 |
|
“Hraparak” qəzeti Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın konstitusiya islahatına hazırlaşdığı barədə məqalə dərc edib.Qeyd edilir ki, Ermənistan konstitusiyaya dəyişiklik edilməsi zərurəti ilə bağlı bir neçə dəfə fikrini dəyişən Nikol Paşinyan artıq bununla bağlı qərara gəlib.
“Cebhe.info”-nun məlumatına görə, bu barədə Ermənistanın ədliyyə naziri Qriqor Minasyan keçirdiyi mətbuat konfransında açıqlama verib.
Qəzet yazır:
“Qeyri-hökumət dairələrində Paşinyanın növbədənkənar seçkilərə qədər konstitusiya dəyişiklikləri edəcəyi uzun müddətdir deyilir. Bəs müəlliflərinin Serj Sarkisyana “paltar tikdiyi”, lakin onun payının Paşinyana çatdığı bu super-prezident Konstitusiyasında onu nə qane etmir? Bəlkə hakimiyyətini daha da gücləndirmək üçün yeni mexanizmlər tətbiq etmək qərarına gəlib, bəlkə məsələ Konstitusiyanın preambulasından imtina etməkdədir?
Qeyd edək ki, 2021-ci ildə Azərbaycan Prezidenti aprel müsahibələrinin birində demişdi ki, ermənilər ərazi ambisiyalarından əl çəkməli, konstitusiyalarını dəyişdirməlidirlər. İndiki konstitusiyanın preambulasında Ermənistanın Müstəqillik Bəyannaməsindən bəhs edilir və sənədin bəyannamə əsasında hazırlanmalı olduğu bildirilir. Müstəqillik Bəyannaməsinin əsasını isə Ermənistan Ali Sovetinin və “Qarabağ Milli Soveti”nin Ermənistanla Qarabağın birləşdirilməsi haqqında qərarı təşkil edir.
Qarabağ indi boşalsa da, kağız və mürəkkəblə Azərbaycana təhfil verilməyib. Xatırladırıq ki, konstitusiya islahatı mövzusu idarəetmə modelinin dəyişdirilməsi və super Baş nazirlik hökumətindən imtina məsələsinin müzakirə olunduğu 2018-ci ildən bəri Ermənistan hakimiyyətinin gündəmindədir. Paşinyan 2021-ci ildə 1 mart mitinqi zamanı. yarıprezidentli idarəetmə üsuluna keçəcəyini açıqlayıb. Lakin bunlar 2020-ci il müharibəsindən sonra yaranmış gərginliyi azaltmağa və özünün hakimiyyətini uzatmağa yönəlmiş bəyanatlar idi. Bir neçə ay sonra, 2021-ci ilin dekabrında artıq mövqelərinin möhkəmləndiyi bir vaxtda, o, son aylarda baş verənlərin indiki modelin effektivliyini sübut etdiyini və əvvəlki idarəetmə sisteminə qayıtmağı düzgün hesab etmədiyini bildirib.
O, QHT-lərdən və özünə sadiq siyasətçilərdən konstitusiya islahatları şurası yaradıb. Şuranın tərkibinə Ermənistanın beynəlxalq hüquq məsələləri üzrə nümayəndəsi, Milli Məclisin Dövlət Hüquq Komissiyasının sədri, hüquq müdafiəçisi, Konsitusiya islahatları Şurasının üzvü Vigen Köçəryan, Edmon Marukyan, Respublika partiyasından Masis Melkonyan, Artur Sakunts, Tiqran Yeqoryan və Daniel İhonnisyan daxil idi. Hətta onlar məhz yeni konstitusiyanı yazacaq daha 5 mütəxəssis üzv seçdilər.
Baxmayaraq ki, bu, 2022-ci ilə qədər planlaşdırılırdı. Dekabrın 28-də konstitusiya islahatları konsepsiyasının layihəsi təsdiqlənib Baş nazirin Aparatına təqdim edilməli idi. 2023-cü ilə qədər isə layihə iyunun 30-da təsdiqlənməli idi. Lakin bütün müddətlər pozuldu. Yalnız dünən məlum olub ki, konsepsiya ilin sonunda qərargaha göndərilib, proseslər sürətlənib, bəlkə də Paşinyan fövqəladə rejimə keçmək qərarına gəlib”.
Dünən Konstitusiya İslahatları Şurasının üzvləri və ədliyyə naziri Qriqor Minasyan mətbuat konfransı keçirib.
“Bizim hazır konsepsiyamız var, onun 70 faizi şurada müzakirə edilib və səsə qoyulub, ancaq bir neçə konseptual müddəalarımız var ki, onlar yalnız ekspert komissiyasının müzakirəsinə çıxarılıb... Yanvarın 15-dən başlayaraq çox intensiv işlərimiz olacaq. Bir neçə aydan sonra isə yekun konsepsiyamız olacaq... Şura tərəfindən təsdiqləndikdən sonra ictimaiyyətin məlumatlandırılması proseduru başlayacaq. Yəni maddə-maddə dəyişəcək, yeni konstitusiya yazılmağa başlayacaq. Biz müddəti bir az 2023-cü ilə keçirdik. Ancaq Lakin ilin sonunda həqiqi vaxta çatdıq”,-nazir belə deyib.
Yeni konstitusiyanın konsepsiyasına gəlincə, bəzi detallar məlum olub. Nəşrin məqaləsindən aydın olur k, hakimiyyət modelinin dəyişdirilməsi planı yoxdur, Ermənistan parlament sistemi ilə yaşamağa davam edəcək. Əvəzində ilk növbədə, bəzi problemli təkliflər təsdiqlənib ki, bunlar da Nikol Paşinyana sərfəlidir:
“Güman ki, Milli Məclisə növbədənkənar seçkilər üçün Baş nazirin istefası lazım olmayacaq. Mövcud konstitusiyaya görə, Baş nazir iki dəfə seçilməsə, bu, parlamentin buraxılması ilə nəticələnəcək. Dəyişikliklərdən biri növbədənkənar seçkilər zamanı parlamentin özünü buraxma ehtimalına aiddir. Bununla da Nikol Paşinyan güman ki, istefasından sonra da postunu tutması və seçki proseslərinə təsir göstərməklə bağlı tənqidlərdən yayınmaq istəyir.
Konsepsiyada öz növbəsində, parlamentin rolunun artırılması, siyasi böhranın həlli açarı qanunvericilik strukturuna həvalə olunması mənasız əsaslandırılır. Lakin aydındır ki, bir tərəfdən Baş nazir böhranın həllini parlamentin çiyninə buraxaraq məsuliyyətdən imtina edir, digər tərəfdən, istefa vermiş məmurun evə getməli olduğu və parlament yeni Baş nazir seçənə qədər vəzifəsində qalmaması ilə bağlı tənqidlərdən xilas olur.
Yeri gəlmişkən, 2018-ci il avqustun 17-də Respublika meydanında Nikol Paşinyan daxili siyasi vəziyyətdən danışarkən demişdi:
“...Biz konstitusiya dəyişiklikləri təşəbbüsü ilə çıxış edirik, bunun mənası ondan ibarətdir ki, növbədənkənar parlament seçkiləri təkcə Baş nazirin istefası şəraitində keçirilə bilməz, həm də müstəqil seçkilər barədə parlamentin özü qərar verə bilsin”.
Lakin kontekst bugünkü siyasi vəziyyətdən çox fərqlidir. Həmin vaxt Milli Məclisin buraxılması (o vaxt Ermənistan Respublika Partiyası Milli Məclisdə çoxluq təşkil edirdi) və yeni parlamentin formalaşdırılması variantları ətrafında qızğın müzakirələr gedirdi. Axı, 2018-ci ildə növbədənkənar seçkilər Konstitusiyaya düzəlişlər edilmədən baş tutub.
Eynilə, konsepsiyada “Ermənistan Respublikası Prezidenti institutunun gücləndirilməsi” fəsli var. Lakin məzmun baxımından bu, “şişirdilmiş şar”dır və Prezidentin səlahiyyət dairəsi bir millimetr də genişlənmir. Əvəzində Ermənistan Respublikasının Ali Baş Komandanının kimin olması dilemması həll olunacaq ki, buna görə həm müharibə, həm də sülh dövründə Ali Baş Komandan Ermənistanın Baş naziridir. Yeni Konstitusiyada Baş Qərargahla bağlı heç bir tənzimləmə planlaşdırılmır.
Eyni zamanda, konstitusiyada Baş nazirin müharibə və qeyri-müharibə dövrlərində nəzərdə tutulan Silahlı Qüvvələrin komandanı olduğunu dəqiq müəyyən etmək təklif olunur. Həmçinin, Milli Məclisdə sabit çoxluq təminatının ləğvi təklif edilir. Söhbət Konstitusiyanın və Seçki Məcəlləsinin müddəalarından gedir ki, bunun sayəsində seçkilərdə birinci yeri tutan partiyanın deputat mandatı bu partiya sabit səs çoxluğu əldə edənə qədər artırılır.
Bunun əvəzində absurd deyilən alternativlər təklif edilir ki, onlardan birinə görə, əgər sabit çoxluq təşkil olunmasa, o zaman hökumət İrəvan Ağsaqqallar Şurasının seçkilərinə bənzər modeli tətbiq etmək və ən çox səs toplayan qüvvədən namizədi baş nazir seçmək qərarına gəlib. Yəni azlıq hökuməti qurmaq imkanı verilir”.
Məqalədə daha sonra bildirilir:
“Parlamentin buraxılması təklifinin müəllifi olan Konstitusiya İslahatları Şurasının üzvü Vigen Köçəryandan “Bu, Baş nazirə öz mövqeyində seçki proseslərinə təsir etmək səlahiyyətini vermirmi”,-deyə soruşduq.
Köçəryan özünü elə göstərdi ki, sualın mənası ona aydın deyil və əvəzetmə süni prosedurlardan imtina etmək üçün edilib:
“Ümumiyyətlə, bütün bu konstitusiya dəyişikliklərinin məqsədi belə konstitusiya normalarının çatışmazlıqlardan azad olması, ikincisi, müvafiq ictimai münasibətləri daha səmərəli tənzimləməkdir”.
O, həmçinin əmin edib ki, Konstitusiyanın preambulasından imtina məsələsi nə komissiyada, nə də şurada müzakirə olunub:
“Burada söhbət Konstitusiyanın dəyişdirilməsindən yox, konstitusiyaya düzəlişlərdən gedir, ona görə də, fikrimcə, bunu gələcəkdə tətbiq etmək olmaz”.
Rahim Səfəralıyev Bakı şəhər prokurorunun böyük köməkçisi təyin olunub.
"Report"un əldə etdiyi məlumata görə, Baş prokuror Kamran Əliyev bununla bağlı müvafiq əmr imzalayıb.
O, bu təyinatadək Xızı rayonunun prokuroru vəzifəsində işləyirdi.
Baş Prokurorluğun Mətbuat Xidmətindən məlumatı təsdiqləyiblər.
Paşinyan hakimiyyəti KTMT-dan çıxmaq istiqamətində niyyətini artıq qətiləşdirsə də, bu barədə verilmiş qərarın icrası ilə bağlı hələlik siyasi iradə böhranı da yaşayır... Ona görə də, rəsmi İrəvan bu hərbi-siyasi alyansın Ermənistan üçün yararsızlığı barədə iddialarla Rusiyanı şantaj edərək, uydurduğu bəhanə-səbəblər qarşısında Kremli arqumentsiz buraxmağa cəhd göstərir...
Cənubi Qafqazda geopolitik proseslərin inkişaf istiqamətləri artıq böhranlı həddə yaxınlaşır. Hazırda bu regionda regiondan kənar güclərin maraq toqquşmaları olduqca təhlükəli mərhələyə keçmək üzrədir. Üstünlük, bu geopolitik maraq toqquşmaları əsasən Ermənistanın üzərində çarpazlaşmış kimi görünür. Və bu baxımdan, yaxın vaxtlarda Ermənistanın suverenliyinin ciddi təhlükə altına düşə biləcəyi qətiyyən istisna deyil.
Məsələ ondadır ki, rəsmi İrəvan bir-birinə düşmən olan beynəlxalq güclərin hamısından eyni vaxtda faydalanmaq taktikası "icad" edib. Paşinyan hakimiyyəti bu taktika ilə Ermənistanın hərbi-siyasi itkilərini kompensasiya edə biləcəyinə hələ də ümidlidir. Halbuki, Paşinyan hakimiyyətinin faydalanmaq istədiyi regiondan kənar güclərin Ermənistandan gözləntiləri və tələbləri kəskin ziddiyyət təşkil edir. Və belə vəziyyətdə rəsmi İrəvanın hamının maraqlarını ifadə edə bilməsi sadəcə, mümkün deyil.
ABŞ və Qərb israrla Ermənistanın Rusiyadan uzaqlaşmasını tələb edir. Avropa Birliyi, o cümlədən də Fransa Cənubi Qafqaza Ermənistan üzərindən yerləşmək planları qurur. Rusiya və İran isə Paşinyan hakimiyyətinin "taktika"sından ciddi şəkildə narahatdır. Bu iki ölkə rəsmi İrəvanın ABŞ və Qərbi Cənubi Qafqaza yerləşdirmək cəhdlərinə açıq şəkildə etiraz edir. Və bunun həm Ermənistan, həm də bütövlükdə Cənubi Qafqaz üçün ağır nəticələrinin ola biləcəyinə eyhamlar vurur.
Göründüyü kimi, rəsmi İrəvan Ermənistan üçün dolaşıq geopolitik situasiya yaradıb. Paşinyan hakimiyyətinin ölkəni bu situasiyanın bumerang effektindən yayındırması o qədər asan olmayacaq. Son vaxtlara qədər Ermənistanı bütün məsələlərdə israrla və böyük həvəslə dəstəkləyən rəsmi Tehranın da artıq öz narazılığını biruzə verməyə başlaması Paşinyan hakimiyyəti üçün yeni geopolitik problemin uzaqda olmadığını göstərir. Və indi rəsmi İrəvan Rusiya ilə yanaşı, həm də İranın artıq tədricən ortaya çıxmaqda olan təzyiqlərinə tab gətirməli olacaq.
Maraqlıdır ki, Ermənistan mətbuatı İranın son vaxtlar artan narahatlığı ilə bağlı sensasion məlumatlar yayıb. Baş nazir Nikol Paşinyanın yaxın ətrafına daxil olan mənbəyə istinadən iddia edilir ki, İran prezidenti İbrahim Raisi baş nazir Nikol Paşinyanla telefon danışığında rəsmi İrəvanın ABŞ və Qərbi Cənubi Qafqaza yerləşdirmək istiqamətində atdığı addımların yolverilməz olduğunu vurğulayıb. İran prezidenti onu da bildirib ki, Cənubi Qafqazın regiondan kənar dövlətlər arasında rəqabət məkanına çevrilməsinə imkan vermək olmaz. Və Cənubi Qafqazın problemləri kənar müdaxilə olmadan region dövlətləri tərəfindən həll edilməlidir.
Əslində, rəsmi Tehranın bu reaksiyası qətiyyən gözlənilməz deyil. Çünki rəsmi İrəvan tərəfindən ABŞ və Qərbin regiona cəlb edilməsindən İranın narazı qalacağı elə əvvəlcədən istisna edilmirdi. Hər halda, rəsmi Tehran ABŞ və Qərbin Ermənistanı yaxın gələcəkdə İran əleyhinə hərbi-siyasi mərkəzə çevirə biləcəyi ilə bağlı ehtimalı mütləq nəzərə almaq məcburiyyətindədir. Və bu məsələyə münasibətdə İranın Cənubi Qafqazda Rusiya ilə ortaq davranmağa çalışacağı da qətiyyən istisna deyil.
Rəsmi İrəvanın Rusiya ilə münasibətləri isə daha qəliz məzmun daşıyır. Çünki Kreml Paşinyan hakimiyyətinin tədricən Rusiyanın geopolitik "qırmızı cizgilər"ini təhlükəyə atdığını nəzərə almaq məcburiyyətində qalıb. Baş nazir Nikol Paşinyan ötən ilin sonuna doğru Kremlin sərt təzyiqlərinə tab gətirməyərək, Rusiyaya səfər etsə də, rəsmi İrəvanın Ermənistanı Qərbə "qaçırmaq" niyyətindən imtina etdiyi hələlik müşahidə olunmur. Və rəsmi İrəvan bu niyyətin reallaşması istiqamətində yeni səbəb-bəhanələr uydurmağa cəhd göstərir.
Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan bildirib ki, rəsmi İrəvanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) gözləntilər içərisində olması tamamilə mənasızdır: "Biz bunu artıq birmənalı şəkildə anladıq. KTMT öz hərbi-siyasi məsuliyyət zonasını qəbul etmədi. Bu, Ermənistan üçün olduqca ciddi problemdir. Rusiya və KTMT tərəfindən Ermənistana heç bir hərbi-texniki dəstək təklif edilməyib".
Göründüyü kimi, rəsmi İrəvan KTMT-dan çıxmaq niyyətində olduğunu biruzə verir. Bu məqsədinə çatmaq üçün isə məhz Rusiyanı və KTMT-nı ittiham edir. Paşinyan hakimiyyətinin bu ittihamlarında siyasi şantaj əlamətləri də kifayət qədər qabarıq şəkildə nəzərə çarpır. Paşinyan hakimiyyəti Rusiyaya mesaj verir ki, Kreml ya rəsmi İrəvanın istəklərini yerinə yetirməlidir, maraqlarını təmin etməlidir. Ya da Ermənistanın KTMT-nı tərk etməsi və Rusiyadan uzaqlaşması ilə barışmalıdır.
Armen Qriqoryanın açıqlamasından da görünür ki, Paşinyan hakimiyyəti KTMT-ya bəslədiyi ümidlərdən çox-çox uzaq qalıb. Həmin ümidlər isə Rusiyanın və KTMT-nın Ermənistanın əvəzinə Azərbaycana qarşı vuruşmalı olduğunu əhatə edir. Rəsmi İrəvan hesab edir ki, Rusiya Ermənistanın hərbi müttəfiqi olduğu üçün Azərbaycanla savaşa borcludur. Eyni zamanda, Paşinyan hakimiyyəti Ermənistanın üzv olduğu KTMT-nı da rəsmi İrəvanın istəyinə uyğun məsuliyyət zonası müəyyən etməyə məcbur hesab edir. Yəni, bu hərbi-siyasi alyansı Azərbaycanla savaşdan yayınmaqda qınayır.
Digər tərəfdən, rəsmi İrəvan Rusiyadan silah-sursat və hərbi texnika da umur. Son illərdə, xüsusilə də, Ukrayna savaşının başlanmasından sonra Rusiyanın Ermənistana hərbi texnika "hədiyyə" edə bilməməsindən ciddi şəkildə narazıdır. Ona görə də, Armen Qriqoryan Rusiyanın Ermənistandakı səfirinin iki ölkə arasında hərbi əməkdaşlığın inkişafı barədə açıqlamasını dərhal təkzib etməyə çalışır. Bununla da, həm Rusiyanı hərbi texnika satışı barədə anlaşmanı pozmaqda suçlayır, həm də ABŞ və Qərbə Kremllə əməkdaşlığın olmayacağı barədə mesaj verməyə çalışır.
Bütün bunlar onu göstərir ki, Paşinyan hakimiyyəti ABŞ və Qərbin təlimatları ilə KTMT-dan çıxmaq barədə artıq qəti siyasi qərar verib. Ancaq həmin qərarın icrası ilə bağlı hələlik siyasi iradə böhranı yaşayır. Rusiyanı davamlı olaraq, şantaj etməklə, Ermənistanın KTMT-nı tərk etməsinə münbit şərait yaratmağa çalışır. Və bu səbəbdən də KTMT-nın Ermənistan üçün yararsız hərbi-siyasi alyans olduğu barədə iddialarını mümkün qədər qabartmağa üstünlük verir.
“İran Ermənistana hərbi dəstək vermək və İrəvanı hərbi texnika ilə təmin etmək istəyir”.“Cebhe.info” xəbər verir ki, bunu İran və Avrasiya Tədqiqatları İnstitutunun eksperti Qüdrətulla Şafeyi Ermənistan mətbuatına deyib.
O bildirib ki, bunun üçün ilk növbədə Ermənistanın özünün istəyi lazımdır.
“Mühakimə edə bildiyimiz qədər, Ermənistanın özü İranın hərbi texnikasını almaqda o qədər də maraqlı deyil”, - deyə Şafeyi əlavə edib.
Onun fikrincə, bu, İrəvanın avropalılar və amerikalılarla münasibətləri korlamaq istəməməsi ilə bağlıdır.
Eyni zamanda, ekspert Ermənistana qarşı müharibə olacağı təqdirdə İranın İrəvana kömək üçün öz qoşunlarını göndərəcəyinə inanmadığını deyib:
“İran əsgərləri heç vaxt başqa ölkədə, o cümlədən husilərin vuruşduğu Yəməndə, Livanda və ya Suriyada döyüşməyib. Bütün bu hallarda söhbət İrandan alınan hərbi texnika və kəşfiyyat dəstəyindən gedir, lakin İran silahlı qüvvələrinin özü döyüşmür. Ona görə də Bakıdan (İran hakimiyyəti və hakimiyyətə yaxınlığı ilə seçilən qüvvələr Azərbaycan Respublikası barədə danışarkən əsasən “Bakı” ifadəsi işlədirlər-red.) Ermənistana qarşı yeni hərbi təxribat olarsa, İran əsgərləri Ermənistan üçün döyüşməyəcək”, - deyə o vurğulayıb.
Eyni zamanda ekspert İranın İrəvana dolayısı ilə kömək edəcəyini də istisna etməyib.
“Ola bilsin ki, İranın hərbi texnikasından istifadə olunsun. Amma Ermənistanın özü öz maraqlarını qorumalıdır”, - deyə Şafeyi fikrini yekunlaşdırıb.
Yanvarın 9-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan ilə geniş tərkibdə görüşü olub.
Görüşdə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin qardaşı, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin vitse-prezidenti, Baş nazirin müavini, Prezident Divanının rəhbəri Şeyx Mansur bin Zayed Əl Nəhyan, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin qardaşı, xarici işlər naziri Şeyx Abdulla bin Zayed Əl Nəhyan, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin oğlu Şeyx Həmdan bin Məhəmməd Əl Nəhyan iştirak ediblər.
- Hörmətli cənab Prezident, Əziz Qardaşım.
Hörmətli qonaqlar.
Azərbaycana xoş gəlmisiniz.
Sizin Azərbaycana səfər etməyiniz tarixi hadisədir, bu, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin Azərbaycana ilk rəsmi səfəridir. Əminəm ki, bu səfər iki ölkə arasındakı dostluq, qardaşlıq münasibətlərinin inkişafına böyük töhfə verəcək.
Biz Sizinlə dünən rəsmi ziyafət zamanı bir çox məsələləri ətraflı müzakirə etdik və bir daha bizim strateji tərəfdaşlığımızı təsdiqlədik.
Şadam ki, bizim şəxsi görüşlərimiz müntəzəm xarakter alır. Keçən ay biz Sizinlə Əbu-Dabidə görüşmüşdük.
Fürsətdən istifadə edərək, COP28 Konfransının uğurla keçirilməsi münasibətilə Sizi bir daha təbrik edirəm. COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi ilə əlaqədar verdiyiniz dəstəyə görə bir daha minnətdarlığımı bildirirəm. Bir daha fürsətdən istifadə edərək, BMT Təhlükəsizlik Şurasındakı mövqeyinizə görə, Azərbaycana verdiyiniz dəstəyə görə Sizə xüsusi minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Bu gün bir çox önəmli sənədlər imzalanmışdır, bir azdan sonra sənədlərin mübadiləsi mərasimi keçiriləcək. Əminəm ki, bu sənədlər gələcək əməkdaşlığımız üçün çox güclü zəmin yaradacaq.
Əməkdaşlığımız çoxşaxəlidir, bir çox sahələri əhatə edir və yaxın keçmişdə enerji sahəsində, xüsusilə yaşıl enerji sahəsində çox önəmli addımlar atılmışdır. Keçən ilin oktyabr ayında Azərbaycanda 230 meqavat gücündə günəş elektrik stansiyasının açılışı olmuşdur. Bu stansiyanın yaradılması ölkənizin investisiyaları hesabına mümkün olmuşdur. Bu, sadəcə olaraq birinci addımdır. İmzalanmış kontraktlar və anlaşma memorandumları əsasında Sizin ölkənizin sərmayələri hesabına Azərbaycanda 10 qiqavat yaşıl enerji istehsalı nəzərdə tutulur.
Keçən ay Bakıda daha iki önəmli sənəd imzalanmışdır. Onlardan biri - Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri ilə Azərbaycan arasında imzalanmış sənəd əsasında bir milyard dollarlıq maliyyə imkanı olan Birgə İnvestisiya Fondu yaradıldı. İkinci önəmli sənəd informasiya-kommunikasiya sektoruna aiddir.
Biz bunu çox yüksək qiymətləndiririk, çünki Sizin ölkəniz Sizin rəhbərliyinizlə çox böyük uğurlara imza atıb, dünyanın ən inkişaf etmiş, ən uğurlu ölkələrindən birinə çevrilib. Bilirəm ki, bir çox ölkələr üçün Sizin uğurlu təcrübəniz bir nümunədir.
Əminəm ki, Sizin səfəriniz bizim strateji tərəfdaşlığımızı möhkəmləndirəcək, xalqlarımız arasındakı dostluq, qardaşlıq münasibətlərini daha da gücləndirəcək. Bir daha xoş gəlmisiniz.
x x x
Prezident Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan çıxış edərək dedi:
- Cənab Prezident, Azərbaycana səfər etməkdən çox böyük məmnunluq duyuram, qonaqpərvərliyə və səmimi qəbula görə Sizə minnətdarlığımı bildirirəm. Xüsusən də dünən rəsmi ziyafət zamanı bizim apardığımız danışıqlar və iki ölkə arasında əlaqələrin perspektivinə dair əldə etdiyimiz razılaşmalar sevindiricidir. Cənab Prezident, Sizin dövlətinizə, Sizin xalqınıza uğurlu il arzu edirəm.
Biz iki ölkə arasında bu gün imzalanmış Strateji tərəfdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumunu qeyd etmək istəyirik. Bu Anlaşma Memorandumu ilə ölkələrimiz arasındakı əlaqələr strateji əhəmiyyət kəsb edir. Ticarət, iqtisadiyyat, sənaye, kənd təsərrüfatı, mədəniyyət və təhsil sahələrində də əlaqələrimizin və əməkdaşlığımızın inkişafı istiqamətində səylərimizi səfərbər edəcəyik.
İki ölkə arasında münasibətlər yüksələn xətt üzrə inkişaf edir və biz müxtəlif sahələrdə daimi inkişaf və uğurun şahidi oluruq. Biz də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində iki ölkə arasında, iki ölkənin və iki xalqın rifahı və çiçəklənməsi naminə müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın inkişafına hazırıq.
Qeyd etdiyiniz kimi, münasibətlərimizin inkişafı öz başlanğıcındadır. Biz də öz növbəmizdə ölkələrimiz arasında münasibətlərin daha da gücləndirilməsi və yeni körpülərin yaradılması istiqamətində səylərimizi səfərbər edirik.
Cənab Prezident, bu il Azərbaycanın COP29 tədbirinin keçirilməsi ilə bağlı seçilməsi münasibətilə Sizə bir daha öz təbriklərimi çatdırmaq istəyirəm. Bu da öz növbəsində bütün dünyanın Azərbaycana etimadının bir təzahürüdür və bu münasibətlə Sizə uğurlar arzulayıram. Keçən dəfə Dubayda görüşdüyümüz zaman qeyd etdiyimiz kimi, əlbəttə ki, Azərbaycan bu kimi mötəbər tədbirlərin keçirilməsinə qadirdir və hazırdır.
Cənab Prezident, qonaqpərvərliyə, səmimi qəbula və xüsusən də dünən iki saatdan artıq keçirdiyimiz gözəl vaxta görə, - həqiqətən bu iki saat ərzində mən bizim görüşümüzdən çox həzz aldım, - Sizə bir daha minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Cənab Prezident, dünən də qeyd etdiyim kimi, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin bütün təcrübəsi hesab edin ki, Sizin əlinizdədir. Hər bir sahədə biz öz təcrübəmizi Sizinlə bölüşməyə, xüsusən də COP29-un keçirilməsində öz təcrübəmizi Sizinlə paylaşmağa hazırıq.
Bildiyiniz kimi, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin bir çox sahədə böyük təcrübəsi var, biz də Sizin kimi qardaş ölkələrlə bu təcrübəni paylaşmağa, bölüşməyə hər zaman hazırıq. Amma bəzi məqamlar, bəzi sahələr var ki, o sahələrdə biz də öyrənirik. Çox sağ olun, cənab Prezident.
x x x
Prezident İlham Əliyev: Təşəkkür edirəm.
x x x
Sonra səfər çərçivəsində imzalanmış sənədlərin mübadiləsi mərasimi olub.
Qeyd edək ki, səfər çərçivəsində “Azərbaycan Respublikası ilə Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri arasında Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi ilə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Maliyyə Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin İqlim Dəyişmələri və Ətraf Mühit Nazirliyi arasında Niyyət Protokolu”, “ADA Universiteti ilə Anvar Qarqaş Diplomatik Akademiyası arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycan Respublikasının Energetika Nazirliyi və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin İnvestisiya Nazirliyi arasında elektrik enerjisinin ötürülməsi layihələri üzrə İnvestisiya Əməkdaşlığına dair Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycanın bərpa olunan və təmiz enerji potensialından istifadənin daha da gücləndirilməsi və Yaşıl Enerjinin İxracı Əməliyyatlarına imkan verən Strateji Əməkdaşlıq üzrə Çərçivə Müqaviləsi”, “Azərbaycanda quruda quraşdırılacaq 1 GVt gücündə günəş və külək layihələrinin inşası üçün Tədbirlər Təqvimi”, “ADNOC və SOCAR şirkətləri arasında Strateji Əməkdaşlıq Sazişi” imzalanıb.
Daha sonra danışıqlar təkbətək görüş əsnasında davam etdirilib.
***
Yanvarın 9-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan ilə geniş tərkibdə görüşü olub.
"Görüşdə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin qardaşı, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin vitse-prezidenti, Baş nazirin müavini, Prezident Divanının rəhbəri Şeyx Mansur bin Zayed Əl Nəhyan, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin qardaşı, xarici işlər naziri Şeyx Abdulla bin Zayed Əl Nəhyan, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin oğlu Şeyx Həmdan bin Məhəmməd Əl Nəhyan iştirak ediblər.
Sonra səfər çərçivəsində imzalanmış sənədlərin mübadiləsi mərasimi olub.
Qeyd edək ki, səfər çərçivəsində “Azərbaycan Respublikası ilə Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri arasında Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi ilə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Maliyyə Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin İqlim Dəyişmələri və Ətraf Mühit Nazirliyi arasında Niyyət Protokolu”, “ADA Universiteti ilə Anvar Qarqaş Diplomatik Akademiyası arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycan Respublikasının Energetika Nazirliyi və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin İnvestisiya Nazirliyi arasında elektrik enerjisinin ötürülməsi layihələri üzrə İnvestisiya Əməkdaşlığına dair Anlaşma Memorandumu”, “Azərbaycanın bərpa olunan və təmiz enerji potensialından istifadənin daha da gücləndirilməsi və Yaşıl Enerjinin İxracı Əməliyyatlarına imkan verən Strateji Əməkdaşlıq üzrə Çərçivə Müqaviləsi”, “Azərbaycanda quruda quraşdırılacaq 1 GVt gücündə günəş və külək layihələrinin inşası üçün Tədbirlər Təqvimi”, “ADNOC və SOCAR şirkətləri arasında Strateji Əməkdaşlıq Sazişi” imzalanıb.
Daha sonra danışıqlar təkbətək görüş əsnasında davam etdirilib.
***
Yanvarın 9-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan ilə geniş tərkibdə görüşü olub.
"Görüşdə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin qardaşı, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin vitse-prezidenti, Baş nazirin müavini, Prezident Divanının rəhbəri Şeyx Mansur bin Zayed Əl Nəhyan, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin qardaşı, xarici işlər naziri Şeyx Abdulla bin Zayed Əl Nəhyan, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin oğlu Şeyx Həmdan bin Məhəmməd Əl Nəhyan iştirak ediblər.
Azərbaycan Respublikasına rəsmi səfərə gələn Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyanın yanvarın 9-da rəsmi qarşılanma mərasimi olub.
"Hər iki ölkənin Dövlət bayraqlarının dalğalandığı meydanda Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinin şərəfinə fəxri qarovul dəstəsi düzülmüşdü.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyanı qarşıladı.
Fəxri qarovul dəstəsinin rəisi Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinə raport verdi.
Prezident Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyan Azərbaycan əsgərlərini salamladı.
Dövlət başçıları fəxri qarovul dəstəsinin qarşısından keçdilər.
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin və Azərbaycan Respublikasının Dövlət himnləri səsləndirildi.
Azərbaycan nümayəndə heyəti Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidentinə, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin nümayəndə heyəti isə Azərbaycan Prezidentinə təqdim olundu.
Fəxri qarovul dəstəsi hərbi marşın sədaları altında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Əl Nəhyanın qarşısından keçdi.
Dövlət başçıları rəsmi foto çəkdirdilər.
Yaxın vaxtlarda Ermənistanla Azərbaycan arasında delimitasiya və demarkasiya komissiyaları görüşəcək.
Bu barədə Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan məlumat verib.
“Razılaşma var ki, delimitasiya komissiyaları yanvarın sonunda görüşəcək, biz ümid edirik ki, bu, baş verəcək”, - Qriqoryan qeyd edib.
Bakının sülh təklifi ilə bağlı məsələyə aydınlıq gətirən Qriqoryan deyib ki, İrəvan yanvarın 4-də Bakının sülh müqaviləsi ilə bağlı təkliflərinə cavab verib,
O həmçinin əlavə edib ki, Azərbaycan tərəfi sülhlə bağlı təklif edilən prinsipləri qəbul edir.
ABŞ Dövlət Departamentinin dünya ölkələrində dini azadlıqların vəziyyəti ilə bağlı illik hesabatının Azərbaycana aid hissəsində reallıqdan uzaq və qərəzli iddialar irəli sürülüb.
Hesabatın Azərbayacana aid hissəsi milliyyətcə erməni olan Daniela Aşbaxyanın rəhbərliyi ilə hazırlanıb.
Professor Qabil Hüseynli Reyting.az-a açıqlamasında deyib ki, hesabatın Azərbaycan hissəsi qərəzlidir.
Q. Hüseynli bildirib ki, Dövlət Departamentinin dünya ölkələrində dini azadlıqların vəziyyəti ilə bağlı illik hesabatında Azərbaycanı dini etiqad azadlığının ciddi şəkildə pozulması və buna dözümlülüyünə görə özünün “xüsusi izləmə siyahısı”na daxil etməsi anlaşılmazlıqlar yaradır.
Onun sözlərinə görə, Dövlət Departamentinin bu əməli dəyərlərə xəyanət və prinsipsizlikdir.
Q. Hüseynli xatırladıb ki, dünənə qədər ABŞ Azərbaycanın islam fundamentalizmi, kənardan siyasi islamın ixrac edilməsinə qarşı mübarizəsini dəstəkləyirdi: “Hələ üstəlik Azərbaycandan xahiş edirdi ki, qonşu ölkələrdən bu kimi məqsədli siyasi dini xətlərin ölkədə hökmran olmasına, təşəkkül tapmasına qarşı tədbirlər görsün. İndi nə olub ki, Dövlət Departamenti dünənini unudub və hadisələri baş-ayaq təqdim etməyə çalışır?”.
Professor əlavə edib ki, Azərbaycan siyasi, fundamental, radikal və bu qəbildən olan dini cəryanlarla mübarizə aparmalı, onların ölkəmizə qarşı həyata keçirməyə çalışdığı qara niyyətlərin qarşısını almalıdır: “Azərbaycan multikurtal dəyərləri inkmişaf etdirir, dünyəvilik və dini etiqad azadlığı arasında münasib balans yaradıb. Üstəlik, Azərbaycan Konstitusiyasında dini etiqad azadlığı haqqında maddə var. Əlbəttə, biz dünyəvi dəyərləri möhkəmləndirmək məqsədilə addımlar atmalı, siyasət həyata keçirməliyik. Bəyəm ABŞ görmür ki, Azərbaycanın bir tərəfində teokratik İran, ondan bir qədər aralıda islamın ən radikal tələblərini əldə rəhbər tutan Əfqanıstan var? Görmür ki, Azərbaycan radikal islama, terrora və fundamentalizmə qarşı mübarizə aparır? Əgər bunları gördüyü halda ABŞ yanaşmasını dəyişirsə, Azərbaycanı tənqid edirsə, deməli, sənəd tam siyasidir, təzyiq məqsədi daşıyır”.
Q. Hüseynli qeyd edib ki, ABŞ Dövlət Departamenti belə bir sənədi hazırlayarkən Azərbaycanla bağlı məlumatları erməni D. Aşbaxyandan alması da diqqət çəkir: “Sözügedən sənəddə könüllü sürətdə Azərbaycan ərazilərini tərk edərək Ermənistana köçən Qarabağın erməni əhalisinə istinad edilir, guya bu prosesdə dini təsirin olduğu iddia edilir. Üstəlik, Azərbaycandakı Alban tarixi məbədləri erməni kilsəsi kimi təqdim olunur və Azərbaycanın bu abidələrə dözümsüzlük nümayiş etdirdiyi iddia olunur. Sözsüz ki, bunlar məqsədli şəkildədir”.
Professor əlavə edib ki, Azərbaycan ərazi bütövlüyünü tam təmin etdikdən sonra Dövlət Departamenti ölkəmizə qarşı qərəzli yanaşmaların sayını artırıb:
“İkincisi, bəyəm ABŞ görmürdü ki, dünənə qədər Azərbaycanda kərimə dini dövləti yaratmaq üçün çıxışlar edilirdi? Azərbaycan da haqlı olaraq belə qüvvələri, daha doğrusu, kəşfiyyat şəbəkələrini sarsıdıb, onları zərərsizləşdirib. İndi ABŞ həmin şəbəkəni “etiqad məhbusu” kimi təqdim edir. Biz belə prinsipsizliyi, dəyərlərə zidd yanaşmaları rədd edirik”.
Azərbaycanın Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Əməkdar artist Aygün Bəylərin vida mərasiminə əklil göndərib.
"Report" xəbər verir ki, əklil vida mərasiminin keçirildiyi Əmircan qəsəbəsində yerləşən Səttar Bəhlulzadə adına Mədəniyyət evinə gətirilib.
Qeyd edək ki, A.Bəylər 1975-ci ildə Bakıda anadan olub. O, uzun müddət onkoloji xəstəlikdən müalicə olunurdu. Əməkdar artist yanvarın 7-də Ankarada müalicə aldığı xəstəxanada vəfat edib. Hazırda mərhumla vida mərasimi keçirilir. Əməkdar artist Suraxanı kənd qəbiristanlığında dəfn olunacaq.
Pentaqonda əmindirlər ki, Çin lideri Si Tsinpinin orduda "təmizlik kampaniyası" yaxın gələcək üçün elə də ciddi effekt verməyəcək, rəsmi Pekinə vəziyyəti xilas etmək üçün onilliklər lazım ola bilər... Raket sistemləri yararsız vəziyyətə salınmış Çinin ABŞ və Qərb qarşısında hərbi cəhətdən müdafiəsiz qaldığı bildirilir, bu nəhəng dövlətin çöküş mərhələsində olduğu iddia edilir...
Dünya supergücləri arasında beynəlxalq hegemonluq savaşı hazırda həlledici mərhələyə keçmək üzrədir. Bəzi Qərb siyasi dairələri indi cərəyan edən hərbi-siyasi proseslərin əvvəlcədən hazırlanmış planın tərkib hissəsi olduğunu vurğulayırlar. Onların fikrincə, hazırda baş verənlərin real nəticələri təxminən bir neçə ildən sonra ortaya çıxmağa başlayacaq. Və dünyanın hansı supergücün maraqları çərçivəsində idarə olunduğu dəqiqləşmiş olacaq.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, dünyanın daha heç vaxt əvvəlki kimi olmayacağı barədə xəbərdarlıq mesajlarına bəzi nüfuzlu dövlətlərin liderləri də müəlliflik ediblər. Kreml sahibi Vladimir Putin açıq şəkildə bildirib ki, ABŞ və Qərbin əsas hədəfi Rusiyasız dünya düzəni qurmaqdan ibarətdir. Prezident Vladimir Putin onu da vurğulayıb ki, bu planın reallaşdırılması mümkün olmayacaq, çünki Rusiya buna imkan verməyəcək.
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da vaxtilə yeni dünya düzəninin qaçılmaz olduğundan danışmışdı. Pandemiya dövrünün dünyanın siyasi idarəçilik sistemini dəyişdiyini vurğulayan Türkiyə lideri Ukrayna savaşının da beynəlxalq məkanda yeni şərtlərin ön plana keçməsinə səbəb olduğuna eyham vurmuşdu. Və rəsmi Ankara yeni dünya düzənində Türkiyənin avanqard dövlətlərin sırasında yer almasına yönəlik addımların atılması ilə diqqəti çəkir.
ABŞ prezidenti Co Bayden isə yaxın 5-10 il ərzində dünyaya yeni düzən vəd etmişdi. Ağ Ev sahibi üstüörtülü şəkildə mövcud qlobal sistemin artıq öz dövrünü sona çatdırdığını və əvvəlki kimi işlək olmadığını bildirmişdi. ABŞ prezidentinin bu açıqlaması müəyyən mənada, hansısa gizli planın israrla icra edilməkdə olmasından da xəbər verirdi. Və bu gizli planın bir neçə mərhələni əhatə etdiyi isə qətiyyən artıq qətiyyən şübhə doğurmur.
Təbii ki, koronavirus epidemiyasının süni şəkildə, yəni insan zəkası ilə törədildiyi böyük ölçüdə təsdiqləndiyi üçün yeni dünya düzəni ilə bağlı gizli planın başlanğıc fazasının pandemiya olduğunu ehtimal etmək olar. Hər halda, pandemiya ABŞ-ı idarə edən "dərin güclərə" bəzi nəhəng dövlətlərin daxili resurslarını tükənmək, onların zəif yerlərini müəyyən etmək, eləcə də, dünya iqtisadiyyatında həlledici sahələri nəzarət altına almaq imkanları açdı.
Ukrayna savaşı isə ikinci mərhələ hesab olunur. Belə ki, məhz bu müharibə sayəsində keçmiş SSRİ dövründən ABŞ-ın əsas rəqibi olan Rusiyanı "savaş bataqlığı"na salmaq mümkün oldu. İndi Rusiya beynəlxalq məkanda siyasi iradə nümayiş etdirmək imkanlarından məhrum olunub. Rusiya rəsmi dairələri hazırda Kremlin "qala divarları" daxilində sıxışdırılmış vəziyyətə düşüblər. Kremlin beynəlxalq arenaya dönüşü üçün hazırda yalnız Rusiyanın öz rəqiblərinə qarşı "nüvə faktoru"ndan istifadə edəcəyi təqdirdə, mümkün ola bilər.
Ona görə də, Ağ Evdə son vaxtlar Rusiya məsələsində daha arxayın davranmaq ənənəsi də formalaşmağa başlayıb. ABŞ rəsmi dairələri Rusiyanın "nüvə faktoru"na sığınmağa cəsarət etməyəcəyinə demək olar ki, əmindirlər. Bu səbəbdən də, Ağ Ev hazırda ABŞ-ın əsas problemləri sırasında yer alan Çinlə haqq-hesab çəkmək mərhələsini ön plana çəkməyə başlayıb. Hər halda, son vaxtlar Çinin beynəlxalq məkandan sıxışdırılması, bu ölkənin iqtisadiyyatının çökdürülməsi istiqamətində müəyyən addımlar atılır. Və Çin iqtisadiyyatının təməlində yerləşən bəzi nəhəng şirkətlərin iflas təhlükəsinə yaxınlaşması rəsmi Pekinə qarşı preventiv zərbələrin effektiv olduğunu göstərir.
Ancaq Ağ Evi məmnun edən daha bir önəmli faktor mövcuddur. Belə ki, ABŞ kəşfiyyatı Çinin "axilles dabanı"nı böyük ölçüdə müəyyən etməyə nail olub. Hətta iddia edilir ki, Çin hazırda öz beynəlxalq rəqibləri ilə hərbi qarşıdurmaya belə, yetərli savaş resurslarına sahib deyil. Üstünlük, ABŞ kəşfiyyatı Çinin "axilles dabanı" barədə əldə etdiyi məlumatları Qərb mətbuatına sızdırmaqla, rəsmi Pekin üçün situasiyanın nə qədər qəliz olduğunu qabardıb.
Dünyaca ünlü "Bloomberg" agentliyi ABŞ kəşfiyyatına istinadən Çin raket sistemlərinin iddia edildiyi kimi mükəmməl olmadığını iddia edib. Həmin iddiaya görə, Çin lideri Si Tsinpin ölkənin müdafiə qabiliyyətini bərpa etmək üçün hərbi sektorda "total təmizlik" aparmaq məcburiyyətində qalıb. Əsas səbəb kimi isə Çinin hərbi sektorunu bürüyən korrupsiyanın dövlətin gələcək taleyini böyük təhlükə altına salması göstərilir. Və indi Çin ordusunun modernləşdirilməsi sona çatdırılmadığından ölkənin savaş qabiliyyəti də ciddi şübhə doğurmağa başlayıb.
ABŞ kəşfiyyatı əmindir ki, korrupsiyanın yayılma səviyyəsi Çini yaxın gələcəkdə ölkə xaricində hərbi əməliyyatlar aparmaq imkanlarından tamamilə məhrum edib. Ən önəmli məqam isə ondan ibarətdir ki, Çinin raketlərinin yanacaq əvəzinə su ilə doldurulmuş vəziyyətdə olduğu iddia edilir. Bu səbəbdən də Çinin qərb ərazilərində olan raketlərin funksianalllıqdan uzaq olduğu bildirilir. Və Çinin raket sistemlərinin hazırda həm müdafiə, həm də hücum məqsədilə istifadə edilə bilməyəcəyi vurğulanır.
Bütün bunları nəzərə alan Pentaqonda əmindirlər ki, Çin lideri Si Tsinpinin orduda təmizlik kampaniyası yaxın gələcək üçün elə də ciddi effekt vəd etmir. Mövcud vəziyyəti aradan qaldırmaq üçün rəsmi Pekinə onilliklər lazım ola bilər. Halbuki, belə uzun müddət Çinin gələcək taleyini müəyyən etmək üçün tamamilə yetərli hesab olunur. Və rəsmi Pekinin Qərbdən gələn təzyiqlər qarşısında müdafiəsiz qala biləcəyi də artıq qətiyyən istisna edilmir.
Məsələ ondadır ki, ABŞ öz əsas rəqiblərindən olan Çinin belə zəif durumundan istifadə etməyə çalışacaq. Çünki Ağ Evin rəsmi Pekinə Çin ordusunu gücləndirmək şansı tanıyacağına inanmaq sadəlövhlük olardı. Əksinə, ABŞ Çinin "axilles dabanı"nı tam dəqiqliyi ilə müəyyən etməyə nail olduğundan yaxın vaxtlarda rəsmi Pekinə qarşı hərbi-siyasi təzyiqlərin maksimum səviyyədə güclənə biləcəyi tamamilə inandırıcı görünür. Yəqin ki, ABŞ Çinin də Rusiya kimi küncə sıxışdırmaqla, yeni dünya düzənində avanqard dövlət mövqeyindən məhrum buraxmağa çalışacaq.(Yeni Musavat)