd edilən qaydaları pozan sürücülər haqqında İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 346.1-ci maddəsinə əsasən, 20 manat cərimə nəzərdə tutulub. Ona görə də sürücülərdən xahiş edirik ki, avtomobillərini səkilərdə saxlayaraq, piyadaların hərəkətinə mane olmasınlar”.
DİN-in Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi avtomobil sahiblərinə müraciət edib.
İdarədən verilən məlumata görə, müraciətdə deyilir:
"Bir çox hallarda avtomobil sahibləri avtoyuma və ya təmir məntəqələrinin xidmətlərindən istifadə edərkən nəqliyyat vasitəsinin açarlarını işçilərə etibar edir, lakin əmlakın sonrakı aqibətindən xəbərsiz olurlar.
Bəzən belə yanaşmalar məntəqədə çalışan və adətən gənc, hərəkətlərinin məsuliyyətinin fərqinə varmayan şəxslərə nəqliyyat vasitələrindən qanunsuz istifadə fürsəti verir ki, bu da sonda insanların həlak olması, yaralanması, yaxud maddi ziyanla nəticələnən yol-nəqliyyat hadisələrinin, oğurluqların, əmlakdan sui-istifadə hallarının baş verməsinə real zəmin yaradır.
Bununla yanaşı, xidmət göstərməli olduqları avtomobildən istifadə etməklə yol hərəkəti qaydaları əleyhinə olan inzibati xəta törətmiş şəxslər məsuliyyətə cəlb edilərkən hüquqazidd əməlin törədilməsində alət və ya bilavasitə obyekt olmuş nəqliyyat vasitəsi ilə bağlı qərarlar qəbul edilir ki, bu da əmlak sahibi üçün əlavə problemlər deməkdir.
Odur ki, avtomobil sahiblərinə müraciət edərək tövsiyə edirik ki, təmir və ya avtoyuma məntəqələrinin xidmətlərindən istifadə edərkən mümkün qədər məntəqəyə yaxın ərazidə olmağa çalışın, avtomobilinizi təsadüfi deyil, tanıdığınız, məsuliyyətli, peşəkar insanlara etibar edin.
Unutmayın ki, bəzən etinasız yanaşdığımız bir hal sonradan bərpası mümkün olmayan fəsadlara yol aça bilər".
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Dövlət Sosial Müdafiə Fondu fevralın 9-da fevral ayı üzrə pensiyaların ödənişinə başlayacaq.
Bu barədə nazirlikdən məlumat verilib.
Həmin gün Bakı və Sumqayıt şəhərləri, eləcə də Abşeron rayonu üzrə pensiyaların ödənişi həyata keçiriləcək. Pensiyalar 11,2 faiz indeksləşdirmə əsasında artırılmış məbləğlə veriləcək.
Artım bu ilin əvvəlindən tətbiq olunur və yanvar ayının artımı da həmin məbləğin üzərinə əlavə edilərək pensiyaçılara ödəniləcək.
Müvafiq qrafikə uyğun olaraq gələn həftə ərzində respublikamızın digər bölgələri üzrə fevral ayının pensiyalarının, həmçinin güzəştli şərtlərlə pensiya hüququna malik şəxslərin bu ay üzrə pensiyalarının da indeksləşdirmə əsasında artırılmış məbləğlə ödənişi nəzərdə tutulub.
Milli Məclisin deputatı Elnur Allahverdiyev daha az müddətdə hərbi xidmət keçirilməsi üçün alternativ (pullu) modelin yaradılmasını təklif edib. Hazırda müddətli həqiqi hərbi xidmət 1 il 6 ay, ali təhsilli vətəndaşlar üçün 1 il müddət təşkil edir. Onun təklifi belədir ki, bundan sonra kim pul ödəyəcəksə, 2 və ya 6 ay müddətində hərbi xidmət keçməlidir. Ödənişli və qısamüddətli hərbi xidmətin dövlət büdcəsinə böyük gəlirlər gətirəcəyini bildirən E.Allahverdiyevin belə bir təkliflə çıxış etməsi təəccüblü deyil, çünki adam biznesmendir, menecer təfəkkürlüdür, həm də ölkənin məşhur “Kontakt Home” mağazalar şəbəkəsinin sahibidir. O, əslində pul müqabilində hərbi mükələfiyyətdən yayınmağı təklif edir. E.Allahverdiyev hesab edir ki, hazırkı hərbi xidmət müddəti gənclərin təhsil karyerasına, insan kapitalının formalaşdırılmasına mane olur və qarşıda Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması məsələsi var, həm də bu amilə görə alternativ hərbi xidmət modelinə keçid daha məqsədəuyğundur.
Şübhəsiz ki, E.Allahverdiyevin təklifi öz təşəbbüsü deyil. Bu təklif ideoloji və dövlətçilik prinsipləri ilə daban-dabana ziddir.
BİRİNCİSİ, bu təklif qəbul edilərsə, yeni korrupsiya kanalı açılmış olacaq. Nəticədə büdcə qazanacaq, xalq isə borclanacaq. İlk baxışndan belə anlaşılır ki, ödənişli hərbi xidmət üçün tələb edilən məbləği yalnız varlı ailələr ödəyə biləcək. Bu, şəksizdir. Amma kasıb ailələr də bir neçə il öncədən pul yığmağa, banklardan yüksək faizli kreditlər götürməyə, ayrı-ayrı şəxslərdən faizlə pul almağa məcbur olacaq. Dövlət büdcəsi qazanacaq deyə, xalqı borcalandırmağı doğru addım hesab etmirəm. Çünki dövlətin əsas funskiyalarından biri xalqı qorumaq və onun həyat şəraitini yaxşılaşdırmaqdır.
İKİNCİSİ, E.Allahverdiyevin təklifi gələcəkdə Azərbaycan odusunu ikinci plana keçirmək məqsədi güdür. Sanki belə anlaşılır ki, Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalanandan sonra ölkədə məcburi hərbi xidmətə və orduya ehtiyac qalmayacaq. Amma unudur ki, Ermənistanla müharibə bundan sonra da davam edəcək, sülh müqaviləsi bağlansa da, iki ölkə arasındakı problem 20,30,50 il sonra yenidən alovlanacaq. Bu, bizim taleyimizdir. Biz qonşu ölkələrlə gələcəkdə nə gözləyir, onu da bil(m)irik. Güclü ordu və güclü iqtisadiyyat prinsipini heç bir halda arxa plana keçirmək olmaz. Digər tərəfdən, Azərbaycanın gələcək hədəfləri, yerləşdiyi coğrafi mövqe, 3 nəhəng imperiya ilə qonşu olması, Qərblə Şərq arasında əhəmiyyətli körpü rolunu oynaması Ordumuzun böyüməsini, məcburi hərbi xidmətin saxlanılmasını zəruri edir. Hərbi xidmətlə bağlı dövlətin vətəndaşlar üzərində məcburi addımlarının olması mütləqdir. Heç bir halda, bu məsələyə pul, ödəniş amilini yeritmək olmaz.
ÜÇÜNCÜSÜ, hazırki hərbi xidmətin gənclərin təhsil karyerasına və insan kapitalının formalaşmasına mane olduğunu bildirən E.Abdullayevin düşüncəsindən belə anlaşılır ki, hərbçilərin insan kapitalına heç bir aidiyyatı yoxdur və insan kapitalı deyəndə yalnız xaricdə təhsil alan gənclər nəzərdə tutulur. O, anlamaqda çətinlik çəkir ki, əslində Azərbaycanın ən böyük insan kapitalı məhz hərbçilərdir. II Qarabağ müharibəsi bunu isbatlamış oldu.
DÖRDÜNCÜSÜ, deputat bu təkliflə bağlı Türkiyə modelini önə çəkir. Əvvəla, Türkiyə “Kəbə evi” deyil, orada bütün sahələr üzrə yaradılan təcrübənin Azərbaycanda kor-koranə tətbiqi yolverilməzdir. Digər tərəfdən, Türkiyə modelinin tətbiqi Azərbaycanda ordusunda müxtəlif istiqamətlərdə reallaşdırılıb. Məsələn, komanda briqadaların yaradılması.
BEŞİNCİSİ, 1 il 6 ay və 1 illik hərbi xidmət heç bir əsgəri peşəkarA çevirmir. Bu müddət hərbi sahə ilə tanışlıqdır. İndi pul müqabilində bu müddətin daha da azaldılması hərbi sahə ilə tanışlıq imknalarını da minimuma endirəcək.
Ən əsası, Azərbaycan qalib dövlətdir, II Qarabağ müharibəsindən sonra yaranan əminlik və arxayınlıq bu dövlətin bundan sonra mülkiləşdirilməsinə imkan verməməlidir. Dövlət, əksər strukturlar hərbiləşdirilməlidir. Xaricdə təhsilin əsas fazasını hərbi təhsil faktoru təşkil etməlidir. Dövlətə menecerlər də lazımdır, amma gənclərin Qərb ölkələrində kütləvi şəkildə menecment təhsili alması ölkəni fəlakətə sürükləyir.
Heç bir halda şübhə etmirəm ki, bu təklifin irəli sürülməsi təkcə daxili faktorla bağlı deyil, bu məsələdə xarici faktor da var və dirəniş hiss olunur. Uzun illərdir alternativ hərbi xidmət modeli müzakirə olunsa da, əhəmiyyət yükü də az idi. Bundan sonra bu təklifin aktiv fazaya daxil olması təhlükəlidir. Alternativ hərbi modelin tətbiqi cəzbedici görünsə də, taktiki yanaşmadır.
Ümumiyyətlə, ölkədə həll olunmalı minlərlə problem var, yaxşı olar ki, bu problemlərin həlli ilə məşğul olsunlar. Məsələn, narkotik maddələrin dövriyyəsi pik həddə çatıb, Penitensiar Xidmətdə məhbusların hüquqları kobud şəkildə pozulur, orada hər ay milyonlarla yeyinti həyata keçirilir, məhbusların bərbad yaşam şəraiti hələ də kosmetik üsullarla ört-basdır edilir, regionlarda işsizlik hökm sürür,məhkəmələr pulsuz qərar çıxarmır, kriminal durumun səviyyəsi günbəgün artır, hər gün ölkədə 60 ailə boşanır və s.
Çox təəssüf ki, gənc kadrların əksəriyyətinin başı pul qazanmaq istiqamətində işləyir, onların heç biri ideoloji yanaşma sərgiləyə bilmirlər. Özlərinə, şirkətlərinə və büdcəyə pul qazandırmaq üçün hər cür təklifi səsləndirməyə hazırdırlar. Varlı ailənin övladları başqa nə cür düşünə bilərlər ki...
Ourduda islahatların aparılmasının tərəfdarıyam. Daha peşəkar ordu formalaşdırmaq lazımdır, kəmiyyət yox, keyfiyyət önə çəilməlidir. Amma pul qazanmaq naminə də kəmiyyəti aşağı salmaq olmaz. Bu, əlavə problemlər yaradacaq.
Samir Feyruzov
Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev “Əmək pensiyalarının indeksləşdirilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb.
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindən (ƏƏSMN) “Ölkə.az”a verilən məlumata görə, Sərəncamla 2024-cü il yanvarın 1-dək təyin edilmiş bütün pensiyalar 2023-cü il üzrə orta aylıq nominal əməkhaqqının illik artım tempinə uyğun olaraq 11,2 faiz indeksləşdirilməklə bu ilin 1 yanvar tarixindən artırılır.
“Həmçinin qulluq stajına görə əlavələr təyin edilmiş pensiyaların həmin əlavələrlə birlikdə müəyyən edilmiş məbləğlərinin və 2023-cü il yanvarın 1-dən pensiyaların tərkibinə daxil edilən maddi yardımların da qeyd olunan qədər indeksləşdirilməklə bu ilin əvvəlindən artırılması təmin edilir.
Artımlar elektron sistem üzərindən avtomatik şəraitdə həyata keçirilir və pensiyaçıların bunun üçün hər hansı sənəd təqdim etmələrinə, müraciətinə ehtiyac yoxdur.
Yanvar ayı üzrə pensiyalara edilmiş artımlar fevral ayının pensiyası ilə birgə ödənəcək.
Məsələn, şəxsin pensiyası 500 manatdırsa, bu məbləğ cari il yanvarın 1-dən 11,2 faiz, yəni 56 manat artırılmaqla 556 manata çatdırılacaq, yanvar ayının 56 manat artımı da fevral ayının pensiyasına əlavə olunaraq veriləcək.
Ümumilikdə 1,1 milyon pensiyaçını əhatə edən artımlar üçün illik əlavə olaraq təqribən 630 milyon manat xərclənəcək.
Qeyd edək ki, pensiyaların indeksləşdirilməklə artırılması ötən ilin əvvəlindən bütün növ pensiyalara şamil olunur.
Hazırki artım da həm ümumi əsaslarla pensiya təyin olunmuş, həm də qulluq stajına görə əlavə alan pensiyaçıları (pensiyaçı olan hərbi qulluqçular, hüquq-mühafizə orqanları əməkdaşları və b.) əhatə edir.
Sərəncamla tətbiq edilən indeksasiya üzrə artım 2023-ci il üzrə orta inflyasiya dərəcəsini (8,8 faiz) üstələyir.
Eyni zamanda, Sərəncamla istehlak qiymətləri indeksinin ötən il üzrə illik səviyyəsinə uyğun olaraq sığortaolunanların fərdi hesablarında 2024-cü il yanvarın 1-dək qeydə alınmış pensiya kapitalları da 8,8 faiz indeksləşdirilərək artırılır. Məsələn, şəxsin fərdi hesabında 50 min manat pensiya kapitalı toplanıbsa, bu məbləğ 8,8 faiz, yəni 4400 manat artırılmaqla 54400 manata çatdırılacaq.
Bu da onu göstərir ki, işləyən şəxslərin fərdi hesablarında toplanan pensiya kapitalları yalnız hər ay onların əməkhaqlarından sosial sığorta ayırmaları əsasında deyil, həm də hər ilin əvvəlində dövlət tərəfindən indeksləşdirilmə əsasında mütəmadi olaraq artırılır”, - məlumatda qeyd edilib.
İşğaldan azad olunan Ağdərə rayonundan yeni görüntülər paylaşılıb.
Sözügedən kadrlar AZTV-nin efirində yayımlanıb.
Həmin görüntüləri təqdim edirik:
“Bildiyimiz kimi, fevralın 1-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əiyev Parlamentlərarası İttifaqın (PAİ) Baş katibi Martin Çunqonqu qəbul etmişdir. PAİ Baş katibinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin təmin olunması münasibətilə dövlətimizin başçısına öz təbriklərini çatdırması Qərbin son vaxtlar yaşanan məlum gərginliklərə rəğmən, ölkəmizlə əməkdaşlığın davam etdirilməsinin vacibliyini düzgün qiymətləndirdiyini deməyə əsas verir. Azərbaycan isə, hər zaman sülhün və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın tərəfdarı olub. Bu vacib məqam Prezident İlham Əliyevin qəbul zamanı etdiyi çıxışında bir daha aydın şəkildə öz əksini tapıb”.
Bu sözləri mətbuata açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Kamaləddin Qafarov deyib.
Deputat qeyd edib ki, ölkəmiz məhz sülh və inkişaf tərəfdarı olduğundan 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi başa çatandan dərhal sonra regionda sülh gündəliyinin təşəbbüskarı kimi çıxış edib və Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması təklifini irəli sürüb. “Təəssüflər olsun ki, Ermənistan bu təklifə adekvat cavab vermədi. Son dövrlərdə cərəyan edən hadisələr isə belə deməyə əsas verir ki, rəsmi İrəvanın bu cür qeyri-konstruktiv mövqe tutmasının əsas səbəblərindən biri də məhz bəzi Avropa ölkələrinin bilavasitə təsiri və təhriki olub. Xüsusilə Fransanın bu məsələlərə müdaxiləsi iki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münasibətlərin normallaşmasına qətiyyən xidmət etmir. Fransanın Ermənistanın silahlandırılması istiqamətində atdığı addımlar isə bu ölkənin Cənubi Qafqaz regionunda aparıcı mövqelərə sahib olmaq siyasətinin reallaşdırılması məqsədini güdür. Lakin bu regionda Azərbaycan xalqının və dövlətinin maraqlarına zidd heç bir siyasət həyata keçirilə bilməz. Möhtərəm cənab Prezidentimiz bunu bütün beynəlxalq platformalardan dəfələrlə bəyan edib və dövlət başçımızın dediyi bütün sözlər də hər dəfə atılan real əməli addımlarla, görülən effektiv tədbirlərlə öz təsdiqini tapıb.”
K.Qafarov bildirib ki, Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması üçün tərəflərin atmalı olduğu addımların Prezident İlham Əliyev tərəfindən qeyd olunması, ölkəmizin münasibətlərin normallaşmasında maraqlı olduğunu bir daha təsdiq edir: “Hər zaman olduğu kimi, dövlət başçımızın bu çıxışında da obyektiv açıqlamalar və konstruktiv təkliflər yer almışdır. Azərbaycan ilə Ermənistan sərhəddində artıq uzun müddətdir ki, sülh şəraitinin hökm sürməsi iki ölkə arasında sülh sazişinin imzalanmasının əslində elə bir çətin məsələ olmadığını deməyə əsas verir. Sadəcə bunun üçün bəzi xarici qüvvələrin prosesə müdaxiləsinin qarşısı alınmalıdır və Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarına son qoyulmalıdır. Prezident İlham Əliyev öz çıxışında belə bir məqamı da vurğuladı ki, iki ölkə arasında dayanıqlı sülhə nail olunması üçün Ermənistanın Konstitusiyasında və digər normativ-hüquqi sənədlərində müəyyən dəyişikliklər edilməlidir. Çünki bu ölkənin müstəqillik haqqında Bəyannaməsində Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin Ermənistanla birləşdirilməsinə və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün pozulmasına birbaşa çağırışlar var və bu sənədə istinadlar Ermənistanın Konstitusiyasında da öz əksini tapıb. Bu baxımdan Prezident İlham Əliyev hazırda Ermənistanda bu mövzuda ölkədaxili müzakirələrin başlanmasını müsbət addım kimi qiymətləndirib” .
Son günlər buraxılış ili köhnə olan maşınların utilizasiyası gündəmdədir. Lakin bəzi kateqoriyalı avtomobillər var ki, onların utilizasiyaya verilib-verilməyəcəyi bir çoxları tərəfindən naməlumdur.
Əsasən buraxılış ili olduqca köhnə olan və xüsusi avtomobil həvəsakarları tərəfindən restavrasiyası üçün yüksək xərclərin qoyulduğu retro maşınların aqibətinin necə olacağı olduqca maraqlıdır.
Mövzu ilə bağlı nəqliyyat eksperti Rövşən Həsənov Yenisabah.az-a danışıb. Ekspert retro maşınlarla bağlı utilizasiyanın təqdim olunmadığını deyib.
“Retro avtomobillər ehtiyat maşınlar sayılır və onlara utilizasiya təqdim olunmur. Bu tip maşınların gömrük rüsumları da fərqlidir. Gömrük kalkulyatorunda yük maşınları, xüsusi mexanizmə malik avtomobillər və bu tip avtomobillər də ulitizasiyaya təqdim edilmir.
Əgər könüllü formada avtomobil sahibi öz nəqliyyat vasitəsini dəyişmək istəsə, ancaq o zaman kalkulyatorda utilizasiya məbləği hesablanacaq”.