 |
|
İran neft naziri Bijan Namdar Zəngəne yaxın aylarda neft qıtlığının yaşanacağı barədə xəbərdarlıq edib.
o, buna səbəb olaraq son zamanlarda neftin qiymətinin bahalaşmasını göstərib.
Zəngəne bildirib ki, ABŞ-ın İrana sanksiyaları səbəbindən yaranan boşluğu doldurmaq üçün digər ölkələrin verdiyi sözlər bu istiqamətdə ciddi rol oynamır.
Xatırladaq ki, ötən həftə Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Salman bin Məhəmməd “Blumberq” agentliyinə verdiyi açıqlamada ABŞ-ın İrana tətbiq etdiyi sanksiyalara görə neft bazarında yaranacaq boşluğu S.Ərəbistanının doldurmaq öhdəliklərinin olduğunu bildirmişdi.
Zəngəne isə bu açıqlamanın ABŞ-ın S.Ərəbistanı üzərindəki təzyiqinin nəticəsi olduğunu deyib:
“Əslində nə Səudiyyə, nə də digər ölkələr İran ixracatından yaranacaq boşluğu doldura bilməz”.
Qeyd edək ki, ABŞ-ın İrana tətbiq etdiyi sanksiyada digər ölkələrin İranla neft ticarəti aparmaması da yer alıb.
2019-cu il üzrə dövlət büdcəsində artımlar gözlənilir.
Neft qiymətlərinin dinamikası sabit deyil, siyasi proseslərdən çox asılıdır.
İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatının sahibləri bilinib.
Azərbaycan Mərkəzi Bankı 8 oktyabr tarixinə olan valyuta məzənnələrini açıqlayıb.
Mərkəzi Bankdan Axar.az-a verilən məlumata görə, bu günə olan rəsmi məzənnələr bülleteninə əsasən, 1 ABŞ dolları 1,7000 manat, avronun məzənnəsi 1,9571 manat təşkil edir.
1 türk lirəsi 0,2768 manat, 1 rus rublu 0,0255 manat, 100 İran rialı 0,0040 manat, 1 gürcü larisi isə 0,6485 manatdır.
Dünya birjalarında neftin qiyməti müxtəlif istiqamətlərdə dəyişib.
Azərbaycanda qızıl bahalaşıb.
Trend-in məlumatına görə, oktyabrın 5-də qızılın qiyməti oktyabrın 4-ü ilə müqayisədə 3,74 manat artaraq 1 unsiya üçün 2037,62 manat təşkil edib.
Gümüş 0,0057 manat ucuzlaşaraq 1 unsiya üçün 24,792 manata bərabər olub.
Platinin qiyməti 7,148 manat artaraq 1401,684 manat, palladiumun qiyməti isə 0,4165 manat azalaraq 1798,073 manat təşkil edib.
Qeyd edək ki, troy unsiyası 31,1034768 qrama bərabər ölçü vahididir.
CIF bazisi üzrə İtaliyanın Auqusta limanı şərtləri ilə Azərbaycanın yüngül neftinin qiyməti oktyabrın 3-də 86,96 dollar/barel təşkil edib ki, bu da çərşənbə axşamı gününə olan göstəricidən 0,14 dollar/barel azdır.
bu barədə Trend-ə ölkənin neft-qaz bazarındakı mənbə bildirib.
FOB bazisi üzrə Türkiyənin Ceyhan limanında Azərbaycanın yüngül neftinin qiyməti oktyabrın 3-də 86,15 dollar/barel təşkil edib ki, bu da əvvəlki qiymətdən 0,14 dollar/barel azdır.
Novorossiysk limanından yüklənən URALS neftinin qiyməti oktyabrın 3-də 83,01 dollar/barel təşkil edib ki, bu, əvvəlki qiymətdən 0,21 dollar/barel azdır.
Şimal dənizindən hasil edilən “Brent Dated” etalon növlü neftin qiyməti isə oktyabrın 3-də 85,73 dollar/barel təşkil edib. Bu, əvvəlki qiymətdən 0,08 dollar/barel azdır.
Azərbaycan neftini 153 manata satır - REKORD
Sentyabr ayında Azərbaycanda pul bazası 6,6% artıb və 2018-ci il sentyabrın 28-nə olan rəsmi məlumata görə 8 mlrd. 871,5 mln. manat təşkil edir.
Manata təzyiqin artmasının qarşısını almaq üçün Mərkəzi Bank sterilizasiya tədbirlərini davam etdirir.
Pul bazasının belə sürətlə artması milli valyuta üçün hər hansı bir təhlükə yarada bilərmi?
İqtisadçı ekspert Rəşad Həsənovun oxu.az-a açıqlaması çox maraqlı məqamları ortaya çıxarıb.
O hesab edir ki, indiki halda konyuktur pul bazasının genişləndirilməsi və sabit məzənnə siyasətinin davam etdirilməsinə uyğundur. Azərbaycanda xarici faktorlarda əsas rolu məhz neftin qiyməti oynayır. Neftin qiyməti hazırda ölkəmiz üçün kifayət qədər cəlbedici bir səviyyədədir.
"Azərbaycan heç vaxt bu səviyyədə manatla ifadədə neft satmayıb. Təxminən Azərbaycan nefti dünya bazarlarında 88 dollara təklif edilir ki, bu, 153 manat ətrafında bir qiymətdir. Hətta 150 dollara neft satılanda belə, Azərbaycan manatla ifadədə belə qazanc götürməyib. O vaxt 150 dollar təxminən 120 manat edirdi. Ona görə də pul bazasının genişləndirilməsinə böyük imkanlar var”.
İqtisadçının fikrincə, bu artımlar valyuta bazarında təzyiq formalaşdıracaq səviyyədə də deyil. Nəzərə alsaq ki, Mərkəzi Bank vəziyyətə çevik reaksiya verir və avqust ayında manata olan psixoloji təzyiqləri çox inamlı şəkildə dəf etdi, artıq Azərbaycan əhalisində və biznesdə narahatlıqlar aradan qalxdı. Bu da sentyabr ayında dollar alışının azalmasında özünü göstərdi:
"Azərbaycan artıq 2014-cü ilin Azərbaycanı deyil. 2014-cü ildə Azərbaycanda bankların dövriyyədə təxminən 25 milyard manata yaxın vəsaiti vardı, bu isə 30 milyard dollar deməkdir. Əhalinin yığımlarının mühüm hissəsi manatla idi. İndi elə deyil. Bütün sahələrdə dollarlaşma gedib, əhali yığımlarının böyük hissəsini dollara keçirib, banklar vəsaitlərini xarici valyutada saxlayır”.
Dünya bazarlarında dolların hegemonluğu sarsılıb, nə zamansa dolların hegemonluğunu təsdiqləyən siyasi liderlər, əksinə, indi ondan imtina edirlər. Xüsusilə də, Avropa İttifaqı, Rusiya və Çin ABŞ-ın İrana qarşı növbəti sanksiyalarından yan keçmək üçün ödəniş sistemi yaratmaqla bağlı müzakirələr aparırlar.
bu barədə “Bloomberg” yazıb.
Qeyd edilir ki, ABŞ hələ ki, bazarda dünya liderliyini qoruyur, çünki dollara tələbat var. Lakin dolları tələb olunan kimi necə saxlamaq sual olaraq qalır.
Yazı müəllifi qeyd edir ki, bunun üçün diplomatik əlaqələri qorumaq, ABŞ-ın ticari tərəfdaşları üçün dolların əlçatanlığını saxlamaq və valyutadan digər ölkələri qarşı “dəyənək” kimi istifadə etməkdən imtina etmək lazımdır.
Bloomberg, həmçinin yazır ki, yaxın vaxtlarda dollar üçün əsas riski İrandakı situasiya daşıyır. Belə ki, hazırda ABŞ ölkə xaricindəki, İranla bağlı məsələyə qarışmaq istəməyən ölkələrə rahat şəkildə təzyiq göstərir. Belə gedərsə, onlar özləri də sanksiya obyektinə çevrilə bilərlər.
Agentlik, eyni zamanda vurğulayır ki, dünyada müntəzəm olaraq dollardan imtina edilir. Xüsusən, Rusiya Amerika valyutasındakı səhmlərini azaldır, Çin isə enerji bazarındakı müqavilələrini yuanla bağlamağa başlayıb. Fransanın maliyyə naziri Bruno Le Mer bəyan edib ki, ABŞ-dan tamamilə asılı olmayan maliyyə alətlərinə sahib olmaq, Aİ-ni Birləşmiş Ştatların vassalı kimi görməmək istəyir.