 |
|
10 dekabr tarixində “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin (ADY) sədr müavini Arif Ağayevin Dünya Bankının Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının (IFC) yüksək səviyyəli nümayəndələri ilə görüşü olub.
Görüş zamanı IFC-nin Avropa, Latın Amerikası və Karib hövzəsi üzrə regional infrastruktur və enerji meneceri Kamila Rodrigez və digər rəsmiləri ilə vaqon parkının genişləndirilməsi, yeni maliyyələşdirmə üsullarının tətbiqi sahəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə edilib.
IFC-nin dəmiryol infrastrukturunun inkişafı üzrə bir sıra iri layihələrə dəstəyi nəzərə alınaraq bu istiqamətdə də tərəfdaşlıq imkanları nəzərdən keçirilib.
Arif Ağayev ADY-nin vaqon parkının genişləndirilməsi və modernləşdirilməsi üçün son illərdə gördüyü işlərdən, o cümlədən müasir elektrik qatar və lokomotivlərinin alınması və daxili resurslar hesabına həyata keçirilən layihələrin icrasından danışıb.
Görüşdə qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər üzrə fikir mübadiləsi aparılıb.
Azərbaycanın avtomobil bazarında hər zaman özünəməxsus çəkisi olan “Lada” markasının bir çox modellərində bahalaşma nəzərə çarpır. Məşhur şirkətin “Qranta”, “Kalina”, “Larqus” və “Priora” kimi modellərində kəskin qiymət artımı özünü göstərir. Eyni zamanda, “VAZ 2107”, “VAZ 2106” və “VAZ 2115” kimi buraxılış ili köhnə olan və istehsalı artıq dayandırılmış modellərdə də bahalaşma müşahidə olunmaqdadır.
Yenisabah.az avtomobil satışı saytlarında qiymət artımı tendensiyasını araşdırıb.
Nümunə üçün bir neçə elana nəzərə saldıqda, bahalaşmanı daha dəqiq formada görmək olur. Məsələn, elan saytlarının birində satışa çıxarılan buraxılış tarixi 2011-ci il olan “VAZ 2107” modeli maşının qiyməti 12 min manatdır. 1975-ci ilin “VAZ 2106”sı isə 14 min manata təklif olunur.
“Lada”nın yeni modellərində də nisbi qiymət artımı var. Şirkətin “Priora”, “Qranta” və “Kalina” kimi modellərində buraxılış ili və yürüş məsafəsindən asılı olaraq, 25-30 faiz bahlaşma özünü göstərir.
Realtorlar və satıcılar isə avtomobil bazarında Rusiya maşınlarına tələb hər zaman olduğu kimi, yenə də yüksəkdir. Onların sözlərinə görə, xüsusən aşağı gəlirli vətəndaşlar üçün bu maşınlar “əvəzedilməzdir”. Bazarda olan istənilən qiymət təlatümü demək olar ki, bu növ maşınların satışına heç bir təsir etmir. “Rus maşınlarının” əsas alıcıları sırasında rayonlarda yaşayan və maşından müxtəlif daşıma işlərində istifadə edən vətəndaşlar xüsusi yer tutur.
“Lada”nın buraxılış ili köhnə olan modellərinin qarşıdan gələn utilizasiya prosesindən nə dərəcədə təsirlənəcəyini isə zaman göstərəcək. Köhnə nəqliyyat vasitələrinin kütləvi utilizasiyaya verilməsi bazarda bahalaşmanı daha da artıra bilər.
2030-cu ilədək paytaxtda bütün ictimai nəqliyyat vasitələri elektrik mühərrikli avtobuslarla əvəzlənəcək.
Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyindən verilən məlumata görə, artıq ölkəyə 160 ədəd elektrikli avtobus gətirilib. Bunların sayı daha da artırılacaq.
Bəs, Bakıda bütün marşrut xətləri üzrə ancaq elektrik mühərrikli avtobusların xəttə buraxılması nə dərəcədə real görünür? Əgər bu layihə reallaşarsa, benzin və dizellə fəaliyyət göstərən avtobuslar necə ola bilər?
Ekspert Eldəniz Cəfərov "Xəzər Xəbər"ə qeyd edib ki, 2030-cu ilə qədər hazırda istismarda olan avtobusların əksəriyyəti sıradan çıxmış olacaq. Onların yerinə isə xəttə hər dəfə elektrikli avtobuslar buraxılacaq.
AYNA-dan verilən məlumatda o da bildirlib ki, gələn il Azərbaycanda Çinin "BYD" şirkətinin elektrik avtobuslarının istehsalı zavodu fəaliyyətə başlayacaq. Elektrikli avtobuslar üçün infrastrukturun qurulmasına gəlincə, ekspertlərin sözlərinə görə, belə avtobuslar üçün əsas olan yükləmə məntəqələrinin sayının artırılmasıdır. Bu da onların dayandığı qarajlarda olmalıdır. Gələcəkdə şəhər ərazisində digər ərazilərdə də yükləmə məntələrinin sayının artırılması gözləniləndir.
“S&P Global Ratings” beynəlxalq reytinq agentliyi Azərbaycanda bu il üçün orta illik inflyasiyanı 2 % səviyyəsində proqnozlaşdırır.
report xəbər verir ki, ötən il Azərbaycanda orta illik inflyasiya 8,8 % təşkil edib.
Agentliyin yenilənmiş proqnozlarına görə, Azərbaycanda orta illik inflyasiya 2025-ci ildə 4 %-ə qədər artacaq, lakin 2026-2027-ci illərdə illik 3 %-ə qədər azalacaq.
Azərbaycanda 2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında orta illik inflyasiya 1,7 % təşkil edib. İqtisadiyyat Nazirliyi ölkədə orta illik inflyasiyanı 2024-cü il üçün 2,7 %, 2025-ci il üçün 4,6 %, 2026-cı il üçün 4 %, 2027-2028-ci illər üçün isə illik 3,8 % səviyyəsində proqnozlaşdırır.
“S&P” Azərbaycanın tədiyə balansının cari əməliyyatlar hesabının profisitinin 2024-cü ilin sonuna ÜDM-in 6,9 %-ni (2023-cü ildə ÜDM-in 11,5 %-i) təşkil edəcəyini proqnozlaşdırır.
Agentliyin hesablamalarına görə, cari əməliyyatlar hesabının profisiti 2025-ci ildə ÜDM-in 2,7 %-ni, 2026-cı ildə ÜDM-in 1,2 %-ni təşkil edəcək, 2027-ci ildə isə hesab ÜDM-in 0,2 %-i səviyyəsində kəsirlə olacaq.
“S&P” həmçinin hesab edir ki, 2028-ci ilə qədər manatın ABŞ dollarına qarşı məzənnəsi dəyişməyəcək.
"Hökumətin valyuta bazarına mütəmadi müdaxilələri ilə Azərbaycanda dollar-manat nisbətinin 1,7 səviyyəsində saxlayacağını proqnozlaşdırırıq. Bununla belə, karbohidrogen qiymətləri kəskin düşərsə və uzun müddət aşağı qalarsa, hakimiyyətin Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarını əhəmiyyətli azalmadan qorumaq üçün məzənnəni tənzimləməyi nəzərdən keçirəcəyini ehtimal edirik", - agentlik vurğulayıb.
"Vergi Məcəlləsinə təklif edilən son dəyişiklik tikinti ilə məşğul olan sahibkarların vergi yükünün azalmasına gətirib çıxaracaq”.
Bu sözləri İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramov deyib.
Onun sözlərinə görə, bu, xüsusən də inşaat şirkətlərinin mənfəət vergisi üzrə yükünün azalmasına imkan verəcək: "Çünki nəzərə alsaq ki, gəlirlərə satılan mənzilin müqavilə üzrə tam dəyəri daxil deyil. Misal üçün, mənzilin qiyməti 100 min manatdırsa, işin yerinə yetirilmə həcminə uyğun 70 min manat götürülübsə, o zaman 70 min manat gəlir bəyan ediləcək. Həmin bəyan edilən gəlirdən faktiki xərc bütövlükdə çıxılacaq. Nəticədə bu imkan verəcək ki, bütövlükdə inşaat şirkətinin mənfəət üzrə vergi yükü azalsın və bu da onun sərəncamında daha çox vəsaitin qalmasına imkan yaradacaq”.
Deputat söyləyib ki, bu xüsusən də inşası tam başa çatmayan mənzillər üzrə vergi yükünün və vergi ödənişlərinin azalmasına imkan yaradacaq: "Bu konteksdə götürdükdə dəyişiklik bütün inşaat sektorunda canlanmaya xüsusi təsir göstərəcək. Bu eyni zamanda inşa edilən binalarda tikintisi başa çatmamış mənzillərdə də qiymətin azalmasına gətirib çıxara bilər, həmin mənzillərin daha optimal qiymətə təklif edilməsinə imkan yarada bilər. Çünki əvvəlki illərdən fərqli olaraq 2025-ci ildən faktiki yerinə yetirilən iş nəzərə alınmaqla vergi hesablanacaq. Bu da inşa edilən binalrda sahibkarların vergi yükünün və xərclərinin azalmasına gətirib çıxaracaq”.
Qeyd edək ki, Vergi Məcəlləsinə təklif edilən dəyişiklik Milli Məclisin 27 noyabrda keçirilən plenar iclasında birinci oxunuşda qəbul edilib. Dəyişikliyə əsasən, bina tikintisi sahəsində gəlirlərin və gəlirdən çıxılan xərclərin vergitutma məqsədləri üçün dəqiq təsbit edilməsi mexanizmi müəyyənləşir.
Vergi Məcəlləsinin 130.6-cı maddəsinə əsasən bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi ilə bağlı gəlir və bu gəlirdən çıxılan xərclər vergi ili ərzində yerinə yetirilmiş işlər (mərhələlər) üzrə təqdim edilən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin ƏDV-siz məbləğləri ilə həmin sahələrin tikintisi ilə bağlı çəkilən məsrəflər, o cümlədən torpaq sahələrinin alınması ilə bağlı çəkilən məsrəflər əsasında müəyyən edilir.
Layihəyə əsasən, uzunmüddətli müqavilələr üzrə gəlirlərin və gəlirdən çıxılan xərclərin hər hesabat ilinə düşən hissəsinin müəyyən edilməsi qaydasının tənzimlənməsi məqsədilə Vergi Məcəlləsinin 130.6-cı maddəsinə tənzimləmə əlavə edilir. Beləliklə, uzunmüddətli müqavilələr üzrə gəlirlərin və gəlirdən çıxılan xərclərin hər hesabat ilinə düşən hissəsinin müəyyən edilməsi aşağıdakı qaydada aparılacaq:
- tikintisi həyata keçirilən hər bir bina üzrə çəkilən xərclər bina üzrə ümumi qiymətləndirilən xərclərlə müqayisə edilir və faktiki çəkilən xərcin ümumi xərclərdə xüsusi çəkisi müəyyənləşdirilir;
- həmin binadan təqdim edilmiş yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin satış dəyəri qeyd edilən qaydada müəyyən edilən həcm nisbətində vergi tutulan gəlirlərə aid edilir;
- faktiki çəkilən xərclər gəlirdən çıxılan xərclərə aid edilir.
Gələn il ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün dövlət büdcəsindən əlavə 100 milyon manat ayrılacaq. Yəni, növbəti il İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı 1 milyard 168 milyona manata çatacaq.
İpoteka Kreditləri üçün nəzərdə tutulan vəsaitlərin həcmi ilbəil artsa da, imkansız və illərlə kirayələrdə yaşayan vətəndaşlar bundan yararlana bilmir. Kredit şərtlərinin ağırlığı və ilkin ödəniş tələbi onları bu imkandan kənarda saxlayır.
Əmlak eksperti Elnur Azadov Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, dövlət tərəfindən ilbəil daşınmaz əmlakın əldə olunması ilə bağlı müəyyən işlər aparılır:
"Lakin hələ də vətəndaşların əksəriyyəti bundan yararlana bilmir, dövlət ipotekası onlar üçün əlçatmaz olaraq qalmaqdadır. Vətəndaşlarda rəsmi gəlir azdır. Yaxud da ipoteka ilə ev almağa vəsait çatmır. 10-15 il əvvəl evi olmayan vətəndaş ən azı "Xuruşovka" deyilən binalarda ev ala bilirdi. O zaman həmin binalarda bir otaqlı və iki otaqlı layihələrin qiyməti 50 min manat idi. Vətəndaş cəmi 7 min 500 manat ilkin ödəniş etməklə ipoteka yolu ilə mənzil ala bilirdi. Yerdə qalan pulu 20 illiyə kreditin aylıq ödənişi 150-250 manat arasında hiss-hissə ödəyirdi. 350 manat rəsmi aylıq gəliri olan vətəndaşların ipotekadan yararlanmaq imkanı var idi".
Elnur Azadov daşınmaz əmlakın qiymətində 15 il əvvəllə müqayisədə fərqinin böyük olduğunu qeyd edib:
"Hazırda daşınmaz əmlakın qiyməti orta hesabla əvvəlki illə müqayisədə 2 dəfə yarım bahalaşıb. Bir otaqlı mənzilin qiyməti 110-120 mindən yuxarıdır. Onun ilkin ödənişi, yəni 15% nəzərə alsaq, 18 min olmalıdır. Vətəndaşın aylıq əmək haqqı əvvəlki kimi 300-350 manat deyil, 1000 manata yaxın olmalıdır ki, bəzi rəsmi xərcləri çıxandan sonra ipotekanı ödəyə bilsin. Daşınmaz əmlakın bahalaşması fonunda vətəndaşların gəlirləri buna yetmir bə hələ də həssas təbəqə, gəlirləri az onlar ipoteka kreditindən faydalana bilmirlər".
Elnur Azadov vurğulayıb ki, mexanizminin dəyişilməsi ilə bağlı hər hansı ciddi forma yoxdur:
"Daşınmaz əmlakın bahalaşması kimin üçün əlverişlidir? Əmlakın iki dəfədən çox bahalaşması büdcə vəsaitlərinin artıq xərclənməsinə səbəb olur. Bu haqda heç bir iqtisadçı danışmır. Mən ilk olaraq bunu vurğulayardım. Bu, həm hökumət, həm də dövlət büdcəsi üçün zərərlidir və təbii ki, vətəndaş üçün də əlçatmazdır. Birinci növbədə belə bir addımlar atılmalıdır, daşınmaz əmlakın bahalaşmasına son qoyulmalıdır. Hətta ucuzlaşmaya gedilməlidir. Bu məsələdə böyük manapoliya var. Onların qarşısı alınmalıdır".
Elnur Azadov əlavə edib ki, tikinti şirkətləri üçün müvafiq şərait yaradılmalıdır:
"Ölkədə daşınmaz əmlakın ucuzlaşmasına kompleks tədbirlər görülməlidir".
Deputat Vüqar Bayramov vurğulayıb ki, gələn il ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün dövlət büdcəsindən əlavə 100 milyon manat ayrılması daha çox vətəndaşlarımızın ipoteka kreditindən faydalanaraq mənzil almaq imkanının yaranması deməkdir:
"Dövlət büdcəsindən ayrılan bu vəsaitlər sosial ipoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə olunur. Praktik olaraq, hər maliyyə ilində güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün ayrılmalar olur və həmin ilin payızında vəsait nizamnamə kapitalına əlavə olunur. Qeyd edək ki, güzəştli kreditlər maksimum məbləğ 100 min manat olmaqla 8 faizlə 30 il müddətinə təklif olunur".
Vüqar Bayramov bildirib ki, fondun nizamnamə kapitalı artdıqca daha çox ipoteka kreditlərinin təklifi mümkün olur:
"Bu eyni zamanda güzəştli şərtlər ilə kreditlərinin portfelini də genişləndirir. Deməli, bu həmçinin daha çox vətəndaşlarımız üçün güzəştli ipoteka krediti götürmək imkanı deməkdir. İndiyədək fond tərəfindən 52 min 59 ipoteka krediti verilib. Verilmiş ipoteka kreditlərinin məbləği isə 3 milyard 276 milyon manatdan çoxdur".
Bakının siması dəyişəcək. Bir yox bir neçə mikrarayon salınacaq…
Xezerxeber.az xəbər verir ki, Binəqədi rayonu ərazisində tikilməsi nəzərdə tutulan 10-cu mikrorayon Dərnəgül qəsəbəsindəki Taxta Emalı-Zavodundan Çermet körpüsü deyilən yerədək böyük bir sahəni əhatə edəcək.
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Vəfadar Axundov qeyd edib ki, Bakı şəhərinin genişləndirilməsi planında paytaxtda bir neçə mikrarayon salınnması ilə bağlı fikirlər var.
Ekspert qeyd edib ki, Bakının mərkəzindən kənarda boş ərazilər var ki, onlardan səmərəli istifadə edilməlidir. Mikrarayonlar baş plana uyğun salınmalı və nəzarət mexanizmi olmalıdır:
Vəfadar Axundov qeyd edib ki, Bakının Baş Planına əsasən, şəhərsalmanın ən yeni modelləri tətbiq olunacaq, infrastruktur tam yeniləşəcək.
Bu, bütünlüklə Bakının və ətraf qəsəbələrin, ümumilikdə Abşeron regionunun inkişaf parametrini də müəyyən edən daha uzunmüddətli konsepsiya olacaq.
Gələn il ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün dövlət büdcəsindən əlavə 100 milyon manat ayrılacaq. Bu o deməkdir ki, növbəti il İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı 1 milyard 168 milyona manata çatacaq. Bu, həmçinin daha çox vətəndaşımızın ipoteka kreditindən faydalanaraq mənzil almaq imkanının yaranması deməkdir.
Bu sözləri millət vəkili Vüqar Bayramov deyib.
O bildirib ki, dövlət büdcəsindən ayrılan bu vəsaitlər sosial ipoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə olunur:
"Praktik olaraq, hər maliyyə ilində güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün ayrılmalar olur və həmin ilin payızında vəsait nizamnamə kapitalına əlavə edilir. Güzəştli kreditlər maksimum məbləğ 100 min manat olmaqla 8 faizlə 30 il müddətinə təklif olunur.
Bütövlükdə, fondun nizamnamə kapitalı artdıqca daha çox ipoteka kreditlərinin təklifi mümkün olur. Bu, eyni zamanda, güzəştli şərtlərlə kreditlər portfelini də genişləndirir. Deməli, bu, daha çox vətəndaşımız üçün güzəştli ipoteka krediti götürmək imkanı deməkdir".
"İndiyədək fond tərəfindən 52 min 59 ipoteka krediti verilib. Verilmiş ipoteka kreditlərinin məbləği isə 3 milyard 276 milyon manatdan çoxdur", - deputat əlavə edib.
Hava Limanı-Mərdəkan-Zuğulba avtomobil yolunun 11-ci km-də yeni piyada keçidi inşa edilib.
Yol-xeber.az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi (AAYDA) məlumat yayıb.
Yol səviyyəsindən hündürlüyü 5.90 metr olan keçid üstüaçıq və torşəkilli metal konstruksiyadan ibarətdir.
Layihə çərçivəsində yolun hər iki tərəfində yeni avtobus ciblikləri, avtobus dayanacağı, keçidin istismarına nəzarət edən işçilər üçün nəzarət otağı tikilib, piyada keçidinin ətrafında abadlaşdırılma işləri aparılıb.
Yeni il bayramına bir aydan da az vaxt qalıb. Ölkə vətəndaşlarının əksəriyyəti bayramı müxtəlif şəhər və rayonlarımızda qarşılayırlar. Bu hal regionlarda gündəlik kirayə qiymətlərinə də öz təsiri göstərir. Artıq indidən evlərin kirayələnməsinə başlanılıb.
Məsələ ilə bağlı Trend-ə açıqlama verən turizm məsələləri üzrə ekspert Azər Həsənov bildirib ki, artıq bir neçə ildir qeyri-iş günləri ilə bağlı regionlara güclü axın olur.
"Bunun da əsas səbəbi xarici turların və yerli hotellərin qiymətinin baha olmasıdır.
Bu hal regionlarda gündəlik kirayə qiymətlərinə öz təsiri göstərir. Hər il olduğu kimi, bu il də belə olacaq. Qiymətlər evin otaq sayına və şəraitinə uyğun olaraq dəyişir. Adi günlərdə 50 manata təklif olunan gündəlik ikiotaqlı kirayə evin qiyməti bayram ərəfəsində minimum 80 manat olur.
Qiymətlər regionlardan asılı olaraq dəyişir. Bayramda ən bahalı gündəlik kirayə evlər İsmayıllı-Qəbələ, Quba-Qusar bölgəsində rast gəlinir. Belə ki, bu rayonlarda sadə evlərin qiyməti 100 manatdan başlayır. Şəki-Qax-Zaqatala bölgəsində qiymətlər nisbətən ucuzdur. Bu rayonlarda sadə evlərin günlük kirayəsi 50 manatdan başlayır.
Bölgələrdə villalar var ki, orada bir neçə ailə qala bilir. Həmin villaların hər şəraiti var. Belə villaların günlük qiymətləri 350-500 manat aralığında dəyişir. Belə villaları üç, dörd ulduzlu hotellərlə müqayisə etmək olar".
Daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert Pünhan İsmayılov bildirib ki, Yeni il və digər bayramlarda insanların daha çox səyahət etməsi və rayonlara getməsi təbii haldır.
"Bu dövr ərzində rayondakı kirayə evlərə olan tələbin artması qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb olur. Həmçinin, bayramda daha çox ailəvi səyahət və qonaq gəlmə halları olduğu üçün kirayə evlərə tələbat artır.
Azərbaycanda bəzi rayonlar turizm baxımından cazibədar bölgələrdir. Xüsusilə qış turizminin inkişaf etdiyi rayonlarda (məsələn, Quba, Qusar, Şəki, İsmayıllı və s.) Yeni il və bayram dövründə turist axını artdıqca, kirayə evlərə tələbat yüksəlir və bu da qiymət artımına səbəb olur".
Ekspert qeyd edib ki, Yeni il zamanı rayondan şəhərə gələn və ya şəhərdən rayonlara gedən insanlar üçün kirayə evlərə tələbat artır.
"Bu mövsümə xas olaraq artan tələbat xüsusən yerli əhali üçün kirayə qiymətlərinin yüksəlməsinə gətirib çıxarır. Kirayə ev sahibləri bayram dövründə kirayə qiymətlərini artıraraq, daha çox gəlir əldə etməyə çalışırlar. Bu, xüsusən kirayə evlərin sayı məhdud olan bölgələrdə daha çox müşahidə edilir.
Bu səbəblərdən Yeni il və digər bayram dövrlərində Azərbaycanda rayonlarda kirayə evlərin qiymətində artım müşahidə oluna bilər. Tələb artdıqca, təklifin də məhdud olduğu bölgələrdə qiymətlər yüksəlir", - deyə o qeyd edib.