 |
|
Yeni ilin gəlişindən qısa müddət sonra Azərbaycan və Ermənistan sülh sazişi imzalaya bilər.
Bu barədə “Kommersant” nəşri yazıb.
Bildirilib ki, sülh sazişi üzərində hazırda tərəflər fəal işi davam etdirirlər.
Nəşr vurğulayıb ki, ilin sonunda Cənubi Qafqaz danışıqları prosesində davamlı uğursuzluqlara və fasilələrə baxmayaraq, MDB dövlət başçılarının Sankt-Peterburqda keçirilən qeyri-rəsmi sammiti çərçivəsində görüşən Nikol Paşinyan və İlham Əliyev sülh müqaviləsinin imzalanmasına və münaqişəyə son qoymağa həmişəkindən daha yaxın idilər.(axar.az)
Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində dekabrın 26-da MDB Dövlət Başçılarının qeyri-rəsmi görüşündə Prezident İlham Əliyevin Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanla ayaqüstü söhbəti olub. Medianın məlumatına görə, söhbət əsnasında Azərbaycan-Ermənistan sülh gündəliyi müzakirə edilib. Ermənistanın baş nazirinin mətbuat katibi Nazeli Baqdasaryan bildirib ki, Baş nazir Nikol Paşinyan və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Sankt-Peterburqda Ermənistan-Azərbaycan sülh gündəliyi ilə bağlı məsələləri müzakirə ediblər: “MDB-nin qeyri-rəsmi sammiti zamanı Ermənistanın baş naziri ilə Azərbaycan prezidenti arasında qeyri-rəsmi təmaslar olub. Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh gündəliyi ilə bağlı məsələlər müzakirə edilib. İkitərəfli formatda müzakirələr aparılıb". Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov da Rusiyanın "Birinci" kanalına bildirib ki, Bakı və İrəvan sülh müqaviləsini yekunlaşdırmağa hazırdır: "Onlar müharibə edən tərəflər deyil, onlar vahid sənəd əldə etməyə, sülh danışıqlarını yekunlaşdırmağa, vahid sənədə, sülh müqaviləsinə nail olmağa tam hazır olduqlarını bildirirlər. Burada heç bir risk yoxdur".Erməni analitik Ruben Marqaryan da Paşinyanın iştirak etdiyi MBD sammitini şərh edib: “Əliyevi zəfər qazanmış adam kimi mehribanlıqla qarşıladılar. Paşinyanın özü Əliyevi kifayət qədər səmimi qarşılayıbsa, MDB ölkələrinin digər liderləri Əliyevi niyə səmimi salamlamasınlar ki?! Hamı buna diqqət yetirsə də, heç kim təəccüblənmədi. Əgər yaxın vaxtlara qədər onları bir-birindən ayıran problem, yəni “Artsax” artıq mövcud deyilsə, niyə Azərbaycan və Ermənistan liderləri əl sıxmasın? Peskovun da dediyi kimi, Əliyev və Paşinyan müharibə edən tərəf deyillər, onlar sülh danışıqlarını yekunlaşdırmağa, vahid sənədə, sülh müqaviləsinə nail olmağa tam hazır olduqlarını bəyan ediblər. Paşinyanın mətbuat katibi Baqdasaryan da təsdiqləyib ki, Paşinyan və Əliyev sülh müqaviləsi məsələsini tədbirdə vasitəçisiz müzakirə ediblər. İlk baxışdan qəribə görünür. Axı Əliyevlə Paşinyan arasında əvvəlki razılaşma, yəni üçtərəfli bəyanat Rusiya tərəfinin birbaşa iştirakı ilə bağlanıb. İndi Moskva sülh müqaviləsi üzərində işdə kömək edəcəyini vəd etsə də, prosesdən bir qədər uzaqlaşır. Görünür, bu, erməni tərəfi üçün pis əlamətdir. Ehtimal etmək olar ki, İrəvanla Bakı arasında artıq razılaşdırılmış sülh müqaviləsinin mətni erməni tərəfi üçün o qədər pisdir ki, Moskva yenidən Rusiyaya “xəyanətdə” ittiham olunmamaq üçün özünü vasitəçi elan etmək niyyətində deyil. Moskva başa düşür ki, İrəvanla Bakı arasında hazırlanan sülh müqaviləsi Azərbaycanın “son təcavüzündən” sonra ortaya çıxan reallıqların İrəvanın qəbul etməsindən başqa bir şey olmayacaq”.
Sankt-Peterburq sammiti ilə bağlı rusiyalı siyasi şərhçi Aleksandr Razuvayev maraqlı açıqlama ilə çıxış edib. Onun sözlərinə görə, Putin öz milli maraqlarını qoruyan güclü suveren dövlətlərlə işləməyin çox rahat olduğunu, onlarla razılığa gəlməyin mümkünlüyünü dəfələrlə qeyd edib: “Postsovet məkanında bu ölkə Azərbaycandır. MDB məkanında qeyri-suveren oyunçuya misal olaraq isə Ermənistanı göstərmək olar. Onun Qərblə yaxınlaşma istiqamətində indi atdığı addımlar təkcə özünə deyil, eyni zamanda MDB “orqanizmində” mövcud sabitliyə mənfi təsir göstərəcək. Bu mənada Ermənistan birlikdə sabitliyin pozulmasının aparıcı qüvvəsidir. Bölgədə kənar oyunçuların maraqlarını təşviq edən belə bir tərəfdaşla işləmək olduqca çətindir. Azərbaycanı MDB dövlətləri arasında vasitəçi də adlandırmaq olar. Axı Bakı MDB-nin daxili strukturunda regional çoxluğu təşkil edən Mərkəzi Asiya ölkələri ilə əlaqələri gücləndirir. Rusiya-Azərbaycan münasibətləri isə həmin strukturu daha da gücləndirən alətdir”.
İRNA agentliyi də bildirib ki, İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian dekabrın 26-da Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovla telefon danışığı zamanı Qafqaz regionunda baş verən hazırkı hadisələrə toxunaraq Azərbaycan ilə Ermənistan arasında davamlı sülh sazişinin əldə edilməsi üçün aparılan danışıqlar prosesini alqışlayıb, İranın regionda sülh və sabitliyin yaranmasına dəstəyini vurğulayıb. Prezidentin xüsusi tapşırıqlar üzrə nümayəndəsi Elçin Əmirbəyov da "Guardian"a müsahibəsində deyib ki, yekun sülh müqaviləsinə çox da uzaq olmadığımız müzakirələrin bu vacib mərhələsində nəticəyə yönəlmiş addımlar atmağa ehtiyacımız olduğunu anlamaq vacibdir: “Mən bilirəm ki, otuz il davam edən və önəmli bir nəticə əldə edilməyən müzakirələrdən sonra hər iki tərəfdə müəyyən yorğunluq və məyusluq var ki, biz nə vaxta qədər heç bir məntiqli nəticə əldə etmədən bir-birimizlə görüşməyə davam edəcəyik”. Elçin Əmirbəyov Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişi layihəsindəki beş prinsipə toxunaraq, “hər iki ölkənin bir-birinin ərazi bütövlüyünə, suverenliyinə və beynəlxalq tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığına qarşılıqlı hörmət, indi və gələcəkdə bir-birilərinə qarşı hər hansı ərazi iddialarının rədd edilməsi, gücdən istifadə və ya güc tətbiq etmək hədəsi kimi BMT-nin Nizamnaməsinə zidd olan hər hansı aktların rədd edilməsi və iki ölkənin sərhədlərinin delimitasiyası məsələsini” əhatə etdiyini qeyd edib. Qeyd edək ki, Azərbaycanın Qarabağda antiterror əməliyyatından sonra oktyabrın 26-da Tbilisidə Azərbaycan Baş naziri Əli Əsədov və Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan arasında görüş olub. Daha sonra Azərbaycan regiondan kənar qüvvələrin iştirakı olmadan danışıqların davam etdirlməsini təklif edib. Beləliklə, Ermənistan və Azərbaycanın delimitasiya komissiyalarının noyabrın 30-da iki ölkənin dövlət sərhədində beşinci görüşü keçirilib. Hazırda iki ölkə sülh müqaviləsi üzərində işi davam etdirməklə bir-biri ilə təkliflərini bölüşür.
Siyasi şərhçi Asif Nərimanlı "Sherg.az"a deyib ki, MDB dövlət başçılarının Sankt-Peterburqda keçirilən qeyri-rəsmi görüşündə ən mühüm məqamlardan biri Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşü oldu. Ekspertin fikrincə, sülh gündəliyinin müzakirə edildiyi görüş qeyri-rəsmi formada baş tutsa da, burada iki məqam diqqət çəkir:
"Birincisi, İlham Əliyevlə Paşinyan Qarabağdan erməni separatizminin ləğvindən sonra ilk dəfə birbaşa təmas qurdu. İkincisi, Qərb görüş təşkil etmək üçün çox israr etsə də, bu, Rusiyada baş tutdu. Ən mühüm detal isə dövlət başçısı İlham Əliyevlə Paşinyanın ikitərəfli formatda müzakirə aparmasıdır. Halbuki vasitəçilik üzərində Rusiya-Qərb qarşıdurması fonunda Putinin üçtərəfli formata çalışacağı gözləntisi var idi. Görünür, Sankt-Peterburqdan sonra Qərbin görüş təşkilində israr edəcəyi gözləntisinə qarşı üçüncü tərəflərin prosesdə iştirak etməməsi prinsipi qorunub. Putin üçün hazırda əsas olan da görüşün Rusiyada baş tutmasıdır. Və belə demək mümkünsə, Rusiya bu görüşlə bölgədə əsas oyunçu olduğunu ən azı vizual olaraq nümayiş etdirdi. Bütün bunlarla yanaşı, Əliyevlə Paşinyanın Sankt-Peterburq təmaslarında yadda qalan iki məqam da var. Tərəflər söhbəti ayaqüstə aparıb və MDB iclasını birlikdə tərk ediblər. Bu texniki detallar ermənilər üçün kabus olan “lift diplomatiyası”nı xatırladır".
Ekspertin sözlərinə görə, mövcud vəziyyətdə liderlərin Sankt-Peterburqda ikitərəfli şəkildə apardığı müzakirələr üçüncü tərəflərin prosesə müdaxiləsi olmadan sülh sazişinin imzalanmasına töhfə verə bilər: "Hər iki liderin iclasdan birlikdə çıxması detalını da əslində ikitərəfli təmas mühitinin formalaşması kimi qəbul etmək mümkündür. Lakin həlledici amil Nikol Paşinyanın sülh gündəliyinə nə qədər sadiq qalacağıdır. “Lift diplomatiyası” adlandırılan Düşənbədə baş nazir verdiyi sözə əməl etməmişdi. Bu baxımdan, Sankt-Peterburq görüşünün ikinci “lift diplomatiyasına” çevriləcəyi, yoxsa sülhə töhfə verəcəyi proseslərin inkişafında bilinəcək".
İran xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian Ermənistana səfər edib və erməni həmkarı Arorat Mirzoyanla görüşüb. Hər zamankı kimi Abdullahian İrəvanda sevinc və mehribanlıqla qarşılanıb. Tərəflər ikili əlaqələrin genişləndirilməsindən və Azərbaycanla sülh müqaviləsindən danışıblar. İran xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahian Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanla da görüşüb. Görüşdə ikitərəfli iqtisadi və təhlükəsizlik əlaqələri ilə bağlı məsələlər müzakirə edilib. Bu çərçivədə hər iki tərəf Ermənistan və İran arasında qarşılıqlı fəaliyyətin dərinləşdirilməsinin və bu istiqamətdə razılaşmaların həyata keçirilməsi üçün səmərəli addımların atılmasının vacibliyini vurğulayıb. Tərəflər Ermənistan hökumətinin təqdim etdiyi “Sülh qovşağı” (“Dünyanın kəsişməsi”) layihəsinə də toxunub və regionda uzunmüddətli sülhün bərqərar olmasının vacibliyini vurğulayıblar”, - məlumatda qeyd olunub. İran xarici işlər naziri onu da əlavə edib ki, 2024-cü ilin ilk həftələrində Təbrizdə Ermənistanın baş konsulluğu açılacaq. Məlumdur ki, İran da Qafanda öz konsulluğunu açmışdı. Görünür, Tehran rejimi buna cavab olaraq Təbrizdə Ermənistana baş konsulluq hədiyyə etməyi qərara alıb. Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin İdarə heyətinin sədri Fərid Şəfiyev deyib ki, Ermənistanın Təbrizdə Baş konsulluğunun açılması siyasi bir addımdır. Bu, bizim üçün müəyyən mesajdır. O, bu qərarın İranda yaşayan azərbaycanlılar üçün hansısa problem yaradacağını düşünmür: "İran suveren bir ölkə kimi Ermənistanla hansısa münasibətlər qura bilər. Biz illərdir Təbrizdə mədəni mərkəz yaratmaq istəyirik, bu məsələ həll olunmur, lakin necə olursa, Ermənistanın təklifləri tez bir zamanda həllini tapır”.Millət vəkili Azər Badamov "Sherg.az"a açıqlamasında öncə Ermənistan üçün Təbrizdə konsulluğunun açılması nə qədər vacibdir məsələsini şərh edib. Deputat bildirib ki, əslində, Ermənistanın Təbrizdə konsulluq açması məntiqsiz bir addımdır: "Çünki Təbriz azərbaycanlıların yaşadığı şəhərdir və orada ermənilər barmaqla sayılacaq qədərdir. Belə olan halda Təbrizdə Ermənistan konsulluğunun xidmətlərindən kim yararlanacaq? Demək olar ki, heç kim. Bu, sadəcə iki əməkdaşdan ibarət bir ofis olacaq. İranla Ermənistan arasındakı ticarət dövriyyəsinə baxsaq görərik ki, burda da nəzərə çarpacaq və böyük perspektivlər vəd ediləcək bir mənzərə yoxdur. Ermənistanın İranla ticarət dövriyyəsi 500 milyon dollar ətrafındadır. Bu dövriyyənin əsas hissəsi Ermənistandan İrana elektrik enerjisi və İrandan Ermənistana qaz ixracı ilə formalaşır. Digər istiqamətlərdə də nəzərəçarpacaq ticarət dövriyyəsi yoxdur. Belə olan halda Ermənistanın Təbrizdə konsulluğun açılmasına nə ehtiyac var?!".
Parlamentari vurğulayıb ki, məsələnin kökündə siyasi məqsədlər dayanır: "İran Qafanda konsulluq açıb. Ancaq məntiqlə məsələyə yanaşsaq, görərik ki, İrana da Qafanda konsulluq lazım deyil. Bu, sadəcə İranın layihəsidir və Ermənistan da İranın planları ilə hərəkət edir. Abdullahian İrəvanda yenə də Ermənistan sərhədlərinin özləri üçün "qırmızı xətt" olduğunu bildirdi. İranı narahat edən əsas məsələ Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır. İran bütün vasitələrlə Zəngəzur dəhlizinin açılmasına mane olmaq istəyir. Çünki yol ancaq İranın ərazisindən keçdiyi təqdirdə rəsmi Tehran siyasi və iqtisadi dividendlər əldə edə biləcək. Zəngəzur dəhlizinin açılacağı təqdirdə İran ərazisindən keçən yolun əhəmiyyəti azalacaq".
A.Badamov qeyd edib ki, Abdullahianın İrəvana səfərinin zamanı da diqqətdən kənarda qalmamalıdır: "Paşinyan Sankt-Peterburqa səfər edir və Rusiya ilə münasibətlərini yoluna qoymaq istiqamətində hərəkətlər müşahidə olunur. O cümlədən Qərbin Ermənistanla bağlı səsləndirdiyi fikirlər azalmağa başlayıb. İranın da istəyi Ermənistanın Qərbə doğru getməsi deyil. Tehran İrəvanın Rusiyaya yaxın qalmasında maraqlıdır. Ermənistanda Qərb möhkəmlənərsə, bu, İranın maraqlarına ziddir. Ona görə də Abdullahian dərhal İrəvana gəlir və Təbrizdə konsulluğu tez-bazar açdırmaqla ermənilərin könlünü almağa çalışır. Ermənistana isə bu konsulluq lazım deyil və konsulluğun saxlanılması xərcləri İran tərəfindən qarşılanacaq".
Millət vəkilinin qənaətincə, Təbrizdə Ermənistan konsulluğunun açılması həm də Azərbaycana bir mesajdır: "İran bununla demək istəyir ki, istədiyi yerdə konsulluq aça bilər. Bu, güneydəki azərbaycanlıların istəklərinə qarşıdır. İranın belə addımlarını Azərbaycana qarşı münasibətinin necə olduğunun göstəricisi hesab edirəm. Azərbaycan İranla münasibətlərini normallaşdırmağa çalışır. İran isə öz hərəkətləri ilə münasibətlərin normallaşması prosesinə balta vurur".
Dünyanın ən ciddi siyasi formatlarından medianın və oxucunun ən çox yadında qalan anlar məhz bu cür epizodlardır. Hansısa ciddi prosesin taleyini həll edən, ən ağır siyasi qərarlara səs verən liderlərin, televiziya dili ilə desək, “qalstuksuz” halları. Xüsusilə, onlar bir-biri ilə 30 illik müharibə dövrünü yenicə arxada qoymuş iki ölkənin liderləri olanda.Bu baxımdan, Moskvada MDB dövlət və hökumət başçılarının sonuncu qeyri-rəsmi görüşü də istisna olmadı.
Görüş bir neçə bu cür epizodla yadda qaldı. Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin tünlükdə Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanıb qolundan çəkərək ona əl-qolla nəyisə izah etməsi anı, Azərbaycan Prezidentinin digər ölkə başçıları ilə görüş səhnələri… Bizim auditoriya üçün isə ən maraqlı an Prezident İlham Əliyevlə Baş nazir Nikol Paşinyanın deyə-gülə nə barədəsə danışmaları epizodu oldu.
İlham Əliyev və Nikol Paşinyan nümayəndə heyəti üzvləri və cangüdənlərin əhatəsində hansısa binanı birlikdə tərk edirlər. Digər ölkələrin rəhbərləri isə görünmür. İlham Əliyevin üzünü Paşinyana tutaraq təbəssümlə nəsə deməsi iki liderin ayaqüstü söhbətinin nəticəsinin olduğunu, ən yaxşı halda isə pis keçmədiyini deməyə əsas verir.
Bu, Qarabağdakı separatçılığa son qoyulandan və Azərbaycan özünün bütün ərazisində suverenliyini təmin edəndən sonra liderlərin ilk təması idi. Həm də Moskvada və qeyri-formal sammitdə. Bir çox siyasi müşahidəçilər, diplomatlar da şəxsi müşahidələrinə və təcrübələrinə əsaslanaraq bildirilər ki, bəzən ən ciddi problemləri, rəsmi görüşlərdə söyləmək mümkün olunmayanları beləcə qeyri-rəsmi, qalstuksuz, səmimi görüşlərdə çatdırmaq olur. Mümkündür ki, bu görüş də həmin vacib görüşlərdən biridir.
Daha bir maraqlı məqam. Bir neçə həftə öncə Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Moskva sammiti çərçivəsində İlham Əliyevlə Paşinyan arasında danışıqların mümkünlüyünü dilə gətirmişdi. Amma Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov görüşdən bir neçə gün öncə açıqlama ilə çıxış edərək, Moskvada Əliyev-Paşinyan danışıqlarının nəzərdə tutulmadığını bildirdi. Görüş isə baş tutdu, amma Lavrovun (Rusiyanın) söylədiyi kimi yox. Geniş ictimaiyyətə açıqlanan görüntülərdən birində Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin bir kənara çəkilərək, ikilikdə söhbət etdiyi görünür. Və həmin epizodda Əliyevin nəyisə Paşinyana çatdırmaq istədiyi hiss olunur.
Belə aydın olur ki, Azərbaycan və Ermənistanı liderləri görüşməkdə və danışmaqda problem görmürlər, məsələ harada və necə görüşməkdir. Moskvada Rusiyanın vasitəçiliyi ilə görüşün olmayacağı açıqlansa da, Əliyev və Paşinyanın ikili görüşü, hər halda, baş tutdu. Vasitəçisiz…
Hər halda, ən pis sülh, ən yaxşı müharibədən daha gözəldir.
Mənbə: Press Klub
2024-cü ilin noyabrında Azərbaycan COP29 tədbirinə ev sahibliyi edəcək. Bu çərçivədə bir neçə ölkədən çox sayda nümayəndənin ölkəmizə gəlməsi nəzərdə tutulur.
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində keçirilən COP28 tədbirinə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə yanaşı bir çox ölkələrin rəsmi nümayəndələri, prezidentləri, baş nazirləri qatılmışdı. O cümlədən Ermənistan Prezidenti Vaaqn Xaçatryan da sammitə iştirak üçün Dubaya səfər etdi.
Maraqlıdır ki, Ermənistanın Baş nazir administrasiyasının Azərbaycanla birgə bəyanatında İrəvanın COP29-un keçirilməsi üçün namizədliyini geri götürdüyü, digər Avropa ölkələri də Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləməyə çağırdığı qeyd olunurdu.
Beləliklə ölkəmizin ev sahibliyi edəcəyi tədbirdə iştirak üçün Ermənistan Prezidenti, yaxud baş nazirinin Bakıya gəlməsi mümkündürmü?
Mövzunu Globalinfo.az-a dəyərləndirən beynəlxalq münasibətlər üzrə şərhçi Əziz Əlibəyli bildirib ki, tədbir təkcə Azərbaycan üçün deyil, Qafqaz üçün vacibdir:
“COP29 hər növ savaşdan, qarşıdurmadan, müharibədən öndə gələn, yüksək idealları özündə birləşdirən bir qlobal tədbirdir. Hesab edirəm, Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanın bu tədbirə ev sahibliyi etmə təşəbbüsü ölkəmizin dünyada nüfuzuna çox ciddi müsbət təsir göstərəcək. İqlim və ətraf mühit daxil, ümumi təhlükəsizlik və stabilliyə təhdid yaradan qayğıları dünya ilə bölüşəcəyik. Bakı deklarasiyası özlüyündə yeni hədəflər və öhdəliklər müəyyənləşdirəcək.
Bütün prosesin tərkib hissəsi olan əsas amillərdən biri sülh və əməkdaşlıqdır. Ermənistan nümayəndələrinin tədbirdə iştirak üçün Bakıya gəlmələri də gözləniləndir. Tədbir sadəcə Azərbaycan üçün deyil, Qafqaz üçün əhəmiyyətlidir”.
Prezident İlham Əliyev Şabran rayonunun Gəndob‒Xaçmaz‒Yalama‒Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi (11 km)‒Ağalıq‒Daşlıyataq‒Günəşli avtomobil yolunun əsaslı təmiri ilə bağlı tədbirlər haqqında Sərəncam imzalayıb.
Sərəncama əsasən, dörd min nəfər əhalinin yaşadığı 3 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Gəndob‒Xaçmaz‒Yalama‒Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi (11 km)‒Ağalıq‒Daşlıyataq‒Günəşli avtomobil yolunun əsaslı təmiri məqsədilə ilkin olaraq 1) milyon manatı Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinə ayrılıb.
Maliyyə Nazirliyinə Sərəncamda göstərilən məbləğdə maliyyələşməni təmin etmək, İqtisadiyyat Nazirliyinə avtomobil yolunun əsaslı təmirinin başa çatdırılması üçün zəruri olan maliyyə vəsaitini Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il dövlət büdcəsi layihəsində dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu xərclərinin bölgüsündə nəzərdə tutmaq, Nazirlər Kabinetinə Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etmək tapşırılıb.
2024-cü ilin ilk rübündə Azərbaycanda yeni nazirliyin yaradılacağı bildirilir.
Bu barədə yazan Bakupost.az saytı mənbəsinə istinadən qeyd edir ki, yeni nazirlik Mədəniyyət Nazirliyi ilə Gənclər və İdman Nazirliyinin bazasında yaradılacaq.
"Belə ki, bu iki nazirlik vahid qurumda birləşdiriləcək. Yeni nazirliyə kimin rəhbərlik edəcəyinə gəlincə, məlumatlı mənbə onun nə hazırkı Mədəniyyət naziri Adil Kərimli, nə də Gənclər və İdman naziri Fərid Qayıbov olacağını bildirib", - deyə mətbu orqan bildirir.
Məlumata görə, nazirliyin birinci şəxsi surpriz isim olacaq.
Sayt yazır ki, hazırkı nazirlər də işsiz qalmayacaq. Yeni strukturda həm Adil Kərimli, həm də Fərid Qayıbov nazir müavini postunu tutacaqlar. Gənclər və İdman nazirinın hazırkı müavinlərindən Fərid Hacıyevin də nazir müavini kimi postunu saxlayacağı bildirilir.
Müvafiq olaraq, A.Kərimli mədəniyyət, Fərid Qayıbov idman, Fərid Hacıyev isə gənclər sahələri üzrə fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər.
Gələn il fəaliyyətə başlayacaq Azərbaycanın Əfqanıstandakı səfirliyinin binası Kabul şəhərində yerləşəcək.
Bu barədə “Report”un sorğusuna cavab olaraq Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətindən məlumat verilib.
Qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il iyulun 28-də imzaladığı Sərəncamla İlham Nəriman oğlu Məmmədov Azərbaycanın Əfqanıstandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin olunub.
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin prezident seçkiləri ilə bağlı hansı beynəlxalq təşkilatlara dəvət göndərdiyi məlum olub.
Bu barədə "Report"un sorğusuna cavab olaraq XİN-dən bildirilib.
Qeyd edilib ki, beynəlxalq təşkilatlara dəvət məqsədilə Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu, Müstəqil Dövlətlər Birliyi, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı, Demokratiya və İqtisadi İnkişaf naminə Təşkilat (GUAM), Türk Dövlətləri Təşkilatı və Qoşulmama Hərəkatının Gənclər Təşkilatına müvafiq notalar göndərilib.
Fransanın Cənubi Qafqazda, eləcə də Azərbaycanda fəaliyyət göstərən kəşfiyyat şəbəkəsinin ifşa olunması gələcək regional proseslərin mahiyyətini elə indidən təyin edə biləcək bir hadisədir, rəsmi Bakı bununla Ermənistanın "bacısı"nı demək olar ki, tam məğlubiyyətə uğratmış oldu... Eyni zamanda, Fransanın beynəlxalq nüfuzu və imici də ciddi şəkildə korlandı, bundan sonra rəsmi Paris həm Azərbaycanla daha ehtiyatlı davranmalı olacaq, həm də beynəlxalq məkanda artıq supergüc olmadığı ilə barışmaq məcburiyyətində qalacaq...
Cənubi Qafqazda cərəyan edən geopolitik proseslər yalnız regional gərginliyin yüksəltməsi ilə qalmır. Bu proses həm də dövlətlərarası münasibətləri də pozmağa başlayıb. Hər halda, Azərbaycan-Fransa münasibətlərində yaşanan böhran bunu müəyyən mənada, təsdiqləmiş olur. Və hazırda bu iki ölkənin arasında əlaqələr az qala qopma nöqtəsinə yaxınlaşmağa başlayıb.
Ancaq Azərbaycan-Fransa qarşıdurmasının səbəbləri rəsmi Bakının mövqeyindən qaynaqlanmır. Əksinə, məhz rəsmi Paris vaxtilə daha yüksək səviyyədə olan Azərbaycan-Fransa münasibətlərini korlayacaq addımların atılmasında israrlı davranır. Və bu baxımdan, indiki situasiyanın həm səbəbkarı, həm də günahkarı məhz Makron hökumətidir.
Məsələ ondadır ki, Fransa 30 ilə yaxın bir müddətdə ABŞ və Rusiyayla birlikdə ATƏT-in Minsk Qrupuna həmsədrlik edib. Hər üç həmsədr ölkə ermənipərəst mövqe tutsalar da, bunu siyasi-diplomatik məkanda ört-basdır etməyi bacarıblar. Ancaq Azərbaycanın II Qarabağ savaşında tarixi hərbi zəfərindən sonra Fransa öz ermənipərəst mövqeyini açıq müstəviyə keçirib. Və rəsmi Paris Ermənistanın maraqlarına o qədər açıq dəstək verməyə başladı ki, rəsmi Bakı Fransanı ümumiyyətlə, Cənubi Qafqazdakı sülh prosesindən tamamilə kənarlaşdırmaq məcburiyyətində qaldı.
Həmin vaxtdan üzübəri Azərbaycan və Fransanın qarşılıqlı münasibətləri ardıcıl zərbələr almaqda davam edir. Rəsmi Paris Ermənistanın beynəlxalq himayəçisi rolunu öz üzərinə götürüb. Rəsmi Bakıya təzyiq göstərməyə cəhd edən Fransa hətta təkbaşına Azərbaycana qarşı mübarizə aparmaq niyyətinə düşüb. Hər imkanda Fransa BMT Təhlükəsizlik Şurasında Azərbaycana qarşı qətnamələrin qəbul edilməsinə çalışır. Ancaq rəsmi Bakının çevik siyasi-diplomatik manevrləri Fransanın beynəlxalq məkanda məğlubiyyətini təmin edir.
Təbii ki, Azərbaycan diplomatiyası Fransanı məğlub etdikcə, rəsmi Paris daha da aqressivləşir. Azərbaycanın qətiyyəti və prinsipiallığı qarşısında nüfuzunu itirən Fransa Ermənistanı silahlandırmaqla cavab verməyə çalışır. Rəsmi Paris Ermənistanın hərbi gücünün artırılması sayəsində Cənubi Qafqazda qüvvələr nisbətini dəyişə biləcəyinə ümid bəsləyir.
Ancaq müşahidələr onu göstərir ki, rəsmi Parisin bütün cəhdləri iflasa uğramaqda davam edir. Çünki Azərbaycan keçmiş beynəlxalq nüfuzuna güvənən Fransaya kəskin müqavimət taktikasına üstünlük verir. Rəsmi Bakının beynəlxalq səviyyədə Fransanın müstəmləkəçilik siyasətini ifşa etməsi buna misaldır. Hazırda məhz Azərbaycanın açıq ittihamları beynəlxalq məkanda Fransanın müstəmləkəçilik siyasəti və Afrika ölkələrində törətdiyi soyqırımlar ciddi müzakirə mövzusuna çevrilib.
Ümumiyyətlə, son vaxtlar Fransa dövlətçiliyi kifayət qədər ağır tarixi mərhələdən keçməkdədir. Belə ki, bir tərəfdən Fransanın Afrika qitəsindən qovularaq, çıxarılması prosesi intensivləşib. Rəsmi Paris Fransa iqtisadiyyatı üçün ucuz xammal qaynağı rolunu oynayan Afrika ölkələrinə nəzarəti itirməkdə davam edir. Rəsmi Bakı bunu kompensasiya etmək üçün Cənubi Qafqaz və Orta Asiya regionlarına yerləşməyə can atır. Rəsmi Bakı isə Fransanın Cənubi Qafqaz planlarını bloklayır. Nəticədə Fransa həm Cənubi Qafqazdan kənarda qalır, həm də Orta Asiyaya keçid "pəncərə"sindən məhrum olur.
Belə anlaşılır ki, Makron hökumətinin səhvləri ucbatından Fransa Azərbaycanla faktiki olaraq, siyasi-diplomatik savaş içərisində çabalayır. Üstəlik, bu savaş ucbatından yalnız Fransanın maraqları ziyan çəkir. Bir tərəfdən, rəsmi Bakı Fransa şirkətləri ilə mövcud əməkdaşlığa yenidən baxmağa başlayıb.
Digər tərəfdən isə Fransa şirkətlərinin Azərbaycanda və ümumiyyətlə, Cənubi Qafqazda yeni sərmayə cəhdləri bloklanır. Bu baxımdan, hesab etmək olar ki, Makron hökuməti yaxın gələcəkdə Fransanın bu regionda iqtisadi layihələri unutması lazım gələcək. Və rəsmi Bakı ilə münasibətləri normallaşdırmayacağı təqdirdə, Fransa bu regionda qazanc əldə edə bilməyəcək.
Məsələ ondadır ki, rəsmi Parisin Azərbaycana təzyiq göstərmək metodu ilə Cənubi Qafqazda hansısa hədəflərinə çatmaq şansı ümumiyyətlə, yoxdur. Ona görə də, Fransa birmənalı şəkildə rəsmi Bakı ilə anlaşma variantını sınaqdan çıxartmaq barədə düşünmək məcburiyyətindədir. Ən əsası isə rəsmi Paris Fransanın Cənubi Qafqaz siyasətini istənilən halda, Azərbaycanın milli maraqları ilə uzlaşdırmalı olacaq. Əks halda, rəsmi Paris beynəlxalq məkanda Azərbaycan-Fransa qarşıdurmasından başqa heç nəyə nail ola bilməz.
58ca911243c3fd4ca9342955a69a883a.jpg (140 KB)
Eyni zamanda, Makron hökuməti Azərbaycanla qarşıdurmada Fransanın üstünlük qazanma imkanlarını da hesablamalı olacaq. Çünki hazırda Fransanın belə imkanlara malik olmadığını anlamaq o qədər də çətin deyil. Hər halda, rəsmi Bakının Fransaya ardıcıl siyasi-diplomatik zərbələri tam hədəfə dəydiyindən nəticə çıxartmaq imkanları daha genişdir.
Xüsusilə də, rəsmi Bakının Fransa səfirliyinin iki əməkdaşını konkret faktlarla ittiham edərək, persona non-qrata elan etməsi böyük önəm daşıyır. Azərbaycan dövləti bununla həm Fransaya, həm Ermənistana, həm də Qərbdə bəzi siyasi iradə mərkəzlərinə sərt xəbərdarlıq mesajları vermiş oldu. Ermənistan Fransaya güvənərək, Azərbaycanla sülh sazişindən yayınmağın nə qədər təhlükəli seçim olduğunu nəzərə almalı olacaq. Eyni zamanda, bəzi Qərb siyasi iradə mərkəzləri də Fransa örnəyindən nəticə çıxarmalıdır ki, rəsmi Bakı heç bir xarici gücün beynəlxalq nüfuzundan qətiyyən çəkinmir. Və Azərbaycanın milli maraqlarını təhdid edənlər Fransa örnəyi ilə üzləşməli olacaqlar.
Fransanın Cənubi Qafqazda, eləcə də Azərbaycanda fəaliyyət göstərən kəşfiyyat şəbəkəsinin ifşa olunması isə gələcək regional proseslərin mahiyyətini indidən təyin edə biləcək bir hadisədir. Rəsmi Bakı bununla Fransanı Cənubi Qafqazda demək olar ki, tam məğlubiyyətə uğratmış oldu. Eyni zamanda, Fransanın beynəlxalq nüfuzu və imici də ciddi şəkildə korlandı. Yəni, "Dəmir yumruq" bu dəfə rəsmi Parisi vurdu, indi Fransa həm Azərbaycanla daha ehtiyatlı davranmalı olacaq, həm də beynəlxalq səviyyədə supergüc olmadığı ilə barışmaq məcburiyyətində qalacaq.(musavat.com)