 |
|
Fransa Prezidenti Emmanuel Makron ölkəsinin Ermənistanı silahlandırmasına haqq qazandırmağa və Azərbaycana böhtan atmağa cəhd edib. 2020-ci ildə Azərbaycanın öz ərazilərini 30 illik işğaldan azad etməsini mənfi müstəvidə təqdim etməyə cəhd göstərib. Heç şübhəsiz, Azərbaycan ərazilərinin 20 faizini zəbt edərək, 30 il ərzində işğal altında saxlamış Ermənistana Fransanın silah satması ordusunda və bir çox siyasi dairələrində revanşist hisslərin hakim olduğu bu ölkəni Azərbaycana qarşı təkrar müharibəyə sövq etmək və regionu qana çalxalamağa xidmət edir. Makron şanlı Qələbəmizə qara yaxmağa cəhd etmək əvəzinə Fransanın uzun illər ərzində Ermənistanı dəstəkləyərək onu Azərbaycan ərazilərinin işğalını davam etdirməyə cəsarətləndirməsinə görə öz ölkəsinin məsuliyyətini etiraf etməlidir. Azərbaycan Fransadan Ermənistanı silahlandırmasını və digər pozucu əməllərini dərhal dayandırmağı tələb edir.Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədr müavini Samir Əsədli “Sherg.az”a deyib ki, Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh danışıqlarının getdiyi, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiya prosesinin davam etdiyi, kommunikasiyaların açılmasının müzakirə olunduğu vaxtda Fransanın, Hindistanın, qonşu İranın Ermənistanı silahlandırması bizi ciddi narahat edən amildir. Analitikə görə, Ermənistan nə qədər silahlansa da, Azərbaycan hərbi-texnika baxımından, həm də ordu cəhətdən ermənilərdən dəfələrlə güclüdür:
"44 günlük anti-terror əməliyyatı zamanı Ermənistan ordusunun hansı səviyyədə olması üzə çıxdı. Azərbaycan Ordusu öz gücü hesabına torpaqlarını erməni işğalçılarından təmizlədi və ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Məğlub Ermənistan Azərbaycanla sülh danışıqlarına getməyə məcbur oldu. Sülhün əldə olunması Cənubi Qafqazda sabitliyin, təhlükəsizliyin təmin olunması baxımından olduqca zəruridir. İndiki məqamda Fransa, Hindistan və İranın Ermənistanı silahlandırması bizi narahat etməyə bilməz. Çünki bunlar sülh danışıqlarının irəliləməsinə mənfi təsir göstərən amillərdir. Əgər qonşu İran iddia etdiyi kimi Azərbaycan-Ermənistan arasında sülhün əldə olunmasını istəyirsə, Ermənistanı silahlandırmamalı, buna şərait yaratmamalıdır. Təəssüf doğuran digər hal odur ki, İranın Ermənistana hərbi texnika ötürməsi yeni seçilən azərbaycanlı Prezident Məsud Pezeşkianın dövründə yaşanır. Görünür, İran da Azərbaycanın daha da güclənməsini istəmir. Buna qısqanclıqla yanaşır".
S.Əsədli əlavə edib ki, Fransa ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkəsi olub və Avropa Birliyinin üzvüdür:
"Əslində, Avropa Birliyi Cənubi Qafqazda sülhün əldə olunmasında maraqlıdır. Amma burada cığallıq edən tərəf Fransadır. Fransa Ermənistana hər cür siyasi-hərbi yardım göstərir. Bu da ondan xəbər verir ki, Paris münaqişənin həllinə səy göstərmir, əksinə, maneçilik törədir. Fransa Prezidenti E.Makronun da Azərbaycana qarşı atdığı addımlar, səsləndirdiyi bəyanatlar bunun bariz nümunəsidir. Hindistan da hər zaman Ermənistanın yanında olub, ermənilərə ciddi yardım göstərib. Bu da böyük ehtimal Azərbaycan-Pakistan arasında hərtərəfli etimadın, strateji müttəfiqliyin yüksək olması ilə əlaqəlidir".
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev İsveçrə Konfederasiyasının Prezidenti xanım Viola Amherdi bu ölkənin milli bayramı münasibətilə təbrik edib.
Təbrikdə deyilir:
"Hörmətli xanım Prezident,
İsveçrə Konfederasiyasının milli bayramı münasibətilə Sizə və bütün xalqınıza öz adımdan və Azərbaycan xalqı adından səmimi təbriklərimi çatdırıram.
İnanıram ki, Azərbaycan ilə İsveçrə arasında münasibətlər xalqlarımızın mənafelərinə uyğun olaraq bundan sonra da həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli müstəvidə dostluq və əməkdaşlıq zəminində inkişaf edəcəkdir. Ölkəmizin noyabr ayında ev sahibliyi edəcəyi COP29 çərçivəsində iqlim dəyişmələri ilə mübarizə sahəsində İsveçrə ilə sıx əməkdaşlıq edəcəyimizə ümidvaram.
Belə bir əlamətdar gündə Sizə möhkəm cansağlığı, işlərinizdə uğurlar, İsveçrə Konfederasiyasına daim rifah və firavanlıq diləyirəm".
Türkiyə və Ermənistan diplomatik pasport sahibləri üçün qarşılıqlı viza prosedurlarını asanlaşdırmaq barədə razılığa gəlib.Bu Türkiyə-Ermənistan normallaşma prosesi üzrə xüsusi nümayəndələri Ruben Rubinyan və Serdar Kılıçın 5-ci görüşünün nəticələrinə dair bəyanatda yer alıb.
Bundan başqa, tərəflər həmçinin, Akyaka/Axurik dəmir yolu sərhəd qapısının regional inkişaflara uyğun olaraq istifadəyə veriləcəyi təqdirdə tələb olunacaq texniki ehtiyacları qiymətləndirmək barədə razılıq əldə edib.
Xatırladaq ki, xüsusi nümayəndələrin görüşü həm Ermənistan, həm dəı Türkiyə ərazisində keçirilib.
Sözügedən məsələni “Sherg.az”a danışan türk siyasətçi və yazar Aydın Sezer vurğulayıb ki, Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı xüsusi nümayəndələrin görüşləri yenidən start götürüb:
“Müəyyən müddət tərəflərin görüşünə ara verilmişdi. Buna səbəb isə Ermənistanın Azərbaycan ilə birbaşa təmaslarının olmaması idi. İndi isə sözügedən görüşlə birlikdə bundan sonrakı prosesin sürətlənib yaxud sürətlənməyəcəyinə baxmaq lazımdır. Düzdür, iki ölkə arasında diplomatik pasport sahibləri üçün qarşılıqlı viza prosedurlarını asanlaşdırmaq barədə razılığa gəlinib. Amma sərhəd qapısının açılması ilə bağlı fikir kritikdir. Yəni sərhəd qapısının hansı tarixdə açılacağı bildirilmir. Burada Türkiyə tərəfinin qeyd etdiyi məsələlərdən biri də Ermənistanla Azərbaycan arasında görüşmələrin kursuna görə prosesin sürətlənə bilməsidir. Türkiyə ilə Ermənistanın barışması, sərhəd qapılarının açılması Azərbaycanın bölgədəki durumunun daha da güclənməsi nəticəsini verəcək. Çünki Ermənistan iqtisadiyyatı olduqca kritik günlər keçirir. Ermənistanın Türkiyə kimi böyük ölkənin iqtisadiyyatı ilə qarşılıqlı asılılığı inkişaf etdikcə İravanda Ankara və Bakı ilə əlaqələr mövzusunda siyasətçilərin fikirlərini dəyişdirən yanaşmalar görə bilərik. Bu isə bir günə olacaq məsələ deyil. Digər tərəfdən erməni diasporu Türkiyə və Ermənistan yaxınlaşmasını istəmir və şiddətlə qarşı çıxır. Fransa da bu məsələyə qarşı gələn ölkələrdən biridir. Azərbaycan cəmiyyətində Türkiyənin Ermənistanla sərhədləri açması fonunda narahatlıq olmamalıdır. Çünki nəticələr bölgəyə rifah və sülh gətirə bilər”.
Prezident İlham Əliyev 16 mart 2020-ci il tarixli 1941 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Yerin təkinin geoloji öyrənilməsinə və mineral xammal bazasından səmərəli istifadəyə dair 2020-2024-cü illər üçün Dövlət Proqramı”nda dəyişiklik edib.
"Dövlət başçısı bununla bağlı yeni fərman imzalayıb.
Fərmana əsasən, Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunun ərazisinə dair geoloji məlumatlar Coğrafi İnformasiya Sisteminə daxil ediləcək.
Nazirlər Kabineti sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etməlidir.
Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinin siyahısına dəyişiklik edilib.
Prezident İlham Əliyev bununla bağlı müvafiq Fərman imzalayıb.
Fərmanla xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinin siyahısına “Bakı Hərbi Kolleci, Gəncə Hərbi Kolleci, Naxçıvan Hərbi Kolleci əlavə edilib.
Bundan əlavə, Milli Müdafiə Universitetinin Nizamnaməsinə də dəyişiklik olunub.
Dəyişikliklə universitet rektorunun müavinləri, habelə Universitetin tabeliyindəki Hərbi Elmi Tədqiqat İnstitutunun, Hərbi İdarəetmə İnstitutunun, Heydər Əliyev adına Hərbi İnstitutun rektorları və Azərbaycan Ordusunun Təlim və Tədris Mərkəzinin rəisi Azərbaycan Respublikası müdafiə nazirinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən, Bakı Hərbi Kollecinin, Gəncə Hərbi Kollecinin, Naxçıvan Hərbi Kollecinin, Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Liseyin və Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyin rəisləri isə Universitet rektorunun təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri tərəfindən vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilir.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti “Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin strukturu”nda dəyişiklik edilməsi haqqında Fərman imzalayıb.
Bu barədə məlumatı Prezidentin mətbuat xidməti yayıb.
Nazirlər Kabinetinə bu Fərmandan irəli gələn məsələləri həll etmək tapşırılıb.
Növbədənkənar parlament seçkilərinə 390-a yaxın namizəd artıq qeydə alınıb.
Bunu Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) sədri Məzahir Pənahov deyib.
O qeyd edib ki, 660 nəfər imza vərəqələrini qaytarıb. 1200-dən çox şəxs isə imza vərəqələrini götürüb.
Bildirilib ki, qeydiyyatdan keçən 26 siyasi partiyanın 25-i seçkilərdə iştirak edir.
Qeyd edək ki, sentyabrın 1-də Azərbaycanda növbədənkənar parlament seçkiləri keçiriləcək.
Tehrana işgüzar səfəri çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Baş naziri Əli Əsədov iyulun 31-də İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianla görüşüb.
Bu barədə "Report"a Nazirlər Kabinetindən bildirilib.
Məlumata görə, Ə.Əsədov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin salamlarını və prezident səlahiyyətlərinin icrasına başlaması münasibətilə təbriklərini Məsud Pezeşkiana çatdırıb.
Baş nazir cari ilin noyabr ayında Azərbaycanda keçiriləcək COP29-da iştirakla bağlı Prezident İlham Əliyevin dəvət məktubunu Prezident Məsud Pezeşkiana təqdim edib.
Görüş əsnasında Azərbaycan ilə İran arasında dostluq və qardaşlıq əlaqələrinin müxtəlif sahələrdə uğurlu inkişafından məmnunluq ifadə olundu, qarşılıqlı maraq doğuran əməkdaşlığın bütün istiqamətlər üzrə gələcək perspektivləri müzakirə edilib.
Həm ABŞ, həm də Avropa Birliyi Ermənistana hərbi məqsədlərə yönəlik maliyyə yardımı göstərir... Bununla da "sülhə dəstək verənlər" əslində, Cənubi Qafqazda yeni savaşa sponsorluq etmiş olurlar...
Cənubi Qafqaz üzərində qurulan məkrli planlar, regiona kobud müdaxilə ssenariləri artıq tam gücü ilə hərəkətə gətirilib. İndi bu regionda sülhün də, savaşın da ideoloji düşərgələri böyük ölçüdə dəqiqlışməyə başlayıb. Halbuki, sülh mövzusu həm də savaşa sponsorluq edənlərin əsas manipulyasiya çətirinə də çevrilmiş kimi görünür. Və hazırda Cənubi Qafqazın gələcək taleyinə qarşı ən ciddi təhdid də məhz "manipulyasiya çətiri" altında gizlənməyə çalışanlardan qaynaqlanır.
Məsələ ondadır ki, ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmisi bildirib ki, Cənubi Qafqazda sülh dövrünün başladılması üçün olduqca, münbit şərait yaranıb. ABŞ Dövlət Departamentində hesab edirlər ki, Azərbaycan və Ermənistan arasındakı sülh prosesində kifayət qədər ümidverici proqresə nail olunub. Və bu səbəbdən də, yaxın aylarda yekun sülh sazişinin imzalanması tamamilə mümkündür.
Göründüyü kimi, Ağ Evdə Cənubi Qafqazın sülh masasına optimist mövqedən yanaşırlar. Ancaq ABŞ rəsmi dairələrində hər hansı konkretlik mövcud deyil. Hər halda, ABŞ Dövlət Departamentinin təmsilçisi onu da vurğulayıb ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müzakirələrinin hansı səviyyəyə qədər inkişaf etdiyindən məlumatsızdır. Onun sözlərinə görə, bu məsələ ilə ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken şəxsən məşğul olmaqdadır. Və məhz bu önəmli məqam Ağ Ev rəsmilərinin Cənubi Qafqazdakı sülh prosesinin inkişafından danışarkən, sadəcə, reallıqla heç bir əlaqəsi olmayan ümumi sözlərdən istifadə etdiklərini biruzə verir.
Belə anlaşılır ki, əslində, ABŞ rəsmi dairələrində, dövlət katibi Entoni Blinken də daxil olmaqla, Cənubi Qafqazdakı sülh prosesi ilə heç kim ciddi məşğul olmur. Ağ Evə sülh mövzusu sadəcə, ABŞ-ın Cənubi Qafqaz planlarını ört-basdır etmək üçün lazımdır. Çünki, Ağ Evin planları regional sülh prosesi ilə kəskin ziddiyyət təşkil edir. Və artıq qətiyyən şübhə doğurmur ki, ABŞ-a Cənubi Qafqazda sülh ümumiyyətlə, lazım deyil.
Əgər, ABŞ-a Cənubi Qafqazda sülh prosesinin uğur qazanması lazım olsaydı, Ağ Ev bu regionda hərbi-siyasi gərginliyin yüksəlməsinə xidmət edən addımlar atmazdı. Hər halda, ABŞ sülhdən danışıb, bu prosesi kobud müdaxilə ilə bloklamağa çalışmazdı. Halbuki, ABŞ-ın bəzi müttəfiqləri ilə birlikdə Cənubi Qafqazda yeni savaşa yol aça biləcək addımlar atdığı indi inkaredilməz reallıqdır. Və bunun kifayət qədər ciddi örnəkləri də mövcuddur.
Cəmisi bir neçə gün öncə ABŞ Ermənistan ordusu ilə ortaq təlimlər keçirib. Ermənistan ordusunu Azərbaycanla yeni müharibəyə hazırlamağa başlayıb. Üstəlik, Ağ Ev Pentaqonun yüksək rütbəli hərbçilərini Ermənistan Müdafiə Nazirliyində fəaliyyət göstərmək məqsədilə İrəvana göndərib. Yəqin ki, ABŞ rəsmi dairələri Pentaqon təmsilçilərinin Ermənistanı sülh sazişini imzalamağa təşviq etmək üçün göndərildiklərini iddia etməzlər. Və hətta buna cəhd etsələr belə, kimsə Ağ Evin uydurduğu yalanlara qətiyyən inanmaz.
Digər tərəfdən, ABŞ parlamenti Ermənistana 65 milyon dollar məbləğində hərbi məqsədli maliyyə yardımı ayırmaq barədə qərar qəbul edib. Belə anlaşılır ki, Ağ Ev Ermənistanı hərbi cəhətdən gücləndirmək niyyətində israrlıdır. Üstəlik, Ermənistanın məhz Azərbaycana qarşı gücləndirildiyi də inkaredilməz reallıqdır. Hər halda, ABŞ-ın Ermənistanı Rusiyaya qarşı savaşa hazırladığına heç son vaxtlar öz kimliyini belə, çaşdıran prezident Co Bayden də inanmaz.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Ağ Evin Cənubi Qafqazda sülh prosesini dəstəkləməsi barədə açıqlamaları olduqca riyakar siyasi manipulyasiyalardan başqa bir şey deyil. Çünki əsl reallıqda ABŞ israrla regional sülh prosesinə qarşı təxribatlar törədir, onu pozmağa çalışır. Ona görə də, əslində, Ağ Evin "regional sülhü dəstəkləyirik" məzmunlu açıqlamaları birmənalı şəkildə "Cənubi Qafqazda yeni savaşın törədilməsinə çalışırıq" kimi anlaşılmalıdır. Və bu, daha doğru ifadə tərzi olardı.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Cənubi Qafqazda "sülhü dəstəkləyənlər" əslində, riyakarlıqla məşğuldurlar. Çünki onların əsas fəaliyyəti məhz bu regionda yeni müharibəyə nail olmaq hədəfinə formalaşıb. Belə ki, yalnız ABŞ deyil, elə "sülhü dəstəkləyən" Avropa Birliyi də Ermənistana hərbi məqsədlərə yönəlik maliyyə yardımı ayırıb. Avropa Birliyinin "Sülh Fondu"ndan Ermənistana göndəriləcək 10 milyon avro da rəsmi İrəvanın hərbi xərclərini ödəmək üçün nəzərdə tutulub. Və bu, o deməkdir ki, həm ABŞ, həm də Avropa Birliyi Cənubi Qafqazda sülhün, sabitliyin əsas bloklayıcı faktoru rolunda çıxış edir.
Təbii ki, rəsmi İrəvan da eynilə ABŞ və Avropa Birliyinin riyakarlıq taktikasını təkrarlayır. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan iddia edib ki, Cənubi Qafqazda sülh dövrünün başlanması üçün tarixi imkanlar açılıb. Ancaq bunun ardınca dərhal Ermənistanın yekun sülh sazişi imzalamalı olduğu Azərbaycana qarşı əsassız ittihamlar irəli sürüb. Və bu, o deməkdir ki, Ermənistan Qərbin planı əsasında hərəkət edir.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Cənubi Qafqazda sülh prosesinin qarşısında kifayət qədər ciddi əngəl mövcuddur. Belə ki, ABŞ və Avropa Birliyi regional sülh prosesini israrla bloklamağa çalışır. Üstəlik, bu iki güc mərkəzi yalnız bununla kifayətlənmək niyyətində olmadığını da qətiyyən gizlətmir. Yəni, həm ABŞ, həm də Avropa Birliyi Ermənistana hərbi məqsədlərə yönəlik maliyyə yardımı göstərir. Və bununla da əslində, Cənubi Qafqazda yeni savaşa sponsorluq etmiş olurlar.
2023-cü ilin payızında Azərbaycanın Qarabağda lokal xarakterli antiterror tədbirləri həyata keçirərək ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması üçün əlverişli zəmin yaratdı. Rəsmi İrəvanın da bütün açıqlamalarında Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanımasını açıq şəkildə bəyan etməsi, nəhayət ki, sülh müqaviləsinin imzalanmasına əsaslı ümidlər yaratmışdı.
Amma son vaxtlar Ermənistanın müxtəlif dövlətlər tərəfindən silahlandırılması və təxribat xarakterli addımlar Nikol Paşinyan hakimiyyətini sülhdən uzaqlaşdırır. Sülh və regional sabitlikdən danışan Ermənistan sülh müqaviləsinin imzalanmasını süni şəkildə ləngidir və sürətlə hərbləşməyə gedir.
Mövzu ilə bağlı “Sherg.az”a danışan siyasi şərhçi Cəmaləddin Quliyev bildirib ki, kifayət qədər ciddi proqnozları ilə tanınan “Fitch Ratings” beynəlxalq reytinq agentliyi Ermənistanla Azərbaycan arasında ciddi problemlərin mövcud olmasına rəğmən iki ölkə arasında münaqişənin eskalasiyasını istisna edir:
“Hesab edirəm ki, bundan əvvəl Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərinin, eləcə də ABŞ dövlət katibinin sülh gündəliyi haqda bəyanatlarının ciddi əsasları var. Bu mənada sülh gündəliyi davam edir. Amma təəssüf ki, bəzi ritorikalar sülh gündəliyinə uyğun deyil. Xüsusilə də Ermənistanda artan revanşist ritorikadan bəhərələnmək istəyən üçüncü qüvvələr yetərincə çoxdur. Bu, ilk növbədə Qərbdəki bəlli dairələrin fəaliyyətinə aiddir. Erməni lobbisinin davamlı fəaliyyəti sayəsində Azərbaycana edilən hərbi yardımın kəsilməsi fonunda ABŞ-nin Ermənistana hərbi yardımı durmadan artırıb. Belə təşəbbüs hələ II Qarabağ savaşından dərhal sonra ANKA və ABŞ Konresindəki erməni korpusu tərəfindən irəli sürülmüşdü”.
Analitik vurğulayıb ki, Qərbdə danışıqlarda Azərbaycanın üstün mövqedən şərtlərini irəli sürməsi qarşısında öz maraqlarını qoruya bilməsi üçün Ermənistanın silahlandırılmasına, gücləndirilməsinə ehtiyac var kimi yanlış fikir formalaşıb:
“Hərçənd verilən silahlarla bu hədəfə nail olunduğunu da söyləmək ciddi deyil. Məsələn, Fransanın Ermənistana satacağı “Sezar” haubitsalarının analogiyası(DANA haubitsaları) Azərbaycan ordusunun arsenalında çoxdan var. Hindistanın təqdim etdiyi silahlar haqda da eyni fikiri söyləmək olar. Təəssüf doğuran regionun sülhə bu qədər yaxınkən Ermənistanın zorla silahlanmaya, hərbi xərcləri artımaqla psioloji savaşı davam etdirməyə sürüklənməsidir. Ermənistan əlbəttə ki, vəziyyətdən maksimum az ziyanla çıxmaq üçün məqamdan istifadə edərək darmadağın olmuş ordusunu sürətlə bərpa etmək istəyir. Lakin bu istəklə ölkədə heç bir siyasi qüvvəyə reral etimadın olmaması arasında bir uyğunsuzluq var. Mövcud Paşinyan hakmiyyətinin orduya sonacan etimad bəslədiyini, onu ciddi şəkildə gücləndirməkdə maraqlı olduğunu güman etmirəm”.