 |
|
Son günlər müşahidə olunan dolların məzənnəsinin aşağı düşməsi müvəqqəti prosesdir.
Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında Rusiyanın milli valyutasının dollar və avro qarşısında mövqe itirməsinə münasibət bildirən iqtisadçı Fuad Əlizadə deyib.
“Bu dünya bazarlarında neft qiymətlərindəki silkələnmə ilə bağlıdır. Neftin qiyməti bir barrel üçün 60 dollardan aşağı düşdü və biz bundan sonra rublun məzənnəsində eniş müşahidə etməyə başladıq. Bu, təbii prosesdir”, - ekspert bildirib.
Əlizadənin proqnozlarına görə, rublun məzənnəsi 2019-cu ilin birinci yarısında tədricən möhkəmlənəcək.
“Rusiyanın milli valyutasının kursunun aşağı düşməsi təbii olaraq bazarlara təsir göstərir. Cüzi bahalaşma olacaqdır. Belə ki, Rusiya idxalın əvəzlənməsi ilə bağlı konkret addımlar atıb. İlk növbədə bu aqrar sektora aid olacaq. Qida məhsullarının qiymətlərində ruslar dəyişikliklər hiss edəcəklər. Daha əhəmiyyətli dəyişikliklər turizm, eləcə də geyim sahəsində müşahidə oluna bilər”, - ekspert bildirib.
Qeyd edək ki, bu gün dollar son aylar ilk dəfə olaraq 70 rubla qədər bahalaşıb.
Artmaqda olan geosiyasi gərginlik, xarici ticarət siyasətlərində qeyri-müəyyənliklər, neftin qiymətində son aylar müşahidə olunan dəyişkənlik və bu proselərin regionda əsas ticarət tərəfdaşları olan qonşu ölkələrin iqtisadiyyatlarına təsiri makroiqtisadi sabitlik üçün əhəmiyyətli risklər yaradıb.
Report xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Mərkəzi Bankının 2019-cu il və ortamüddətli dövr üçün pul siyasətinin əsas istiqamətləri barədə bəyanatında qeyd edilib.
“2018-ci ildə bu ölkələrin bəzilərində milli valyutaların (Rus rublu, Türk lirəsi, İran rialı) ABŞ dollarına qarşı əhəmiyyətli ucuzlaşması psixoloji gözlənti effekti yaradıb, lakin görülmüş tədbirlər nəticəsində bu effektlər neytrallaşdırılıb. Pronozlara və gözləntilərə rəğmən bu ölkələrdən Azərbaycana idxalın artımı dinamikası idxalın ümumi artım dinamikasından aşağı olub”, - deyə bəyanatda vurğulanıb.
Sənəddə qeyd olunub ki, manatın xarici valyutalara nəzərən məzənnəsi tədiyə balansı üzrə meyillərə və bundan asılı olan valyuta bazarındakı tələb-təklif nisbətinə uyğun olaraq formalaşıb: “Xarici sektor göstəricilərinin yaxşılaşması şəraitində və qəbul edilmiş makroiqtisadi siyasət çərçivəsində manatın ABŞ dollarına nəzərən ikitərəfli məzənnəsinin sabitliyi davam edib. Ümumilikdə manat 2018-ci ildə möhkəmlənmə təzyiqi altında olub, valyuta bazarında təklif tələbi üstələyib. Yalnız aprel və avqust aylarında xarici valyutaya tələbin artması bəzi tərəfdaş ölkələrdə milli valyutanın kəskin ucuzlaşmasının məzənnə gözləntilərinə təsiri ilə əlaqədar olub. Bu aylarda valyutaya tələbin artması fundamental makroiqtisadi amillərdən irəli gəlmədiyindən onun məzənnəyə təsiri neytrallaşdırılıb. Sonrakı aylarda bu ölkələrdə mərkəzi banklar tərəfindən qəbul edilmiş pul siyasəti qərarları maliyyə bazarlarını sabitləşdirib”.
AMB bəyan edib ki, 2018-ci ildə də manatın rəsmi məzənnəsi banklararası bazarda əqdlər üzrə orta məzənnə (hərraclar və hərracdan kənar əməliyyatlar nəzərə alınmaqla) əsasında müəyyən edilib: “İl ərzində banklar tərəfindən müəyyən edilən xarici valyutanın alış-satış məzənnələri rəsmi məzənnəyə yaxın səviyyədə formalaşıb”.
Gələn ay pensiya məbləğləri 2018-ci ildə orta aylıq əməkhaqqındakı faiz artımına indeksasiya olunacaq.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri iqtisadçı alim Vüqar Bayramov deyib. Ekspertin sözlərinə görə, baza hissəsi ləğv olunduğundan tam məbləğin indeksasiyası həyata keçiriləcək:
“Bu ildən başlayaraq, pensiya məbləği inflyasiya səviyyəsinə deyil, orta aylıq əməkhaqqındakı artım faizinə indeksasiya olunur. Bununla belə, pensiyaların indeksasiya mexanizminin təkmilləşdirilməsinə ehtiyac var. Pensiya məbləğinin orta aylıq əməkhaqqındakı artıma deyil, əhalinin gəlirlərindəki artım faizinə indeksasiya olunması daha məqsədəuyğun olardı. Belə ki, qeyri-rəsmi məşğulluq mövcud olduğundan orta aylıq əməkhaqqındakı artım gəlirlərin artımını tam ifadə edə bilmir. Digər tərəfdən, rəsmi statistikada əhalinin gəlirləri orta aylıq əməkhaqqına nisbətən daha yüksək faizlə artıldığından bu, indeksasiya zamanı pensiyaların daha çox artmasına imkan verə bilir. Məsələn, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, bu ilin 10 ayında əhalinin gəlirləri 9.2 faiz artsa da, orta aylıq əmək haqqı cəmi 2.8 faiz çoxalıb. Eləcə də 2018-ci ildə orta aylıq əmək haqqının 4 faiz artacağı gözlənilsə də, əhalinin gəlirləri 9 faizdən çox artıb”.
İqtisadçı gələn il də orta aylıq əmək haqqı ilə əhalinin gəlirlərindəki artım arasında fərq olduğunu bildirib:
“Artım uyğun olaraq 5.7 və 9.0 faiz proqnozlaşdırılır. 2018-ci ildə pensiyaya əlaçatanlığın artırılması ilə bağlı bir sıra islahatlar həyata keçirildi. Aşağı pensiya alan 80 minə yaxın vətəndaşın pensiya məbləğinin gələn ildən orta hesabla 30 faiz artırılması da buna aid edilə bilər. Bu baxımdan islahatların tərkib hissəsi kimi indeksasiya sistemində meyarların dəyişdirilməsi vacibdir. Əmək müqavilələrində maaş məbləğinin tam göstərilməməsi, hətta əmək müqavilələrinin bağlanmaması hallarının az olmadığını nəzərə alsaq, pensiyaların orta aylıq əməkhaqqındakı artıma deyil, əhalinin gəlirindəki artım faizinə indeksasiyası daha doğru olardı. Bu halda indeksasiya nəticəsində pensiya məbləğlərinin daha çox a
Bu gün dünya bazarlarında neft qiymətləri yenidən bahalaşmağa başlayıb.
Axar.az xəbər verir ki, “Brent” markalı neftin bir barreli 1,05 dollar qalxaraq 53,21, VTİ markalı neftin bir barreli isə 1,1 dollar artaraq 45,71 dollar olub.
Qeyd edək ki, ötən gün axşama doğru “Brent” markalı neftin barreli 52 dollara qədər geriləmişdi.
Vergilər Nazirliyi 2019-cu il üzrə əmək haqqından tutulmaların hesablanması ilə bağlı kalkulyator hazırlayıb.
Nazirlikdən Axar.az-a verilən məlumata görə, kalkulyator vasitəsi ilə həm dövlət və neft-qaz sektorunda çalışan, həm də neft qaz sektorunda fəaliyyəti olan özəl təşkilatlarda işləyən şəxslərin əmək haqqısı üzrə hesablamalar aparmaq olar. Bundan əlavə, hesablanmış əmək haqqından (GROSS) xalis əmək haqqınna (NETT) və ya xalis əmək haqqından (NETT) hesablanmış əmək haqqına (GROSS) hesablamalara baxmaq mümkündür.
Yeni kalkulyatorumuzla tanış olmaq üçün BU LİNKƏ daxil ola bilərsiniz.
2019-cu ildə neftin illik orta qiyməti 60 dollardan aşağı olmayacaq.
Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında Neft Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban deyib.
“Dünya bazarında neft qiymətlərinin 50 dollardan aşağı düşməsinin əsas səbəbi ABŞ-da yaranmış hökumət böhran idi. Ancaq Milad bayramından sonra bu məsələdə bir qədər yumşalma müşahidə edildi və neft qiymətləri yenidən öz məcrasına qayıtdı”, - ekspert bildirib.
İ.Şaban hesab edir ki, 2019-cu ilin əvvəllində dünya bazarında neftin qiymətləri 55-60 dollar dəhlizində olacaq:
“Bu dövrdə OPEK və OPEK+ ölkələrinin neft hasilatının azaldılmasına dair qərarı icra olunmağa başlayacaq. Bunun bazarlara təsiri isə fevralın ilk ongünlüyü başa çatandan sonra, yəni OPEK-in monitorinq komitəsinin yanvar ayına dair hesabatı açıqlananda hiss olunacaq. Beləliklə, hasilatın azaldılmasına dair qərarın nə dərəcədə yerinə yetirildiyi məlum olacaq. Bu da təbii ki, neft bazarlarına təsirsiz ötüşməyəcək. Əgər nəticə pozitiv olarsa, neftin qiyməti artacaq. Əks təqdirdə neftin qiyməti 60 dolları keçməyəcək. Ümumilikdə isə 2019-cu ildə ən pis halda belə neftin illik orta qiyməti 60 dollardan aşağı olmayacaq”.
Rusiyanın qaz və neft şirkətlərinin dedollarizasiya ilə bağlı planı hazırdır.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri Rusiyanın Maliyyə naziri Anton Siluanov deyib.
O bildirib ki, şirkətlər dollarla ödənişdən imtina etmək üçün bu planı hökumətə təqdim edəcək.
“Bir müddət öncə böyük şirkətlərin nümayəndələri ilə görüşdük. Dövriyyədə dollarla ödəniş edilməməsi üçün bizə plan təqdim edilməsi ilə bağlı razılığa gəldik. Gələcəkdə bizə plan təqdim edəcəklər. Artıq dollarla ödənişləri məhdudlaşdırırlar. Əlbəttə, zərər görməyəcək şəkildə...”, - deyə nazir bildirib.
23:33
Bir müddətdir ardıcıl olaraq ucuzlaşan və bu gün son 1,5 ildə ilk dəfə 50 dollardan aşağı enən “Brent” markalı neft axşama doğru kəskin bahalaşıb.
Axar.az xəbər verir ki, “Brent” markalı neftin barreli 4 dollar civarında artaraq 54,16, VTİ markalı neftin bir barreli isə 3,3 dollar qalxaraq 45,83 dollar olub.
***
Neftin bahalaşması davam edir. Hazırda "Brent" markalı neftin bir barreli 55,26, VTİ markalı neftin bir barreli isə 46,93 dollaradır.
Beləliklə, "Brent" gün ərzində 9,49%, VTİ isə 10,35% bahalaşıb.
2019-cu ildə neft qiymətləri stabil olacaq.
Axar.az xəbər verir ki, bunu “Lukoyl” prezidenti Vahid Ələkbərov deyib.
Onun sözlərinə görə, gələn il neft qiymətləri 60 dollardan bir qədər yuxarı olacaq. O, “OPEK+” ölkələrinin gördüyü tədbirlərin öz nəticəsini verəcəyini bildirib.
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti faiz dəhlizi parametrlərinin dəyişməz saxlanılması haqda qərar qəbul edib.
AMB-dən Axar.az-a verilən məlumata görə, qərara əsasən uçot dərəcəsi 9,75%, faiz dəhlizinin yuxarı həddi 11,75%, aşağı həddi isə 7,75% (±2%-lik simmetrik diapazonda) səviyyəsində saxlanılıb. Qərar 26 dekabr 2018-ci il, saat 14:00-dan qüvvəyə minir.
Məlumatda qeyd olunub ki, İdarə Heyətinin pul siyasətinə həsr edilmiş son toplantısından keçən dövrdə inflyasiya azalmaqda davam edib: "2018-ci ilin sonuna orta illik inflyasiyanın təxminən hazırki səviyyədə qalacağı gözlənilir".
Bildirilib ki, dayanıqlı makroiqtisadi çərçivə risklər balansında başlıca sabitləşdirici amildir: "Bu şəraitdə faiz dəhlizi parametrlərinin dəyişməz saxlanılması xarici mühitdəki qeyri-müəyyənliklərlə izah olunur. Perspektivdə pul siyasətinin reaksiyası inflyasiya amillərinin dinamikası, davamlılığı və ötürücülüyündən asılı olacaq. Son iki ayda inflyasiyada azalma meyili davam edib. 2018-ci ilin 11 ayında orta illik inflyasiya 2,3% təşkil edib ki, bu da hədəf intervalından əhəmiyyətli aşağıdır. Mövsümi amillərin təsirilə noyabrda ərzaq inflyasiyası bir qədər artıb. Lakin qeyri-ərzaq məhsulları və pullu xidmətlərin aşağı templi qiymət dəyişimi, habelə monetar amillər bu artımı neytrallaşdırıb. Nəticədə aylıq inflyasiya 0,6% səviyyəsində qərarlaşıb. İstehlak qiymətlərinin cari dinamikası və manatın dayanıqlı məzənnəsi inflyasiya gözləntilərini stabilləşdirən əsas amillər olaraq qalır. Eyni zamanda, cari ildə pul siyasətinin yumşaldılması istiqamətində ardıcıl qərarlar bazar subyektlərinin inflyasiya gözləntilərinə azaldıcı təsir göstərib. Biznes sektorunun inflyasiya gözləntiləri ötən iki ayda ticarət və xidmət sektorunda azalıb, qeyri-neft emal sənayesi və tikintidə artıb. Ev təsərrüfatlarının inflyasiya gözləntiləri müxtəlif gəlir qrupları üzrə fərqlidir. Son proqnozlara görə 2018-ci ilin sonuna inflyasiyanın 2,3% ətrafında qərarlaşacağı gözlənilir".
Qeyd olunub ki, 2018-ci ilin 11 ayında xarici ticarət balansında ÜDM-in təxminən 18%-i səviyyəsində müsbət saldo yaranıb. Bu dövrdə ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə qeyri-neft ixracı 11%, qeyri-neft idxalı isə 33% artıb.
Məlumatda həmçinin bildirilib ki, 2018-ci ilin yekunu üzrə tədiyə balansının əhəmiyyətli profisitli olacağı və ölkənin strateji valyuta ehtiyatlarının artımı gözlənilir: "Lakin, beynəlxalq konyunkturda son iki ayda yeni meyillər müşahidə edilir və neftin qiyməti cari ildəki pik səviyyəsi ilə müqayisədə əhəmiyyətli azalıb. Pul-kredit siyasətinin xarici mühitində baş verən dəyişikliklər və qeyri-müəyyənliklər diqqətdə saxlanacaq. İqtisadi artım pozitiv dinamikanı saxlayır və potensial səviyyəyə yaxınlaşır. 2018-ci ilin 11 ayında iqtisadi artım 1%, o cümlədən qeyri-neft sektorunda 1,4% olub. Qeyri-neft sektorunda artım əsasən ticari sektordan qaynaqlanıb. Qeyri-neft sənayesində 8,7%, kənd təsərrüfatında 4,6% artım olub".
Mərkəzi Bank tərəfindən aparılan real sektorun monitorinqi əsasında hesablanan biznes inam indeksi qeyri-neft emalı, ticarət və xidmət sektorları üzrə yüksəlib, tikinti üzrə aşağı düşüb. AMB-dən bildirilib ki, ev təsərrüfatı üzrə sorğuların nəticələrinə əsasən istehlakçı inamı indeksi pozitiv zonadadır: "Aşağı inflyasiya şəraitində əhalinin real gəlirlərinin artımı və istehlak kreditləşməsinin bərpası istehlakın artımını dəstəkləyən əsas amillərdir".
AMB bəyan edib ki, risklər balansında tarazlıq qorunmaqdadır: "Başlıca sabitləşdirici amil kimi dayanıqlı makroiqtisadi çərçivə fundamental rol oynayır. Lakin bu balans dinamik xarakter daşıyır və bir sıra xarici və daxili proseslər inflyasiyanın artırıcı risk amillərini aktivləşdirə bilər. Xarici amillərə dünya neft bazarında qiymətlə bağlı qeyri-müəyyənliklər, ticarət tərəfdaşlarının maliyyə bazarlarında məzənnə dəyişkənliyi və bu ölkələrdə inflyasiyanın yüksəlməsi aiddir. Bunlar Azərbaycan iqtisadiyyatına ticarət, investisya axınları, pul baratları və gözləntilər vasitəsilə də təsir göstərir. İnflyasiyaya təsir edə bilən daxili amillərə daxili tələbin genişlənməsi aiddir. Nəzərdə tutulan gəlir vergisi islahatı əhalinin gəlirlərini artıra və bu əsasda iqtisadi artımı dəstəkləməklə bərabər inflyasiyanın tələb amillərini də fəallaşdıra bilər. Digər tərəfdən istehlak kreditləşməsinin aktivləşməsinin daxili tələbə və idxala təsiri makroprudensial siyasətlə qabaqlayıcı rejimdə tənzimlənməlidir".
AMB-də hesab edirlər ki, faiz dəhlizinin mövcud parametrləri milli valyutada yığımların cəlbediciliyini dəstəkləməklə əhalinin antiinflyasiya davranışına zəmin yaradır: "Digər tərəfdən pul təklifinin genişlənməsi makroiqtisadi sabitliyə xələl gətirmədən iqtisadi aktivliyi dəstəkləyir. 11 ayda manatla geniş pul kütləsi 13,3% artıb".
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsinin və faiz dəhlizinin parametrlərinin dəyişdirilməsini inflyasiyaya xarici və daxili amillərin təsirini qiymətləndirmək əsasında həyata keçirəcək.