 |
|
"Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Dağlıq Qarabağda xüsusi əməliyyat keçirəcəyi ilə bağlı təhdidləri fonunda Ermənistan hakimiyyəti Qarabağ ermənilərinin hüquqları və təhlükəsizliyi ilə bağlı Bakı ilə dialoqa dair demaqogiyanı dayandırmalıdır",
Moderator.az xəbər verir ki, erməni mediasının yaydığı məlumata görə, bunu Azərbaycanın iki əsrdən çoxdur Rusiya imperiyası tərəfindən ermənilərlə məskunlaşdırılmış ərazisində 32-ci ildir qondarılmış separatçı-terrorçu rejimin keçmiş “dövlət naziri” Ruben Vardanyan teleqram-kanalında çərənləyib.
"Əliyevin Azərbaycanın Azərbaycan qanunlarına tabe olmadığı təqdirdə Dağlıq Qarabağa qarşı xüsusi əməliyyat keçirəcəyi ilə bağlı bəyanatı Azərbaycan hakimiyyətinin erməni əhalisini Dağlıq Qarabağdan sıxışdırıb çıxarmağa çalışdığını göstərir. Bəs rəsmi İrəvanın mövqeyi necədir? Artsaxlıların guya Azərbaycan daxilində hüquqlarının mümkün müdafiəsi ilə bağlı demaqogiyanı davam etdirmək artıq mümkün deyil. Onlar bizi məhv etmək və ya qul etmək istəyirlər. Əliyevin modeli boynunda ilgəklə və silah gücü ilə alçaldıcı həyatdır. Biz heç vaxt bununla razılaşmayacağıq. Sonuna qədər mübarizə aparacağıq. Son xətt keçilib: sən ya Artsaxın müdafiəsinə, ya da bütün erməni xalqının əleyhinə qalxırsan”, - deyə Putinin milyarder “desantı” adlanan Vardanyan faktiki olaraq Ermənistan baş naziri N.Paşinyana ultimatum verib.
Xatırladaq ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev mayın 28-də Laçına köçürülən ilk ailələrlə görüşü zamanı Xankəndindəki separatçı rejim haqda bunları deyib:
“Hər kəs yaxşı bilir ki, bu gün o bölgədə (Qarabağ – red.) istənilən əməliyyatı keçirmək üçün hər bir imkanımız var. Ona görə “parlament” buraxılmalıdır, özünü “prezident” adlandıran ünsür təslim olmalıdır, bütün “nazirlər”, “deputatlar” və digərləri öz vəzifələrini artıq kənara qoymalıdırlar. Ancaq o təqdirdə onlara güzəşt oluna bilər. Ancaq o təqdirdə hər hansı bir amnistiyadan söhbət gedə bilər”...
Zəruri şərh:
Baş verənlərdən hadisələrin əsl mahiyyəti və məntiqi bəlli olur...
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin mayın 28-də Laçın şəhərinə qayıdan əhali ilə görüşdə Qarabağdakı cinayətkar rejiin ləğvini sülhün və erməni sakinlərin reinteqrasiyasının əsas şərti kimi irəli sürüb.Bu tələbləri rəsmi Bakı ilə Xankəndi arasında dialoqun vacibliyini öhdəlik şəkilində yekun sülh sazişinə daxil etdirməyə çalışan Ermənistana cavab hesab etmək olar. Yəni Azərbaycan dövlətinin şərtləri qəti və aydındır, bundan sonra baş verə biləcək bütün proseslər Qarabağdakı erməni əhalisinin edilən xəbərdalığa nə qədər əməl etməsindən asılı olacaq.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Prezidenti erməniləri separatizmdən, müstəqillik xülyalarından imtina etməyə çağırıb və “Miatsum” kitabının bağlandığını deyib. Dövlət başçısı bildirib ki, Qarabağdakı separatçılara heç bir status verilməyəcək:
“Ona görə yeganə yol qalıb - Azərbaycan qanunlarına tabe olmaq, Azərbaycanın loyal normal vətəndaşı olmaq, öz dıqnaqarası saxta dövlət atributlarını zibil yeşiyinə atmaq, “parlament”i buraxmaq. Guya orada “parlament” fəaliyyət göstərir, guya orada prezident var, guya nazir var, bunlar hamısı gülməlidir.
Biz sadəcə olaraq, dözüm göstəririk. Halbuki hər kəs yaxşı bilir ki, bu gün o bölgədə istənilən əməliyyatı keçirmək üçün hər bir imkanımız var.
Ona görə “parlament” buraxılmalıdır, özünü “prezident” adlandıran ünsür təslim olmalıdır, bütün “nazirlər”, “deputatlar” və digərləri öz vəzifələrini artıq kənara qoymalıdırlar. Ancaq o təqdirdə onlara güzəşt oluna bilər. Ancaq o təqdirdə hər hansı bir amnistiyadan söhbət gedə bilər.
Onu da bildirməliyəm ki, son vaxtlar beynəlxalq təşkilatlar faktiki olaraq bizim mövqeyimizlə tamamilə razılaşıblar. Bunu mən müxtəlif görüşlər əsnasında artıq görürəm”,- Prezident İlham Əliyev belə deyib.
Dövlət başçısının verdiyi mesajlar bir sıra qənaətə gəlməyə imkan verir. Birincisi, Qarabağdakı erməni icmasının Azərbaycana reinteqrasiyasına mane olan başlıca səbəb hazırda qondarma rejimin mövcudluğudur. Azərbaycan Prezidentinin çıxışında cinayətkar rejimin rəhbərliyinin sadə əhalini qorxu altında saxladığı barədə söylədiyi fikirlər bu qənaəti təsdiq edir.
İkincisi, Ermənistanın sülh danışıqlarında Azərbaycan qarşısında Xankəndi ilə birbaşa dialoq qurmaq şərti qəbul edilməyəcək. Əvvəla, bu, Azərbaycanın daxili işidir və Ermənistan həmin məsələ ilə bağlı hər hansı siyasi şərti diqtə edə bilməz.
Ermənistanın belə bir şərt irəli sürməsi Paşinyanın Azərbaycanın 86,6 min kv.km ərazi bütövlüyünü tanımasına dair əldə edilmiş razılaşmaya və bu prinsipin Qarabağa da aid edilməsinə dair bəyanatına ziddir. Digər tərəfdən, rəsmi Bakının Xankəndidəki cinayətkar rejimin rəhbərliyi ilə heç bir dialoqu ola bilməz. Təmaslar yalnız erməni ictimasının nümayəndələri ilə aparıla bilər.
Üçüncüsü, Azərbaycan Qarabağdakı sakinlərlə kommunikasiyaların qurulması və reinteqrasiyasiyanın ən əsas şərtlərindən biri kimi Araik Arutyunyanın təslim olmasını və ya hüquq-mühafizə orqanlarına təhvil verilməsini, separatçı rejimin “strukturlar”ının buraxılması məsələsini qoyur.
Əgər bunlara əməl edilərsə, rəsmi Bakı Qarabağda sülhün və milli barışığın təmin olunması məqsədilə böyük amnistiya qərarı verə bilər. Ancaq bu amnistiya Azərbaycan ərazilərinin işğalına rəhbərlik etmiş, dinc əhaliyə qarşı etnik təmizləmə, çoxsaylı qətllər və soyqırımda iştirak etmiş hərbi cinayətkarlara şamil edilə bilməz.
Dördüncüsü, Prezidentin açıqlamasında da aydın şəkildə ifadə olunduğu kimi, Azərbaycan erməni azlığın üzvləri ilə dialoqu davam etdirməyə hazırdır. Ancaq bu proses yalnız rəsmi Bakının müəyyən etdiyi şərtlər daxilində və ərazidə baş tuta bilər. Eyni zamanda, təmasların qurulması müddətsiz ola bilməz və qarşılıqlı şəkildə razılaşdırlmış qrafikə uyğun olaraq konkret zaman çərçivəsində həyata keçirilməlidir. Ermənilərin müxtəlif bəhanələrlə manipulyalsiya edib vaxt qazanmasına imkan verilməyəcək:
“Birincisi, biz oraya heyət göndərmişdik. Mənim nümayəndəm gedib onlarla birinci görüş keçirib və ondan sonra onları dəvət etmişik Bakıya ki, gəlin danışaq. Onlar bundan imtina etdilər. Bundan sonra ikinci dəfə biz onları dəvət etmişik Bakıya. Yəni Qarabağda yaşayan erməni azlığının nümayəndələrini.
Ondan da imtina etdilər. Daha üçüncü dəvət olmayacaq. Ya özləri boyunlarını büküb gələcəklər, ya da indi hadisələr başqa cür inkişaf edəcək. Ona görə onlara ancaq o halda amnistiya düşə bilər ki, özləri könüllü olaraq bütün saxta vəzifələrini kənara qoyub Azərbaycan vətəndaşlığı üçün müraciət etsinlər. Ona da biz hələ baxacağıq”.
Dövlət başçısının qeyd etdiyi bu çıxışında həm humanist təklif və həm də xəbərdarlıq tezisləri yer alıb. Bundan nəticə çıxartmaq isə erməni əhalisinin özündən asılıdır. Əks halda, baş verə biləcək bütün proseslərə görə məsuliyyət qondarma rejimin rəhbərliyinin üzərinə düşəcək. Yəni rəsmi cinayətkar qurumu ləğv etmək, Araik Arutyunyanı təhvil vermək və dialoqu ardıcıl şəkildə davam etdirmək üçün Qarabağdakı erməni azlığa möhlət verə bilər.
Bu müddətdə irəli sürülən tələblər yerinə yetirilməsə, Azərbaycan cinayətkar rejimin ləğvi üçün antiterror əməliyyatlarına başlaya bilər. Araikin artıq “mətbuat xidməti”nin rəhbəri Lusine Avanesyanın adından yayılmış etiraz bəyanatı isə cinayətkar rejimin başçısının Azərbaycan Prezidentinin xəbərdarlığından qorxuya düşdüyünü göstərir. Xüsusilə də Xankəndidəki müxtəlif qruplaşmalar arasında qarşıdurmanın artdığı indiki vaxtda Araik öz ətrafına güvənmir və kimlərinsə onu aradan götürmək üçün Azərbaycana təslim edəcəyindən narahatdır. Azərbaycan Prezidentinin mesajı öz ünvanına çatıb və nəticə verməyə başlayıb.
Müşfiq Abdulla
Cebhe.info
Avropa İttifaqı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan, Fransa və Almaniya liderləri, eləcə də Avropa Şurasının sədri Şarl Mişel arasında Kişineu sammiti çərçivəsində "böyük görüş"ə hazırlaşır. Görüşün mayın 31-də, yaxud iyunun 1-də baş tutacağı deyilib. Şarl Mişel də Ermənistan və Azərbaycan liderləri arasında görüş olacağını təsdiqləyib.
Diplomat görüşün təfərrüatları və proqramı barədə ətraflı məlumat verməyib, yalnız onun sammit çərçivəsində baş tutacağını vurğulayıb. Bundan əvvəl N.Paşinyan da bildirib ki, Ermənistan və Azərbaycan iyunun 1-də Kişineuda Avropa Siyasi Birliyinin sammiti çərçivəsində imzalana biləcək sənədlə bağlı razılığa gəliblər. Azərbaycanın Fransadakı səfiri Leyla Abdullayeva da deyib ki, Kişineuda Avropa Siyasi Birliyinin sammiti çərçivəsində keçiriləcək görüş zamanı sülh sazişi imzalana bilər. Xatırladaq ki, daha əvvəl Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov söyləyib ki, yaxın gələcəkdə Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması mümkündür.
Lakin Ermənistan XİN-in mətbuat katibi Ani Badalyan ötən gün bildirib ki, Kişineuda sülh sazişinin imzalanması keçiriləcək görüşün gündəliyində deyil:
“Dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi, əsas məsələlər həll olunanda Ermənistan tərəfi sazişi imzalamağa hazır olacaq. Hesab edirik ki, iyunun 1-də Kişineuda planlaşdırılan görüş zamanı və ondan sonra onlarla bağlı müzakirələr davam olunacaq. Sözügedən sazişin imzalanması Kişineu görüşünün gündəliyinə daxil edilməyib”.
Kişineu görüşü öncəsi ziddiyyətli açıqlamaları "Sherg.az"a təhlil edən Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədr müavini Samir Əsədli hesab edir ki, Ermənistan daxilində revanşist qüvvələrin, radikal-separatçı ermənilərin Paşinyana təzyiqi sülh müqaviləsinin tezliklə imzalanmasını ləngidir. Partiya təmsilçisinin sözlərinə görə, İrəvana təsir göstərən tərəflərdən biri də Rusiyadır. Çünki Moskva Cənubi Qafqazda stabilliyin tərəfdarı deyil:
"Kreml düşünür ki, bölgədə uzunmüddətli sülhün olması Rusiyanın təsir imkanlarını zəiflədəcək. Qarabağ tam olaraq Azərbaycanın nəzarətinə keçəcək. Rusiya bunu istəmir və Paşinyana təzyiq göstərməklə sülh danışıqlarını arxa plana keçirməyə cəhd göstərir. Lakin ABŞ və Avropa Birliyi regionda sabitliyin olmasında maraqlıdır. Çünki bölgə dövlətlərinin, xüsusən Azərbaycanın tranzit rolu oynaması Qərb üçün faydalıdır. Şərqlə Qərbi birləşdirən böyük ticarət körpüsü məhz Cənubi Qafqazdan keçir. Rusiya və İranı da narahat edən budur. Kişineuda tərəflər arasında müzakirələrin davam edəcəyi şübhəsizdir. Ondan sonra planlaşdırılan Brüssel təmaslarında da müəyyən razılaşmaların olacağı inandırıcıdır. Təbii ki, görüşlər davamlı olarsa, bəzi sənədlərə imza atıla bilər. Fransa açıq-aşkar Ermənistan tərəfindən çıxış edir. Almaniya və Böyük Britaniya isə uzunmüddətli sülhün təmin olunmasında maraqlıdırlar. Əvvəl-axır bu, olacaq. Rusiyanın prosesi süni şəkildə əngəlləməsi nəticəsiz qalacaq. Ermənistan da Moskvanın vassallığından çıxaraq öz ölkəsinin inkişafını istəyirsə, sülh müqaviləsini bağlamaqda maraqlı olmalıdır".
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev “Bakı Enerji Həftəsi”nin iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb.
Müraciətdə deyilir:
"Hörmətli sərgi və forum iştirakçıları!
Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar!
Sizi Xəzər regionunun bir sıra nüfuzlu enerji tədbirlərini özündə birləşdirən “Bakı Enerji Həftəsi”nin işə başlaması münasibətilə salamlayır və bu çərçivədə gələcək fəaliyyətinizdə uğurlar arzu edirəm.
Əminəm ki, “Bakı Enerji Həftəsi” enerji təhlükəsizliyi və enerji mənbələrinin şaxələndirilməsi üzrə qlobal əməkdaşlığa dair dialoqu daha da gücləndirəcəkdir.
“Bakı Enerji Həftəsi”ndə 28-ci Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi, 11-ci Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji Sərgisi və 28-ci Bakı Enerji Forumu kimi mötəbər tədbirlər nəzərdə tutulur. Ənənəvi olaraq hər il keçirilən bu tədbir qlobal enerji təhlükəsizliyinin təmini, alternativ və bərpaolunan enerji potensialı, o cümlədən “yaşıl enerji” layihələrinin təşviqi sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, habelə enerji mənbələrinin şaxələndirilməsi istiqamətində müzakirələr üçün bir fürsətdir.
Builki “Bakı Enerji Həftəsi” Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri, müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illik yubileyinin qeyd edildiyi dövrə təsadüf edir. Bu, əlamətdar bir hadisədir. Azərbaycanda enerji üzrə dialoq platformasının və sərgi fəaliyyətinin formalaşması Heydər Əliyevin müstəsna rolu ilə bağlıdır. “Xəzər Neft və Qaz” sərgisinin bünövrəsinin qoyulması və Ümummilli Liderin rəhbərliyi ilə işlənib hazırlanan neft strategiyasının elan olunması eyni vaxta – 1994-cü ilə təsadüf etmişdir. Məhz həmin il imzalanmış “Əsrin müqaviləsi”ndən sonra enerji təhlükəsizliyinin etibarlı təminatçısına çevrilən Azərbaycan neft-qaz sahəsində bütün xarici tərəfdaşlarla əməkdaşlıqda və enerji resurslarının ixracında uğurlu nümunə yaratmışdır. Hazırda Azərbaycan “yaşıl enerji” ixracına dair layihələr həyata keçirməklə özünün neft-qaz tarixindəki uğurunu təkrarlayır.
Son illərdə enerji istehsalı texnologiyalarının davamlı inkişafı, eləcə də qlobal iqlim hədəfləri dünyanın aparıcı ölkələrində enerji siyasətinin əsas istiqamətlərindən olan “yaşıl enerji”yə keçidi sürətləndirməkdədir. Ölkəmiz malik olduğu zəngin təbii ehtiyatlardan istifadə etməklə, alternativ və bərpaolunan enerji istehsalının artırılmasına, dekarbonizasiya və enerji mənbələrinin şaxələndirilməsi kimi qlobal gündəliyə mühüm töhfələr verir. Ortamüddətli perspektivdə Azərbaycan alternativ mənbələrdən əldə olunan elektrik enerjisinin və “yaşıl enerji”nin ‒ hidrogenin ixracatçısına çevrilməyi hədəfləyir.
“Yaşıl enerji”nin inkişafına yönəlmiş layihələrin ölkədə artıq işə salınması “Cənub Qaz Dəhlizi” kimi iri layihənin analoqu hesab olunan “yaşıl enerji dəhlizi” yaratmaq üçün mühüm fürsətdir. Xüsusilə, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə irimiqyaslı layihələrin həyata keçirilməsi, o cümlədən Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda “yaşıl enerji” zonasının yaradılması ölkəni alternativ enerji istehsalçısı və ixracatçısına çevirəcəkdir.
Enerji keçidində “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinin strateji önəminin daha da artmasını nəzərə alaraq, TANAP və TAP layihələrinin genişləndirilməsi Azərbaycan üçün artıq aktual mövzuya çevrilmişdir. Cənub Qaz Dəhlizinin 2027-ci ilədək genişləndirilməsi və enerji resurslarının nəqli ilə bağlı digər perspektivlər şaxələndirilmiş enerji təchizatında və tərəfdaşlarımızın enerji təhlükəsizliyində ölkəmizin strateji rolunun daha da güclənməsinə xidmət edəcəkdir.
Hörmətli tədbir iştirakçıları!
Azərbaycan belə qlobal əhəmiyyətli tədbirə uzun müddətdir ev sahibliyi edir. İnanıram ki, özünün çoxillik təcrübəsi sayəsində sərgi və forum dolğun məruzələrlə, müzakirə və fikir mübadilələri ilə qarşılıqlı anlaşma mühitində geniş iqtisadi əlaqələrimiz üçün yeni üfüqlər açacaq və səmərəli əməkdaşlığa töhfələr verəcəkdir.
“Bakı Enerji Həftəsi”nin uğurlarının davamlı olmasını diləyir və fəaliyyətinizdə yeni-yeni nailiyyətlər arzu edirəm!".
Böyük Britaniyanın Baş naziri Rişi Sunak Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb.
Məktubu təqdim edirik:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab İlham Əliyevə
Hörmətli Prezident Əliyev.
Sizə Bakı Enerji Həftəsi ilə bağlı ən xoş arzularımı çatdırıram. İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi kimi iki aktual çağırışın olduğu vaxtda Bakı Enerji Həftəsinin dövlət və özəl sektoru təmsil edən beynəlxalq düşüncə liderlərini bir araya gətirməsi heç vaxt olmadığı qədər önəmlidir.
Etibarlı enerji tərəfdaşı olan Azərbaycan qlobal enerji müstəvisində vacib rola malikdir. Azərbaycanın 2027-ci ilədək Avropaya nəql ediləcək təbii qazın həcminin 20 milyard kubmetrə qədər artırılması məsələsinə sadiqliyi artıq Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verməkdədir. Təchizatın şaxələndirilməsi enerjinin Rusiya tərəfindən geosiyasi silah kimi istifadəsinə son qoyulması baxımından əhəmiyyətlidir.
Mən, həmçinin Azərbaycanın nəhəng bərpaolunan enerji potensialının inkişaf etdirilməsi və yaşıl enerjinin ixracatçısına çevrilməsi istiqamətindəki səylərinizi alqışlayıram. Bu məqsədlərə nail olmaq üçün enerjinin ötürülməsi sahəsində avropalı tərəfdaşlarla əməkdaşlıq əhəmiyyətli olacaqdır. Azərbaycandan Avropaya bərpaolunan elektrik enerjisinin nəqlini hədəfləyən Cənub Qaz Dəhlizinin Yaşıl Enerji və Qara dəniz sualtı kabel layihəsi üzrə ilk Məşvərət Şurasının yaradılması xüsusilə ümidvericidir.
Ötən iki il ərzində Birləşmiş Krallıq imkanların artırılması və maariflənmə proqramları vasitəsilə Azərbaycanın enerji keçidini dəstəkləmişdir. Bu təşəbbüslər Azərbaycanın daha dayanıqlı enerji gələcəyinin təmin edilməsi ilə yanaşı, iqlim dəyişikliyinin təsirinə qarşı çevikliyini gücləndirəcəkdir. Biz belə təşəbbüslərin bəzilərinin vacib elementlərini özündə əks etdirən yeni nəşri Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində təqdim edəcəyik. Nəşrdə enerji keçidi ilə bağlı müəyyən çağırışların öhdəsindən gəlmək üçün Britaniya şirkətlərinin Azərbaycana hansı köməyi göstərə biləcəyi işıqlandırılacaqdır.
Bu fürsətdən istifadə edərək, təmiz enerjiyə keçid və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə sahəsində kollektiv səylərimizin sürətləndirilməsi məqsədilə Birləşmiş Krallığın enerji sektorunda Azərbaycan və beynəlxalq tərəfdaşlarla birgə işləməyə sadiqliyini bir daha vurğulayıram.
Bakı Enerji Həftəsinin kifayət qədər uğurlu olacağına ümidvaram.
Hörmətlə,
Rişi Sunak
Böyük Britaniyanın Baş naziri”
***
Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Cozef Bayden Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb.
Məktubu təqdim edir:
“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab İlham Əliyevə
Hörmətli cənab Prezident.
Bakıda Beynəlxalq Xəzər Neft-Qaz Sərgisinin keçirildiyi bir vaxtda Sizə və Azərbaycan xalqına ən xoş arzularımı çatdırıram. 30 ildən artıq bir dövrdə Azərbaycan və Amerika Birləşmiş Ştatları transmilli təhlükələrlə mübarizədən inklüziv iqtisadi inkişafa qədər möhkəm tərəfdaşlıq yaradıb.
Bu tədbir ölkələrimizin təhlükəsiz və təmiz enerji ilə bağlı gələcəyə birgə sadiqliyini vurğulayır. Azərbaycan bu səylərin həyata keçirilməsində vacib rol oynayır. Azərbaycan təhlükəsiz enerji təchizatına olan tələbatın ödənilməsinə yardım etməkdədir – buraya Cənub Qaz Dəhlizi daxil olmaqla, Orta Dəhlizin inkişafı və enerji çevikliyini gücləndirən enerjinin şaxələndirilməsinin artırılması daxildir. Qlobal iqlim məqsədlərinə nail olmaq üçün Azərbaycanın səyləri, o cümlədən bərpaolunan enerjinin inkişafının artırılmasına və enerji səmərəliliyinin gücləndirilməsinə dair təşəbbüslər məni sevindirir.
Bu tədbirlərin, habelə qanunun aliliyinin təşviqinin və Azərbaycan xalqı üçün imkanların artırılmasına yönəlmiş islahatların həyata keçirildiyi dönəmdə ABŞ yanınızda olacaqdır. Bununla yanaşı, biz gələcək nəsillər üçün Cənubi Qafqazda sülhün və rifahın təşviqinə kömək göstərəcək ədalətli və dayanıqlı sülhü dəstəkləməyə davam edəcəyik.
Hörmətlə,
Cozef R.Bayden
Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti”.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev mayın 31-də ABŞ Dövlət katibinin enerji ehtiyatları üzrə köməkçisi Cefri Pyattı qəbul edib.
Cefri Pyatt Bakıda Enerji Həftəsinin əhəmiyyətini qeyd etdi. Qonaq Avropanın Enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında Azərbaycanın liderlik rolunu yüksək qiymətləndirib.
Prezident İlham Əliyev Cefri Pyattın bu tədbirdə iştirakının önəminə toxunaraq, ABŞ hökumətinin Azərbaycanın enerji sahəsində irəli sürdüyü təşəbbüsləri daim dəstəklədiyinə görə minnətdarlığını bildirib.
Dövlət başçısı ölkəmizin uzun illər ABŞ ilə enerji sahəsində fəal sürətdə əməkdaşlıq həyata keçirdiyini və genişmiqyaslı birgə layihələri uğurla reallaşdırdığını qeyd edib. Azərbaycan Prezidenti bu xüsusda ABŞ hökumətinin TAP layihəsinə verdiyi dəstəyi vurğulayıb.
Görüşdə Azərbaycanın bölgənin enerji təhlükəsizliyinə verdiyi töhfə, ölkəmizdə bərpaolunan enerji sektorunun inkişafı istiqamətində sürətlə həyata keçirilən layihələr barədə fikir mübadiləsi aparılıb.
Söhbət zamanı Azərbaycanın enerji təchizatında sabitləşdirici rol oynadığı xüsusi vurğulanıb, ölkəmizin Orta Dəhliz çərçivəsində enerji və qeyri-enerji məhsulları üçün dayanıqlı tranzit və nəqliyyat imkanlarının yaradılması məsələsinə toxunulub.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev mayın 31-də Bakı Ekspo Mərkəzində Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində 28-ci Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz - “Caspian Oil&Gas” və 11-ci Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji - “Caspian Power” sərgilərinin açılışında iştirak edir.
Dövlətimizin başçısı tədbirdə çıxış edir.
Rusiya Xankəndi və ətraf bölgədə olan erməni separatçı-terrorçuların Azərbaycana qarşı qısamüddətli silahlı toqquşmalar törətməsində maraqlıdır, halbuki, Kremlin bu “oyunu” yalnız erməni separatçı-terrorçular deyil, elə onun özü üçün də təhlükələr törədə bilər... Çünki Azərbaycan ordusu hərəkətə gətirilərsə, yalnız Xankəndidə dayanacağı da qətiyyən şübhə doğurmur, bu haldasa, silahlı erməni terror dəstələri deyil, rus sülhməramlıların da bölgəni tərk etmək məcburiyyətində qalacaqları şübhə doğurmur...
Cənubi Qafqazda sülh prosesinin növbəti mərhələsi yaxınlaşır. İyunun 1-də Moldova paytaxtı Kişinyov da Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin daha bir yüksəksəviyyəli görüşünün keçiriləcəyi gözlənilir. Bəzi iddialara görə, Moldova görüşü Vaşinqton və Brüssel müzakirələrində əldə olunmuş anlaşmaların rəsmiləşdirilməsi baxımından, böyük əhəmiyyət daşıyır. Bununla belə rəsmi İrəvanın Kişinyovda Azərbaycan və Ermənistan arasında yekun sülh sazişinin imzalanmasının mümkün olmadığını bəyan etməsi prosesin hələ bir qədər də uzana biləcəyini sezdirir.
Maraqlıdır ki, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin yüksəksəviyyəli görüşlərində əsas vasitəçi missiyasını öz üzərinə götürmüş Avropa Birliyi Şurasının rəhbəri Şarl Mişel də bu məsələ ilə bağlı ehtiyatlı optimizm nümayiş etdirir. O, bildirib ki, Prezident İlham Əliyev və baş nazir Nikol Paşinyanla Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşdırılması məsələsini müzakirə etmək üçün Kişinyov görüşünü səbrsizliklə gözləyir. Ş.Mişel hesab edir ki, Azərbaycan və Ermənistanın qarşılıqlı olaraq, bir-birinin ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə hörmət etdiklərini növbəti dəfə təsdiqləmələri üçün bu görüş olduqca vacibdir.
Əslində, Şarl Mişelin ehtiyatlı optimizmi indiki halda, mövcud vəziyyətə də uyğundur. Çünki Paşinyan hakimiyyəti Qarabağ da daxil olmaqla, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını bəyan edib. Yəni, bununla da əslində, yekun sülh sazişinin imzalanması qarşısında əsas əngəl ortadan qalxmış olur.
Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycanın Xankəndi və ətraf bölgəsində olan erməni separatçılar rəsmi Bakı ilə dialoqdan israrla yayınmağa çalışırlar. Rəsmi Bakı iki dəfə dialoq təklif etsə də, erməni separatçılar “beynəlxalq mexanizm” tələbi prosesi pozmağa üstünlük verirlər. Çünki bilirlər ki, rəsmi Bakı “beynəlxalq mexanizm” variantını yaxına belə, buraxmaq niyyətində deyil.
Məsələ ondadır ki, Xankəndi və ətraf bölgə Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsidir. Rəsmi Bakı Azərbaycanın daxiili işi hesab etdiyi bu məsələni hər hansı beynəlxalq qurumla müzakirə etməyəcəyini dəfələrlə bəyan edib. Xankəndi və ətraf bölgədə yaşayan ermənilərin hüquqlarının isə müəyyən prosedurlara əməl ediləcəyi təqdirdə, Azərbaycan Konstitusiyası çərçivəsində təmin olunacağını vurğulayıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev son açıqlamasında Xankəndi və ətraf bölgədəki erməni separatçı-terrorçulara tərksilah və təslim olmağı təklif edib. Əks halda, Azərbaycan ordusunun hər an antiterror əməliyyatına başlaya biləcəyi barədə sərt xəbərdarlıq mesajı verib. Yəni, rəsmi Bakı bundan sonra erməni separatçılara daha dialoq təklif etmək niyyətində deyil. Və bu, erməni separatçı-terrorçular üçün zaman faktorunun həlledici xarakter daşıdığını göstərir.
Ancaq belə anlaşılır ki, erməni separatçı-terrorçular hələ də kimlərəsə ümid bəsləməkdə davam edirlər. Son vaxtlar Xankəndi və ətraf bölgədə olan qeyri-qanuni silahlı erməni terror dəstələri atəşkəsi pozmaqla diqqəti çəkirlər. Bəzi iddialara görə, bu, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesini pozmaqda maraqlı olan Rusiyanın təlimatı ilə edilir.
Digər tərəfdən, erməni separatçı-terrorçular arasında mövcud olan ziddiyyətlərin son vaxtlar kəskinləşməsi də Kremlin xüsusi planı əsasında baş verməkdədir. Belə ki, Kreml erməni separatçı-terrorçuların dialoq ehtimalını gündəmdən çıxartmaları üçün əlindən gələn hər şeyi etməyə çalışır. Rusiya sülhməramlılarının bölgəyə silah daşımaqda davam etdikləri barədə də faktlar mövcuddur.
Erməni mənbələrinin verdiyi məlumatlara görə, baş nazir Nikol Paşinyanın sülh sazişini imzalamağa hazır olmasını bəyan etməsindən sonra terrorçuların iki rəhbəri – Araik Arutyunyan və Samvel Babayan arasında qarşıdurma silahlı toqquşma həddinə çatmaq üzrədir. Bölgədəki baş terrorçusu Araik Arutyunyan Samvel Babayanın planlarına əngəl olmağa çalışır. İddialara görə, Samvel Babayan kütləvi etiraz aksiyaları ilə 2018-ci ildə Ermənistanda törədilmiş “inqilab ssenarisi”ni bu dəfə Xankəndidə təkrarlamaq niyyətindədir.
Halbuki, Ermənistan KİV-lərinin yaydığı məlumatlar da erməni separatçı-terrorçular üçün Azərbaycana təslim olmaqdan kənar xilas variantının qalmadığını göstərir. Belə ki, həmin məlumatına görə, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan öz yaxın ətrafı ilə qapalı görüş keçirib, Moskva görüşünün bəzi detallarını açıqlayıb və Qarabağ separatçılarının gələcək taleyi ilə bağlı yalnız iki ssenarinin gündəmdə olduğuna eyham vurub.
“Hraparak” nəşrinin erməni baş nazirlə görüşün iştirakçılarından birinə istinadən verdiyi məlumatdan belə anlaşılır ki, Nikol Paşinyan Qarabağ separatçılarının “ordu”ya, silahlı dəstələrə malik olması artıq qeyri-mümkündür. Erməni baş nazir vurğulayıb ki, rəsmi Bakı Xankəndi və ətraf bölgədə olan bütün silahlı dəstələrin tərksilah olunmasında prinsipial mövqe tutur. Və bu mövqeyindən geri çəkilmək niyyətində deyil.
Baş nazir Nikol Paşinyanın fikrincə, indiki situasiyada proseslərin imkişaf istiqamətləri ilə bağlı iki mümkün variant var. Əgər, Azərbaycan yerli ermənilərin təhlükəsizliyini təmin edərsə, o zaman prinsipcə gözlənilməz heç bir problem yaranmayacaq. Əks haldasa, “Ermənistan hakimiyyəti hər kəsin öz ərazisinə köçürülməsini təmin etmək məcburiyyətində qalacaq”.
Göründüyü kimi, bir tərəfdən, Rusiya Xankəndi və ətraf bölgədə olan erməni separatçı-terrorçuların Azərbaycana qarşı qısamüddətli silahlı toqquşmalar törətməsində maraqlıdır. Halbuki, Kremlin bu “oyunu” yalnız erməni separatçı-terrorçular deyil, elə Rusiya üçün də təhlükələr törədə bilər. Çünki Azərbaycan ordusu hərəkətə gətirilərsə, onun yalnız Xankəndidə dayanacağı qətiyyən şübhə doğurmur. Bu haldasa, yalnız silahlı erməni terror dəstələri deyil, rus sülhməramlılar da bölgəni tərk etmək məcburiyyətində qala bilər.
Digər tərəfdən, Xankəndidə erməni separatçı-terrorçular arasında daxili qarşıdurma son həddə çatıb. Hətta bəzi ehtimallara görə, erməni terrorçular arasında silahlı toqquşmalar da qətiyyən istisna deyil. Əgər, bu, baş verərsə, bütün məsuliyyət Rusiyanın üzərinə düşəcək. Çünki Kreml üçtərəfli anlaşmanın Xankəndi və ətraf bölgədən silahlı qruplaşmaların çıxarılması ilə bağlı maddəsini yerinə yetirməyib. Üstəlik, rus sülhməramlılar erməni terrorçulara əlavə silah-sursat daşımaqla, üçtərəfli anlaşmaları kobud şəkildə pozub.
Nəhayət, rəsmi İrəvan artıq erməni terrorçuları himayə edə bilmir. Paşinyan hakimiyyəti də erməni terrorçuların tərksilah olunmasının qaçılmazlığı ilə artıq barışıb. Hətta onların geri Ermənistana aparılmasına da qətiyyən qarşı çıxmır. Bu isə antiterror əməliyyatlarına başlamaq niyyətini gizlətməyən rəsmi Bakının Ermənistan ordusunun tör-töküntülərinin Azərbaycan ərazisindən çıxarılması ilə bağlı tələbinə uyğundur.
Qarabağda, Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərdəki erməni separatçı silahlı dəstələri tərəfindən yenidən təxribat törədildi. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, mayın 28-i axşam saatlarında Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazisindəki qeyri-qanuni erməni silahlı dəstəsinin üzvləri tərəfindən ordumuzun Ağdam rayonu istiqamətində yerləşən mövqeləri müxtəlif çaplı atıcı silahlardan atəşə tutulub. Bildirilib ki, qeyd olunan istiqamətdə yerləşən bölmələrimiz tərəfindən adekvat cavab tədbirləri görülüb.Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması istiqamətində intensiv danışıqların getdiyi vaxtda belə təxribatın törədilməsi bir çox suallar yaradır. Ekspertlər hesab edirlər ki, Prezident İlham Əliyevin mayın 28-də Laçında rayon ictimaiyyəti ilə görüşündəki çıxışında separatçılara yönəlik xəbərdarlıqlar Xankəndidəki qeyri-qanuni silahlıların isterikasını artırıb. Ciddi xəbərdarlıqdan təşvişə düşən separatçılar təxribata əl atmağa başlayıblar.
Qeyd edək ki, İ.Əliyev Qarabağın qeyri-qanuni silahlı dəstələrdən, separatçı ünsürlərdən təmizlənəcəyinin mesajını verdi və qondarma qurumun yaşamayacağını ciddi şəkildə bildirdi. Ölkə başçısı separatçılara heç kəsin kömək edə bilməyəcəyi mesajını bir daha xatırlatdı.
Hərbi ekspert, ehtiyyatda olan polkovnik Üzeyir Cəfərov da hesab edir ki, son atəşkəs pozuntusu Prezidentin qondarma quruma xəbərdarlığı ilə bağlıdır. DİA.AZ-ın məlumatına görə, ekspert AYNA-nın suallarını cavablandırarkən qeyd edib ki, Prezident Laçında separatçılara ciddi mesajlar verdi:
- Azərbaycanın birinci şəxsinin dilindən separatçıların heç bir şansının qalmadığı elan olundu. Qarabağda erməni silahlılarının atəşi də bu mesajlarla bağlıdır. Bu ünsürlər anlayırlar ki, onlar üçün çənbər daralıb. Yəqin ki, separatçılarla bağlı Bakı ciddi qərarını verəcək. Onlar anlayırlar ki, cinayətlərinə görə cavab verəcəklər. Vəziyyətlərinin ciddiliyini başa düşürlər, yaxalarını qurtarmaq üçün belə təxribatlara əl atırlar.
Eyni zamanda, Kişinyovda liderlərin görüşü gözlənilir. Bəlli qüvvələr, xüsusən də Rusiya orada hansısa ciddi qərarın alına bilməməsi üçün hamilik etdiyi separatçılara təxribat törətmə əmri verib. Rusiya belə mesaj verir ki, bölgədə varlar, separatçılar üzərində təsirləri hələ də, mövcuddur.
Bütün hallarda, hesab edirəm ki, Azərbaycan səbir nümayiş etdirməməlidir. Prezident separatçılarla bağlı Azərbaycanın konkret mövqeyini açıq şəkildə bildirdi, bunun davamı gətirilməlidir.
- Davamı nə olmalıdır?
- Separatçılara Qarabağdan çıxmaq üçün ciddi şəkildə konkret vaxt verilməlidir. Elan olunmalıdır ki, Qarabağdakı qanunsuz silahlı birləşmələr məsələn, iyun ayının 15-dək silahlarını təhvil verməli və ərazimizdən dərhal rədd olmalıdırlar. Onlara qarşı humanist ritorikaya son qoyulmalıdır. Cənab Prezident Laçındakı çıxışı zamanı humanistcəsinə çağırışını etdi. İndi görək separatçılar bu çağırışa əməl edəcəklərmi?! Düzünü deyim ki, mən onların könüllü olaraq Qarabağdan gedəcəklərinə inanmıram. Ələxüsus da özləri getmək istəsələr də ağaları onlara imkan verməyəcək kimi görünür və bu baxımdan, təxribatlara əl atacaqları gözlənilir. Ona görə də Bakı separatçılara qısa zaman verməli, tələbə uyğun şəkildə Qarabağdan çıxmasalar, antiterror əməliyyatına başlamalıdır.
- Sizcə, antiterror əməliyyatı qaçılmazdır?
- Təbii ki, antiterror əməliyyatı qaçılmazdır. Çünki separatçıların davranışı bunu şərtləndirir. Təbii ki, əməliyyatın nə zaman olacağını demək çətindir, bunu ölkə rəhbəri bilir. Amma bütün proseslər antiterror əməliyyatına aparır. Çünki düşünmürəm ki, Arutunyan, Vardanyan kimi ünsürlər Qarabağı könüllü tərk edəcəklər. Onlar çalışacaqlar ki, öz havadarları vasitəsilə “dövlət-dövlət” oyununa davam etsinlər, sülhlə bağlı razılıqların əldə olunmasına maneə yaratsınlar. Fikir verin, sonuncu Moskva görüşündə hər şeydən danışıldı, amma Üçtərəfli Birgə Bəyanatın 4-cü bəndindən – qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin Qarabağdan çıxarılmasından danışılmadı. Bu onu göstərir ki, Rusiya oradan silahlıların çıxarılmasında maraqlı deyil, separatçılara da çıxmamaq, zaman-zaman təxribatlar törətmək göstərişi verib. Amma Moskva və Xankəndidəki ünsürlər məqsədlərinə nail ola bilməyəcəklər. Bunu anladıqları üçün dünən Ağdamdakı mövqelərimiz atəşə tutuldu. Bütün bunlara antiterror əməliyyatı ilə bitəcək. Azərbaycan məcburiyyət qarşısında qalıb bu addımı atacaq.
- Görünən odur ki, separatçıların qızışması, gərginliyin artması Rusiya ssenarisi əsasında gedir. Sizcə, Moskva gərginlikdə niyə maraqlıdır?
- Rusiyanın məqsədi bəllidir. Birincisi, Moskva istəmir ki, separatçılarla bağlı status-kvo dəyişsin. Rusiya sülhməramlı adlandırdığı kontingentinin Qarabağda uzunmüddətli qalmasını, separatçıların “dövlət-dövlət” oyununu davam etdirməsini, bu vasitə ilə Bakıya təzyiq rıçaqını saxlamasını istəyir. İkincisi, Kişinyov görüşü də Moskvanı ciddi narahat edir. Belə fikirlər güclüdür ki, Bakı ilə İrəvan Kişinyovda ciddi razılıq əldə olunacaq. Azərbaycanın Fransadakı səfiri bəyan etdi ki, Kişinyovda sülhlə bağlı çərçivə sənədinin imzalanması gözlənilir. Bu, Rusiyanı ciddi narahat edir. Moskvadakı görüş nə Kremlin, nə də İrəvanın istəyinə uyğun olmadı. Bu, Rusiyanı dərindən qıcıqlandırır. Danışıqların dalana dirənməsi, uzanması üçün üçün separatçıların təxribat törətməsi lazım idi. Kremldən Xankəndidəki terrorçulara əmr gəldi və onlar Ağdamı atəşə tutdular. Dediyim kimi, antiterror qaçılmaz görünür.
Azərbaycan Respublikasının müvəqqəti(!) olaraq Rusiya “sülhməramlı” kontingentinin nəzarətində qalan ərazisində 32 il öncə qondarılmış separatçı-terrorçu rejimin keçmiş qondarma “baş komandanı”, general Samvel Babayan Xankəndində qarşıdurma və iğtişaşlar yaratmağa hazırlaşır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu haqda “Hraparak” məlumat yayıb.
“Belə çıxır ki, Artsax prezidenti Arayik Arutyunyanın son fərmanları Samvel Babayanın planlarının qarşısını almaq üçün verilib” -Ermənistan nəşri belə yazır.
Xatırladılır ki, baş separatçı Arayik Arutyunyan mayın 26-da Xankəndi və ətrafında bütün kütləvi aksiyaların qadağan edilməsi barədə “sərəncam” verib. Arutyunyan qadağaları “hərbi vəziyyətlə əlaqədar tətbiq edilən məhdudiyyətlər”lə izah edib. “Qərara” görə yalnız “xalqın öz müqəddəratını təyinetmə hüququnu həyata keçirmək məqsədi ilə” təşkil edilən aksiyalara icazə verilə bilər, “bayram və anım günlərinin” də keçirilməsi istisnadır. Amma bu aksiyalar da yalnız “artsax hökumətinin” icazəsi ilə mümkün olacaq...
Erməni qəzeti özəl mənbələrinə istinadla bildirir ki, separatçı rejimin “müvafiq orqanlarına Babayanın əhalini etiraz aksiyalarına sövq etmək, “dövlət idarə”lərinin girişlərini bağlamaq və Xankəndində “2018-ci ilin inqilabi ssenarisini təkrarlamaq niyyətində olduğu barədə operativ məlumat daxil olub”.
Mənbə onu da bildirib ki, bu addımlar Rusiya “sülhməramlı”larının məsləhəti ilə atılıb ki, “daxili sabitlik” pozulmasın...
P.S. Bəlkə də Samvelin qarşıdurma yaratması Azərbaycana Xankəndinə ordu yeritməyə əsas verə bilər...