 |
|
"KTMT-yə üzv olan digər dövlətlərin əsgərləri arasında Ermənistan əsgəri də küçələrə çıxan Qazaxıstan vətəndaşını hədəfə alır (Qazaxıstandan çıxmamışdan əvvəl). Biz orada ola bilməzdik, ölkəmizə şərəf gətirməyən aksiyalarda iştirak edə bilməzdik, amma yəqin ki, başqa çarəmiz olmadığı üçün oradayıq. Çünki uzun müddətdir ki, harada olacağımıza qərar vermirik".
Bu sözləri erməni yazar Vardan Arutyunyan bildirib. O, bir sıra mətləblərə toxunaraq məğlubiyyətlərinin səbəblərindən, erməni sayıqlamalarından, hazırkı düşdüklər çıxılmaz vəziyyətdən, çıxış yollarından bəhs edib.
Arutyunyan yazır ki, yuxarıda qeyd etdiyi faktların səbəbini məğlubiyyətlərindədir: "9 noyabr 2020-ci ildə qeydə alınan məğlubiyyət yox, 1998-ci ildə başlayan və 23 il davam edən, sonu görünməyən məğlubiyyətdir. 9 noyabr 2020-ci il məğlubiyyəti davam edən məğlubiyyətimizdə yalnız bir mərhələdir.
1997-1998-ci illərdə sonsuz məğlubiyyətimizə başlayan qələbəmizi ratifikasiya etmək fürsətini əldən verdik. Bütün bu illər ərzində bizi müşayiət edən, blokadada və pisləşən iqtisadi vəziyyətlə özünü büruzə verən məğlubiyyət, regional iqtisadi proqramlardan kənarda qalmaq, BMT-də və digər beynəlxalq strukturlarda Rusiyanın maraqlarına səs vermək, “borc müqabilində mülk” sövdələşməsi, təslim olmaq. İran-Ermənistan qaz kəmərinin Rusiyaya çəkilməsi, Avrasiya İqtisadi Birliyinə üzv olması, Rusiya hərbi birləşməsinin tərkibində Suriyaya bölmənin göndərilməsi, 2020-ci ilin sentyabrında başlayan müharibə, 9 noyabrda məğlubiyyət, Ermənistanın zədələnmiş sərhədləri . Bu gün Qazaxıstanın daxili həyatına müdaxilədə iştirak etməklə ifadə olunur", - o qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, bu sonsuz məğlubiyyətin əsasında qeyri-reallıqları, güclü və yenilməz olduqlarına dair sadəlövh inancları dayanır: "Biz qalib gəldik və qazanacağıq. Buna görə də hər hansı kompromis ideyasını rədd edə bilərik. Əsaslı söhbətə getməyin. Biz ultimatumlarla danışa bilərik.
Uduzacağımızı görməmək üçün kor olmalıydıq. Uğur olmayacağına dair illərlə təkrarlanan xəbərdarlıqları eşitməmək üçün kar olmaq lazım idi. Bizim və rəqibimizin imkanlarının qeyri-bərabər olduğu, real olmayan istək və arzuların arxasınca qaçaraq ölümcül fürsəti itirdiyimiz açıq-aşkar görünürdü.
Münaqişənin həllinin qeyri-müəyyən müddətə ləngiyə biləcəyinə inanmaq üçün Ermənistan rəhbərləri kimi sadəlövh olmaq lazım idi. O, Ermənistanın müdafiə naziri kimi teatrda lovğalanmalı idi ki, yeni müharibənin yeni qələbə qazanacağını bəyan etsin. Ermənistanın baş naziri Paşinyan kimi təkəbbürlü olmaq lazım idi ki, şübhəsiz ki, yeni qələbə bütün əvvəlki nailiyyətləri və əvvəlki qələbəni siləcək və böyük strateq və şəksiz lider reputasiyası qazanacaq".
Yazar qeyd edib ki, bir-iki nazir və ya liderlərinin başçılıq etdiyi bir-iki partiya avantürist olsalar, fəlakət olmazdı: "Məntiqi səs çoxluğu ilə onların çılğın gedişatını dayandırmaq mümkün olardı. Amma cəmiyyətimizin mütləq əksəriyyəti bir neçə istisna olmaqla, bizim “məğlubedilməzliyimizə” və yenilməzliyimizə inanırdı.
Küçədə məqsədsiz gəzənlər və mürəkkəb beynəlxalq məsələlərin kulinariya biliciləri inanırdılar. Politoloqlar və Facebook istifadəçiləri inanırdılar. Elm adamları və siyasətçilər öz siyasi partiyaları ilə inanırdılar. Onlar inanırdılar ki, beynəlxalq ictimaiyyəti və Azərbaycanı bizim iradəmizi, istəklərimizi nəzərə almağa, təslim olmamaq haqqımızı tanımağa məcbur edəcəklər və müharibə olacağı təqdirdə, şübhəsiz ki, qalib gələcəklər".
Arutyunyan bildirib ki, bütün müharibə boyu illərdir sülh və əmin-amanlıq bərqərar etmək mövqeyində olan Erməni Milli Konqresi istisna olmaqla, parlamentdəki və parlamentdən kənar heç bir siyasi qüvvə Paşinyandan ayılmağı və dayanmağı tələb etməyib: "Hamı gələcək qələbə ilə bağlı idi. Qalib gəlsək, dayanma istisna olunur. Biz irəli getməliyik və qalib gəlməliyik. Qələbə bütün tökülən qanları yuyub aparacaq. Qələbə hər şeyə və istənilən itkiyə haqq qazandıracaq. Amma məğlubiyyət, sarsıdıcı məğlubiyyət var idi və itki və itki acısı qat-qat artırdı.
Bu məğlubiyyət isə başa düşməyənə və qəbul etməyənə qədər bitməyəcək ki, bizim əsas vəzifəmiz 29 min kvadrat kilometr ərazimiz olan müstəqil dövlətin suverenliyini möhkəmləndirmək, dövlətimizin iqtisadi inkişafı və güclənməsi olmalıdır. Bu isə o halda mümkündür ki, qonşularla dinc yanaşı yaşamaq yolları tapılıb tapılsın, mövcud kəskin künclər hamarlaşdırılsın və düşmənçilik azalsın. Əks halda, məğlubiyyətimiz bitməyəcək. Bizi bu gün Qazaxıstana aparan, sabah hara aparacağı isə davam edən bu məğlubiyyətdən qurtulmayacağıq".
Qazi Mustafa Kamal dönəmindən sonra CHP yalnız düşüncə olaraq deyil, həm də əməli olaraq da fazişmsayağı bir partiyaya çevrilmişdi.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan deyib.
“İkinci Dünya müharibəsindən sonra dünyada yaradılan çoxpartiyalı sistemlər və bunun fonunda xalqın demokratiya tələbi CHP-çi kadrlar üçün gözlənilməz olmuşdu. Bu mənada Demokratik Partiya və Menderes dönəmi Türkiyənin demokratiya və inkişaf mübarizəsinin önəmli simvollarından biridir. Eyni zamanda 27 may tarixi ölkəmizdə bitib-tükənmək bilməyən qiyam, xunta rejimləri, həbslərin başlanma dönəmidir. Çevriliş dönəmlərində baş verənlər millətimizin tarixində ağır izlər buraxmışdır”.
Xatırladaq ki, Türkiyənin CHP-çi olmayan ilk baş naziri Adnan Menderes 1960-cı ildə 27 may çevrilişi ilə devrilərək edam cəzasına məhkum edilib.
“Qazaxıstanın ilk prezidenti Nursultan Nazarbayev ölkədə kütləvi etirazlar başlayandan sonra ictimaiyyət qarşısına çıxmayıb. Bu, onun harada olması ilə bağlı çoxlu şayiələrin yayılmasına səbəb oldu. Onun Çində olması, Qırğızıstana və ya BƏƏ-yə qaçması, oğurlanması və ya koronavirusa yoluxması ilə bağlı versiyalar var idi. İndi yeni bir nəzəriyyə ortaya çıxıb - Elbası respublika ərazisində dustaq edilib, o, son hadisələrdən dəhşətli dərəcədə qəzəblənib və hiddətlidir”.
Bunu rusiyalı sosioloq İqor Eydman öz Feysbuk səhifəsində yazıb.
Onun sözlərinə görə, Nazarbayev Qazaxıstan ərazisindədir, sağdır və ağlı başındadır, lakin qeyri-rəsmi ev dustaqlığında saxlanılır.
Sosioloq Nazarbayevi kimin dustaq kimi saxladığını dəqiqləşdirməsə də, ölkədə baş verən son hadisələri xəyanət kimi qəbul etdiyini bildirib. Keçmiş Qazaxıstan liderinin hakimiyyətdən açıq şəkildə imtina etməsi tələb olunur, lakin o, müqavimət göstərir və prezident Kasım-Jomart Tokayevi dəstəklədiyini bəyan etmək niyyətində deyil.
Qazaxıstanın özündə isə Nazarbayevin qeyri-rəsmi ev dustaqlığı versiyası səsləndirilmir və qeyd olunub ki, artıq çoxlu fərziyyələr var.
“Bizim bu məsələ ilə bağlı praktiki olaraq heç bir məlumatımız yoxdur, baxmayaraq ki, hakimiyyət nümayəndələri, deputatlar və sadəcə, əhali bu məsələ ilə maraqlanır. Son rəsmi məlumat onun paytaxtda olması və dövlət başçıları ilə danışıqlar aparması olub.
Daha doğrusu, onun artıq İsveçrədə və ya Çində olması, süni nəfəs aparatında komada olması barədə şayiələr var. Ancaq heç bir etibarlı məlumat yoxdur”, - jurnalist Əsgər Kubayjanov “MK” ilə söhbətində bildirib.
O vurğulayıb ki, bu cür spekulyasiyalar ölkədə vəziyyətin sabitləşməsinə kömək etmir və yalnız intriqaları artırır. Nazarbayevin və onun ailə üzvlərinin harada olduğu barədə məlumat verilmir.
MDB Ölkələri İnstitutunun Qazaxıstan və Mərkəzi Asiya şöbəsinin müdiri Andrey Qrozin məsələ ilə bağlı deyib:
“Etirazlar başlayanda hətta düşünürdüm ki, Nursultan Nazarbayev ölüb. Bu, məntiqli görünürdü. Daha sonra onun mətbuat katibinin bəyanatları səsləndi ki, Nazarbayev Təhlükəsizlik Şurasının rəhbəri postunu Tokayevə özü təhvil verib. Düşünürəm ki, o, sağdır, çünki əks halda qohumları ölkəni çoxdan tərk etmişdilər.
Əgər bu baş vermirsə, deməli, o, ya sağdır, ya da elə razılaşıblar ki, sağ kimi göstərilsin. Nazarbayevi ev dustaqlığında saxlamaq mümkün deyil və ola bilməz. Nazarbayev çoxlarının “şkafa qoymaq” və xatırlamamaq istədiyi bir fiqurdur, lakin digər tərəfdən, o, bugünkü Qazaxıstanın qurucu atasıdır və bundan qaçmaq mümkün deyil”.
“Nazarbayev sağdırsa, şüurludursa və ev dustaqlığında deyilsə, o, harada ola bilər və niyə gizlənir?” sualına ekspert belə cavab verib:
“Müxalifətin belə bir versiyası var ki, o, ağır xəstədir və geri çəkilib. Amma Nazarbayev heç nəyin öz axarı ilə getməsinə imkan verməyən adamdır, o, həmişə barmağını nəbzdə saxlayır və hər şeyə nəzarət edir. Buna görə də xəstəlik olan versiyaya inanmaq çətindir.
Düşünürəm ki, o, Qazaxıstandan BƏƏ, Çin, Rusiya və başqa bir yerə getsə, ailəsinin rifahını təmin etmək üçün konkret qərarların qəbuluna təsir etmək imkanını itirəcək. Çox güman ki, doğulduğu Şamalqan kəndində oturub, hadisələr səngiyəndən sonra özünü göstərəcək. Təbii ki, sağdırsa…”
"Qərblə görüşlərdə təəssüf ki, konkret nəticə əldə olunmadığını qəbul etməliyəm".
Rusiya mətbuatı xəbər verir ki, bunu Kremlin sözçüsü Dimitri Peskov deyib. O, hələlik Vaşinqtondan yazılı cavab gözləməyə davam edəcəklərini söyləyib.
"Cavab gəlməsə belə, müzakirə masasından qalxan tərəfin Rusiya olmayacağını demək istəyirəm".
NATO görüşlərində Rusiyanı təmsil edən xarici işlər nazirinin müavini Aleksandr Qruşko isə daha sərt açıqlama verib:
"NATO son müzakirələrdə olduğu kimi tələbələrimizi qulaqardına vurmağa davam edərsə, Rusiya təhlükəsizliyini düşünərək çəkindirici hərbi addımlar atmaq məcburiyyətində qalacaq".
Xatırladaq ki, NATO-nun Baş katibi Yans Stoltenberq Rusiyanın Ukrayna sərhədləri yaxınlığında keçirdiyi hərbi təlimlərdən və orada 100 min qoşun toplamasından narahatlığını bildirib.
Bundan sonra Rusiya-ABŞ və Rusiya-NATO görüşləri baş tutub.
1988-1990-cı illərdə Azərbaycana rəhbərlik etmiş Əbdürrəhman Vəzirov ötən gün Moskvanın Troyekurovskoye qəbiristanlığında torpağa tapşırılıb. Onunla vida mərasimindən çəkilmiş foto və videolarla bağlı sosial şəbəkələrdə açılan müzakirələr bitmək bilmir.
Bu müzakirələrdə ən çox səsləndirilən "Vəzirov niyə müsəlman dininin tələblərinə uyğun kəfənlənməyib, tabuta üzüaçıq qoyulub..." sualıdır. Maraqlıdır ki, meyit şəriət qaydasının əksinə olaraq, tabuta üzüaçıq yerləşdirilsə də, vida mərasimində "Yasin" oxunur. Bu isə Vəzirovun müsəlmanlıqdan çıxdığı barədə iddiaları inkar edir.
Dünənki vida mərasimindən çəkilən şəkillərdə bir dəqqətçəkən məqam da var: Vəzirovun tabutuna doğru əyilən, onun başını sığallayan qadın...
Sosial şəbəkələrdə o qadının kimliyi də müzakirə mövzusu olub. Bilməyənlər hətta onun Vəzirovun xanımı olduğunu iddia edib. Halbuki, mərhumun həyat yoldaşı İrina Vəzirova dünyasını çoxdan dəyişib. Bəs o qadın kim idi?
Modern.az xəbər verir ki, Vəzirovla vida mərasimindən çəkilən şəkillərdə mərhumun cənazəsi başında ağlayan həmin qadın onun bacısı Bəyaz Vəzirovadır.
İxtisasca musiqi müəllimi olan Bəyaz xanım Rusiyada yaşayan məşhur bakılı Timur Vaynşteynin anası, Asəf Zeynallı adına Musiqi Texnikumunda müəllim işləmiş mərhum bəstəkar Leonid Vaynşteynin (1945-1994) həyat yoldaşıdır.
Leonid və Timur Vaynşteynlər milliyyətcə yəhudi olsalar da, Azərbaycana bağlı insanlar kimi tanınıblar.
Ədürrəhman Vəzirovun yuxarıda adı çəkilən bacısı oğlu Timur Vaynşteyn vaxtilə "Parni iz Baku" Şən və Hazırcavablar Komandasının rəhbəri olub.
Timur Vaynşteyn hazırda Rusiyanın NTV Telekompaniyasının baş direktorunun müavini və baş prodüseridir.
Qeyd edək ki, Timur Vaynşteyn də dünənki vida mərasimində anasını müşayiət edib. Vəzirovun tabutuna doğru əyilən qadının - anasının arxasında dayanan odur.
Əbdürrəhman Vəzirov ötən gün Moskvanın Troyekurovskoye qəbiristanlığında öz vəsiyyətinə uyğun olaraq mərhum arvadı - milliyyətcə rus İrina Vəzirovanın yanında torpağa tapşırılıb. Onların Eldar adlı bir oğlu var.
44 günlük müharibə zamanı azərbaycanlıları təhqir edən tanınmış rus reperi Aleksandr Timartsev (Restorator) üzr istəyib.
Yol-xeber.az-ın “Lenta.ru”ya istinadən məlumatına görə, reper instaqramda paylaşdığı videoda deyib: “Azərbaycanın bütün sakinləri qarşısında üzr istəyirəm. Yalnız sevgi və hörmət. Mən çox içmişdim, bunu dediyimi xatırlamıram. Sizi çox sevirəm, məni bağışlayın. Bilmirəm ki, bunu niyə demişəm. Bir daha üzr istəyirəm”.
2020-ci ildə çəkilmiş və “TikTok” və bir sıra teleqram kanallarında yayılmış videoda A.Timartsev azərbaycanlıları diz çökməyə və Qarabağı Ermənistana verməyə çağırıb.
ABŞ-da Kovid-19 epidemiyası səbəbindən əsgər qəbulunda problem olduğu üçün ABŞ Quru Qoşunları 6 il müddətinə orduya qatılan ixtisaslı əsgərlərə mükafat verəcək.
ABŞ-ın “Associated Press” Agentliyinə danışan Quru Qoşunları Hərbi Xidmətinin komandanı general-mayor Kevin Verin bildirib ki, Kovid-19 epidemiyası son iki ildə rəqabətli iş bazarının yaranmasına səbəb olub və bu da ABŞ ordusuna əsgər toplamaqda çətinliklər yaradıb.
ABŞ komandiri bildirib ki, onlar bəzi əlavə pulların, eləcə də bir neçə dəyişikliyin ixtisaslı gəncləri əsgərliyə getməyə razı salacağını düşünürlər.
“2020-ci ilin əvvəlində məktəblərin tamamilə bağlandığı Kovid-19 epidemiyasının təsirlərini hələ də görürük. Buna görə də üz-üzə əlaqə yarada bilmədiyimiz üçün böyük gənc kişi və qadınlardan ibarət sinfi itirdik"
O, Quru Qoşunlarının sayını saxlamaq üçün keçən il olduğu kimi bu il də təxminən 57.500 yeni əsgər qəbul etməyi hədəflədiklərini qeyd edib.
ABŞ generalı bildirib ki, Quru Qoşunlarına əsgər kimi qoşulacaq şəxslər 50.000 dollara qədər mükafat alacaqlar.
Bonusun mərhələli olduğunu deyən Verin, məbləğin peşələrə görə dəyişəcəyini bildirib.
ABŞ-da hərbi xidmət məcburi olmadığı üçün qeyri-hərbi personal müvəqqəti olaraq işə götürülür.
Ehtimal etmək olar ki, xarici sərmayənin təmsilçiləri prezident Tokayevlə qeyri-rəsmi görüşdə onu “ya Rusiya qoşunları, ya da Qərb investisiyası” prinsipial seçimi qarşısında qoyublar; Qazaxıstan iqtisadiyyatında hegemon paya sahib olan Qərb sərmayəsi indiki situasiyada ölkədə sabitlik üçün həlledici şərt olduğundan isə prezident Tokayev öz seçimini KTMT-nın, daha dəqiq desək, Rusiya qoşunlarının əleyhinə qərar verməklə edib…
Rusiya siyasi dairələrində çaşqınlıq yaşanır. Əsas səbəb isə Kremlin Qazaxıstana yönəlik siyasətinin gözlənilməz əks həmlə ilə üzləşməsindən qaynaqlanır. Və hazırda Rusiyanın nüfuzu Qazaxıstanda ciddi zərbə qarşısındadır.
Məsələ ondadır ki, Rusiya “KTMT şineli”nə bürünüb, Qazaxıstana qoşun yeritdikdən sonra Kremlə yaxın siyasi dairələrində böyük ruh-yüksəkliyi yaranmışdı. Həmin siyasi dairələr hətta Rusiyanın bütün dünyaya öz gücünü göstərdiyini vurğulayırdılar. Eyni zamanda, Kremlin ABŞ və Qərbi postsovet məkanına buraxmayacağı barədə açıq, həm də qətiyyətli mesaj verməklə, beynəlxalq rəqiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldığı ilə bağlı iddialarla da lovğalanmaqdan özlərini saxlaya bilmirdilər.
Ancaq indi Rusiya siyasi dairələrdən cəmisi bir neçə gün öncə ən yüksək həddə çatmış həmin optimist əhval-ruhiyyədən əsər-əlamət qalmayıb. Hazırda daha çox pessimizm qarışıq çaşqınlıq yaşanır. Və Qazaxıstan ətrafında baş verənlərin anlaşılmaz olduğunu iddia edirlər.
Əslində, müəyyən mənada, haqlı olduqları da qətiyyən şübhə doğurmur. Çünki KTMT qoşunlarını Qazaxıstana çağırmaqla, hətta ölkəsini sataraq, Kremlin oyuncağı imici qazanmış prezident Kasım-Jomert Tokayevin birdən-birə öz mövqeyini dəyişməsinin əsl səbəbləri hələlik məlum deyil. Yəqin ki, həmin səbəblər ortaya çıxdıqca, Rusiyanın Orta Asiya regionuna təsir imkanlarının əhatə dairəsi də nisbətən dəqiqləşməyə başlayacaq.
Hələliksə, prezident K.J.Tokayev KTMT-dan, həm də dolayısı ilə Rusiyadan hərbi qüvvələrini Qazaxıstandan çıxartmağı tələb edir. Üstəlik, sadəcə, tələb etməklə kifayətlənmir, konkret zaman da qoyur. Yəni, prezident K.J.Tokayev bəyan edib ki, KTMT qoşunları yanvarın 13-dən başlayaraq, 10 gün ərzində Qazaxıstanı tərk etməlidirlər.
Əlbəttə ki, KTMT qoşunlarının ölkədən çıxarılmasını tələb etmək Qazaxıstan siyasi dairələrinin suveren hüquqlarıdır. Ancaq istər-istəməz “nə baş verir” sualı da aktual xarakter daşıyır. Çünki KTMT qoşunlarının Qazaxıstana yeridilməsindən heç bir həftə keçməyib.
Prezident K.J.Tokayevin müraciətindən sonra təxminən 2-3 gün KTMT qoşunlarının Qazaxıstana daşınmasına, bu ölkənin müxtəlif bölgələrinə yerləşdirilməsinə sərf edilib. Yəni, KTMT qoşunları ən uzağı 3-4 gün Qazaxıstanda “sülhməramlı missiya”nı icra ediblər. İndisə, tez-tələsik çıxmaq məcburiyyətində qalıblar.
Halbuki, Kremlə yaxın siyasi dairələr KTMT qoşunlarının Qazaxıstanda uzun müddət, hətta həmişəlik qalacağını iddia edirdilər. KTMT dövlət başçılarının son onlayn toplantısında isə xarici terrorçulardan danışan Rusiya prezidenti Vladimir Putin bu qurumun qoşunlarının Qazaxıstanda “nə qədər lazım olsa, o qədər qalacağını” vurğulamışdı. Və bu, dolayısı ilə KTMT qoşunlarının Qazaxıstanda müddətsiz dislokasiyasına cəhd göstərildiyi anlamına gəlirdi.
Digər tərəfdən, son vaxtlar Kremlin “könüllü mətbuat katibi” funksiyalarını öz üzərinə götürmüş Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko daha uzaqgedən planların mesajını verirdi. Qazaxıstandan sonra Qırğızıstanda və Tacikistanda da KTMT qoşunlarının yerləşdirilməsini təklif edirdi. Vaxtilə KTMT üzvlüyünü tərk etmiş Özbəkistanı isə açıq şəkildə hədələyirdi.
Ancaq indi Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu nə qədər KTMT qoşunlarının Qazaxıstandan çıxarılmasına etiraz etsə də, həmin planların hamısı deyəsən, boşa çıxacaq. Yaxın gələcək üçün Qırğızıstan, Tacikistan və Özbəkistanı hədəf alan KTMT qoşunları, beynəlxalq hüquq normalarını kobud şəkildə pozmaqla girdiyi Qazaxıstandan da çıxmalı olacaq. Və hadisələrin belə əks istiqamətə yönəlməsi qətiyyən səbəbsiz ola bilməz.
Təbii ki, hələlik səbəblər tam şəkildə aydın olmasa da, müəyyən ehtimallar irəli sürmək mümkündür. Nəzərə almaq lazımdır ki, Qazaxıstan iqtisadiyyatının 70 faizdən çoxu xarici sərmayənin təsiri altındadır. Bu türk dövlətinə Türkiyə, Böyük Britaniya, ABŞ və Çin şirkətləri onmilyardlarla dollar investisiya yatırıblar.
Hətta ABŞ prezidenti Co Baydenin oğlu da Qazaxıstanda öz biznesini qurub və ciddi şəkildə inkişaf etdirib. Qazaxıstanın neft-qaz sektoru isə ümumiyyətlə, Böyük Britaniya başda olmaqla, Qərb dövlətlərinin nəzarəti altındadır. Və bu, olduqca önəmli geoiqtisadi faktordur.
Məsələ ondadır ki, Çin istisna olmaqla, Qərbi təmsil edən və Qazaxıstana sərmayə yatırmış ölkələr öz şirkətlərinin “KTMT şineli” altında bu ölkəyə yeridilmiş Rusiya qoşunlarının hərbi hegemoniyasi şəraitində fəaliyyət göstərmə ehtimalını qəbul etmədiklərini qətiyyən gizlətmirdilər.
Ona görə də, ehtimal etmək olar ki, Qərb sərmayəsini təmsil edən xüsusi nümayəndə heyəti prezident K.J.Tokayevlə qeyri-rəsmi görüşdə indiki situasiyanın mümkün nəticələrini onun diqqətinə çatdırıblar. Yəni, prezident K.J.Tokayev “ya Rusiya qoşunları, ya da Qərb sərmayəsi” ilə bağlı prinsipial seçim qarşısında qoyulduğunu ehtimal etmək olar. Qazaxıstan iqtisadiyyatı üçün xüsusilə də, indiki situasiyada Qərb sərmayəsinin əsas mövcudluq şərti olduğundan prezident K.J.Tokayev öz seçimini KTMT, daha dəqiq desək, Rusiya qoşunlarının əleyhinə qərar verməklə, edib.
Əslində, indiki situasiya hələlik Tokayev hakimiyyəti üçün o qədər də təhlükəli deyil. Hazırda prezident K.J.Tokayev vəzifə və səlahiyyət baxımından özündən daha üst pillədə dayanan Nursultan Nazarbayevi hakimiyyətdən tamamilə uzaqlaşdıra bilib. Hazırda N.Nazarbayevin harada olduğu məlum deyil. Hətta onun sağ olub-olmadığı barədə də məlumat yoxdur.
İndi Tokayev hakimiyyəti dövlət vəzifələrini N.Nazarbayevə yaxın şəxslərdən təmizləməklə məşğuldur. Eyni zamanda, N.Nazarbayevə yaxın olan Qazaxıstan milyarderləri də küncə sıxışdırılır. Üstəlik, Qazaxıstan ordusuna da nəzarəti böyük ölçüdə ələ keçirtməyə nail olan K.J.Tokayev özünü nisbətə rahat hiss etməyə başlayıb.
Ona görə də, Tokayev hakimiyyəti hazırda Qazaxıstanda ümumi vəziyyətə nəzarət etmək imkanlarına malikdir. Bu baxımdan, prezident K.J.Tokayevin KTMT qoşunlarının Qazaxıstandan çıxarılmasının vaxtı ilə bağlı açıqlaması, əslində, müəyyən mənada, Rusiyanın patronajlığı altında olan bu hərbi-siyasi quruma “qapı”nın göstərilməsi anlamına gəlir. Belə anlaşılır ki, Qazaxıstanda Qərb sərmayəsi Rusiya silahına qalib gəlmək üzrədir.
Hazırda dünyada Omikron ştammı yayılmaqdadır. Bu ştam vaksin olunanları da yaxaladığı üçün peyvənd olunan ölkələrdə də yoluxma dinamikasında yüksəlmə başlayıb. Baxmayaraq ki, çox professorlar 2022-ci ildə pandemiyanın bitməyə doğru gedəyəcəyini proqnozlaşdırır, analitiklər tam əksini deyir.
Medicina.az xəbər verir ki, böyük məlumat bazasının analitiki Aleksandr Draqan proqnozunda pandemiyanın orta sürətlə 2022-ci ildə də davam edəcəyini bildirib.
Dünyanı Omikrona bağlı ən azı böyük 2 dalğa gözləyir.
İnsan populyasiyasında Omikronla Delta ştamın bir-birilə mübarizəsi pandemiyanın taleyini həll edəcək. Lakin hansının üstün olacağını heç kim bilmir. Pandemiya ilə bağlı istənilən proqnoz spekulyasiya və fala baxmaqdan başqa bir şey deyil.
Xəbər verdiyimiz kimi, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) Təhlükəsizlik Şurasının qərarı ilə Qazaxıstana gedən 2500 hərbçi arasında 70 erməni əsgəri də olub.
Vəzifəsi Qazaxıstandakı çörək zavodlarını qorumaq olan həmin erməni əsgərlərdən birinin fotosu sosial şəbəkələrdə müzakirələrə səbəb olub.
Belə ki, erməni əsgərin çəkisi sosial mediada məsxərəyə qoyulub.
Bəzi istifadəçilər sosial şəbəkələrdə “hazırda acından ölürük”, “sobaları onlardan qorumaq lazımdır”, “dostlarına qorxu, düşmənlərinə güvən verən ermənilər”, “çörəyi qorumağın ən yaxşı yolu çörəkləri yeməkdir” və s. tipli şərhlər yazılıb.
