 |
|
Türkiyənin 13-cü prezidenti seçilən Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ilk olaraq hansı xarici ölkəyə səfər edəcəyi bəlli olub.
Ölkə.Az-ın diplomatik mənbələrdən əldə etdiyi məlumata görə, artıq səfərə hazırlıq işləri gedir və ən yaxın tarixlərdə Türkiyə liderinin Azərbaycana səfəri reallaşacaq.
Bildirilib ki, cümə gün Ərdoğanın prezident kimi fəaliyyətə başlaması ilə əlaqədar andiçmə mərasimi keçiriləcək. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin də andiçmə mərasimində iştirakı nəzərdə tutulub.
“Ərdoğan Türkiyənin 13-cü prezidenti kimi fəaliyyətə başladıqdan bir neçə gün sonra ilk xarici səfərini Azərbaycana edəcək. İş qrafikindən asılı olaraq gələn həftə Ərdoğanın Azərbaycana səfəri baş tuta bilər. Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev istər seçkiöncəsi Türkiyəyə səfəri zamanı, istərsə də seçkidən sonra qələbə münasibəti ilə Rəcəb Tayyib Ərdoğanı telefon danışığında təbrik edərkən Azərbaycan səfərə dəvət edib”, - mənbə bildirib.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Xankəndidəki separatçılar ilə bağlı verdiyi bəyanatın ABŞ tərəfindən müsbət qiymətləndirilməsi, erməniləri ciddi şəkildə məyus edib.
“ABŞ-nin bu bəyanatını belə şərh etmək olar: “Əgər siz Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıyırsınızsa, o zaman bu ərazidə hansı prezidentdən söhbət gedə bilər”.
Bunu erməni politoloq Edqar Elbakyan deyib.
Ekspertin fikrincə, bu, yalnız başlanğıcdır.
“Bunun ardınca Ermənistandan maliyyələşmənin dayandırılması, pasport məsələsi, dərslik məsələsi və sair. Proses geri dönməz xarakteri daşıyır. Ermənistan hakimiyyəti Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığı andan onların heç bir rıçaqları qalmayıb”, - Elbakyan qeyd edib.
Elbakyan bunu Ermənistan hakimiyyətinin yürütdüyü klassik təslimçilik siyasəti adlandırıb.
Xatırladaq ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qarabağdakı erməni “məmurlar”a hansı hallarda güzəşt oluna biləcəyini açıqlayıb.
Dövlət başçısı bu barədə mayın 28-dı Laçında bu rayondan olan sakinlərlə görüşdə danışıb.
“Hər kəs yaxşı bilir ki, bu gün o bölgədə (Qarabağ – red.) istənilən əməliyyatı keçirmək üçün hər bir imkanımız var. Ona görə “parlament” buraxılmalıdır, özünü “prezident” adlandıran ünsür təslim olmalıdır, bütün “nazirlər”, “deputatlar” və digərləri öz vəzifələrini artıq kənara qoymalıdırlar. Ancaq o təqdirdə onlara güzəşt oluna bilər. Ancaq o təqdirdə hər hansı bir amnistiyadan söhbət gedə bilər”, - Prezident bildirib.
Dövlət Departalemtinin sözçüsü Metyu Miller bununla bağlı olaraq deyib ki, ABŞ Prezident İlham Əliyevin Qarabağdakı separatçılara amnistiya çağırışını dəstəkləyir.
O, Azərbaycan və Emənistan liderlərinin Kioşinyovda gözlənilən danışıqlarının konstruktiv olacağını gözlədiklərini bəyan edib. Əlavə edib ki, Prezident İlham Əliyevin amnistisiya ilə bağlı son bəyanatlarını alqışlayırlar.
2023-cü ilin hazırlıq planına əsasən, Azərbaycan Ordusunun Əməliyyat (Komando), motoatıcı, mexanikləşdirilmiş bölmələrinin komandirləri və onların müavinləri ilə Hərbi İdarəetmə İnstitutunun Hərb Oyunları Mərkəzində keçirilən təlim-metodiki toplanış başa çatıb.
Bu barədə Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
Müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov və nazirliyin digər rəhbər heyəti iyunun 1-də Azərbaycan Ordusunun Təlim və Tədris Mərkəzinə gələrək təlim-metodiki toplanış ilə bağlı rəhbər heyətin məruzələrini dinləyib.
Bildirilib ki, komandir heyəti ilə müasir döyüşdə taktiki fəaliyyətlərin hazırlanması və aparılması, hərtərəfli təminatın təşkili, müxtəlif ərazi və hava şəraitində bölmələrin və atəşin idarə edilməsi, eləcə də digər mövzularda yeni biliklərin aşılanması məqsədi ilə metodiki məşğələlər keçirilib.
Təlim metodiki toplanışın gedişatını müsbət qiymətləndirən general-polkovnik Z.Həsənov toplanışın yekununda şəxsi heyət qarşısında çıxış edib.
Əvvəlcə ümummilli lider Heydər Əliyevin və Azərbaycanın suverenliyi, müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü uğrunda şəhid olan Vətən övladlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub.
Müdafiə naziri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin mayın 28-də Laçın şəhərinə qayıdan əhali ilə görüşdə çıxışında Qarabağ iqtisadi rayonunda qeyri-qanuni fəaliyyət göstərən, özlərini “parlament”, “prezident”, “nazir”, “deputat” adlandıran ünsürlər barədə səsləndirdiyi fikirləri və onlara tətbiq oluna biləcək amnistiya şərtlərini bir daha toplanış iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb.
Müzəffər Ali Baş Komandanın Qarabağ iqtisadi zonasında təhlükəsizliyin təmin edilməsi ilə bağlı çıxışlarından irəli gələn, Azərbaycan Ordusunun qarşısında duran tapşırıqların qısa zamanda yerinə yetirilməsinin zəruriliyi qeyd edilib.
Dövlətimizin başçısının Azərbaycan Ordusuna yüksək diqqət və qayğı göstərdiyini vurğulayan müdafiə naziri bildirib ki, ölkənin müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsi və milli təhlükəsizlik tədbirlərinin daha da artırılması üçün 1 milyard 105 milyon manat, o cümlədən xüsusi müdafiə təyinatlı layihələr və tədbirlər üzrə xərclər üçün 1 milyard manat əlavə edilməsi Orduda aparılan islahatlar çərçivəsində yeni müasir silah və hərbi texnikanın alınmasına imkan verəcəkdir.
Sonra Azərbaycan-Ermənistan şərti sərhədi və Qarabağ iqtisadi rayonundakı əməliyyat şəraiti təhlil edilib.
Son vaxtlar Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazisindəki qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin hərbi daşımaları həyata keçirməsi, bölmələrimizin mövqelərinin qarşısında uzunmüddətli fortifikasiya qurğularını quraşdırmağa cəhd göstərməsi, eləcə də Ağdam, Tərtər və digər rayonlar istiqamətlərində Ordumuzun mövqelərini atəşə tutması nəticəsində yarana biləcək gərginlik xüsusi vurğulanıb.
Müdafiə naziri qeyri-qanuni erməni silahlı birləşmələrinin fəaliyyətlərinin fasiləsiz müşahidəsinin bundan sonra da davam etdirilməsi, eləcə də törədilə biləcək istənilən təxribatın qarşısının dərhal və qətiyyətlə alınmasına daim hazır olmaq barədə konkret tapşırıqlar verib.
Nazir, həmçinin hərbi qulluqçuların bilik və bacarıqlarının artırılması, bölmələrin döyüş qabiliyyətinin daha da yüksəldilməsi məqsədilə keçirilən döyüş hazırlığı tədbirlərində müasir döyüş üsulları, arsenala yeni daxil edilən silah və hərbi texnikanın effektiv tətbiqi qaydalarının şəxsi heyətə öyrədilməsinin vacibliyini vurğulayıb.
General-polkovnik Z.Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti zamanı təhlükəsizlik qaydalarına ciddi əməl edilməsini, bu qaydaların müntəzəm olaraq şəxsi heyətə çatdırılmasını, həmçinin onlara riayət olunmasına daim nəzarət edilməsini tapşırıb.
Sonda qoşun xidmətinin təşkili, xidməti və sosial-məişət şəraitinin daha da yaxşılaşdırılması, həmçinin mühəndis və tibbi təminat üzrə zəruri tədbirlərin davam etdirilməsi ilə əlaqədar vəzifəli şəxslər qarşısında konkret tapşırıqlar qoyulub.
“Azərbaycanın günbəgün artan nüfuzu xarici siyasətə də birbaşa təsir edir. Heç kimə sirr deyil ki, dünyanın bir sıra ölkələri Azərbaycanı etibarlı tərəfdaş kimi qəbul edir. Həyata keçirilən işlər öz nəticəsini aydın şəkildə göstərməkdədir. Azərbaycan və İsrail arasında da kifayət qədər uğurlu əməkdaşlıq mövcuddur İsrail prezidenti İsxak Hersoqun ölkəmizə səfəri bunun göstəricisidir. Ona gərə də onun Azərbaycana səfəri Cənubi Qafqazda ciddi marağı olan dünyanın iri dövlətləri, güc mərkəzləri, dünya media tərəfindən diqqətlə izlənildi. Bu səfər bir daha beynəlxalq aləmin Azərbaycana və onun yürütdüyü xarici siyasətə diqqətin nəticəsidir. Çünki Azərbaycanın yürütdüyü xarici siyasət Cənubi Qafqazın ümumi inkişaf maraqlarına xidmət edən siyasətdir”.
Bunu açıqlamasında deputat Şahin ismayılov deyib.
Onun sözlərinə görə, İsrail prezidentinin Azərbaycan səfəri təkcə iki ölkə arasındakı münasibətlər baxımından deyil, regional əməkdaşlıq və gələcək əlaqələrin inkişaf perspektivi baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
“Ümumiyyətlə Azərbaycanın dünya ölkələri ilə əlaqələr təkcə ikitərləi münasibətlər konteksində deyil, bütövlükdə regional əməkdaşlıq müstəvisində baxılır. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycanın əsas hədəfi Cənubi Qafqazı sülh, sabitlik, təhlükəsizlik və sıx inteqrasiya olunmuş əməkdalıq bölgəsinə çevirməkdir. Dünya ölkələri ilə əlaqələrin inkişaf etdirilməsində bu hədəf priorotet təşkil edir. İsrail prezidentinin Azərbaycana səfəri regional əməkdaşlığın inkişafı baxımdan çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir”, - o qeyd edib.
O əlavə edib ki, İsrail Prezidentinin Azərbaycana səfəri enerji, tranzit yükdaşıma, logisitka və regional iqtisadi-ticari sahələrdə əlaqələrin inkişafına müstəna rol oynaya bilər.
“Mərkəzi Asiya ölkələri ilə sıx əməkdaşlıqda maraqlı olan İsrail Orta Dəhlizin imkanlarından istifadə etməklə regiona əməkdşalığın inkişafına öz müsbət töhfəsini verə bilər. Bu da öz növbəsində bölgədə sülhün, sabitliyin, təhlükəsizliyin təmin olunub, region ölkələri arasında sıx əlaəqlərin yaranmasına gətirib çıxarar. O baxımdan hesab edirəm ki, bu səfər nəticə etibarı ilə Ermənistanla Azərbaycan yekun sülhün əldə olunmasına töhfəsini verəcək. Çünki İsrail tərəfi də Zəngəzur dəhlizinin reallaşmasında maraqlı olan ölkələrdən biridir. İsrail beynəlxalq aləmdəki nüfuzundan istifadə etməklə bu məsələdə öz rolunu oynaya bilər. Bu bir daha onu deməyə əsas verir ki, İsrail-Azərbaycan münasibətlərinin inkişafı bütövlükdə sıx regional əməkdaşlığın yaranması ilə nəticələnəcək”.
Bu gün Moldovanın paytaxtı Kişineuda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında görüş gözlənilir.
Müzakirələr “Avropa siyasi birliyi” 2-ci Zirvə toplantısı çərçivəsində baş tuta bilər.
Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşünun Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişel, Fransa Prezidenti Emmanuel Makron və Almaniya Kansleri Olaf Şolts iştirakı ilə keçirilməsi planlaşdırılır.
Qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyev mayın 31-də Moldovaya səfər edib. Dövlət başçısı Moldova Prezidenti Maya Sandu və bu ölkənin baş naziri Dorin Reçan ilə görüşlər keçirib.
Ermənistan öz ərazisindən keçəcək Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı qərar vermək şansına sahib deyil, İrəvan müqavimət göstərməyə çalışsa da, əslində oyundankənar vəziyyətə düşüb... Bu dəhlizə nəzarət uğrunda mübarizədə Azərbaycan-Türkiyə İttifaqının maraqları hələlik ABŞ və Qərbin hədəfləri ilə uzlaşır, Rusiyanın isə müttəfiqi yoxdur, Kreml yalnız Ermənistanın heç bir əhəmiyyət daşımayan qondarma “qırmızı cizgiləri”nə ümid bəsləyir...
Ermənistan Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı üçün böyük önəm daşıyan geopolitik layihələrə müqavimət göstərməyə çalışır. Hazırda həm Azərbaycan, həm də Türkiyə Zəngəzur dəhlizinin açılması üçün intensiv cəhdlər göstərir. Ermənistan isə Zəngəzur layihəsinin dəhliz status qazanmasına əngəl olmaq üçün bütün vasitələrdən yararlanır. Və bu mövqeyini suverenlik hüquqları ilə izah etməyə çalışır.
Buna baxmayaraq, rəsmi İrəvan onu da anlayır ki, nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinin açılması hamıdan daha çox məhz Ermənistanın maraqlarına cavab verir. Halbuki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı prinsipial anlaşma əldə olunmadan bu, o qədər də real görünmür. Hər halda, rəsmi Bakı Azərbaycan yüklərinin Ermənistan tərəfindən yoxlanılmasını qətiyyən sərfəli hesab etmir. Və bu məsələnin Azərbaycanın maraqları çərçivəsində həll edilməsi baxımından, beynəlxalq siyasi iradə mərkəzləri arasında müəyyən siyasi-diplomatik manevrlər də etməyə çalışır.
Son məlumatlara görə, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı situasiya yaxın vaxtlarda nisbətən aydınlaşa bilər. Belə ki, Moskvada Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya baş nazir müavinlərinin üçtərəfli görüşündə nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinin açılması növbəti dəfə müzakirə ediləcək. Ermənistan baş nazirinin müavini Mqer Qriqoryan da bunu təsdiqləyib.
Ancaq Mqer Qriqoryan həmişəki kimi, bu dəfə də Zəngəzur dəhlizinin Ermənistan üçün “qırmızı xətt” olduğunu qeyd etməyi də unutmayıb: “Bu, istisnadır. Biz nəqliyyat-kommunikasiyası xətləri barədə danışmağa hazırıq. Dəhliz termini isə xüsusi rejimi nəzərdə tutursa, o zaman danışmağa hazır deyilik. Biz dəfələrlə bildirmişik ki, bu, “qırmızı xətt”dir, belə bir mövzu müzakirə olunmayacaq. Üçtərəfli görüşdə bu məsələnin qaldırılacağını düşünmürəm, ən azından mənasızdır”.
Bütün bunlara baxmayaraq, rəsmi İrəvanın Zəngəzur dəhlizi layihəsini gündəmdən çıxara biləcəyi də qətiyyən inandırıcı görünmür. Düzdür, həqiqətən də hər bir dövlətin "qırmızı cizgiləri" mütləq olur. Ancaq məğlub dövlətlərin "qırmızı cizgilər"ini adətən, onların özlərindən başqa heç görmür. Və bu, hazırda beynəlxalq siyasi məkanın qeyri-rəsmi dəyişməz prinsipidir.
Ermənistan da indiyə qədər çoxlu sayda "qırmızı cizgilər" sadalayıb. Halbuki, heç kim rəsmi İrəvanın dediklərinə elə bir ciddi əhəmiyyət verməyib. Çünki Ermənistan da məğlub ölkədir və indi onun "qırmızı cizgiləri" yalnız öz mövcudluğunu qorumaq istiqamətində fəaliyyət ola bilər. Yəni, rəsmi İrəvanın bundan artıq nəsə etməyə nail olması sadəcə, mümkün deyil.
Məsələ ondadır ki, rəsmi İrəvan nə qədər müqavimət göstərsə də, Zəngəzur dəhlizi üzərində düyünlənmiş xarici maraqlar Ermənistanın mövqe diqtə etmək imkanlarını qat-qat aşır. Belə ki, hazırda Zəngəzur dəhlizinin açılması yalnız Azərbaycan deyil, bütün Türk Dünyası üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Eyni zamanda, Zəngəzur dəhlizinin açılmasında Avropa və Asiya ölkələri də birbaşa maraqlıdır.
Ona görə də, indi əslində, bu dəhlizin açılması deyil, məhz ona nəzarət uğrunda amansız mübarizə mövcuddur. Ancaq bu mübarizədə Ermənistan birbaşa iştirak etmir. Ermənistanın bu prosesdə mövcudluğu sadəcə, formal xarakter daşıyır. Və bu baxımdan, rəsmi İrəvanın sadəcə, heç real önəm daşımayan “qırmızı cizgilər” elan etməkdən başqa nəyəsə, gücü çatmır.
Zəngəzur dəhlizinə nəzarət uğrunda mübarizə isə əsasən ABŞ və Qərblə Rusiya arasındadır. Kreml bu dəhlizə Rusiya hərbi və gömrük kontingentlərinin nəzarət etməsinə cəhd göstərir. Hətta 10 noyabr üçtərəfli anlaşmasında Kreml bu barədə ayrıca maddə yerləşdirilməyə də nail olub.
Ancaq ABŞ və Qərb bununla qətiyyən razılaşmaq niyyətində deyil. Ona görə də, Vaşinqton və Brüssel görüşlərində Zəngəzur dəhlizinə Beynəlxalq Gömrük Təşkilatının nəzarət etməsi barədə ideya gündəmə gətirilib. Böyük ehtimalla prosesin sonrakı mərhələlərində bu ideya əsas prinsip kimi daha intensiv şəkildə müzakirə ediləcək.
Maraqlıdır ki, ABŞ və Qərb bu məsələnin Rusiyanın vasitəçiliyi ilə keçirilən üçtərəfli görüşlərdə müzakirə edilməsinə də qətiyyən ehtiyac duymur. Bu baxımdan, Moskvada keçiriləcək görüşdə bu məsələnin gündəmə gətirilməyəcəyinin bəyan edilməsi Zəngəzur dəhlizinin yaradılmasından imtina olunması anlamı daşımır.
Əksinə, rəsmi İrəvanın inkar etməsinə və müqavimək göstərməsinə baxmayaraq, əslində, Zəngəzur dəhlizi hazırda intensiv şəkildə müzakirə edilməkdədir. İlk növbədə Azərbaycan və Türkiyə bu dəhlizin açılmasında israrlıdır. ABŞ və Qərb isə buna dəstək verir. Ona görə də, Rusiya və Ermənistanın ortaq müqaviməti də heç bir əhəmiyyət daşımır.
Yəni, Zəngəzur dəhlizi istənilən halda, Azərbaycan və Türkiyənin diqtə etdiyi şərtlər daxilində mütləq açılacaq. Əks halda, digər nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinin açılması ilə bağlı müzakirələr də real nəticə verməyəcək. Nəticədə Ermənistanın indiki blokada şəraitindən çıxması da qətiyyən mümkün olmayacaq.
Halbuki, blokadadan çıxmaq, indi Ermənistan üçün əsas mövcudluq şərtidir. Ona görə də, Ermənistanın tezliklə bu reallıqla barışmaq məcburiyyətində qalacağı və Zəngəzur dəhlizinin açılacağı qətiyyən şübhə doğurmur. Hər halda, Cənubi Qafqazda Ermənistanın geopolitik əhəmiyyətinin hər ötən gün “əriməsi” də belə düşünməyə tamamilə əsas verir.
Maraqlıdır ki, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan da ölkəsi üçün taleyüklü dövrün artıq başlandığını etiraf edir. Onun fikrincə, Ukrayna savaşı Ermənistanın beynəlxalq məkanda və Cənubi Qafqazda manevr imkanlarını ciddi şəkildə məhdudlaşdırıb. Erməni baş nazir rəsmi İrəvanın balans siyasəti yürütmək cəhdlərinin müsbət nəticə vermədiyini vurğulaması, əslində, Ermənistanın tezliklə maraqları toqquşan tərəflərdən birinə meyillənmək məcburiyyətinə üstüörtülü eyham sayıla bilər.
Göründüyü kimi, Ermənistan öz ərazisindən keçəcək Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı qərar vermək şansına sahib deyil. Hələlik bu dəhlizə nəzarət uğrunda mübarizə sona çatmadığından rəsmi İrəvanın “qırmızı cizgilər” elan etməsi Ermənistanın mövqeyinin ifadəsi ilə bağlı qeyri-real görüntü yaradır. Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı onun açılmasında maraqlı olanlar prinsipial qərarlar verildikdən sonra rəsmi İrəvanın oyundankənar vəziyyətdə olduğu daha aydın şəkildə görünməyə başlayacaq.
Bütün bunları nəzərə aldıqda, Zəngəzur dəhlizi layihəsinin gələcək taleyinin Azərbaycan-Türkiyə İttifaqı, ABŞ və Qərb, eləcə də, Rusiya arasında mübarizədə “düyünlən”diyini düşünmək olar. Bu mübarizədə Azərbaycan-Türkiyə İttifaqının maraqları hələlik ABŞ və Qərbin hədəfləri ilə uzlaşır. Rusiyanın isə yalnız Ermənistanın heç bir əhəmiyyət daşımayan qondarma “qırmızı cizgiləri”nə istinad etməkdən başqa, daha ümidverici müttəfiqi yoxdur.(Yeni Müsavat)
Separatçılar Qarabağda təxribat hücumlarını intensivləşdirib.
Publika.az xəbər verir ki, son iki gündə qanunsuz erməni silahlı dəstələri ordumuzun mövqelərinə təxribat atəşi açır.
Bununla yanaşı, Rusiya sülhməramlılarının müşaiyəti ilə yenidən silah-sursat daşınmasına cəhdlər edilir.
Prezident İlham Əliyevin təslim olmaq və amnistiyadan yararlanmaq imkanı ilə bağlı son çağırışından imtina edən separatçıların “erməni əhali Azərbaycanın tərkibində yaşamaq istəmir” görüntüsü yaratmaq məqsədilə təxribatlar törədəcəyi, Qarabağda toqquşmalar yaradacağı ehtimalı böyükdür. Lakin bu da onların “xilasına” imkan verməyəcək.
Separatçılar bütün variantları düşünür, müzakirə edirlər. “İravunk” qəzeti yazır ki, Xankəndidə erməni əhalisi arasında hər şeyin sona çatdığı əhval-ruhiyyəsi var.
Üç ssenari üzərində müzakirə aparılır:
1. Əliyevin tələbini qəbul etmək və anlaşmaq: buna müvəqqəti həll yolu kimi baxılır və anlayırlar ki, maksimum 1 ildən sonra ermənilərin hamısı ərazini tərk edə bilər;
2. Bütün təklifləri rədd etmək və müharibəyə hazırlaşmaq;
3. Qarabağı tamamilə tərk etmək;
“İravunk” yazır ki, az da olsa, ikinci variant haqqında müzakirələr gedir: “Lakin bu çox ümidsiz görünür. Ermənistanda Paşinyanın bəyanatına qarşı çoxminlik etiraz mitinqi keçirildimi? Mövcud vəziyyət 1988-ci ildəki (separatizmin başlanması) kimidir? Qarabağda nə qədər mərmi, silah-sursat, hərbi texnika, döyüşə biləcək canlı qüvvə var? Bu suallar reallığın danışılanlarla tər-mütənasib olduğunu deməyə əsas verir. Misal üçün, hərbi müstəvidə mübarizə başlandı, neçə gün duruş gətirə biləcəklər?! Bir-iki günlük döyüşdən sonra silah-sursat da bitəcək”.
Nəşr separatçılara vəziyyətdən çıxmaq üçün təklif verir: “Bu, başqa ölkənin nəzarətinə keçməkdir, təbii ki, həmin ölkə Ermənistan deyil. Bu, İran və Rusiya ola bilər. İranın bu yükün altına girəcəyi ehtimalı azdır, o baxımdan, Rusiya bəlkə nələrsə edə bilər”.
Bu “çıxış yolları” ermənilərin təxəyüllünün məhsuludur və hər kəs anlayır ki, mövcud şərtlərdə separatçıları nə “döyüşmək”, nə də başqa bir ölkə xilas edə bilməyəcək. Yeganə yolu Bakıya təslim olmaqdır.
Azərbaycan Respublikası Qarabağ iqtisadi rayonunun bir hissəsində müvəqqəti(!) yerləşdirilmiş Rusiyanın “sülhməramlı” adlanan kontingentinin artıq haykların məskunlaşdırıldığı ərazidəki iqtisadi və kriminal duruma da birbaşa müdaxilə etməsi “rəsmən” təsdiqlənir.
Moderator.az xəbər verir ki, deyilənləri Xankəndindəki separatçı-terrorçu rejimin qondarma “dövlət naziri” Qurgen Nersisyanın dünən axşam “Facebook” səhifəsində etdiyi növbəti paylaşım da sübut edir.
Separatçı məmurun paylaşımından bəlli olur ki, “sülhməramlı”ların tərkibində Azərbaycan Respublikası ərazisinə Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının nümayəndələri də daxil olub. Həmin əməkdaşlar ərazidəki iqtisadi cinayətlərə də birbaşa müdaxilə edir və öz bildikləri kimi tədbirlər görürlər.
“Artsax sülhməramlı qüvvələrinin tərkibində Rusiya hüquq-mühafizə orqanları nümayəndələri ilə əməkdaşlıq qısa müddətdə bazarda müxtəlif məhsulların inflyasiyasına, qeyri-sağlam rəqabətə və iqtisadi maraqların toqquşmasına səbəb olan cinayətləri neytrallaşdırmağa imkan verəcək yeni sürət qazanıb. Artsaxdakı bəzi tamahkar iqtisadçıların hərəkətləri səbəbindən humanitar daşınmalarla təşkil edilən zəruri ərzaq, dərman və zəruri əşyalar çox vaxt planlaşdırılandan daha az miqdarda olur. Bütün bunlar elə qurulub ki, heç kim özünü məsuliyyətdən kənar hiss etməsin. Bir daha sizi bu cür hərəkətlərdən və maddi ziyan vurmaqdan çəkinməyə çağırırıq”,- üzdəniraq “dövlət naziri”nin açıqlamasında belə deyilir.
Məlum olur ki, Q.Nersisyanın aprel ayında da oxşar bəyanatı olub...
Zəruri şərh:
Deyilənlər bir daha Rusiya imperiyasının Azərbaycan ərazisindəki “sülhməramlı” adlanan ordusunun birbaşa işğalçı qüvvə olduğunu və onun müstəqil(!) Azərbaycan Respublikasının suverenliyini, Konstitusiyasını, qanunlarını heçə sayaraq tapdadığını sübut edir. Putinin tabeliyindəki hərbçilər torpağımızda faktiki olaraq bütün proseslərə müdaxilə edən idarəçilik, canişinlik formalaşdırıblar. Biz bunun belə olacağını həmin kontingentin ərazimizə daxil olduğu ilk günlərdən demişdik...
Jurnalist Elçin Alıoğlu Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.
Onunla müsahibəni təqdim edir:
- Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Xankəndidəki separatçılara açıq mesaj verdi: ya özünü buraxacaq, ya da adekvat addımlarımızı atacağıq. Sizcə, prezidentin bu mesajını necə şərh etmək olar və bundan sonra nə baş verə bilər?
- Ali Baş Komandanın bu açıqlaması təsadüfi deyil. Ümumiyyətlə, Ali Baş Komandan Ermənistan rəhbərliyindən fərqli olaraq, emosional və düşünülməmişə açıqlamalar vermir, onun hər sözü sonradan reallaşır. Bu baxımdan, Ali Baş Komandanın Laçında verdiyi açıqlama və mesaj birbaşa Ermənistan rəhbərliyinə istiqamətlənib. Bu, həm də Ermənistanın havadarlarına yönəlib.
Azərbaycanın səbri hədsiz və hüdudsuz deyil. Səbir bir qədər mənəvi məsələdir. Faktiki və ya praqmatik məsələ isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycan rəhbərliyi dəfələrlə ölkə vətəndaşlarının təhlükəsizliyi və yaşamaq hüququ təminatının Qarabağdakı erməni separatçıları tərəfindən hədəfə alındığını bildirib. Bu separatçıların sayı təxminən 800-900 nəfərdir. Onlar sürəkli olaraq hərbçilərimizi, dinc vətəndaşlarımızı nişangaha götürürlər, təxribatlar törədirlər. Onlar Azərbaycan vətəndaşları deyillər, Ermənistan pasportunu daşıyırlar. Azərbaycan ərazisində kompakt yaşayan Ermənistan vətəndaşları Azərbaycanın mərkəzi hakimiyyəti ilə yanaşı, beynələlxalq hüquqa qarşı çıxırlar. Aşkar formada separatizmlə məşğuldurlar. Bunun da bir sonu olmalıdır.
Məhz bu səbəblərdən Azərbaycan rəhbəri bildirdi ki, bizim sıravi qarabağlı ermənilərlə işimiz yoxdur, bizim işimiz onları girov və “canlı sipər” kimi saxlayan və istifadə edən, separatizm və terrorizmlə məşğul olan şəxslərlədir. Əgər onların liderləri – Araik Arutyunyan, Bako Saakyan, Ruben Vardanyan və digərləri düşünürlərsə ki, fəaliyyətləri nəzərimizdən qaçır və bu fəaliyyətləri hüquqla tənzimlənməyəcək, yanılırlar. Onlar yaratdıqları absurd strukturları ləğv etməlidirlər. Biri özünə “prezident” deyir, biri “spiker”, digəri özünü “iqtisadiyyat naziri” adlandırır, başqa biri “ombudsman” və sair. Bunların hamısı absurd teatr təsiri bağışlayır. Çünki Xocalı, Əsgəran, Ağdərə, Xankəndi kiçik bir rayon boydadır. İndi bu kiçik rayonda yaşayanlar özlərini “dövlət” sayırlar. Azərbaycan bununla barışmayacaq.
Ermənistan əlindən gələni edir ki, sülh prosesi baş tutmasın. Danışıqlar harada olur-olsun, dialoq bizim üçün məqsəddir. Azərbaycanın məqsədi odur ki, Cənubi Qafqazda sülh və stabillik bərqərar olsun. Bizim üçün məqsəd olan danışıqlar, Ermənistan üçün vasitədir. Yəni Ermənistan danışıqlardan istifadə edərək, problemlərin həllini mümkün qədər uzatmağa çalışır. Prezidentin Laçındakı mesajının kökündə də bu anlamlar dayanır.
- Belədirsə, bəs Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan niyə Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi tanıdığını, anklavların da qaytarılacağını dedi?
- Özümüzü aldatmayaq ki, Paşinyan bunları deyibsə, Ermənistan Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından əl çəkib. Paşinyan hiyləgər tərpənib. Ermənistanda indiyə qədərki iqtidarlar – Petrosyan, Köçəryan və Sərkisyan Azərbaycana qarşı aşkar ərazi iddialarından çıxış edirdilər. Onlar bildirirdilər ki, qarabağlı ermənilərin “gələcək müqəddəratlarını təyin etmə hüququ” var, onlar “ayrıca dövlət”dir, ətrafdakı rayonlar da “bufer zona”dır. Paşinyan isə hiyləgər tərpənib. Paşinyan Ermənistanın keçmiş rəhbərlərinin “tezis”lərini təkrarlamır, o, Azərbaycanla münaqişəni ərazi iddialarından “qarabağlı ermənilərin təhlükəsizliyi və hüquqlarının təminatı müstəvisi”nə keçirməyə çalışır.
Paşinyan bunu Rusiyanın sifarişi ilə edir. Rusiyanın da marağı bəllidir. Paşinyan “qarabağlı ermənilərin təhlükəsizliyi və hüquqlarının təminatı üçün beynəlxalq mexanizm”dən danışanda fransız, holland, yapon, vyetnamlı hərbçiləri nəzərdə tutmur. Yaxşı bilir ki, Azərbaycan əcnəbi hərbi kontingenti öz ərazisinə buraxan deyil. Paşinyan Rusiya sülhməramlılarını nəzərdə tutur, zatən, onlar 2025-ci ilədək Azərbaycan ərazisindədir. Paşinyan bildirmək istəyir ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyırlar, amma “qarabağlı ermənilərin hüquq və təhlükəsizliyinin təminatı” ayrı məsələdir. “Status” deməsə də, bu sözü onu ehtiva edir. Guya Paşinyanın öz aləmində Azərbaycana qarşı qurduğu tələ budur.
- Moldova görüşündən gözləntiniz necədir?
- Kişinyov görüşü ilə bağlı ifrat nikbin deyiləm, orada hansısa ciddi sənədin imzalanacağını gözləmirəm. Bu, sadəcə görüş və müzakirədir. Əlbəttə, sülh müqaviləsi imzalanacaq. Laçından verilən mesajın kökündə də bu dayanır ki, Azərbaycanın səbir kasası dolmaq üzrə deyil, artıq dolub. Ermənistan istəsə də, istəməsə də sülh müqaviləsini imzalayacaq.
İndi Ermənistan dalandır. Yəni Ermənistan delimitasiya və demarkasiyaya başlamasa, heç başlamasın, belə olarsa, Ermənistan artıq bizim üçün qonşu dövlət yox, mübahisəli ərazi olacaq. Mübahisəli ərazi olduğuna və dövlət sərhədi delimitasiya-demarkasiya edilmədiyi üçün bəlli xəritələr əsasında sərhədi biz öz istədiyimiz yerdə müəyyən edəcəyik. Onda Ermənistan bizdən inciməsin. Ermənistan onu da bilsin ki, Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı və Zəngilan rayonlarındakı mövqelərimizdən onun bir çox kəndləri çox aydın şəkildə görünür. Ermənistan bunu düşünsün. Biz hələlik o kəndlərə baxırıq, müşahidə edirik. Amma hələlik.
“ASAN xidmət” mərkəzlərinin fəaliyyətinin təşkili və xidmətlərin göstərilməsi Qaydaları”nda dəyişiklik edilib.
President.az xəbər verir ki, bununla bağlı Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb.
Fərmana əsasən, həmin qaydalara aşağıdakı məzmunda 3.2-1-ci bənd əlavə edilir:
“Xidmətin həyata keçirilməsi üçün tələb olunan sənədlərin Elektron Hökumət İnformasiya Sistemi vasitəsilə müvafiq dövlət orqanından (qurumundan) əldə edilməsi mümkün olduqda, həmin sənədlər vətəndaşdan tələb edilmir. Belə sənədlərin Elektron Hökumət İnformasiya Sistemi vasitəsilə əldə edilməsi mümkün olmadığı hallarda onların təqdim edilməsi vətəndaşın razılığı ilə sorğu əsasında müvafiq dövlət orqanından (qurumundan) tələb olunur və ya vətəndaş tərəfindən təmin edilir”.