 |
|
Noyabrın 27-də ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinken Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib.
Bu barədə Prezidentin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb.
Telefon söhbəti zamanı Prezident İlham Əliyev qeyd edib ki, ABŞ tərəfindən Azərbaycanla bağlı son bəyanatlar və atılan addımlar Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinə ciddi zərər vurub.
Dövlətimizin başçısı 2023-cü il noyabrın 15-də ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O’Braynın Nümayəndələr Palatasının Xarici İşlər Komitəsinin Avropa üzrə alt komitəsinin dinləmələrində ölkəmizlə bağlı səsləndirdiyi fikirlərin qərəzli olduğunu, həqiqəti əks etdirmədiyini və Azərbaycan tərəfindən rədd edildiyini bildirib.
Azərbaycan tərəfinin ABŞ-ın Azərbaycana münasibətdə yüksək səviyyəli ikitərəfli görüş və təmasları təxirə salması və “ikitərəfli münasibətlərimizdə “əvvəlki kimi” ola bilməz” bəyanatını nəzərə aldığı, bunu adekvat cavablandırdığı vurğulanıb.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin noyabrın 16-da bununla əlaqədar açıqlama verdiyini, Azərbaycan tərəfinin də öz növbəsində ABŞ-dan olan yüksək səviyyəli səfərləri ləğv etdiyini xatırladıb.
Dövlət katibi Blinken münasibətlərin normallaşdırılması məqsədilə dekabrda ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O`Braynın Azərbaycana səfərinə icazə verilməsini xahiş edib. Prezident İlham Əliyev həmin təkliflə bir şərtlə razılaşıb ki, bu səfərdən sonra Azərbaycanın yüksək səviyyəli rəsmilərinin ABŞ-a səfərlərinə qoyulan əsassız qadağa aradan qaldırılsın. Dövlət katibi Blinken bunu qəbul edib.
Bununla yanaşı, qeyd olunub ki, sülh müqaviləsinin mətni ilə bağlı Azərbaycan tərəfinin 2023-cü il sentyabrın 11-də Ermənistana təqdim etdiyi təkliflər Ermənistan tərəfindən noyabrın 21-də cavablandırılıb. Beləliklə, Ermənistan öz cavabını 70 gün gecikdirib. Yetmiş günlük gecikdirmə bir daha nümayiş etdirir ki, Ermənistan sülh müqaviləsinin mətnindən danışıqlar prosesini uzatmaq üçün bəhanə kimi istifadə edir.
Danışıqlar zamanı tərəflər, həmçinin noyabrın 30-da Azərbaycan-Ermənistan şərti sərhədində keçiriləcək dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə komissiyaların növbəti görüşünə dair fikir mübadiləsi aparıblar.
Ağ Ev rəsmi Bakının mövqeyinə təsir göstərə bilmir, ABŞ-ın Azərbaycana təzyiq mexanizmləri effektiv xarakter daşımır... ABŞ-ın Ermənistana açıq dəstək verməsi isə erməni diasporundan asılı vəziyyətə düşmüş Bayden administrasiyasının seçki maraqlarından başqa heç nəyə faydalı olmaz...
ABŞ və Qərb Cənubi Qafqazda sülh prosesini əngəl törətməyə çalışır. Bu Qərb siyasi dairələrinin son davranışlarından açıq-aşkar nəzərə çarpır. Hətta regional sülh prosesinə münasibətdə ABŞ və Qərbin maraqları bəzi istiqamətlər üzrə Rusiya ilə üst-üstə düşdüyü inkaredilməz reallıqdır. Və hər iki tərəf bir-birini ittiham etsə də, əslində, məcburən ortaq geopolitik oyunun içərisində yer almaqda davam edirlər.
Təbii ki, ABŞ və Qərbin Cənubi Qafqaza münasibətdə Rusiya ilə ortaq hərəkət etmək təcrübəsi mövcuddur. Hər halda, ABŞ, Fransa və Rusiya təxminən 30 il ərzində "Dağlıq Qarabağ" münaqişəsinin həllini yubatmağı bacarıblar. ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri olan bu ölkələr Azərbaycanın milli maraqlarını real təhlükə altında buraxmaqla, öz mənafelərini reallaşdırmağa çalışıblar. Və bu, əslində, daha çox artıq keçmişdə qalmalı olan beynəlxalq konyekturadır.
Məsələ ondadır ki, bundan sonra ABŞ və Qərbin Rusiya ilə ortaq hərəkət etməsi mövcud reallıqlarla kəskin ziddiyyətlər təşkil edir. Çünki ABŞ və Qərb Ukrayna savaşında Rusiya ilə iki bir-birinə düşmən düşərgədə yer alır. Eyni zamanda, Cənubi Qafqazda da Qərbin Rusiya ilə geopolitik prioritetləri əks istiqamətlərə yönəlmiş kimi görünür. ABŞ və Qərb Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb, çıxartmaq hədəfini ön planda tutur. Kreml isə heç bir halda, düşmən düşərgəyə məğlub olmağı düşünmür və Rusiyanın bu regionda daha da möhkəmləndirilməsinə çalışır.
Nə qədər qəribə də olsa, hər iki düşmən düşərgənin maraqları yalnız bir məsələdə - Cənubi Qafqazda hərbi-siyasi gərginliyin ən yüksək səviyyədə saxlanılmasında üst-üstə düşür. Yəni, hər iki tərəfə bu regionda öz geopolitik hədəflərini reallaşdırmaq üçün silahlı münaqişə lazımdır. Sadəcə, ABŞ və Qərb regional münaqişədə istifadə olunacaq Ermənistanı Rusiya ilə münasibətləri korlamağa məcbur edə bilib. Azərbaycan isə həm ABŞ və Qərbi həm də Rusiyanı məyus edir. Rəsmi Bakı nə ABŞ və Qərbin, nə də Rusiyanın geopolitik maraqlarına əhəmiyyət vermir. Və prinsipial şəkildə Azərbaycanın milli maraqları çərçivəsində davranır.
Bu prosesdə böyük önəm daşıyan əsas faktor ondan ibarətdir ki, nə ABŞ və Qərb, nə də Rusiya Azərbaycana təzyiq göstərib, rəsmi Bakını öz yanına çəkə biləcək mexanizmlərə sahib deyil. Ona görə də, hər iki birinə düşmən düşərgə bundan ciddi şəkildə narahatdır. Kreml Ermənistanın Rusiyaya xəyanəti fonunda Azərbaycanla münasibətləri korlamaqda qətiyyən maraqlı deyil. Bu səbəbdən də, Rusiya rəsmi Bakının yaratdığı yeni geopolitik situasiyanın mövcud şərtləri ilə hesablaşır və Azərbaycanla münasibətləri isti tutmağa üstünlük verir.
ABŞ və Qərb isə mövcud geopolitik situasiyanı yaxına buraxmaq istəmir. Rəsmi Bakıya təzyiq göstərməyə çalışır, Ermənistanı həm Rusiyaya, həm də Azərbaycana qarşı istifadə edərək, geopolitik alətə çevirməyə cəhd göstərir. Rəsmi Bakının xarici təzyiqlərə davamlı olması Qərb siyasi dairələrini xüsusi olaraq, qıcıqlandırır. Hər halda, Qərbdə Azərbaycan kimi müstəqil xarici siyasət yürüdə bilən dövlətlərə o qədər də vərdişli deyillər. Və kollektiv Qərbin təlimatlarına əhəmiyyət verilməməsi tez-tez rast gəlinən reallıq sayılmır.
Təbii ki, ABŞ-ın Azərbaycana qarşı belə sərt mövqe tutmasının səbəbləri sırasında belə önəmli faktorlar da yer alır. Ümumi anlamda isə nəzərə alınmalıdır ki, rəsmi Bakı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin edərkən, ABŞ və Qərbin maraqlarını hesaba qatmağa ehtiyac duymayıb. Yəni, rəsmi Bakı beynəlxalq siyasi iradə mərkəzlərindən "icazə" almağı vacib saymayaraq, BMT Nizamnaməsi çərçivəsində davranmağa üstünlük verib. Halbuki Qərb siyasi dairələri hesab edirdilər ki, bu münaqişə hələ uzun müddət davam etməliydi və onların geopolitik maraqlarına xidmət edən əsas faktorlardan birinə çevrilməliydi.
Ancaq rəsmi Bakı ABŞ və Qərbin məkrli geopolitik hesabların pozmağı bacarıb. Üstəlik, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edərkən, çox dəqiq hesablamalar ilə ən uyğun zamanı müəyyən edə bilib. ABŞ-da növbəti prezident seçkilərinə qısa zaman qalarkən, Azərbaycan ordusu hərəkətə gələrək, Minsk Qrupu həmsədrlərinin 30 ilə yaxın bir müddət ərzində "dondurduğu" problemi birdəfəlik həll edib. Və rəsmi Bakıya yönəlik təzyiqlərin əsas səbəbi də məhz budur.
Digər tərəfdən, ABŞ və Qərbin sentyabra qədər hələ ümidləri tam tükənməmişdi. Çünki həmin vaxta qədər Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi regionunda erməni separatizmi və terrorizminin nəzarəti altında olan "boz zona" varıydı. Və bu "boz zona" Qərbin məkrli geopolitik planlarına xidmət edə bilərdi.
Hətta ABŞ və Qərb erməni terrorizminin "yuva"sına çevrilmiş "boz zona"ya beynəlxalq müşahidə missiyası və ya BMT hərbi kontingenti adı altında yerləşmək planları da qurmağa başlamışdı. Ona görə də, tez-tez öz vəzifəsinin öhdəsindən gələ bilməyən rus sülhməramlıların beynəlxalq qüvvələrlə əvəzlənməsinin vacibliyini gündəmə gətirirdilər. Ancaq rəsmi Bakı ABŞ və Qərbin bu məkrli planını da pozmağı bacardı. Azərbaycan ordusu cəmisi 24 saat ərzində erməni terrorizminin "boz zona"sını birdəfəlik sıradan çıxartdı. Və nəticədə Qərb Azərbaycana sonuncu təzyiq mexanizmini də itirmiş oldu.
Beləliklə, Cənubi Qafqazda yeni geopolitik oyunlar üçün qeyri-formal şəkildə qurulmuş ABŞ, Fransa və Avropa Birliyindən ibarət "Minsk Qrupu" yarandığı kimi də iflasa uğradıldı. ABŞ-ın erməni separatizmi və terrorizmi üzərindən Cənubi Qafqaza atmağa hazırlaşdığı yeni "geopolitik bomba" Ağ Evin öz əlində "partlamış" oldu. Ona görə də, Ağ Evin Azərbaycana qəzəblənərək, son vaxtlara qədər gizlətməyə çalışdığı davranışlarını açıq şəkildə Ermənistana dəstək mövqeyinə keçirməsi də əslində, gözlənilməz olmadı.
Ancaq bu, rəsmi Bakının mövqeyini dəyişə biləcək yenilik deyil. Çünki Azərbaycan artıq ABŞ və Qərbin davranışlarına adekvat reaksiya vermək gücündə olan regional iradə mərkəzidir. Bu baxımdan, Ağ Evin Ermənistanın dəstəklənməsinə yönəlik qərarlarının erməni diasporundan asılı vəziyyətə düşmüş Bayden administrasiyasının seçki maraqlarından başqa heç nəyə bundan sonra faydası ola bilməz.
Elçin Xalidbəyli
"Yeni Müsavat"
“Yaxın dövrdə Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi imzalanmayacaq. Nə qədər ki, Rusiya və ABŞ arasında razılaşma yoxdur, əksinə, onlar rəqabət və mübarizə aparırlarsa, sülh sazişinin imzalanacağını gözləmirəm”.Bunu Reyting.az-a Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) sədri Sərdar Cəlaloğlu deyib.
Onun sözlərinə görə, hazırda Rusiya və ABŞ təkcə Cənubi Qafqazda deyil, Balkanlarda, Şərqi Avropada, Yaxın Şərqdə, Arktikada, Sakit oken və Asiyada mübarizə aparırlar. Yəni dünyanın hər yerində bu iki dövlət bir-birilə savaşır və Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması üçün onlar arasında razılaşma olmalıdır.
S. Cəlaloğlu əlavə edib ki, Ermənistanın baş naziri N. Paşinyanın xarici siyasət kursunu dəyişməsi və təhlükəsizliklə bağlı Qərbə üz tutması qeyri-adi fəaliyyət kimi qiymətləndirilə bilməz. Paşinyanın hakimiyyətə inqilab yolu ilə gəldiyini xatırladan Cəlaloğlu bildirib ki, onu hakimiyyətə gətirən qüvvələr ona həm də “Yol xəritəsi” veriblər: “Paşinyan da həmin “Yol xəritəsi” əsasında iş aparır. İşin də əsas məqsədi Rusiyanı Cənubi Qafqazdan çıxarmaqdır. Paşinyan bir növ Gürcüstanda Sakaaşvilinin, Ukraynada Zelenskinin görmək istədiyi işləri icra edir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Paşinyan inqilab layihəsidir və bu layihənin əsas məqsədi Rusiyanı Cənubi Qafqazdan çıxarmaqdır”.
ADP sədri hesab edir ki, Amerika-Azərbaycan münasibətlərindəki gərginliyə Ermənistanda baş verənlər kontekstində yanaşmaq lazımdır: “ABŞ-da bəzi qüvvələr hesab edir ki, Azərbaycan regionda ABŞ-a qarşı zidd siyasət aparır. Məncə, bu səbəbdən də dinləmə adı altında bizə mesaj verirlər.
Bəli, ABŞ və Avropa bizim regiondan da Rusiyanı çıxarmağa çalışır. Rusların bəzi hərəkətləri isə elə təəssürat yaradır ki, biz onların regiondan getməsini istəmirik. Məsələn, hansısa axmaq rus politoloq bildirib ki, əgər Rusiyanın hərbi hissələri Ermənistandan çıxarılsa Azərbaycanda baza yarada bilərlər. Bu, sözsüz ki, qəbuledilməzdir”.
S. Cəlaloğlunun fikrincə, ABŞ arzu edir ki, Azərbaycan da öz ərazisindəki rus sülhməramlıları çıxarsın. “Əlbəttə, biz bir il öncədən yüksək səviyyədə belə niyyətimizi elan etmişik, üstəlik, Türkiyə prezidenti cənab Ərdoğan da deyib ki, rus sülhməramlılar 2025-ci ildə Azərbaycandan getməlidir”, - deyə ADP sədri yekunlaşdırıb.
“Azərbaycanla Ermənistan arasında ehtimal olunan sülh müqaviləsi münaqişənin siyasi həllini müəyyən edəcək. Hesab edirəm ki, Azərbaycan sazişin rəsmi Bakının il yarım əvvəl təklif etdiyi beş prinsipə əsaslanmasından çıxış edəcək. Onlar münaqişənin siyasi həlli üçün əsasdır. Bu təşəbbüsün ideyası münaqişəni, düşmənçiliyi dayandırmaq, münasibətləri normallaşdırmaq və digər bütün məsələlərin tədricən xoşməramlılıq əsasında həll edilməli olmasından ibarətdir.”Moderator.az xəbər verir ki, bu fikirləri “Turan” agentliyinin siyasi şərhçisi Tofiq Türkel “Kavkazskiy uzel” nəşrinə açıqlamasında ifadə edib.
Siyasi şərhçi erməni əhalisinin Qarabağa qayıtması ilə bağlı isə qeyd edib ki, Azərbaycan onların getməsində israrlı olmayıb.
“Azərbaycan bu insanları qovmayıb, əksinə, əvvəldən onlar Qarabağda qalmaq, icmalarının idarə olunmasında iştirak etməyə dəvət olunub, onlara iqtisadi yardım təklif edilib. İndi də Azərbaycan onların geri qayıtmasına etiraz etmir, əmlaklarını qoruyub saxlamaq üçün tədbirlər görür. Amma bu proses qanunlar çərçivəsində, fərdi müraciətlər əsasında baş verməlidir. Və təhlükəsizliyi də Azərbaycan dövləti təmin edəcək. Lakin Azərbaycan Qarabağa dönəcək ermənilər üçün onun suverenliyini məhdudlaşdıran hər hansı xüsusi şəraitin yaradılması ilə razılaşa bilməz, çünki bu, yenidən Qarabağda, regionda təcavüzkar separatçılığın alovlanmasına gətirib çıxara bilər”- deyə siyasi şərhçi vurğulayıb.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Bakıda cüdo üzrə milli komandalar üçün Təlim-Məşq Mərkəzində əsaslı təmirdən sonra yaradılan şəraitlə tanış olub.Rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri, Azərbaycan Cüdo Federasiyasının prezidenti Rəşad Nəbiyev dövlətimizin başçısına Təlim-Məşq Mərkəzində yaradılan şəraitlə bağlı məlumat verdi.
Qeyd edək ki, bu gün Azərbaycan dünyada həm də güclü idman ənənələri ilə tanınır. İdmanın inkişafı ölkəmizdə dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir. Son illərdə inşa olunan nəhəng idman kompleksləri Azərbaycanın idman potensialının nümayişi, gənclərin bu sahəyə meyilinin artması ilə nəticələnib. Bütün bunlar isə ilk növbədə, dövlətimizin başçısının idmanın inkişafına göstərdiyi diqqət və qayğının bariz nümunəsidir. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bəyan edib ki, Azərbaycanda dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi idmanın inkişafı, bu sahənin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi daim diqqətdə saxlanılacaq. Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın da idmançılara diqqəti idman ictimaiyyəti tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.
Bildirildi ki, Olimpiya növləri üzrə milli komandalar üçün Təlim-Məşq Mərkəzi 1967-ci ildə istifadəyə verilib. Bir vaxtlar “Neftçi” təlim-məşq bazası kimi şöhrət tapan bu idman kompleksi şəhərin mərkəzində, Azadlıq prospekti 149 ünvanında yerləşir. Kompleksin adı 1997-ci ildə dəyişdirilərək Olimpiya növləri üzrə Milli Komandalar üçün Təlim-Məşq Mərkəzinə çevrilib. İdman qurğusu fəaliyyətini bundan sonra cüdo üzrə milli komandalar üçün Təlim-Məşq Mərkəzi kimi davam etdirəcək.
Diqqətə çatdırıldı ki, Mərkəzdə əsaslı təmir və tikinti işləri yüksək keyfiyyətlə aparılıb və bu ilin noyabrında başa çatdırılıb. Ümumi ərazisi 2,2 hektar olan idman qurğusunda bütün zəruri infrastruktur yaradılıb. Təlim-Məşq Mərkəzi müasirliyi ilə diqqəti cəlb edir.
Mərkəzdə qadınlar və yeniyetmələr üçün böyük idman zalı yaradılıb. Burada eyni zamanda 60 idmançı məşq edə biləcək.
Əsaslı təmir zamanı Təlim-Məşq Mərkəzinin uzunluğu 96 metr və eni 72 metr olan stadionunun süni ot örtüyü də dəyişdirilib. Həmçinin stadion müasir işıqlandırma sistemi ilə təchiz edilib.
Dövlətimizin başçısı əsas binada yaradılan şəraitlə də tanış oldu.
Burada kişilər və gənc oğlanlar üçün nəzərdə tutulan məşq zalında eyni vaxtda 100 idmançı məşq edə biləcək. Mərkəzdəki bütün məşq zalları Beynəlxalq Cüdo Federasiyasının standartlarına uyğun olan tatamilər ilə təchiz olunub. İdman qurğusunun fiziki hazırlıq zalı da ən yüksək standartlara cavab verir. Məşqçilərin otaqlarında da məhsuldar fəaliyyət üçün hər cür şərait yaradılıb.
Təlim-Məşq Mərkəzinin əhəmiyyətini artıran amillərdən biri də burada 28 yerlik müasir otel bölməsinin yaradılmasıdır. Oteldə həm idmançıların, həm də məşqçilərin qalması və istirahəti üçün hər cür imkan var.
Mərkəzdə çalışacaq 50-dən artıq əməkdaş üçün də əsas binada hər bir şərait yaradılıb. Buradakı restoranda idmançılara yüksək səviyyədə xidmət göstəriləcək. Kompleksdə idmançıların sağlamlığı da nəzərə alınıb. Həkim otağı, fizioterapiya və masaj otaqları idmançıların ilkin reabilitasiyası və müalicəsi üçün lazımi cihaz və avadanlıqlarla təchiz edilib.
İdman qurğusunun həyətində geniş abadlıq-quruculuq işləri görülüb, yaşıllıqlar salınıb.
Bu gün Azərbaycanda idman cüdo növünə maraq çox böyükdür. Beynəlxalq Cüdo Federasiyasının fəal üzvü olan Azərbaycan bu idman növünün inkişafında çox maraqlıdır. Bu da idmançılarımızın beynəlxalq yarışlarda əldə etdiyi medalların və ölkəmizdə keçirilən beynəlxalq turnirlərin sayında əksini tapıb. Xüsusilə də cüdo üzrə illik nəticələrə nəzər saldıqda görərik ki, Azərbaycan bu idman növündə 2023-cü ildə Avropa Gənclərinin Olimpiya Festivalında, Avropa və Dünya çempionatlarında və digər mötəbər yarışlarda tarixi qələbələrə imza atıb. Belə ki, Azərbaycan cüdoçuları il ərzində bütün yaş qrupları üzrə fərdi və komandalar arasında keçirilən beynəlxalq yarışlarda ümumilikdə 233 medal əldə ediblər. Bu medallardan 73-ü qızıl, 53-ü gümüş və 107-si bürünc olub.
Regionlarda da cüdo üzrə infrastrukturun təkmilləşdirilməsi Azərbaycan Cüdo Federasiyasının əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biridir. Belə ki, 2023-cü ildə Gəncə, Ağstafa, Zaqatala, Goranboy, Zəngilan rayonu Ağalı kəndi, Sabirabad, Zirə və Sumqayıtda cüdo zalları istifadəyə verilib. Respublikamızın bir neçə şəhər və rayonlarında isə cüdo zallarının təmiri davam etdirilməkdədir.
Bu gün Bakıda Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan müdafiə nazirlərinin üçtərəfli görüşü keçiriləcək.
Toplantıda Azərbaycanın müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənovun, Türkiyənin milli müdafiə naziri Yaşar Gülərin və Gürcüstanın müdafiə naziri Cuanşer Burculadzenin iştirakı gözlənilir.
Y.Gülər artıq Bakıdadır.
Müdafiə nazirləri üç ölkə arasında hərbi və müdafiə sahəsində əməkdaşlığın inkişaf prespektivlərini, birgə təlimlərin keçirilməsini və digər məsələləri müzakirə edəcəklər.
Xatırladaq ki, bu formatda sonuncu görüş bu ilin fevral ayında Türkiyənin Qars şəhərində keçirilib.
Ermənistan Cənubi Qafqazda ABŞ və Qərbin Rusiyaya qarşı forpostuna, Fransanın isə yeni müstəmləkəsinə çevrilmək üzrədir... Həm KTMT, həm də Rusiya formal hərbi müttəfiqdən daha çox indi real düşmən olan Ermənistanı ən azından, müvəqqəti də olsa, itirmiş kimi görünür...
Cənubi Qafqazda əsas "münaqişə ocağı" artıq söndürülüb. Kremlin icad etdiyi "Dağlıq Qarabağ problemi" birdəfəlik həll olunub. Rusiya ilə yanaşı, ABŞ və Qərbin də öz maraqları naminə yararlandığı erməni separatizmi və terrorizmi də artıq məhv edilib. Və Azərbaycana birbaşa təzyiq üçün real mexanizmlər demək olar ki, mövcud deyil.
Ona görə də, hazırda Cənubi Qafqazda Azərbaycana qarşı geopolitik manevrlərlə hansısa regional hədəfə çatmaq olduqca çətin məsələyə çevrilib. Üstəlik, rəsmi Bakı son illərdə xarici təzyiqlərə və təsirlərə qarşı daha güclü immunitet qazana bilib. Və bu baxımdan, həm Qərb siyasi dairələrinin, həm də Rusiyanın Azərbaycanla qarşıdurmadan daha çox anlaşmaya üstünlük verməsi qaçılmaz xarakter daşıyır.
Təbii ki, belə vəziyyətdə ABŞ və Qərb Cənubi Qafqazda rəqabəti yalnız Rusiya ilə qarşıdurma üzərində qurmaq məcburiyyətində qalıb. Yəni, bu prosesdə Azərbaycan qarşıduran tərəflərdən heç birisinin maraqlarını təmsil etməyə məcbur deyil. Və rəsmi Bakı müstəqil xarici siyasət yürütmək, yalnız Azərbaycanın milli maraqlarını ön planda tutmaq imkanlarına malikdir.
Maraqlıdır ki, Azərbaycanın həm ABŞ və Qərb, həm də Rusiya üçün əlçatmaz olması geopolitik proseslərin məzmun və istiqamətlərini də dəyişmiş olur, Hər halda, ABŞ və Qərb hazırda Rusiya ilə regional rəqabəti yalnız Ermənistan üzərindən idarə etməyə məcbur qalıb. Bu isə istər-istəməz Qərbin Cənubi Qafqazda geopolitik manevr məkanını ciddi şəkildə daraldır. Və Ermənistanın geopolitik effektinin aşağı olması Qərbin planlarını ciddi risk altına salır.
Buna baxmayaraq, hazırda ABŞ və Qərb israrla Ermənistanı Rusiya ilə qarşıdurma vəziyyətinə sürükləməkdə davam edir. Rəsmi İrəvan Qərbdən aldığı təlimatlara uyğun olaraq, Rusiya ilə mövcud olan müttəfiqlik münasibətlərini artıq tamamilə korlamış kimi görünür. Və belə davam edərsə, Rusiya-Ermənistan münasibətlərinin qəlizləşməsi geriyə dönüşü olmayan mərhələyə keçə bilər.
Məsələ ondadır ki, rəsmi İrəvan Rusiyanı fəal şəkildə baykot etməyə başlayıb. Paşinyan hakimiyyətinin təmsilçiləri Rusiyanın iştirak etdiyi heç bir qurumun toplantısına qatılmırlar. Üstəlik bu məqsədlə "vaxtımız yoxdur" kimi absurd bəhanələrdən istifadə edirlər. Və Kremlin belə bəhanələrlə Rusiyanın baykot edilməsinə vərdişli olmadığı da inkaredilməz reallıqdır.
Xüsusilə də, rəsmi İrəvanın KTMT toplantılarını nümayişkaranə şəkildə baykot etməsi Kremldə hələlik yalnız çaşqınlıqla qarşılanmaqdadır. Paşinyan hakimiyyətinin bu davranışları əslində, Rusiyanın beynəlxalq nüfuzuna sarsıdıcı zərbə xarakteri daşıyır. Kreml isə hələlik Ermənistana münasibətdə hansı addımları atmağın vacib olduğunu tam müəyyən etməyə nail olmayıb. Rusiyanın tərəddüdlü reaksiyaları da məhz bu məqamdan qaynaqlanır.
Halbuki, hazırda Rusiya Ermənistanın sabotaj xarakteri daşıyan davranışları ucbatından böyük önəm verdiyi KTMT-nı itirmək təhlükəsi ilə üzləşib. Kreml son vaxtlar rəsmi İrəvanın məhz ABŞ və Qərbin təlimatları ilə hərəkət etdiyini açıq mətnlə gündəmə gətirməyə başlayıb. Rusiya siyasi dairələrində artıq anlayırlar ki, rəsmi İrəvan KTMT-nı sabotaj etməklə, bu hərbi-siyasi alyansın iflasına cəhd göstərir.
Son bir il ərzində rəsmi İrəvan Qərbin sifarişi ilə KTMT-nı az qala iflic vəziyyətinə salmağa nail olub. Bu proses baş nazir Nikol Paşinyanın Rusiya prezidenti Vladimir Putinin iştirakı ilə İrəvanda keçirilən sammitdə KTMT-nın yekun qərar sənədlərini imzalamaqdan imtina etməsiylə başlayıb. İndi isə nəinki Paşiyan hakimiyyətinin təmsilçiləri bu qurumun toplantılarına qatılmırlar, üstünlük, Ermənistan öz rəsmi nümayəndəsini KTMT-dan geri çağırıb. Və bu, əslində, Ermənistanın KTMT-dan de-fakto imtina etməsi anlamı daşıyır.
Nə qədər qəribə də olsa, Kreml bütün bunların qarşılığında hələ də Rusiyanın Ermənistana yönəlik ümidlərindən bəhs edir. Rusiya prezidenti Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Kremlin zamanla Ermənistanın KTMT-da fəaliyyətini bərpa edəcəyinə inandığını vurğulayıb. Bu, o deməkdir ki, rəsmi İrəvan KTMT-da artıq fəaliyyət göstərmir. Kreml təmsilçisi rəsmi İrəvanın mövqeyinə bələd olduqlarını, ancaq onunla razılaşmadıqlarını da qeyd edib. Onun fikrincə, KTMT-ya hələ ciddi ehtiyac olduğundan bu qurumu dağıtmaq deyil, əksinə, inkişaf etdirmək və gücləndirmək lazımdır.
Halbuki, Paşinyan hakimiyyəti ABŞ və Qərbdən Kreml təmsilçisinin dediklərinin əksinə yönəlmiş təlimatlar alıb. Ona görə də, rəsmi İrəvanın Kremllin ümidlərini doğruldaraq, KTMT-da Ermənistanın fəaliyyətini bərpa etməyə həvəs göstərəcəyi qətiyyən inandırıcı deyil. Və bu baxımdan, Kreml əvvəl-axır prinsipial qərar vermək məcburiyyətində qala bilər.
Məsələ ondadır ki, Kreml Ermənistanı Rusiyanın orbitində qalmağa məcbur etməyin yolunu axtarmalı olacaq. Əks halda, Ermənistan Cənubi Qafqazda Rusiyaya qarşı ABŞ və Qərbin forpostuna, Fransanın isə yeni müstəmləkəsinə çevriləcək. Belə olacağı təqdirdə, Ermənistanın geri qaytarılması Rusiya üçün əlçatmaz hədəf xarakteri daşıyacaq. Və bu halda, həm KTMT, həm də Rusiya Ermənistanı ən azından müvəqqəti də olsa, itirmiş olacaq.
Ona görə də, Kreml Ermənistanın təmsil olunmadığı KTMT modeli barədə də düşünmək məcburiyyətindədir. Üstəlik, onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Ermənistansız KTMT həm də rəsmi İrəvan üçün yeni hərbi-siyasi problemlər deməkdir. Çünki bu halda, Ermənistan artıq müttəfiq ölkədən KTMT-nın hərbi hədəfinə çevrilmiş olacaq. Əslində, Rusiyanın prinsipial qərar vermək məcburiyyətində qalarkən, keçirdiyi tərəddüdlərin əsas səbəbi də məhz bu önəmli məqamda gizlənir. Və Kreml hələlik Ermənistanı açıq hərbi hədəf pilləsinə keçirməyə tələsmir.(Yeni Müsavat)
Xəbər verdiyimiz kimi, ötən gün Heydər Əliyev Mərkəzində BMT-nin Mərkəzi Asiya Ölkələrinin İqtisadiyyatları üçün Xüsusi Proqramının – SPECA-nın iştirakçı ölkələrinin dövlət və hökumət başçılarının Zirvə görüşü keçirilib. Görüşdə Prezident İlham Əliyev də iştirak edib.
Görüşdən sonra prezidentlər Dağüstü parkla yanaşı, Bakının bir sıra maraqlı yerlərini gəziblər.
Azərbaycan ukraynalı xilasedicilərə “Revival P” tipli yeni tırtıllı minatəmizləmə maşını təhvil verib.
Məlumatı Ukrayna Dövlət Fövqəladə Hallar Xidməti yayıb.
“Azərbaycan Poltava vilayətinin xilasedicilərinə “Revival P” mexanikləşdirilmiş minatəmizləmə avtomobilini təhvil verib”, - məlumatda bildirilib.
Bundan başqa, məlumatda avadanlıq istehsal edən şirkətin nümayəndələrinin Ukraynaya gəldiyi və ukraynalı mütəxəssislər üçün treninqlər keçəcəyi də vurğulanıb.
Avropa Birliyi Moldova və Gürcüstana qəbulolunmaz, bu iki ölkənin ərazi bütövlüyünü təhdid edərək, risk altına salan təklif edib... Qərbə Rusiya ilə savaşın dayandırılması sayəsində, indi xərclədikləri maliyyə yükündən xilas olmaq lazımdır, Ukraynanın gələcək taleyi isə heç kimi narahat etmir...
ABŞ və Qərb Ukraynanı hərbi məğlubiyyətə hazırlamaqda davam edir. Son vaxtlar Ukrayna savaşının dayandırılmasının vacibliyi barədə iddialar daha intensiv şəkildə gündəmə gətirilməyə başlayıb. Qərb siyasi dairələri Rusiya və Ukrayna arasında sülh sazişinin bağlanmasının mümkün olduğunu qətiyyən gizlətmirlər. Və üstüörtülü şəkildə rəsmi Kiyevin Rusiyaya güzəştə getməsinin qaçılmaz olduğunu qabardırlar.
Təbii ki, Rusiyaya güzəştlərin qaçılmaz olmasından danışılarkən, ilk növbədə Ukraynanın Donbas və Krım yarımadasından imtina etməsi nəzərdə tutulur. Yəni, Qərb siyasi dairələri Ukrayna əraziləri üzərindən Rusiya ilə "bazarlıq masası" qurmuş kimi görünürlər. Və ona görə də, həm rəsmi Kiyevi, həm də Ukrayna cəmiyyətini ərazi itkilərinə də hazırlamağa çalışırlar.
Nə qədər qəribə də olsa, bir tərəfdən Ukraynanın Rusiya ilə sülh sazişi imzalamaqdan başqa çıxış yolu olmadığı qabardılır. Digər tərəfdən isə Ukrayna əhalisinin ərazi itkiləri ehtimalına müqavimət göstərmədiyi təbliğ olunur. Belə ki, "Bloomberg" agentliyi Ukrayna vətəndaşlarının "müharibənin dayandırılması əvəzinə ərazi güzəştləri" ideyasına qarşı olmadığını iddia edir. Hətta Ukrayna cəmiyyətində bu ideyanın tərəfdarlarının sürətlə artmaqda davam etdiyini də vurğulayır.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Qərb siyasi dairələri rəsmi Kiyevə "rüşvət" də təklif edirlər. Rəsmi Kiyevə açıq mesajlar verilir ki, əgər, ərazi güzəştləri hesabına Rusiya ilə sülh sazişi imzalanarsa, Ukraynanın Avropa Birliyi və NATO-ya üzvlüyü qarşısında elə bir ciddi əngəl də qalmaz. Qərb siyasi dairələri bu mövqeyini Avropa Birliyi və NATO-nun ərazi problemləri olan, eləcə də münaqişələrə cəlb edilmiş ölkələri öz sıralarına qəbul etmədiyi ilə izah edirlər. Yəni, rəsmi Kiyevə "ərazilərini Rusiyaya təhvil ver, sülh sazişi imzala, gəl üzv ol" mesajı verilir.
Təbii ki, rəsmi Kiyev hələlik bu ideya ilə razılaşmaq istəmir. Ukraynanın ərazi bütövlüyü və sərhədlərinin toxunulmazlığı prinsipinə təminat verilməsini tələb edir. Eyni zamanda, rəsmi Kiyev son vaxtlar Ukraynaya Qərbin dəstəyinin azalmağa başlamasından da ciddi şəkildə narahatdır. Çünki belə davam edərsə, yardımların tamamilə kəsilə biləcəyini anlayır. Və bu halda, Ukraynanın Rusiya ilə savaşda təkbaşına tab gətirməyəcəyi də elə indidən məlumdur.
Ancaq rəsmi Kiyev hətta ərazi güzəştlərinə gedəcəyi təqdirdə belə, ABŞ və Qərbin öz vədlərinə sadiq qalacağına əmin deyil. Hər halda, yaxın keçmişdə Qərb siyasi dairələri bu məsələdə Ukraynanı artıq bir dəfə aldadıb. Ukraynaya Avropa Birliyi və NATO-ya üzvlük vəd olunsa da, Rusiyanın sərt reaksiyasından sonra rəsmi Kiyev Kreml qarşısında təkbaşına buraxıldı. Ardınca, Rusiya Donbas və Krım yarımadasını ilhaq etdi. ABŞ və Qərb isə sadəcə, "növbətçi bəyanatlar"la kifayətləndi. Və eyni prosesin növbəti dəfə təkrarlanmayacağına isə hər hansı təminat yoxdur.
Maraqlıdır ki, Qərb siyasi dairələri rəsmi Kiyevin narahatlığını ciddiyə almağa üstünlük verirlər. Yəni, Ukraynanı Avropa Birliyi və NATO-ya üzv olacağına inandırmaq üçün müxtəlif manevrlər etməyə çalışırlar. Ukraynanın inandırılması məqsədilə daha iki ölkəyə eyni şərtlərlə Avropa Birliyinə üzvlük təklif edilir. Və bu, Qərbin həm də dolayısı ilə separatizmi dəstəkləməsi anlamı daşıyır.
Məsələ ondadır ki, Avropa Birliyinin xarici siyasət xidmətinin rəsmi təmsilçisi Peter Stano bildirib ki, bu qurum Moldova və Gürcüstanın ərazi bütövlüyünü nəzərə almadan üzv qəbul edilməsi məsələsini müzakirə edə bilər. O, bildirib ki, Moldova Dnestryanı region, Gürcüstan isə Abxaziya və Cənubi Osetiya olmadan Avropa Birliyinə üzv qəbul oluna bilər.
Peter Stano vurğulayıb ki, Moldova və Gürcüstanın gələcək taleyi münaqişələrin girovuna çevrilməməlidir: "Bu yanaşma Avropa Birliyinin ən yüksək dairələrində artıq təsdiqlənib. Ancaq Avropa Birliyi bu ölkələrin ərazi bütövlüyünü və suverenliyini dəstəkləyir".
Göründüyü kimi, Avropa Birliyi təmsilçisinin dedikləri olduqca ziddiyyətlidir. Çünki bir tərəfdən Moldova və Gürcüstanın separatçı bölgələr olmadan Avropa Birliyinə üzvlüyünün mümkün ola biləcəyindən danışır. Ardınca da dərhal Avropa Birliyinin hər iki ölkənin ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini əlavə edir.
Çünki Avropa Birliyi təmsilçisi Moldova və Gürcüstana münasibətdə beynəlxalq hüquqa zidd təklif edildiyini hamıdan yaxşı anlayır. Üstəlik, bu təklif ilə hər iki ölkənin ərazi bütövlüyünü və suverenliyini təhdid etdiyini, böyük risk altına atdığını da bilir. Bu səbəbdən də, bu yolverilməz təklifin doğura biləcəyi reaksiyanı "sürüşkən" manipulyasiya ilə yumşaltmağa çalışır. Və bu baxımdan, həm Moldova, həm də Gürcüstanın Avropa Birliyindən ağır zərbə aldıqları qətiyyən şübhə doğurmur.
Məsələ ondadır ki, indi əgər, Moldova Avropa Birliyinə üzv olmaq niyyətindədirsə, mütləq Dnestryanı regiondan könüllü şəkildə imtina etməlidir. Eyni addımı Gürcüstan da Abxaziya və Cənubi Osetiyaya münasibətdə atmalıdır. Yəni, hər iki ölkə Avropa Birliyi üzvlüyü naminə beynəlxalq hüquqa görə, sahib olduqları əraziləri bir kənara buraxıb, parçalanmalıdırlar. Və dünyada indiyə qədər könüllü parçalanmış ölkə olmayıb.
Əslində, bunu Avropa Birliyi təmsilçisi də bilir. O, həm də anlayır ki, əgər, Moldova və Gürcüstan normal, özlərinə hörmət edən ölkələrdirsə, deməli, bu təklifi onsuz da qəbul etməyəcəklər. Hətta hökumətlər qəbul etsə belə, xalqlar bunu yaxına buraxmaz. Yəni, əslində, Moldova və Gürcüstana reallaşması mümkün olmayan təklif edilir. Əsas məqsəd də məhz ondan ibarətdir ki, təklif qəbul edilməyəcək şərtlərlə qəlizləşmiş olsun. Və bu, onu göstərir ki, Avropa Birliyinə Moldova da, Gürcüstan da qətiyyən lazım deyil.
Burada əsas məqsəd rəsmi Kiyevə oxşar təklifin yalnız Ukraynaya deyil, Moldova və Gürcüstana da edildiyini qabartmaqdır. Yəni, Ukraynanın qarşısına örnək çıxarmaqla, Avropa Birliyinə üzvlüyün mümkün olduğuna inandırmağa çalışırlar. Və əgər, rəsmi Kiyev bu avantürist ideyaya pozitiv yanaşarsa, yenə Ukraynanın aldadılmış vəziyyətə düşə biləcəyi qətiyyən istisna deyil.
Böyük ehtimalla rəsmi Kiyev ərazi itkiləri hesabına Rusiya ilə sülh sazişi imzalayarsa, Ukrayna yenə də Avropa Birliyinin qapısı ağzında saxlanılacaq. Bunun üçün Qərb siyasi dairələrinin çoxlu sayda bəhanə tapacağı qətiyyən şübhə doğurmur. Avropa Birliyinə savaşda məğlub olaraq, yarımcan vəziyyətə düşmüş Ukrayna lazım deyil. Hazırda Avropa Birliyi ölkələrinə sadəcə, Ukrayna savaşının dayandırılması sayəsində bu müharibəyə xərclədikləri maliyyə yükündən xilas olmaq lazımdır. Və Ukraynanın gələcək taleyinin necə olacağı Qərb siyasi dairələrini demək olar ki, narahat etmir.(Yeni Müsavat)