 |
|
2024-cü ilin dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsinə əsasən, gələn il dövlət büdcəsindən cəmi 7 rayona vəsait ayrılacaq. Bu il büdcədən dəstək olan Lerik rayonu gələn il öz gəlirləri hesabına dolanmalıdır.
Axar.az xəbər verir ki, bu barədə millət vəkili, iqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, bu o deməkdir ki, növbəti il 59 rayon və şəhər yerli gəlir və xərcləri tənzimləmək üçün mərkəzləşdirilmiş xərclərdən vəsait almayacaq və özünümaliyyələşdirmə prinsipi ilə işləyəcək:
“Dövlət büdcəsindən 2022-ci ildə 14 rayona vəsait ayrılmışdı. Göründüyü kimi, son illər hər il əvvəlki ilə nisbətən dövlət büdcəsindən pul alan rayonların sayı azalır.
Layihəyə əsasən, gələn ilin dövlət büdcəsindən Cəbrayıl 1 milyon 214 min manat, Xocavənd 1 milyon 229 min manat, Xocalı 1 milyon 73 min manat, Kəlbəcər 1 milyon 945 min manat, Laçın 1 milyon 401 min manat, Yardımlı 1 milyon 863 min manat və Zəngilan 623 min manat vəsait ala biləcək. Bu rayonlarımız büdcədən 9 milyon 348 min manat alacaq. Bu il bu rəqəm 12 milyon 306 min manat idi.
Gələn il büdcədən vəsait alacaq 7 rayonun altısı Qarabağ və Şərqi Zəngəzirda yerləşir. İşğaldan azad olunan ərazilərimizdən kənarda sadəcə Yardımlı rayonu dövlət büdcəsindən dəstək ala biləcək. Özünü maliyyələşdirəcək rayonların sayının artması dövlət büdcəsindən asılılığın aradan qaldırlması baxımından vacibdir.
Bununla yanaşı, hazırda əsas hədəflərdən biri də iqtisadiyyatın balanslı inkişafının dəstəklənməsi və region ilə paytaxt arasındakı iqtisadi fərqin mərhələli şəkildə azaldılmasıdır. Bu baxımdan, həmin rayonlara daha çox sərmayə cəlbinin təşviq edilməsi çox vacibdir”.
Oktyabrın 1-dən qüvvəyə minən yeni qaydalara əsasən, Azərbaycanda icazəsiz tikilən obyektlərin su təchizatı və kanalizasiya şəbəkəsinə, elektrik şəbəkəsinə və qaz şəbəkəsinə qanunsuz qoşulması ilə bağlı cəzalar sərtləşdirilir. Eyni zamanda, Cinayət Məcəlləsinə edilən dəyişikliyə əsasən, tələblərin pozulmasına görə təbii qaz, su, kanalizasiya, elektrik və ya istilik enerjisi təchizatı müəssisələrinin vəzifəli şəxslərinin məsuliyyəti də nəzərdə tutulur.
Bəs kommunal istiqamətdə edilən ciddi dəyişiklik fərdi yaşayış evlərinin də qiymətlərinə təsir edəcəkmi?
Mövzu ilə bağlı yenisabah.az-ın suallarını cavablandıran əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev bu dəyişikliyin qiymətlərə də təsir edəcəyini bildirib:
"Yeni qərar həm çıxarışlı torpaq sahələrinin, həm də çıxarışlı həyət evlərinin qiymətini artıracaq. Digər tərəfdən çıxarışı olmayan torpaq sahələrinin və tikilməkdə olan həyət evlərinin qiymətlərində kəskin enmələr olacaq. Çünki torpaq sahəsi alan adam orada nə isə tikmək istəyir, evi tikdikdən sonra həmin adam kommunikasiya xətləri çəkə bilməyəcəksə, təbii ki, orada heç kim yaşamaq istəməyəcək, istəsə belə yaşaya bilməyəcək. Bu qiymətlərə ciddi şəkildə təsirini göstərəcək".
Ekspertin sözlərinə görə, çıxarışsız evlərə çıxarışların verilərsə, bu, dövlətin də böyük gəlir əldə etməsinə səbəb olacaq:
"Təbii ki, bu addım çıxarışsız həyət evlərinin sayının azalması üçün atılıb. Çünki yüz minlərlə çıxarış ala bilməyən fərdi yaşayış evləri var. Amma həm də buna alternativ addımlar atılmalı idi. Düşünürəm ki, çıxarışı olmayan evlərin çıxarışla təmin olunmasına başlanmalı və paralel olaraq digər istiqamətdə işlər görülməli idi. Hələ ki, tikintilərin dayandırılması ilə bağlı bu cür addım atılıb deyə düşünürəm. Yəqin ki, bu addım effektiv olar.
Amma istənilən halda, çıxarışı olmayan həyət evlərinə çıxarışların verilməsi yalnız vətəndaşların hüquqlarının qorunub tanınması deyil, bu həm də dövlətin bu sahədən böyük gəlirlər əldə etməsinə səbəb olacaq. Çünki bu sahədə olan boşluqlara görə - çıxarışların olmamasına görə dövlət ciddi şəkildə itkilərə məruz qalıb.
Çıxarışı olan həyət evləri əmlak vergisi, torpaq vergisi ödəyir, sığortalanır, alqı-satqı zamanı hər kvadratına görə vergi ödənir və s. Amma çıxarış olmadığı halda dövlət bu gəlirlərdən məhrum olur. Bu baxımdan işlər paralel aparılsaydı, daha yaxşı olardı.
Nəticə olaraq, yeni qərar çıxarışlı həyət evlərinin qiymətini artıracaq, çıxarışı olmayanların qiyməti isə aşağı düşəcək".
Fiziki şəxs olan istehlakçılar tərəfindən ödənilmiş ƏDV-nin qaytarılmasına (ƏDV cash-back) görə əldə olunan gəlirlər gəlir vergisindən azad ediləcək.
Bu, Maliyyə Nazirliyinin 2024-cü ilin dövlət və icmal büdcələri üzrə layihələrin təqdimatında əksini tapıb.
Zəngilan şəhərinin 2040-cı ilədək inkişafına dair Baş planı təsdiqlənib.
Baş nazir Əli Əsədov bununla bağlı Qərar imzalayıb.
Xatırladaq ki, Zəngilan şəhəri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən 1993-cü il oktyabrın 29-da işğal olunub. Vətən müharibəsində şanlı Qələbə qazanan rəşadətli Azərbaycan Ordusu 2020-ci il oktyabrın 20-də şəhəri işğalçılardan azad edib.
Ötən il metropoliten ilə bir sərnişinin daşınması 68 qəpiyə başa gəlib - “Bakı Metropoliteni” QSC-nin sədr müvani Hidayət Məmmədov deyib.
Belə ki, qeyd olunan xərc hazırda müəyyən olunan 40 qəpiklik gediş haqqından 1,7 dəfə çoxdur.
İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli açıqlamasında bildirdi ki, metropoliten rəhbərliyi zaman-zaman bu məsələni gündəmə gətirir, sərnişindaşımanın maya dəyərinin yüksək olduğunu söyləyirlər:
“Nə köhnə, nə də yeni rəhbərlik bunun hesablanma qaydaları ilə bağlı açıqlama verməyib. Maya dəyəri hesablanarkən hansı metodologiyadan istifadə olunur və bu metodologiya beynəlxalq standartlara uyğundurmu? Hesablama apararkən hansı parametrlər əsas götürülür? 1 və 10 dayanacaq gedənlərin hər birinin maya dəyəri 68 qəpikdirmi? Bu metodologiya ilə bağlı hesabat vermədikcə, göydən götürülən rəqəmləri açıqladıqları ilə bağlı təəsürat yaranır”.
Ekspert deyir ki, belə açıqlamaların əsas səbəbi gələcəkdə qiymətin artırılması ilə bağlı ictimai rəy yaratmaqdır:
“Bu, ictimai rəyi metroda gediş haqqının artırılacağı yönündə hazırlamaqdan başqa bir şey deyil. Maya dəyərinin hesablama metodologiyası ilə bağlı ictimaiyyətə məlumat verilməlidir ki, hansı parametrlər əsasında 68 qəpik xərcin yarandığını bilək”.
Onu da qeyd edək ki, artıq metroda gediş haqqı tariflərini təsdiqləmək səlahiyyəti Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinə verilib.
"Bu gün metropolitenin bir stansiyası inşa olunur. Bu, Cəlil Məmmədquluzadə küçəsində yerləşən şərti adı "B-04” olan Bənövşəyi xəttin 5-ci stansiyasıdır. Onun ən geci 2025-ci ilin birinci yarısında istifadəyə hazır olması üzərində iş gedir".
Bunu "Bakı Metropoliteni” QSC-nin sədr müavini Hidayət Məmmədov AZƏRTAC-a müsahibəsində bildirib:
"Zamanla burada olan işlər barədə ictimaiyyətə müfəssəl məlumatlar verilir. Lakin ümumi götürdükdə, bilirsiniz ki, Bakı metropoliteninin konseptual inkişaf sxemi 2011-ci ildə Prezident İlham Əliyev tərəfindən təsdiq olunub. Həmçinin Bakının inkişaf strategiyası da çox vacibdir. Planlar şəhərin əsas axın istiqaməti, inkişaf perspektivləri və s. nəzərə alınmaqla effektiv ola bilər. Bakının yeni baş planında da məsələyə xüsusi yanaşılacaq. Həm bu sənəddə, həm də ümumi bəlli vəzifələr Yaşıl və Qırmızı xətlərin ayrılması üzrə layihəyə bağlıdır".
Bu yaxınlarda istifadəyə verilən Bakı-Quba-Rusiya ilə dövlət sərhədi avtomobil yolu ilə bağlı sürücüləri düşündürən bir məqam da yolda sürət həddidir. Hazırda yolun maksimal sürət həddi 110 km/saatdır. Lakin bəzi insanlar düşünür ki, magistral yoldur, pul vermişəm, yolda sürət daha yüksək olmalıdır.
Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinin mətbuat katibi Anar Nəcəfli isə qeyd edib ki, Azərbaycandakı yollarda sürət həddi ilə bağlı qanunvericilikdə dəqiq məlumatlar var.
“Qanunvericiliyə görə, Azərbaycanda magistral yollarda maksimal sürət 110 km/saat təyin olunub. Yeni istifadəyə verilmiş Bakı-Quba ödənişli avtomobil yolunda da eyni sürət həddi nəzərdə tutulub. Sadəcə olaraq yol yeni istifadəyə verildiyi üçün radar yoxdur. Lakin ehtiyac yarandığı zaman aidiyyəti qurumlar tərəfindən müvafiq ərazilərdə (hansı tərəfdə məsləhətdirsə) quraşdırıla bilər. Bu, o demək deyil ki, yolda sürət limiti yoxdur. Həmçinin radarın quraşdırılmaması sürücülərin nəzərdə tutulan sürət həddindən yuxarı nəqliyyat vasitəsini idarə edə biləcəklərinə şərait yaratmır. Ələt-Astara magistral yolu da yeni istifadəyə verilən zaman radarlar lazımi hissələrə sonradan quraşdırıldı. Bakı-Quba ödənişli avtomobil yolunun da yeni olduğunu nəzərə alsaq radarın olmaması qəbulolunan haldır. Yoldan istifadə edən şəxslərin qovşaqlara qalxmaq, daxil olmaq üçün sürət limiti 90 km/saat olaraq tənzimlənib. İddianı irəli sürənlər nəzərə almalıdır ki, limitsiz yolda avtomobili yüksək sürətlə idarə edən sürücü anidən sürəti aşağı sala bilməz”.
İnzibati Xətalar Məcəlləsinə edilmiş son dəyişikliyə əsasən, yolda müəyyən edilmiş hərəkət sürətini 41-60 km/saat həddində aşmağa görə 200 manat məbləğində cərimə tətbiq olunur. Müəyyən edilmiş hərəkət sürətini 61 km/saat və daha artıq aşmağa görə isə 300 manat məbləğində cərimə cəzası tətbiq edilir.
Məsələ ilə bağlı Trend-ə açıqlama verən nəqliyyat sahəsi üzrə ekspert Rauf Ağamirzəyev bildirib ki, Azərbaycanda müxtəlif kateqoriyalı yollar var və onların da sürət parametrləri var.
"Azərbaycanda ən sürətli yollar 1b kateqoriyasına uyğundur. Ölkəmizdə sürətli yol praktikası 2008-ci ildən tətbiq olunmağa başlayıb. Çünki sürətli yollar həmin illərdən tikilməyə başladı.
Bəzi insanların pullu yolda sürət həddinin artırılması haqqında fikri anlaşılmazdır. Belə ki, hər sürət parametrinə uyğun onun həlləri də əlavə xərc tələb edir. Belə ki, hər sürətin əlavə təhlükəsizlik tədbirləri görülməlidir. Hər yolun öz quruluşu və investisiyası fərqlidir. Düşünürəm ki, ölkəmizdə 110 km/saat-dan artıq sürətli yola hələlik ehtiyac yoxdur. Ölkəmizdə 110 km/saat-lıq yolların tikintisi tamamlansın. Ümumiyyətlə, belə yollar yaşayış məntəqələrindən çıxarılsın. Bizdə M1 və M3 magistralı belə tikilib. Lakin M2-də bəzi sahələr yaşayış məntəqələrinin içindən keçir".
Ekspert əlavə edib ki, sürətli yollarda sürücüləri narahat edən sürətin tez-tez dəyişməsidir.
"Sürət rejimi bir rejimdə olsa, sürücülərin çoxu üçün bu problem olmaz. Sürətli yollar yaşayış məntəqələrindən keçirsə, bu yolun yanında ikizolaqlı yan yollar olmalıdır. Belə yolların sürəti az olmalıdır. Ümumiyyətlə, dünya praktikasından götürsən, pullu yolun pulsuz və eyni keyfiyyətdə alternativi olmalıdır. Lakin alternativ yolun sürəti az olmalıdır", - deyə o qeyd edib.
Qeyd edək ki, Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi magistral yolunun tikintisi AAYDA-nın nəzarəti altında 5 hissə üzrə həyata keçirilib. Yolboyu 40 yol ötürücüsü və körpü, 52 alt keçid, 6 ödəmə və yükə nəzarət məntəqəsi, 2 mindən çox yol nişanı və məlumat lövhəsi quraşdırılıb. Həmçinin, hər hansı maneənin yola çıxmasının qarşısını almaq üçün tədbirlər görülüb. Yeni yol mövcud yoldan 13 kilometr qısadır.
Bakı şəhəri Nərimanov rayonunda yerləşən qəzalı vəziyyətdə olan yaşayış binasının sakinləri köçürüləcək.
Bununla bağlı binada qiymətləndirmə işləri aparılacaq.
Sözügedən qiymətləndirmə işlərini “Ekspert Audit” MMC həyata keçirəcək.
Nərimanov Rayon İcra Hakimiyyəti bununla bağlı şirkətə 14 min manat ödəniş edəcək.
Artıq neçə gündür ki, bir çox pərakəndə satış məntəqələrində “zavod çörəyi” 60 yox, 55 qəpiyə satılır. Bu da o deməkdir ki, çörək növbəti dəfə 9 faiz ucuzlaşıb.
Bəs, bu ucuzlaşmanın səbəbi nədir?
Məsələyə Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli aydınlıq gətirdi.
Bizim.Media-ya açıqlamasında o bildirdi ki, çörəyin sonuncu dəfə bahalaşmasından sonra Azərbaycanda unun qiyməti 40 faiz ucuzlaşıb:
“Bu da sözsüz ki, çörəyin maya dəyərinə öz təsirini göstərir. Bir vaxtlar 50 kiloqramlıq un kisəsinin qiyməti 40 manat idisə, indi bu qiymət 26-27 manat arasında dəyişir. Əgər un kisəsinin qiymətində14 manat fərq yaranıbsa, bu da təbii ki, çörəyin qiymətinə təsirsiz ötüşmür. Təsadüfi deyil ki, son bir ildə “zavod çörəyi”nin qiyməti hər dəfə 5 qəpik olmaqla 3 dəfə ucuzlaşıb. Nəzərə alaq ki, “zavod çörəyi”nin maya dəyəri 30 qəpik ətrafındadır”.
Akif Nəsirli onu da əlavə edib ki, 2021-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə taxılın qiyməti 40, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə isə 28 faiz ucuzlaşıb:
“Bu qədər ucuzlaşma fonunda çörəyin qiymətinin cəmi 20 faizə yaxın ucuzlaşması çox azdır. Deməyim odur ki, hazırda “zavod çörəyi” maya dəyərindən 25 qəpik baha satılır. Bu da o deməkdir ki, çörək maya dəyərindən təxminən 2 dəfəyə yaxın baha satılır. Ona görə də çörəyin növbəti aylarda da ucuzlaşması gözləniləndir”.
Ağdam və Cəbrayıl rayonundakı “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” sənaye parklarının ərazilərində dəmiryol infrastrukturu yaradılacaq.
“Report” bu barədə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyinə istinadən xəbər verir.
Məlumata görə, bununla bağlı layihə-smeta sənədlərinin hazırlanmasına başlanılıb.
Xatırladaq ki, indiyə qədər Ağdam Sənaye Parkına 12 milyon manata yaxın investisiya yatırılıb. Parkın 19 rezidenti, altı qeyri-rezidenti var. Bu investorlar parka 176 milyon manatdan çox pul qoymağı, 1 600-dən çox daimi iş yeri yaratmağı planlaşdırır. Parkda inşası davam edən ilk müəssisənin gələn il fəaliyyətə başlaması gözlənilir.
200 hektar ərazini əhatə edən “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkına isə 10 milyon manata yaxın investisiya yatırılıb. Parkın beş rezidenti, bir qeyri-rezidenti var. Bu investorlar parka 33 milyon manata yaxın pul qoymaq, 420-dən çox daimi iş yeri yaratmaq istəyirlər. Rezidentlərdən biri - “Avto Lizinq Azərbaycan” MMC artıq fəaliyyətə başlayıb.