 |
|
“Beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq işğaldan azad edilən ərazilərin bərpası və inkişafı ilə bağlı konsepsiya artıq hazırlanıb və qəbul edilib”.
Oxu.az məlumatına görə, bunu Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il prioritetlərinə həsr olunan iclasında İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov deyib.
Nazir bildirib ki, həmin konsepsiya işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yol-nəqliyyat infrastrukturunun inkişafını, əlverişli biznes mühitinin yaradılmasını, dövlət və özəl sektor tərəfdaşlığının təşviqini, sosial dəstək mexanizmlərinin tətbiqini, yaşayış məntəqələrinin bərpası və məcburi köçkünlərin qayıdışını, torpaq islahatlarının aparılmasını əhatə edir:
“Eyni zamanda, beynəlxalq ekspertiza cəlb edilməklə dəymiş ziyanın hesablanmasına başlanılıb. İşğaldan azad olunmuş ərazilər üzrə əmlakın ilkin inventarlaşdırılması işləri də həyata keçirilir. Bu günə kimi 7 rayon üzrə 5 yaşayış məntəqəsində işlər yekunlaşıb. 30 yaşayış məntəqəsi üzrə işlər davam etdirilir. 132 yaşayış məntəqəsinin tamamilə dağıdılıb yararsız hala gətirildiyi müəyyən edilib”.
M.Cabbarov qeyd edib ki, 17 yanvar 2021-ci il tarixinə Cəbrayıl, Füzuli, Qubadlı, Zəngilan, Ağdam, Xocavənd, Tərtər rayonları və Suqovuşan qəsəbəsi üzrə cəmi 4 min 83 əmlakın çöl inventarlaşdırma işləri tamamlanıb.
Türkiyə şirkətlərinin işğaldan azad edilmiş ərazilərdə tekstil fabriklərinin qurulması üçün ilkin mərhələdə 50 milyon dollar investisiya qoyması bu bölgədə yeni iş imkanlarının yaranmasına şərait yaradacaq.
Bunu Trend-ə açıqlamasında İqtisadi Resursların Öyrənilməsi Mərkəzinin sədri Ruslan Atakişiyev deyib. Onun sözlərinə görə, orada qurulacaq fabriklərdə Türkiyənin təcrübəsindən istifadə olunacaq ki, bu da öz növbəsində yerli bazarımızın inkişafına gətirib çıxaracaq:
“Dünya beynəlxalq bazarında Türkiyə tekstil sənayəsinə görə özünəməxsus yer tutur. Xüsusən də Türkiyənin ümumilikdə iqtisadiyyatını biz götürsək, tekstil sənayəsi, istehsal sahəsinin əsas hissəsini daşıyır və qardaş ölkənin bu sahədə təcrübəsi çox böyükdür.
Bu sahənin tətbiq olunması tekstil inkişafı ilə yanaşı olaraq ona yaxın olan sahələrin inkişafına da gətirib çıxaracaq. Bundan əlavə, yerli brendlərimizi də formalaşdıra bilər, çünki orada olan məhsullar Azərbaycan brendi kimi satışa çıxarılacaq. Əlavə olaraq bizim tekstil sənayəsi var ki, hal-hazırda olan müəssisələr onların da inkişafına təkan verəcək. Belə ki, orada təcrübə formalaşdıqca digər firmalar da onlara baxıb öyrənəcəklər.
Bununla yanaşı, digər müsbət tərəf ondan ibarətdir ki, oraya qayıdacaq insanlara əlavə iş yerləri yaranmış olacaq. Həmin şəxslər orada işlə təmin olunub, qazanc əldə edəcəklər. Bu da orada yaşayan insanların qaçqınlıq statusu ləğv olunandan sonra dövlətdən yardımı ilə yox, öz əməkləri ilə işləyib ailələrini dolandırmaq imkanı yaranacaq”.
R.Atakişiyev əlavə edib ki, azad olunmuş ərazilərin inkişafı qonşu ölkələrin də marağına səbəb olacaq:
“Artıq İranın 30 şirkəti həmin bölgə üçün maraqlı olduğunu bildirib. İstər-istəməz Xudafərində yeni bir körpünün tikilməsi və gediş-gəlişin artması yeni bir bazarın yaranmasına gətirib çıxacaq. Belə ki, Təbrizin özü azad olunmuş ərazilərə yaxındır. Artıq gələcək günlərdə qarşılıqlı danışıqlar aparmaqla birgə müəssisələr fəaliyyətə gətirmək olar. Bunlar qida, tekstil, turizm və digər sektorlar da ola bilər. Mənə elə gəlir ki, İrandan gələcək turstlər, Bakıya gəlib-getməkdənsə, azad olunmuş ərazilərə daha çox üz tutacaqlar.
Digər qonşu ölkə Rusiya ilə də daha çox kənd təsərrüfatı sahəsində yeni qarşılıqlı işlərlər qurula bilər”.
Şuşa şəhərinin Azərbaycanın ümumi enerji sisteminə qoşulması, şəhərin etibarlı, dayanıqlı və fasiləsiz elektrik enerjisi ilə təchiz edilməsi üçün “Azərenerji” Şuşada 110/35/10 kilovoltluq yeni yarımstansiya tikir. “Qafqazinfo” xəbər verir ki, Şuşa şəhərinin girişində müasir avadanlıqlarla təchiz edilərək tikilən yeni yarımstansiya məsafədən idarəolunan SCADA Dispetçer İdarəetmə sisteminə qoşulacaq.
Burada 110 kilovoltluq açıq, 35 və 10 kilovoltluq qapalı paylayıcı qurğular yaradılır. Şuşanın milli ornamentləri qorunmaqla müasir üslubda inşa ediləсək yarımstansiyanın idarəetmə binasında bütün parametrlər nəzərə alınıb. Havanın dumanlı, qarlı və şaxtalı olmasına baxmayaraq işlər sürətlə davam etdirilir.
Qeyd edək ki, işğaldan azad olunan ərazilərin böyük hissəsinin, o cümlədən “Şuşa” yarımstansiyasının Azərbaycanın ümumi enerjisisteminə qoşulması üçün Füzulidəki “Şükürbəyli” yarımstansiyası genişləndirilərək tam yenidən qurulur və yarımstansiyaya İmişlidən 110 kilovoltluq 51 km məsafədə yeni xətt gətirilir. Ən əsası isə Füzulidən Şuşaya 75 km məsafədə 110 kilovoltluq ikidövrəli “Şuşa-1”, “Şuşa-2” hava elektrik xətləri çəkilir. Artıq hava elektrik verilişi xəttində 70 faiz işlər görülüb, yaxın müddətdə işlər yekunlaşacaq. Füzulinin Şükürbəyli, Xocavəndin Böyüktağlar, Şuşanın Daşaltı kəndindən keçən yüksəkgərginlikli hava xətti ən çətin dağlıq, meşəlik relyefdə, qarlı, dumanlı, yağışlı hava şəraitində növbəli iş prinsipi ilə həyata keçirilir.
Onu da qeyd edək ki, yaxın vaxtlarda işğaldan azad edilmiş Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı və Zəngilan rayonlarında da 110 kilovoltluq yeni yarımstansiyaların inşasına başlanılacaq.
Ötən il Azərbaycana 155 ölkədən 795,700 nəfər gəlib.
Bu barədə Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin son hesabatında bildirilib.
Göstəricilərin kəskin azalmasına səbəb koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar Azərbaycanın dövlət sərhədlərinin 2020-ci ilin aprelindən dekabrına qədər bağlanması və digər ölkələr tərəfindən oxşar tədbirlərin görülməsi olub.
2020-ci ildə Azərbaycana səfər edənlərin arasında 28,3 % Rusiya, 23,2 % Gürcüstan, 20,2 % Türkiyə, 9,1 % İran, 2,1 % Ukrayna, 1,6 % Hindistan, 1,5 % Səudiyyə Ərəbistanı, 1,1 % Qazaxıstan, hər biri 1,0 % olmaqla Pakistan, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Türkmənistan, hər biri % 0,9 - Küveyt və İngiltərə, 0,8 % - Belarus, hər bir 0,7 % - Özbəkistan və İraq, 0,5 % - İsrail, hər biri 0,4 % - Almaniya və İtaliya, 4,5 % - digər ölkələr vətəndaşları və % 0,1 - vətəndaşlığı olmayan şəxslər yer alır.
Koronavirus pandemiyası, eyni zamanda, xarici turizm statistikasında da ciddi təsir göstərib. 2020-ci ildə İrana səfər edən Azərbaycan vətəndaşlarının sayı 6 dəfə, Gürcüstan - 5,2 dəfə, Rusiyaya - 4,5 dəfə, Türkiyəyə - 3,3 dəfə azalıb.
Türkiyənin ən böyük bankı olan “Ziraat Banka”sının Azərbaycandakı törəməsi - “Ziraat Bank Azerbaijan” ASC Qarabağda filial açmağa hazırlaşır.
“Report” xəbər verir ki, bunu Bankın İdarə Heyətinin sədri Avni Dəmirçi bildirib.
"Yeni filial üçün Şuşa şəhərində münasib yer axtarırıq. Qarabağda filial açmaqla həm dövlət qurumlarının xətti ilə, həm də öz imkanlarımızla bu bölgədən olan sahibkarlara güzəştli kreditlər verməyi düşünürük”, - deyə o, qeyd edib.
Bankir həmçinin rəhbərliyində təmsil olunduğu “Caspian Energy Club”un Türkiyədə nümayəndəliyinin açıldığını da bildirib: "Bu nümayəndəlik vasitəsi ilə biz Qarabağa Türkiyə və digər Qara dəniz hövsəi ölkələrindən investisiya cəlb edəcəyik".
ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) keçmiş rəhbəri və hazırda Maliyyə naziri postuna namizədliyi irəli sürülən Canet Yellenin fəaliyyəti dolların uzunmüddətli enişinə səbəb ola bilər.
Report” xəbər verir ki, bunu “Bloomberg”ə müsahibə verən mütəxəssislər bildirib.
Nəşrin bildirdiyinə görə, Canet Yellen dövlət büdcəsi hesabına milli iqtisadiyyatın likvidliyini artırmağı planlaşdırır.
“National Australia Bank Ltd”nin mütəxəssisi Rodriqo Ketril bildirib ki, FED-in keçmiş rəhbərinin mövqeyi yeni hökumətin dolların düşməsinin qarşısını almaq üçün planlarının olmamasını göstərir.
“Australia New Zealand Banking Group Ltd” şirkətinin mütəxəssisi Hun Qoyun fikrincə, Amerika hökuməti dolların zəifləməsinə etiraz etmir. Yellenin milli valyutanın bazar məzənnəsinə riayət etmək niyyətində olduğu xəbərləri də buna işarə edir.
Yeni prezident Co Baydenin and içməsi belə dollara kömək etməyib. Gün ərzində Foreks bazarlarında dollar ucuzlaşıb - Avro/Dollar məzənnəsi 1,212 səviyyəsinə düşüb.
"Azərbaycanın vəzifəsi 2030-cu ilədək yeni 10 illik inkişaf planına uyğun olaraq ölkənin ÜDM-sini iki qat artırmaqdır. Bu isə orta illik iqtisadi artım tempi 7 faizə bərabər olmasını tələb edir".
Trend xəbər verir ki, bunu "Bloomberg"ə müsahibəsi zamanı Azərbaycanın iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov deyib.
Onun sözlərinə görə, bu il Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərinin yenidən qurulması üçün 2,2 milyard manat (1,3 milyard dollar) ayırılacaq:
"Koronavirusun yayılması və Azərbaycanın daha əvvəl işğal altında olan əraziləri üzərində nəzarəti bərpa etdiyi Ermənistanla müharibə nəticəsində yaranan tənəzzüldən sonra bu il Azərbaycanda iqtisadi artımın bərpa olunacağı gözlənilir".
Onun sözlərinə görə, ümumi daxili məhsulun 2020-ci ildə 4,3 faiz azalmasından sonra 3,4 faiz artması proqnozlaşdırılır: "2021-ci il üçün proqnozlarımız Beynəlxalq Valyuta Fondu və Dünya Bankının proqnozlarına nisbətən daha optimistikdir".
M.Cabbarov qeyd edib ki, Dünya Bankı bu il Azərbaycanda iqtisadi artımı 1,9 faiz, BVF isə 2 faiz proqnozlaşdırır: "Artımın ölkədə bazar ertəsi başlayan uğurlu vaksinasiya proqramından asılı olmağına baxmayaraq, biz Azərbaycan iqtisadiyyatının rifahı üçün vacib olan digər səhələrə də çox inanırıq".
Onun sözlərinə görə, keçmiş Sovet İttifaqında üçüncü ən böyük neft istehsalçısının iqtisadiyyatı 2016-cı ildən bəri ilk dəfə keçən il azaldı. Buna isə epidemiya fonunda izolyasiya tədbirləri və neftin qiymətinin düşməsi səbəb oldu.
Nazir bildirib ki, müharibədən sonra "yeni geosiyasi reallıq" Azərbaycanda artımın və əhalinin məşğulluğuna əhəmiyyətli dərəcədə kömək edəcək.
Azərbaycan və İran arasında Astara sərhəd gömrüyündə yeni avtomobil körpüsü tikiləcək.
Trend xəbər verir ki, bunu İranın yol və şəhərsalma naziri Məhəmməd Eslami Azərbaycan baş nazirinin müavini Şahin Mustafayevlə görüşdə deyib.
M.Eslaminin sözlərinə görə, bununla əlaqədar gələn ay müqavilə imzalanacaq və Astarada körpü və terminalın təməli qoyulacaq.
O, əlavə edib ki, hazırda Astarada mövcud olan avtomobil körpüsü iki ölkə arasında məhsul mübadiləsi və tranziti üçün yetərli deyil.
İranlı nazir qeyd edib ki, yeni körpü və terminal vasitəsilə Bakı-Astara magistral yolu İranın Ərdəbil-Astara-Rəşt magistral yoluna birləşəcək.
M.Eslami qeyd edib ki, Azərbaycan vasitəsi ilə digər ölkələrə çıxış İran üçün böyük fürsətdir. Bu baxımdan Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizinin aktivləşdirilməsi diqqət mərkəzindədir.
Nazir bildirib ki, koronavirus pandemiyası dövründə İran və Azərbaycan arasında ticarət münasibətlərinin inkişafında hər hansı azalma olmayıb, çünki sərhədlər idxal-ixrac prosesi üçün bağlanmayıb:
“Astara-Astara dəmiryolu vasitəsi ilə iki ölkənin ticarət mübadiləsi 25% artıb. Bu isə ikitərəfli münasibətlərin inkişaf etməkdə olduğunu göstərir. Həmçinin tranzit haqqında da iki ölkə arasında anlaşmalar əldə olunub”.
Sənayeləşmə siyasətinə uyğun olaraq, ölkəmizdə yüzlərlə müasir sənaye müəssisəsi, yeni istehsal sahələri yaradılır, daxili tələbatın ödənilməsində yerli məhsulların payı əhəmiyyətli dərəcədə artır, ixrac imkanları genişlənir. Bunun bariz nümunəsi kimi Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında Prezident İlham Əliyevin təməlini qoyduğu sulfat turşusu istehsalı zavodunu nümunə göstərmək olar.
“Azərsulfat” MMC-nin sulfat turşusu istehsalı layihəsi çərçivəsində tikiləcək zavodun investisiya dəyəri 6 milyon ABŞ dollarıdır. Zavodda ildə 20 min ton məhsul istehsalı nəzərdə tutulur.
Zavod ümumilikdə 1.5 hektar ərazini əhatə edəcək. Burada istehsal olunan sulfat turşusundan təbii mineral gübrələrin istehsalında, eyni zamanda neft və metallurgiya sənayesində istifadə olunacaq. Məhsullar “Made in Azerbaijan” brendi ilə həm daxili, həm də xarici bazara tədarük olunacaq.
“Azərsulfat” MMC-nin direktoru Emin Quliyev bildirib ki, bu layihə üçün investisiya həcmi 10 milyon manat planlaşdırılıb: “İllik 20 min ton istehsal gücünə malik zavodun tikintisinə start verilib. Bizim məqsədimiz Azərbaycanda yerli bazarı tam nəzarətdə saxlamaqdır. Digər mərhələ üçün turşunu Gürcüstana və Rusiyaya ixracı planlaşdırılır”.
Qeyd edək ki, Azərbaycanın ilk, Cənubi Qafqazın ən böyük sənaye parkı – Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında artıq qeydiyyata alınmış 24 rezidentdən 15-i istehsal fəaliyyətinə başlayıb. Beləliklə, Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında təməli qoyulan və açılışı edilən müəssisələrin timsalında əminliklə deyə bilərik ki, Prezident İlham Əliyevin sənayeləşmə siyasətinə uyğun olaraq, mövcud təbii və iqtisadi resursların istehsala cəlb edilməsi, qabaqcıl texnologiyaların daha geniş tətbiqi istiqamətində sistemli tədbirlər davam etdirilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev yanvarın 14-də Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa avtomobil yolunun 27-ci kilometrində Füzuli-Şuşa yolunun, həmçinin Füzuli rayonunda hava limanının təməlini qoyub.
Sonra Prezident İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və qızları Leyla Əliyeva Azərbaycanın işğaldan azad edilən mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhərində olublar.