 |
|
ABŞ və Ermənistan arasında iki ölkənin bir sıra müvafiq departamentlərinin yüksək vəzifəli şəxsləri səviyyəsində intensiv hökumətlərarası məsləhətləşmələr aparılıb.
Bunu rusdilli "Caliber" saytı etibarlı mənbəsinə istinadən yazır və təkidlə informasiyanın doğru olduğunu qeyd edir.
Tam məsuliyyətlə, əminliklə vurğulanır ki, İrəvan və Vaşinqton arasında razılaşmalar əldə edilib ki, Rusiya Ermənistana təzyiq göstərsə və ya embarqo tətbiq etsə, ABŞ aşağıdakı sahələrdə güclü dəstək verəcək:
1. Ermənistanın dizel yanacağı və enerji ehtiyatlarının lazımi ehtiyatları ilə təmin edilməsi.
2. Metsamor AES-in alternativ Rusiya nüvə yanacağı ilə təmin edilməsi (hazırda buna Rosatom cavabdehdir). Birləşmiş Ştatlar həmçinin AES-in idarə edilməsi və istismarı üçün Ermənistana bütün lazımi texniki dəstəyi göstərməyə hazırdır.
3. Rusiya Federasiyasından buğda və buğda unu idxal edən Ermənistanın müvafiq alternativ təchizatla təmin edilməsi. Qeyri-qanuni rejimin buğda yetişdirdiyi Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad edilməsindən sonra Ermənistan üçün ərzaq təhlükəsizliyi problemi xüsusilə kəskinləşib.
4. Lazım gələrsə, erməni internet provayderləri Amerika peyk interneti ilə təmin olunacaqlar.
5. ABŞ Ermənistanda mümkün xarici valyuta kəsiri Rusiyanın sərt sanksiya addımları nəticəsində yaranarsa, onu ödəməyə hazırdır.
6. Ermənistan Silahlı Qüvvələri lazımi hərbi texnika, uniforma və silahlarla təmin olunacaq, ER təhlükəsizlik orqanları, o cümlədən polis lazımi texniki dəstək alacaq.
Amerika tərəfi yuxarıda qeyd olunan bütün məqamlarda erməni tərəfdaşlarına tam dəstək verməkdən daha çox təminat verir.
Rusiyadan da ciddi şəkildə izlənilən sayt vurğulayır ki, indiyədək Moskva Paşinyana qarşı fərdi şifahi hücumlar və Birinci Kanalda yayımlanan verilişlərdən başqa heç bir tədbir görməyib.
"Məlumdur ki, amerikalılar heç vaxt Rusiya bloklarına (KTMT, Aİİ) üzv olan ölkəyə belə təhlükəsizlik təminatı verməyəcəklər. Və əgər Vaşinqton regionumuzun mürəkkəb coğrafiyasında buna zəmanət verirsə, o zaman Ermənistanın bunun müqabilində hansı addımları atacağını təxmin etmək olar: Rusiya qoşunlarının tamamilə çıxarılması, KTMT-dən, Aİİ-dən çıxarılması - və ya yuxarıda göstərilənlərin hamısı bir paketdə.
Digər sual isə Rusiyanın necə, nə vaxt və hansı addımlar atacağıdır. İndiyədək Moskva Paşinyana qarşı fərdi şifahi hücumlar və Birinci Kanalda yayımlanan verilişlərdən başqa heç bir tədbir görməyib. Lazımi alətlər olsa da: Paşinyan komandasının fəxr etdiyi bütün iqtisadi artım Rusiyadan gələn maliyyə axınları və güzəştli Rusiya xammalı üzərində qurulub".
Ölkə.Az bildirir ki, rusdilli auditoriyası ilə zəngin olan mətbu orqan Kremlə daha bir mesaj göndərməyi unutmayıb: "Görəcəyik, Kreml nə vaxta qədər açıq-aşkar xəyanətə, Ermənistanın şıltaqlığına dözəcək. Bu və ya digər şəkildə biz regionumuzun bütün geosiyasətinin, sadəcə, heyrətamiz şəkildə yenidən formatlaşdırılmasının şahidi oluruq".
Avropa İttifaqının xarici əlaqələr və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Cozef Borelin son açıqlaması Qərbin “Azərbaycanın Ermənistana hücum edəcəyi” ittihamını informasiya müstəvisindən rəsmi səviyyəyə yüksəltməsi deməkdir. Borel bildirir ki, Azərbaycana “Ermənistanın ərazi bütövlüyü pozulmasının ağır nəticələrinin olacağı” haqda xəbərdarlıq ediblər.
Qəribə situasiya yaranıb: rəsmi Bakı hansısa hücum hazırlığının olmadığını deyir, hətta “hücum ittihamlarının” istinad nöqtəsi olan Zəngəzur dəhlizinə marağın itdiyini bəyan edib, Qarabağda antiterror tədbirlərindən sonra hərbi müstəvidə də hansısa hərəkətlilik yoxdur, əksinə Azərbaycan sülh gündəliyini önə çıxarıb, buna rəğmən, ittihamlar dayanmır, əksinə daha da artır və Bakının bütün açıqlamaları, təkzibləri gözardı edilir;
Bütün bunlar Cənubi Qafqazda müəyyən ssenarilərin tətbiqinə hazırlığın tərkib hissəsidir və hədəf məlumdur:
Cari hədəf: Cənubi Qafqazda Ermənistan üzərindən möhkəmlənmək;
Ortamüddətli hədəf: Rusiyanı Ermənistandan çıxarmaq, bölgədə mövqelərini zəiflətmək;
Uzaqmüddətli hədəf: dəhlizlər uğrunda mübarizədə Orta dəhlizin önünü kəsmək üçün yeni münaqişə ocağı yaratmaq, bu marşrutda təsir imkanları qazanmaq;
Cari hədəf istiqamətində intensiv addımlar atılır:
- Fransa Ermənistanın silahlandırılmasını və ordusunun yenidən dizayn edilməsini üzərinə götürüb;
- Avropa İttifaqının müşahidə missiyasının sayı artırılır;
- Aİ üzvü olmayan Kanadanın müşahidə missiyasına qoşulması NATO-nun bu missiya adı altında Ermənistana daxil olması kimi də qəbul edilə bilər;
- Ermənistana hərbi yardım təkcə Fransa ilə məhdudlaşmır, Aİ Sülh Fondu çərçivəsində prosesə qoşulur;
Ortamüddətli hədəf – Rusiyanın Ermənistandan çıxarılması - cari hədəfə paralel şəkildə həyata keçirilə bilər, çünki Qərb İrəvan üzərindən bölgədə möhkəmlənərkən, Moskvanın əks-həmlələrinin də qarşısını almalıdır.
Daha öncə də yazmışdıq: bu hədəfə nail olmaq – Rusiyanın Ermənistandakı təhlükəsizlik rolunu sıradan çıxarmaq və onun yerini tutmaq üçün əsas-bəhanə lazımdır. Bu hədəfə aparan yolda Azərbaycanın vasitə olaraq seçildiyi görünür. Və hazırlanan ssenaridə sərhəd təxribatının törədiləcəyi istisna deyil. Ermənistan Azərbaycana hücum edir və yaranan eskalasiya fonunda Rusiyanın, eləcə də KTMT-nin “müdafiə öhdəliklərini” yerinə yetirmədiyini əsas gətirərək, “təhlükəsizlik müttəfiqini” dəyişdirməyi, təşkilatdan çıxmağı aktuallaşdırır;
Bakının bütün təkziblərinin, rəsmi açıqlamalarının gözardı edilərək, irəli sürlən “Azərbaycan Ermənistana hücum edəcək” ittihamı ictimai rəydə “alibin” yaradılmasına hesablanıb. Və Borelin timsalında ittihamın rəsmiləşdirilməsi prosesdə təxribat mərhələsinə keçildiyi, yaxud yaxın dövrdə keçiləcəyi ehtimalını ön plana çıxarır.
Bu kontekstdə əsas diqqətçəkən məqam Nikol Paşinyanın KTMT-nin noyabrın 23-də Minskdə keçiriləcək sammitində iştirakdan imtina etməsidir. Nikol anlayır ki, bu, Rusiyanın təzyiqinin artmasına səbəb olacaq və sammit gününə qədər, eləcə də ondan sonra Moskva-İrəvan xəttində kəskinləşməni gücləndirəcək. Azərbaycanla sərhəddə eskalasiyanın yaradılması ssenarisi də həm Moskvanı qabaqlamaq, həm də İrəvanın təşkilatdan çıxmasını aktuallaşdırmaq məqsədilə məhz KTMT-nin sammiti ərəfəsində tətbiq edilə bilər.
Mümkün təxribat ssenarisində proseslərin nəzarətdən çıxması və genişmiqyaslı hal alması gözləntisi də var. Əslində Orta dəhliz üzərində qanlı toqquşma planlarında hədəflərdən birinin bu olduğu da istisna edilməməlidir.
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin (FHN) Tibb Xidməti rəisinin iki müavini vəzifəsindən azad edilib.
Qaynarinfo” xəbər verir ki, fövqəladə hallar naziri, general-polkovnik Kəmaləddin Heydərovun müvafiq əmri ilə Tibb Xidmətinin Tibb işləri üzrə rəis müavini, tibb xidməti polkovniki Salman İsrafil oğlu Məmmədov yaşa görə təqaüdə göndərilib.
Nazirin digər əmri ilə Tibb Xidməti rəisinin müavini, tibb xidməti mayoru Tale Nadir oğlu Əlirzayev də vəzifəsindən azad olunub. O, Tibb Xidmətinin tabeçiliyində fəaliyyət göstərən Tibb Mərkəzində həkim kimi fəaliyyətini davam etdirəcək.
Qeyd edək ki, polkovnik Salman Məmmədov 05.05.1964-cü ildə Gürcüstanın Marneuli rayonunda anadan olub. Mayor Tale Əlirzayev isə 25.07.1986-cı ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Babək rayonunda dünyaya gəlib.
Fransanın göndərdiyi dövrünü bitirmiş hərbi "metal yığını"nın Ermənistan üçün geopolitik anlamda nələrisə müsbətə dəyişə biləcəyinə hazırda heç ermənilər özləri də inanmırlar... Halbuki, rəsmi Parisin hərbi dəstək avantürasının yalnız Bakıda deyil, Kremldə də ciddi qıcıq yaratdığı isə şübhə doğurmur və belə davam edərsə, Fransa Ermənistanı "xilas etmək" əvəzinə, daha böyük fəlakətlərə sürükləyə bilər...
Cənubi Qafqaza kənar müdaxilə cəhdləri artıq təhlükəli həddə çatıb. Hətta mövcud situasiyanı bütövlükdə regional sabitliyə ciddi təhdid də hesab etmək mümkündür. Belə davam edərsə, Cənubi Qafqazda çoxvektorlu qarşıdurma vəziyyətinin yaranma ehtimalı tamamilə real görüntülər ala bilər. Və bu baxımdan, gələcək regional gərginliyin ilkin əlamətləri də artıq açıq-aşkar müşahidə edilməyə başlayıb.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hazırda Cənubi Qafqazda vəziyyətin yenidən qarışmasında məhz Qərb siyasi iradə mərkəzləri daha maraqlı görünürlər. Xüsusilə də, Fransa bu regionu növbəti dəfə "qaynar qazan" formatına keçirtmək üçün əlindən gələn hər şeyi edir. Rəsmi Parisin son vaxtlar atdığı addımlar və Ermənistana verdiyi dəstəyi açıq müstəviyə keçirməklə yanaşı, regional toqquşmalara yönəlik ssenariləri aktivləşdirməsi belə düşünməyə tamamilə əsas verir.
Rəsmi İrəvan hazırda Fransanın tam nəzarəti altındadır. Paşinyan hakimiyyəti Ermənistanın "bacısı"ndan gələn bütün sifarişləri və təlimatları dərhal yerinə yetirir. Bunun əvəzində isə Fransanın Ermənistanı beynəlxalq məkanda həm müdafiə edəcəyinə, gücləndirəcəyinə böyük ümidlər bəsləyir. Və bu ümidlərin təməlində isə rəsmi Paris tərəfindən Ermənistanı silahlandırmaq planının işə salınması dayanır.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Fransa Ermənistana vəd etdiyi hərbi dəstəyin bir hissəsini artıq göndərib. Gürcüstan üzərindən Ermənistana "Bastion" markalı zirehli döyüş maşınları daşınması hazırda əməlli-başlı qalmaqal yaradıb. Rəsmi Parisin bu davranışına Qərbdə, Rusiyada, Gürcüstanda, hətta Ermənistanda belə, birmənalı deyil. Və bu baxımdan, Fransanın hərbi dəstəyinin Ermənistana hansı səviyyədə faydalı olacağı barədə danışmaq hələlik çox tezdir.
Maraqlıdır ki, bəzi gürcü politoloqlar rəsmi Tiflisin Fransa hərbi texnikasının Gürcüstan üzərindən Ermənistana daşınmasına razılıq verməsini sərt şəkildə tənqid edirlər. Onların fikrincə, Azərbaycanla tərəfdaşlıq münasibətləri nəzərə alındıqda, bu, yolverilməz addım kimi görünür. Və rəsmi Tiflisin bu davranışının istənilən halda, Azərbaycan-Gürcüstan münasibətlərinə zərbə vura biləcəyini düşünürlər.
Məsələn, gürcü politoloq Simon Kapadze Fransanın Gürcüstan üzərindən Ermənistana silah göndərməsini "sadəcə, biabırçılıq" ifadəsi ilə izah edib: "Mən bunu Gürcüstandan gözləməzdim. Bu addımın arxasında nəyin dayandığını bilmirəm. Bu addım niyə məhz indi atıldı? Gürcüstanın iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması üçün çalışdığı bir zamanda bunun baş verməsi ağlasığmazdır”.
Politoloqun qənaətinə görə, belə yolverilməz addımlar ilə Gürcüstanın Azərbaycanla olan yaxın əlaqələrini ciddi risk altına atmaq sadəcə, ağılsızlıqdır. Onun fikrincə, bu addımdan sonra rəsmi Tiflisə haqq qazandırmağa cəhd göstərmək də tamamilə yersizdir: “Gürcüstanın lehinə hansısa izah vermək, rəsmi Tiflisin tərəfini saxlamaq mənasız olardı. Ona görə də, mən bir Gürcüstan vətəndaşı olaraq, sadəcə, Azərbaycandan üzr istəyə bilərəm”.
Göründüyü kimi, Fransa yalnız Ermənistanı gücləndirmir, həm Azərbaycanın ən yaxın tərəfdaşlarından olan Gürcüstan ilə də münasibətlərini korlamaq niyyəti güdür. Ermənistanda isə Fransadan gətirilmiş "Bastion" zirehli döyüş maşınlarının bu ölkəni xarici təhlükədən qoruya biləcəyinə tam əmin deyillər. Üstəlik, bu döyüş maşınları barədə ortaya çıxmış bəzi məlumatlar ümumiyyətlə, Ermənistan cəmiyyətində ciddi narahatlıq doğurub. Və indi erməni toplumunda rəsmi İrəvanın bu barədə verəcəyi izahata böyük ehtiyac duyulur.
Məsələ ondadır ki, Fransanın Ermənistana göndərdiyi "Bastion" zirehli döyüş maşınlarının əslində, Ukrayna ordusu üçün tədarük edildiyi məlum olub. Ancaq bu döyüş maşınları savaş meydanında sınaqdan keçirildikdən sonra ciddi qüsurlar ortaya çıxıb. Xüsusilə də, savaş meydanında çevik manevr imkanları olmayan bu hərbi texnikanın zirehinin tank əleyhinə raketlərə davamsız olduğu müəyyən edilib. Və nəticədə rəsmi Kiyev bu döyüş maşınlarının Ukrayna ordusuna istifadə olunmasından imtina edib.
Belə anlaşılır ki, əslində, Fransa Ermənistana müasir savaş standartlarına qətiyyən cavab verməyən hərbi texnika göndərib. Rəsmi Paris bu zirehli döyüş maşınlarını əsasən, Fransanın Afrikadakı müstəmləkələrində yerli əhaliyə qarşı istifadə edib. Son vaxtlar fransız hərbi kontingenti Afrika ölkələrindən çıxmağa başladığından Fransada öz dövrünü bitirmiş belə texnika anbarlarda yığılıb, qalıb. Ona görə də, rəsmi Parisin bu "metal yığını"ndan xilas olmaq üçün uyğun variant axtarması barədə də məlumatlar mövcuddur. Yəni, "Bastion" zirehli döyüş maşınlarını Ukraynaya "sırımaq" mümkün olmayıb, Ermənistana "yükləyiblər".
Bu baxımdan, hesab etmək olar ki, Ermənistan müasir savaş standartlarından geri qalan bu hərbi texnikaya görə Fransaya külli miqdarda maliyyə vəsaiti ödəməli olacaq. Üstəlik, Fransa rəsmi İrəvan üzərində təsir imkanlarını daha da genişləndirəcək, Ermənistanı özündən asılı vəziyyətə salacaq. Digər tərəfdən, Rusiyanın Ermənistana qarşı sərt reaksiyasını da maksimum səviyyədə gücləndirmiş olacaq. Və bu baxımdan, Ermənistana göndərilmiş hərbi texnika hazırda rəsmi İrəvandan daha çox Fransanın maraqlarına cavab verir.
Hər halda, ilkin təsəvvürlər ondan ibarətdir ki, Fransanın göndərdiyi "Bastion" zirehli döyüş maşınları savaş meydanında Ermənistana elə bir ciddi yardım göstərə bilməyəcək. Yəni, daha təmkinli və diqqətli yanaşdıqda, Cənubi Qafqaza Ermənistan üzərindən yerləşmək niyyəti güdən Fransanın rəsmi İrəvanı müasir tələblərə cavab verməyən, daha çox "metal yığını" xarakteri daşıyan hərbi texnika ilə aldadır. Bu baxımdan, Ermənistan üçün geopolitik anlamda nələrinsə dəyişə biləcəyinə hazırda ermənilər özləri də inanmırlar. Və belə davam edərsə, Fransa Ermənistanı xilas etmək əvəzinə, daha böyük fəlakətlərə sürükləyə bilər.
Düzdür, rəsmi Bakı Fransanı Ermənistanın silahlandırılmamasına görə sərt şəkildə ittiham edib. Ancaq Azərbaycanın Fransa tərəfindən Ermənistana köhnəlmiş hərbi texnika tədarükündən ciddi narahat olduğunu düşünmək sadəlövhlük olardı. Çünki bu, Azərbaycan üçün hərbi deyil, daha çox siyasi məsələ xarakteri daşıyır. Və Azərbaycan-Fransa münasibətlərin ciddi şəkildə korlanmağa başladığı artıq qətiyyən şübhə doğurmur.
Ermənistan-Azərbaycan danışıqları tezliklə Brüssel və ya Vaşinqtonda baş tuta bilər.
"Bunu Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan yerli mediaya müsahibəsində bildirib.
“ABŞ dövlət katibinin xüsusi nümayəndəsi Lui Bononun regiona səfərinin məqsədlərindən biri də Vaşinqtonda görüş təşkil etməkdir” – Qriqoryan vurğulayıb.
Tiflisin mövqeyindəki dəyişikliyin səbəbi silahı göndərən ölkənin Qərb dövlətlərindən biri olmasıdır.
Bu sözləri Axar.az-a politoloq Turab Rzayev Gürcüstanın Fransadan Ermənistana göndərilən hərbi texnikanın öz ərazisindən keçməsinə şərait yaratmasının səbəbləri haqda danışarkən deyib.
O bildirib ki, Avropa ilə münasibətlər fərqli olduğundan Gürcüstan mövqe dəyişikliyi edib:
“Gürcüstan hökumətinin Rusiya ilə münasibətləri gərgin idi, müharibə şəraitində olmuşdular, sonra sülh bağladılar. Belə bir halda Gürcüstan öz ərazisindən silahların Ermənistana daşınmasına icazə vermirdi. Hava sahəsini silahlar üçün bağlamışdı. Quru sərhəddə isə hətta qaçaq yolla silah keçirməyə çalışanlar tapılaraq ifşa edilmişdi. Bundan başqa, Gürcüstanın hava sahəsinə və sərhədlərinə NATO da nəzarət edə, Rusiyadan Gürcüstana, oradan Ermənistana keçiriləcək bütün silahları izləyə bilirdi. Bu şəkildə Rusiyadan Ermənistana gedən silahların qarşısı alınırdı. Ancaq burada söhbət konkret Fransadan getdiyi üçün yəqin NATO və ABŞ-ın buna etirazı olmayacaq. Gürcüstan da etirazını əsaslandıra bilməyəcək. Yəqin, bunu bu cür izah edəcəklər ki, hər ölkənin silah almaq, ordusunu gücləndirmək hüququ var və Gürcüstan, sadəcə, tranzit ölkə kimi çıxış edir”.
Politoloq bildirib ki, Gürcüstanın bu mövqeyi Tiflisin Ermənistan və Azərbaycan arasında sülhyaratma missiyasına uyğun deyil:
“İstənilən halda öz ərazisində sülh müqaviləsi imzalamağı təklif edən Gürcüstan üçün silah tranziti olmaq ürəkaçan deyil. Gürcüstan, əslində, iki ölkəni sülhə çağırmalıdır. İndiki halda Ermənistanın silahlandırılmasında Gürcüstan ərazisinin istifadə olunması Tiflisin bitərəf mövqeyi ilə üst-üstə düşmür. Bu, Gürcüstanın sülhyaratma və vasitəçilik missiyasına böyük zərbə vurdu. Gürcüstan təkcə Rusiyaya deyil, digər ölkələrə qarşı da eyni mövqedən çıxış etsəydi, daha yaxşı olardı. Niyə Fransa, NATO, AB ölkələrinin silahları Gürcüstan ərazisindən keçə bilər, Rusiya silahları isə yox? Siyasi qərarlarda davamlılıq əsasdır. Rusiya bu suallara cavab verilməsini istəyəcək. Bundan sonra Gürcüstanın öz ərazisini neytral elan etməsi ciddiyyətini itirə bilər”.
Hələ, 2007-ci ildə təsdiqlənən Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizlik konsepsiyasında hədəf Avratlantik məkana inteqrasiya idi. “Azərbaycan Respublikası Avro-Atlantik strukturlarla tərəfdaşlığı bütövlükdə Avro-Atlantik məkanda ümumi təhlükəsizliyə, iqtisadi inkişafa və demokratiyaya dəstək verəcək vasitə kimi görür...” - sənəddə yazılırdı.Lakin sənədin qəbulundan 16 il keçib, amma Azərbaycanın Avratlantik məkana inteqrasiyası mübahisə mövzusuna çevrilib.
2017-ci ildən Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə tərəfdaşlıq sazişi üzrə danışıqlar aparır. Amma Ermənistan, Gürcüstan, Ukrayna və Moldovadan fərqli olaraq Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında əməkdaşlığa dair hər hansı bir sənəd imzalanmayıb.
Ümumdünya Ticarət Təşkilatı ilə da danışıqlar 25 ildən çoxdur müsbət nəticə verməyib.
Azərbaycan Avratlantik məkanı inteqrasiyadan imtina edibmi?
“Balanslaşdırılmış xarici siyasət strategiyası var”
Milli Məclisdə hakim Yeni Azərbaycan Partiyasından olan deputat Hikmət Babaoğlu “Turan”a bildirib ki, ölkənin milli maraqlarına söykənən balanslaşdırılmış xarici siyasət strategiyası var:
“Azərbaycan heç vaxt milli maraqlarını nəzərə almadan hər hansı bir məkana inteqrasiyanı kor-koranə şəkildə qarşısına məqsəd qoymur”.
Deputat qeyd edib ki, 2007-ci ildən bu günə qədər dünyada və regionda çox dinamik hadisələr baş verib:
“Gəldiyimiz hazırkı mərhələdə Azərbaycan 2007-ci ildə müəyyənləşdirilmiş bir çox məqsədlərinə çatıb”.
H.Babaoğlunun sözlərinə görə, Azərbaycan şübhəsiz ki, Avropa İttifaqı ilə tərəfdaşlıq haqqında sənədi imzalamağa hazırdır:
“Amma məsələ ondadır ki, kardinal dəyişən geostrateji münasibətlər yeni məsələləri aktuallaşdırıb. Azərbaycan Aİ ilə tərəfdaşlıq haqqında sənədi imzalamasa da, Avropa İttifaqına üzv olan ölkələrin 3/1 ilə strateji əməkdaşlığa malik ölkədir”.
“Münasibətlər yenidən nəzərdən keçiriləcək”
O, bildirib ki, Azərbaycan 2011-ci ildə Qoşulmama Hərəkatına daxil olub:
“Bu da 2007-ci ildə müəyyənləşdirilən həmin o məqsədlər kontekstində ayrıca bir yenilik idi. 2019-2021-ci illərdə Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik etməyə başladı və əgər biz diplomatiyada bir ardıcıllıq axtarırıqsa Azərbaycanın xarici siyasət məntiqinə diqqət etməliyik. Bu, milli maraqlarına söykənən xarici siyasətdir”.
Deputatın sözlərinə görə, bu gün Azərbaycanın Avroatlantik məkanına daxil olan ölkələrlə, ABŞ başda olmaqla çox yaxşı münasibətləri var:
“Amma hazırda beynəlxalq münasibətlərdə Azərbaycanın rolunun artması bu münasibətlərə yeni keyfiyyət çalarları gətirib. Hazırda formalaşan yeni geostrateji reallıqlar kontekstində bu münasibətlər yenidən nəzərdən keçiriləcək”.
“Azərbaycan Avroatlantik məkanına inteqrasiyadan imtina edib”
Siyasi Menecment İnstitutunun rəhbəri Azər Qasımlı isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, Azərbaycan faktiki olaraq Avroatlantik məkanına inteqrasiyadan imtina edib:
“Azərbaycanın həmin o məkana inteqrasiyası məsələsi milli təhlükəsizlik konsepsiyası ilə yanaşı hərbi doktrinada da yer alıb. Bir var ki, çıxıb açıq desinlər ki, bizim yolumuz bu deyil, biz artıq bundan imtina edirik. Bir də var ki, bunu elan etməmək. Elan etməmələrin məqsədi isə bundan ibarətdir ki, hələ də balans siyasətini saxlaya biləcəklərinə ümid edirlər”.
Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycan höküməti Rusiya və Qərb arasında balanslaşdırılmış siyasət aparmaq və bununla öz hakimiyyətlərini uzatmaq istəyir:
“Buna görə də həmin sənədləri dəyişmirlər. Amma ölkədə gedən proseslər, Azərbaycan rəhbərliyinin apardığı daxili və xarici siyasəti, o cümlədən də Rusiya ilə müttəfiqlik sənədin imzalaması, Qarabağ məsələsinin ətrafında Rusiya ilə sinxron addımların atılması ondan xəbər verir ki, faktiki olaraq Avroatlantik inteqrasiyadan imtina olunub”.
“Azərbaycan höküməti ümid edir ki,...”
Politoloqun fikrincə, Azərbaycan hökuməti ümid edir ki, Rusiya Ukrayna müharibəsi heç-heçə nəticələnəcək:
“Yəni Rusiya bu bölgədə hələ də gücünü o formada saxlayacaq ki, Qərb bölgəyə tam istədiyi kimi təsir imkanları əldə edə bilməsin. Azərbaycan bir tərəfdən istəyir ki, Qərblə münasibətlər saxlasın, Avropa Şurasının üzvü olsun, digər tərəfdən isə öz üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməsin və Avroatlantik məkana inteqrasiya etməsin. Ona görə də Avropa İttifaqı ilə hər hansı sənəd imzalamağı düşünmürlər”.
Qasımlının fikrincə, bunun Azərbaycana ziyanı odur ki, ölkə inkişafdan kənar qalır və iqtisadi, siyasi açılım baş vermir:
“Sadəcə qaz, neft satmaqla və ölkəyə neft-qaz dollarları gətirməklə vəziyyətdən çıxılır. Ermənistan və Gürcüstan isə Avroalantik məkana inteqrasiya edərək neftsiz öz iqtisadiyyatlarını daha güclü ediblər”.
Mənbə: “Turan”
Fransanın Ermənistana hərbi texnika göndərməsi narahatlıq üçün əsas versə də, Azərbaycan üçün müəyyən imkanlar da açır. Avropa ölkələri, o cümlədən Fransa Birinci Qarabağ müharibəsi dövründən Azərbaycana və Ermənistana silah və hərbi texnika satmamaq barədə ümumi qərar vermişdilər. Fransa Ermənistana hərbi texnika göndərməklə embarqo qərarından çıxmış oldu. Belə olan halda digər Avropa dövlətləri rahatlıqla Azərbaycana hərbi texnika və silah sata bilərlər. Misal üçün Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi bir müddətdir İtlaiya ilə danışıqlar aparır, bu ölkənin hərbi təyyarələrinə marağımız var. Elə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində keçirilən "Dubai Airshow 2023" beynəlxalq sərgisində iştirak edən Azərbaycanın müdafiə naziri Zakir Həsənov italiyalı həmkarı Quido Krosetto ilə görüşərək iki ölkə arasında hərbi-texniki, hərbi-təhsil və digər sahələrdə əməkdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər. Azərbaycanın Avropadakı əsas ticarət tərəfdaşı İtaliyadır. Bu ölkə Parisə boylanmadan Azərbaycana hərbi texnika sata bilər. Avropanın digər dövlətləri, o cümlədən Azərbaycanla strateji tərəfdaşlığı olan Polşa və Çexiya da ölkəmizə silah sata bilərlər.Müəllif: Elxan Şahinoğlu
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Avropa İttifaqı rəsmiləri Rusiya əleyhinə birgə oyun qurublar. Avropa İttifaqı Ermənistanda müşahidəçi missiyasının sayını guya ona görə artırır ki, Azərbaycanın Ermənistan ərazisinə müdaxilə etmək təhlükəsi var. Azərbaycan Ermənistana müdaxiləyə başlayarsa bölgəni birinci tərk edən elə həmin avropalı müşahidəçilər olacaq. Onların Azərbaycan hərbçilərini dayandıracaq imkanları yoxdur.İrəvanla Brüsselin müşahidəçi missiyasının sayını artırması planının Azərbaycan təhlükəsi ilə zərrə qədər də bağlılığı yoxdur. Əlbəttə, torpaqlarını azad edən Azərbaycanın hərbi imkanları xeyli artıb. Bununla yanaşı qonşunun ərazisi tarixi torpaqlarımız olsa belə Azərbaycan ordusunun Ermənistan ərazisinə irəliləmək kimi planı yoxdur. Azərbaycan beynəlxalq hüquq və mövcud reallıqlarla hesablaşan dövlətdir. Belə olmasaydı, anti-terror əməliyyatının başladığı 19 sentyabr tarixindən bu yana iki ölkə arasında gərginlik davam etməliydi. İki aydır sərhəddə sakitlikdir, itkilər yoxdur. Bunun sadə səbəbi var, Azərbaycan əsas problemini həll edib, Qarabağda suverenliyini bərpa edib və bu bizə yetərlidir.
Avropa İttifaqı missiyasının Ermənistanda artan sayı sırf Rusiya ilə bağlıdır. İrəvan və Brüssel “Azərbaycan təhlükəsi” bəhanəsiylə Rusiyanı Ermənistandan sıxışdırıb çıxarmağa çalışırlar. Bunun bizə aidiyyatı yoxdur. Bu Ermənistanla Rusiya arasındakı problemdir. Ancaq orası da var ki, Rusiyanın Cənubi Qafqaza təsir imkanları azalarsa, bu Azərbaycan üçün də faydalıdır.
Müəllif: Elxan Şahinoğlu
Noyabrın 14-də Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin (DTX) rəisi, Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının sədri Əli Nağıyev ATƏT Parlament Assambleyasının prezidenti xanım Pia Kaumanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib.
"Bu barədə DTX-nin Mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Qarşılıqlı fikir mübadiləsi şəraitində keçən görüşdə Qarabağda aparılmış hərbi əməliyyatlardan sonra Cənubi Qafqaz regionunda hökm sürən hazırkı durum, Qarabağ ərazisində insanların təhlükəsiz şəkildə yaşamasının təmin edilməsi, həmin bölgənin yüksək həddə minalarla çirkləndirilməsinin doğurduğu fəsadlar və münaqişə nəticəsində itkin düşmüş, əsir-girov götürülmüş şəxslərin taleyinin qeyri-müəyyənliyi əsas müzakirə mövzusu olub.
Komissiya sədri Əli Nağıyev hazırda dövlətimizin işğaldan azad edilmiş torpaqlarda genişmiqyaslı yenidənqurma işlərini apardığını, lakin sözügedən ərazilərin əhəmiyyətli hissəsinin Ermənistan tərəfindən minalanmasının və dəfələrlə danışıqların mövzusu olmasına baxmayaraq, Azərbaycan tərəfinə mina xəritələrinin verilməməsinin və ya minaların yerlərinin qeyri-dəqiq təqdim olunmasının bərpa-quruculuq prosesinin sürətlə reallaşdırılmasına ciddi maneə törətdiyini qeyd edib. Mina terroru qurbanlarının hər ötən gün daha da artdığı nəzərə alınaraq digər beynəlxalq təşkilatlarla yanaşı, ATƏT-in də Ermənistana dəqiq mina xəritələrini verməsi üçün təzyiq göstərməsinin zəruriliyi vurğulanıb.
Ermənistanın Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi hərbi təcavüz və etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində 4000-ə yaxın vətəndaşımızın itkin düşməsi məsələsinə toxunan Əli Nağıyev bildirib ki, torpaqlarımızın işğaldan azad olunması onların axtarışını asanlaşdırsa da, lakin bununla belə xeyli sayda soydaşımızın taleyinə aydınlıq gətirmək hələ də mümkün olmamışdır. Ermənistan bu istiqamətdə də qeyri-konstruktivlik nümayiş etdirərək azərbaycanlıların kütləvi basdırıldığı məzarlıqların yerlərinin tapılması sahəsində əməkdaşlıq etməkdən müxtəlif bəhanələrlə boyun qaçırır.
Dövlət Komissiyasının sədri Əli Nağıyev bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycanın bölgədə davamlı sülhün və sabitliyin bərqərar olması üçün səylərini əsirgəmədiyini, daima qonşuluq və dinc yanaşı yaşama prinsiplərini üstün tutaraq Qarabağda yaşayan erməniəsilli şəxslərin təhlükəsizliyinə hərtərəfli təminat və zəmanət verdiyini, Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılmasının və sülh müqaviləsinin imzalanmasının vacib olduğunu deyib.
Söhbət zamanı regionda dayanıqlı sülhün yaranmasına əlverişli imkanın mövcud olduğu bir vaxtda bəzi dövlətlərin bölgədə vəziyyəti yenidən gərginləşdirmək məqsədilə Ermənistanı silahlandırmasının qəbuledilməzliyi, belə halların yenidən müharibənın alovlanmasına səbəb olacağı qonağın diqqətinə çatdırılıb.
ATƏT Parlament Assambleyasının prezidenti xanım Pia Kauma isə öz növbəsində təmsil etdiyi təşkilatın Azərbaycanla Ermənistan arasında etimad quruculuğu prosesinə lazımi dəstək verə biləcəyini və bölgənin gələcək təhlükəsizliyi ilə bağlı öz mövqeyini bildirib.
Görüşdə qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər də müzakirə olunub.