 |
|
Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi (BQXK) mina probleminin həllində Azərbaycana dəstək verməyə hazır olduğunu açıqlayıb.
"Report" xəbər verir ki, bu barədə BQXK-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri Draqana Koiç dekabrın 4-də Bakıda keçirilən “Azərbaycanda əlilliyi olan şəxslərin və mina qurbanlarının müdafiəsi" mövzusunda dəyirmi masada çıxışı zamanı deyib.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda mina qurbanlarının 90 faizindən çoxu kişilərdir: "Təəssüf ki, Azərbaycan mina problemi ilə üzləşib. Mina qurbanlarına yardım çox vacibdir. Onların ailələrinin ehtiyac duyduğu xidmətlərlə təmin edilməsi çox vacibdir. Biz öz dəstəyimizi Ombudsman Aparatına göstərməyə hazırıq. Məqsədimiz qabaqcıl təcrübələri nəzərdən keçirmək, boşluqları müzakirə edib onları aradan qaldırmaqdır".
ABŞ-ın Ermənistana dəstəyi davam edir.Xüsusilə son zamanlarda Ağ Ev İrəvan hakimiyyətinə verdiyi dəstəyi açıq şəkildə biruzə verməyə başlayıb.
Üstəlik, rəsmi Vaşinqtonun anti-Azərbaycan siyasəti də diqqət çəkir. Görünür, ABŞ-da gələn il keçiriləcək prezident seçkiləri burada mühüm rol oynayır.
Oradakı güclü erməni lobbisinin olduğu hər kəsə məlumdur. Bəlkə də, Co Bayden administrasiyası seçkilərdə erməni lobbisinin səsini qazanmaq üçün Ermənistana dəstəyini nümayiş etdirir.
Mövzu ilə bağlı Cebhe.info-ya açıqlama verən politoloq Aytən Qurbanova bildirib ki, məhz bu da təsiredici faktorlardan biridir:
“Bilirik ki, erməni lobbisinin ən fəal olduğu ölkələrdən biri də ABŞ-dır və seçkilər ərəfəsində bunu daha çox müşahidə edirik. Həmçinin konqresdə dəfələrlə Azərbaycan əleyhinə əsassız və qərəzli dinləmələrin keçirilməsi də buna bariz nümunədir.
Digər tərəfdən isə Ağ Evin qərəzli bəyanatları sadəcə növbəti seçkilərdə erməni lobbisinin dəstəyini qazanmaq üçün qısamüddətli hədəflər olaraq dəyərləndirilə bilməz. Çünki erməni lobbisinin maraqlarının təminatçısı qismində çıxış edən Amerika Ermənistan üzərindən regiona nüfuz edərək öz maraqlarını təmin etməyə çalışır".
Politoloq qeyd edib ki, fərqli mərhələlərdə ABŞ bu hədəflərinə “tərəfsiz vasitəçi” adı altında çatmağa çalışırdı:
"Lakin ABŞ-ın 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Azərbaycanın yaratdığı yeni reallıqlar fonunda öz qərəzli mövqeyini gizlətmədən təhdid ritorikasından istifadəyə cəhd etdiyini müşahidə edirik.
Nəticə etibarilə, o da heç bir halda Azərbaycanın qətiyyətli mövqeyinə təsir gücünün olmadığını anlayıb. ABŞ Entoni Blinkenin simasında Prezident İlham Əliyevdən dövlət katibinin köməkçisinin Azərbaycana səfərinə icazə verilməsini xahiş etməklə artıq geri addım atdığını açıq şəkildə nümayiş etdirmiş oldu".
Moldova Rusiya qoşunlarının Dnestryani regiondan çıxarılmasını tələb edir.Qeyd edək ki, Moldovanın xarici işlər naziri, baş nazirin müavini Niko Popesku sosial şəbəkə hesabında Denstryanı münaqişəsinin nizamlanmasının vaxtının çatdığını bildirib.
O bildirib ki, Kişinyov Rusiya qoşunlarının Dnestryanı bölgədən çıxarılmasında israr etməkdə davam edəcək.
"Rusiya öz sülhməramlı qüvvələrini Dnestryanı bölgədən çıxarmalıdır. Bu, Dnestryanı münaqişənin sülh yolu ilə həlli üçün əlverişli şərait yaradacaq", - deyə Popesku vurğulayıb.
Eyni zamanda Moldova XİN-in mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, Şimali Makedoniyada ATƏT Nazirlər Şurasının iclası çərçivəsində Niku Popeskunun Rumıniya, İspaniya, Çexiya, Danimarka və Fransanın XİN rəhbərləri ilə görüşündə bu məsələ ətraflı müzakirə olunub.
“Mən həmkarlarıma göstərdikləri dəstəyə görə təşəkkür etdim və vurğuladım ki, biz Ukraynaya kömək etməyə davam etməliyik”, - deyə Popesku əlavə edib.
Bir çox ekspertlər hesab edir ki, Ukrayna müharibəsinin gedişatı Denstryanı bölgəsindəki mövcud vəziyyətə təsir edə bilər. Əgər Rusiya ordusu Ukrayna ilə müharibədə məğlubiyyətə düçar olarsa, həm Moldova, həm də Qərb ölkələri rus qoşunlarının Dnestryanı bölgədən çıxarılması üçün ciddi tədbirlər görəcək.
Məsələ ilə bağlı politoloq Zərdüşt Əlizadə Cebhe.info-ya müsahibəsində qeyd edib ki, Denstryanı münaqişəsinin taleyi birbaşa Ukrayna müharibəsinin gedişatından asılıdır:
“Moldovada Qərbpərəst qüvvələr hakimiyyətə gələndə, Rusiyadan Dnestryanıdan qoşunlarını çıxarmaq tələb edilir. Amma Rusiyayönümlü qüvvələr hakimiyyətə gələndə, bu tələb demək olar ki, səsləndirilmir.
Bəli, Rusiya Dnestryanıdan qoşunların çıxarılması ilə bağlı öhdəlik götürüb, amma Moskva bu öhdəliyi indiyə kimi yerinə yetirməyib. Əlbəttə, bu, Moldovadan asılı deyil. Çünki Moldovanın Rusiya ilə müharibə aparmaq, hətta Dnestryanı əraziyə qoşun yeritmək iqtidarında deyil. Rəsmi Kişinyovun ölkə ordusunu möhkəmləndirmək üçün o qədər də hərbi-siyasi və maliyyə imkanları yoxdur.
Moldova Dnestryanı bölgə üzərində yalnız bu halda öz suverenliyini bərqərar edə bilər. Əgər Rusiya Ukrayna müharibəsində ağır məğlubiyyətə uğrayarsa, Moskva dinməz-söyləməz qoşunlarını ərazidən çıxardacaq. Amma Ukraynada hazırki vəziyyət davam edərsə və ya Rusiya qalib gələrsə, Dnestryanıda rus hərbi bazası daimi qalacaq”.
Dnestryanı bölgənin Rusiya üçün nə dərəcədə əhəmiyyət kəsb etməsi ilə bağlı suala cavablandıran Z.Əlizadə vurğulayıb ki, Moskva bütün postsovet məkanını özünün təhlükəsizlik zonası hesab edir:
“Rusiyanın regional strategiyasında Cənubi Qafqaz, Mərkəzi Asiya və Şərqi Avropa əhəmiyyət daşıyır. Doğrudur, Baltikyanı ölkələr özlərini Rusiyanın təsir dairəsindən xilas edə biliblər. Ancaq yerdə qalan postsovet ölkələri Rusiyaya itaət etməyə məcbur edilir.
Qeyd edim ki, vaxtilə Qarabağda olduğu kimi Moskva Cənubi Osetiya, Abxaziya və Dnestryanıda, müəyyən zaman sonra Donetskdə münaqişə ocaqları yaradıb. Kreml bu münaqişələr vasitəsilə postsovet regionunda öz geosiyasi mövqeyini qoruyur. Rusiya rəhbərliyi bundan sonra da bu siyasəti davam etdirəcək.
Amma bütün bunlara baxmayaraq, Gürcüstan, Ukrayna və Moldova heç vaxt öz ərazilərini güzəştə getməyəcək”.
Z.Əlizadə Ukraynadakı müharibənin hansı nəticə ilə sona çatacağına da toxunub.
“Bu, Ukraynanın dövlət rəhbərliyindən və Ukrayna xalqının iradəsindən asılıdır. Əgər Ukrayna dövləti və onun xalqı münaqişənin dondurulmasını istəyərsə, Kiyev ilə Moskva arasında müvəqqəti atəşkəs sazişi imzalanmaqla bu münaqişə donacaq.
Yox, əgər Ukrayna qan tökərək torpaqlarının azad olunmasına üstünlük verəcəksə, onda bu müharibə davam edəcək”.
Ağ Ev Ukraynaya sağ əli ilə verdiyini sol əliylə geri alıb, rəsmi Kiyevi külli miqdarda borca salıb, bununla da ABŞ iqtisadiyyatına əlavə maliyyə qaynağı yaradıb... NATO isə Ukraynaya verilən vədlərdən yayınmaq üçün bəhanələri elə indidən hazırlayıb, dağılmış vəziyyətdə olan bu ölkədən demokratiya, təhlükəsizlik və infrastruktur islahatları tələb olunur...
Ukrayna savaşı nə vaxt yekunlaşacaq və necə nəticələnəcək? Bu sual indi Qərb siyasi dairələrində müzakirə edilən əsas mövzular sırasında artıq daha ön plana keçirilmiş kimi görünür. Yəni, hazırda "Ukrayna Rusiya ilə savaşda nə vaxt və necə qalib gələcək" sualı qətiyyən aktual deyil. Ukraynaya dəstək məsələsi də indi arxa plana keçirilmiş durumdadır. Və belə vəziyyətdə növbəti taleyüklü sual da gündəmin əsas mövzularından birinə çevrilməyə başlayıb.
Məsələ ondadır ki, Ukraynanın ictimai-siyasi məkanında böyük narahatçılıq hökm sürür. ABŞ və Qərbin Ukraynaya dəstəyinin tədricən zəifləməsi indi rəsmi Kiyevdə də pessimist əhval-ruhiyyə yaradıb. Prezident Volodimir Zelenski Ukrayna ordusunun əks hücum əməliyyatlarının müdafiə taktikası ilə əvəzlənməkdə olduğunu rəsmən etiraf edib. Çünki Avropa Birliyi Ukraynaya dəstəyi müxtəlif bəhanələrlə ləngidir, bəzi istiqamətlər üzrə isə demək olar ki, ümumiyyətlə, dayandırıb.
Nə qədər qəribə də olsa, ABŞ və Avropa Birliyinin Ukraynanın arxasından geri çəkilməyin yollarını axtardığı indiki mərhələdə Rusiya ordusunun yenidən güclənməyə başladığı da müşahidə olunur. Kreml Rusiya ordusunun hərbi texnika və silah-sursat ehtiyaclarının təmin edilməsinin yollarını da tapmış kimi görünür. Hər halda, İrandan alınmış hərbi texnika Rusiyanın işinə yarayıb. Eyni zamanda, Şimali Koreya da Rusiyaya minlərlə konteyner silah-sursat göndərib. Və son məlumatlara görə, indi Rusiya ordusu tədricən müdafiədən hücum taktikasına keçid etmək üzrədir.
Təbii ki, ərazilərinin bir hissəsi Rusiya tərəfindən işğal edilmiş Ukrayna üçün hadisələrin belə fərqli istiqamətlər alması olduqca təhlükəli nəticələr vəd edir. Hətta Ukrayna cəmiyyətində artıq ölkənin gələcək taleyi ciddi şəkildə müzakirə edilməyə başlayıb. Paytaxt Kiyevin meri Vitali Kliçko Qərb mətbuatına açıqlamasında hazırda Ukraynanın gələcəkdə ümumiyyətlə, mövcud olub-olmayacağı ilə bağlı məsələnin müzakirəsinı qaçılmaz edən mərhələsinin başlandığını bildirib. Və Ukrayna dövlətçiliyinin böyük risk altına düşdüyünü vurğulayıb.
Belə anlaşılır ki, ABŞ və Qərb Ukraynanı böyük "hərbi-siyasi bataqlığa" salıb. Bu ölkənin demək olar ki, bütün infrastrukturu dağılmış vəziyyətdədir. Hətta savaş dayandırılsa belə, Ukraynanın müharibədən əvvəlki duruma qaytarılması üçün onilliklər və onmilyardlarla dollar maliyyə vəsaiti lazım olacaq. Üstəlik, rəsmi Kiyev savaş dövründə Ukraynaya göstərdiyi yardımları da geri ödəməli olacaq. Çünki Ukraynaya verilən hərbi dəstək əslində, rəsmi Kiyevin ayağına yazılmış dövlət borcudur. Və üstəlik, Ukraynaya ayrılmış maliyyə dəstəyi də reallıqda rəsmi Kiyevə çatmayıb.
Məsələn, ABŞ-ın timsalında bu reallığı açıq-aşkar müşahidə etmək mümkündür. Qərb mənbələrinin iddialarına görə, ABŞ-nin indiyə qədər Ukraynaya ayırdığı 68 milyard dollarlıq maliyyə vəsaitinin 90 faizi bu ölkənin sərhədlərindən kənara çıxarılmayıb və elə amerikalıların özlərinə qismət olub. Belə ki, həmin maliyyə vəsaiti ABŞ ərazisində yeni iş yerlərinin yaradılmasına xərclənib. Ukraynaya göndərilən silah-sursatın yerini doldurmaq üçün ABŞ-nin 31 ştatının 71 şəhərində 117 hərbi istehsalat müəssisəsi qurulub. Və bundan ABŞ ştatları iqtisadi qazanc əldə ediblər.
Bütün bunlar o deməkdir ki, əslində, Ağ Evin Ukraynaya dəstəyindən ABŞ-ın maliyyə itkisi olmayıb. Bayden adminstrasiyası əslində, sağ əli verdiyini sol əli ilə geri alıb. Anbarlarda yığılmış köhnə silah-sursatdan da xilas olub. Onların dolayısı satışını reallaşdırıb. Çünki rəsmi Kiyev nə vaxtsa, həmin köhnə silahların dəyərini ABŞ-a mütləq ödəmək məcburiyyətində qalacaq. Bu baxımdan, Ağ Evin dəstək adı altında Ukraynanı ABŞ-a borclandırdığı qətiyyən şübhə doğurmur.
Ancaq bütün bunların baş verdiyi bir mərhələdə Qərbdən gələcək taleyi böyük risk altına düşmüş Ukraynaya dəstək vədləri hələ də davam edir. Belə ki, NATO baş katibi Yens Stoltenberq Ukraynaya hərbi dəstəyin davam edəcəyini bəyanlayıb. Üstəlik, NATO baş katibi Ukraynanın bu quruma Rusiya ilə savaşdan sonra qəbul ediləcəyini də vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, hazırda isə Ukraynanın infrastrukturunun NATO standartlarına uyğunlaşdırılmasına cəhd göstərilir.
Digər tərəfdən, NATO-nun məsləhətləri çərçivəsində Ukraynada demokratiya və təhlükəsizlik sistemi üzrə islahatların başlanılması da nəzərdə tutulur. Hesab olunur ki, bu islahatlar Ukraynanın NATO-ya üzvlük şanslarını artıra bilər. Halbuki, NATO-dan verilən bu şirnikləndirici mesajların Ukrayna üçün icrası real olmayan öhdəliklər xarakteri daşıyır. Və buna əmin olmaq üçün bəzi məqamlara diqqət yetirmək tamamilə kifayətdir.
Məsələ ondadır ki, Ukraynaya yalnız savaşdan sonra NATO üzvlüyü vəd olunur. Halbuki, bu savaşın nə vaxt sona çatacağı hələlik təsəvvür belə, edilmir. Üstəlik, savaşın sona çatmasından sonra Ukraynanın hansı vəziyyətdə olacağı da məlum deyil. Hər halda, Rusiya ilə savaş bu ölkəni müasir inkişaf standartlarından bir neçə onillik geriyə doğru uzaqlaşdırıb. Və NATO-nun belə dərin çöküş mərhələsi yaşayan bir ölkəni öz sıralarına qəbul etməyə həvəs göstərəcəyi qətiyyən inandırıcı görünmür.
Əslində, NATO rəsmiləri Ukraynaya verilən vədlərin yerinə yetirilməsindən dolayısı ilə yayınmaq üçün müəyyən bəhanələri elə indidən hazırlamağa da başlayıblar. Ukraynanın infrastrukturunun NATO standartlarına uyğunlaşdırılmasından danışılması qətiyyən boşuna deyil. Bu ölkənin infrastrukturu demək olar ki, tamamilə dağıdılıb. İndi onun nəinki NATO standartlarına uyğunlaşdırılması, hətta əvvəlki səviyyədə bərpası belə, uzun illər və külli miqdarda maliyyə vəsaiti tələb edir. Və Ukraynanın Qərbə hərbi dəstəyin borcunu ödəməli olacağını da nəzərə aldıqda, bu, qeyri-real görünür.
17382e58-92d3-4c53-b8dc-b90c7493865a.jpg (237 KB)
Nəhayət, NATO təmsilçiləri rəsmi Kiyevə bu quruma üzvlüyü sürətləndirmək üçün demokratiya və təhlükəsizlik sahələri də daxil olmaqla, bir çox istiqamətlərdə islahatlar aparmağı məsləhət görürlər. Demokratik islahatların təməl prinsiplərindən birisi heç şübhəsiz ki, azad və ədalətli seçkilərin keçirilməsinə bağlıdır. Halbuki hazırda savaş ucbatından rəsmi Kiyev gələn il prezident seçkilərini belə, keçirə bilməyəcək bir durumdadır. Belə olan təqdirdə, NATO rəsmi Kiyevə demokratik islahatların aparılmasını məsləhət görür.
Eyni fikirləri Ukraynanın təhlükəsizlik sahəsində aparmalı olduğu islahatlara da aid etmək olar. Çünki ərazinin bir hissəsi Rusiya ordusu tərəfindən işğal olunmuş Ukraynadan təhlükəsizlik sahəsində islahatlar tələb etmək sadəcə, absurd xarakter daşıyır. Ukraynanın təhlükəsizlik sistemi Rusiya qoşunları bu ölkənin ərazinə girdiyi andan mövcud deyil.
Bu baxımdan, NATO nə qədər məsləhət görsə də, mövcud olmayan təhlükəsizlik sistemində islahatlar aparmaq reallıqdan uzaqdır. Halbuki, bunun əsas günahkarları sırasında məhz ABŞ və Qərb ön planda yer alır. Çünki vaxtilə ABŞ və Qərb nüvə silahının ləğvinə qarşılıq olaraq, Ukraynanın təhlükəsizliyinə təminat verən beynəlxalq sazişə imza atmışdı. Və bütün bunlar onu göstərir ki, əslində, rəsmi Kiyevə Ukraynanın NATO-ya üzv qəbul edilməyəcəyi barədə vəd verilib.(Yeni Müsavat)
Ermənistan “Dünyanın kəsişməsi” layihəsinin həyata keçirilməsi şərti ilə Orta Dəhliz kimi tanınan Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin (TİTC) iştirakçısı ola bilər.Axar.az xəbər verir ki, bu iddia ilə erməni mediası çıxış edib.
“Orta Dəhliz - Çin, Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan, Gürcüstan vasitəsilə Türkiyə və Avropa ölkələrinə gedən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizidir. Yaxın vaxtlara qədər İrəvan nə coğrafi, nə də siyasi baxımdan Orta Dəhliz layihəsinə uyğun gəlirdi. Lakin son bir ildə Ermənistan tərəfinə həm Ankaradan, həm də Tiflisdən marşruta qoşulmaq üçün bir neçə təklif gəlib”, - məqalədə bildirilib.
Qeyd edilib ki, “Dünyanın kəsişməsi” layihəsi çərçivəsində Ermənistan Azərbaycanla 5 (Qazax, Kəlbəcər, Zəngəzur (2 məntəqə) və Arazdəyəndə) və Türkiyə ilə 2 keçid məntəqəsi quraşdırmağa hazırdır.
İrəvan həmçinin respublika ərazisində ümumi uzunluğu 130 km olan dörd dəmir yolu hissəsini bərpa etməyi planlaşdırır. Bunun üçün Ermənistana 500 milyon dollar lazımdır.
Gürcüstan Nəqliyyat Dəhlizi Araşdırma Mərkəzinin direktoru Paata Saqareişvili deyib ki, son hadisələr fonunda İrəvanın Orta Dəhlizə qoşulmaq şansı artıb. Lakin bu məqsədlə ölkədə dəmir yolu relslərinin bərpası lazımdır. Ekspert izah edib ki, Orta Dəhlizin məqsədi marşrutların maksimum sinxronlaşdırılması və onun vasitəsilə malların daşınmasının sadələşdirilməsidir.
Ekspert hesab edir ki, İrəvan Gürcüstanla əməkdaşlıq edərək Bakı-Tiflis-Qars (BTQ) dəmir yolundan istifadə edə bilər. Ancaq buna Azərbaycanın razılığı lazımdır.
Ermənistan İran ərazisindən daşınan yüklərin də ölkədən keçməsini istəyərsə, İrana yeni dəmir yolu çəkilməlidir ki, bunun üçün ən azı 1 milyard dollara ehtiyac var.
Qeyd edək ki, Çin və Avropanı birləşdirən Orta Dəhliz tarixi İpək Yolunu (Çin, Qazaxıstan, Türkmənistan, Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə - AB) canlandırmaq məqsədi daşıyır. Dəhliz həmçinin Rusiyadan keçən Şimal marşrutuna və İrandan keçən Cənub Dəhlizinə sərfəli alternativ hesab olunur.
Bu gün Azərbaycan tərəfinin təklif etdiyi Zəngəzur dəhlizi təkcə Azərbaycan və Gürcüstanın deyil, bütövlükdə region xalqlarının mənafeyinə xidmət edir. Təəssüf ki, Ermənistan tərəfi bunun əhəmiyyətini dərk etmir.Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri gürcü siyasi ekspert Giorgi Qoqua Ermənistanı Gürcüstan ərazisindən keçməklə Rusiyaya birləşdirən yeganə yol – “Yuxarı Lars” sərhəd-keçid məntəqəsinin bağlanmasına münasibət bildirərkən söyləyib.
“Onsuzda Ermənistanın Azərbaycan ilə sülh müqaviləsini imzalamaqdan başqa şansı yoxdur. Bu imza nəticəsində rəsmi İrəvan Bakı və Ankara ilə əməkdaşlıq edərək ölkəsini xilas etmiş olacaq. Ermənistan, eyni zamanda, Zəngəur dəhlizinin açılması üçün də səylərini artırmalıdır”, -deyə gürcü ekspert vurğulayıb.
O deyib ki, Ermənistan üçün bu addım Azərbaycan və Türkiyə ilə məcburi əməkdaşlıq deyil, əksinə, köhnə münaqişələri unutmaq və yeni tarix yazmaq üçün bir şansdır. Çünki yaranan geosiyasi vəziyyəti nəzərə alsaq, rəsmi İrəvanın Azərbaycanın nəqliyyat və logistika dəhlizindən istifadəsi kimi ədalətli təklifi ilə razılaşmaqdan başqa yolu yoxdur.
“İkinci Qarabağ müharibəsinin qalibi olan Azərbaycan həm rəsmi İrəvana güzəştə gedir, həm də Qarabağın erməniəsilli sakinlərinə böyük qayğı nümayiş etdirir. Buna görə də Ermənistan hakimiyyəti Azərbaycanla əlaqələri problemsiz bərpa edə və öz xalqı üçün çox faydalı dəyişikliklər edə bilər. Əsas odur ki, erməni rəsmi dairələrində müvafiq siyasi iradə olsun”, – deyə G.Qoqua vurğulayıb.
O əlavə edib:
“Ermənistan Azərbaycan ilə sülh sazişini imzalasa, qonşu dövlətlərlə mehriban qonşuluq və əməkdaşlıq münasibətləri qazanacaq. Bu müqaviləni imzalamasa özlərini blokada vəziyyətinə salacaq”.
Çex Respublikasında rəsmi səfərdə olan Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova bu ölkə parlamentinin Deputatlar Palatasının sədri Marketa Pekarova Adamova ilə görüşüb.
Bu barədə Milli Məclisin Mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən məlumat verilib.
Deputatlar Palatasının sədri Azərbaycan parlamenti ilə Çex Respublikasının qanunverici orqanı arasında yalnız spikerlər səviyyəsində deyil, komitələr, dostluq qrupları səviyyəsində də əməkdaşlığın önəmini vurğulayıb. Həmçinin, parlamentlərimizin beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də qarşılıqlı əməkdaşlığının vacibliyi diqqətə çatdırılıb.
Görüşdə qeyd olunub ki, Azərbaycan Avropanın mühüm qaz təchizatçısıdır. O cümlədən, Azərbaycanın Çexiyanın ikinci neft tədarükçüsü olduğu vurğulanıb. Əlaqələrin enerji, ticarət, iqtisadiyyat sahələrində inkişafı üçün yaxşı imkanların olduğu qeyd edilərək bildirilib ki, tərəflər arasında bərpa olunan enerji sahəsində əməkdaşlıq da vacib istiqamətlərdən biridir.
Görüşdə, həmçinin bu il ölkələrimiz arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasının 30 illiyinin tamam olduğu, ötən dövr ərzində dövlətlərarası münasibətlərin inkişaf etdiyi diqqətə çatdırılıb.
Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova ölkələrimiz arasında ikitərəfli münasibətlərin inkişafında siyasi təmasların, o cümlədən yüksək səviyyəli səfərlərin, görüşlərin müstəsna rolunu qeyd edib.
Milli Məclisin sədri ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərə mühüm və müsbət təsir göstərən amillərdən biri kimi parlamentlərin qarşılıqlı fəaliyyətinin önəminə toxunaraq, deyib ki, iki ölkənin parlamentləri olaraq, əməkdaşlığı daha da inkişaf etdirmək, həmçinin parlamentlərarası təşkilatlarda bir-birimizi dəstəkləmək üçün qarşılıqlı fəaliyyətin daha da gücləndirilməsi vacibdir. O, bu mənada parlamentlərimiz arasında körpü rolunu oynayan dostluq qruplarının birgə fəaliyyətinin əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb.
Görüşdə hazırda regionda mövcud olan vəziyyət barədə məlumat verən spiker Sahibə Qafarova, Azərbaycan torpaqlarının 30 ilə yaxın Ermənistan tərəfindən işğal altında saxlanılmasının fəsadları, bu işğal nəticəsində bir milyon azərbaycanlının öz doğma yurd-yuvasından didərgin düşməsi, işğal olunmuş ərazilərdə bütün infrastrukturun və tikililərin, o cümlədən tarixi, mədəni və dini abidələrin dağıdılması haqqında danışıb.
Azərbaycanın təkbaşına öz torpaqlarını Ermənistanın işğalından azad etdiyini və öz imkanları hesabına genişmiqyaslı yenidənqurma işlərinə başladığını bildirən Milli Məclisin sədri deyib ki, Azərbaycan işğala məruz qalmasına baxmayaraq, 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Ermənistana beynəlxalq hüququn 5 prinsipi əsasında sülh sazişi imzalanmasını təklif edərək, regionumuzda uzunmüddətli sülhün təmin olunması üçün böyük səylər göstərmişdir.
O, həmçinin Ermənistanın siyasi və hərbi təxribatları, son 3 ildə üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməməsi, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində antiterror tədbirlərinin keçirilməsi və bu tədbirlərin nəticələri barədə də qarşı tərəfi məlumatlandırıb. Spikerin sözlərinə görə, bu tədbirlər beynəlxalq hüquq normalarına tam uyğun olub, mülki şəxslər arasında itki olmayıb. Sahibə Qafarova, həmçinin Ermənistanın mina təhdidlərinin Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərində həyata keçirilən yenidənqurma və bərpa işlərinə törətdiyi maneələri də vurğulayıb. O, bir daha bəzi dairələr Azərbaycanı etnik təmizləmədə ittiham etsələr də, bu ittihamları təsdiq edəcək bir dənə də faktın olmadığını, regiona səfər edən BMT missiyalarının da bunu təsdiqlədiyini bildirib.
Azərbaycanın regionda daimi sülhün təmin olunmasını istədiyini deyən Sahibə Qafarova, bir daha diqqətə çatdırıb ki, bu gün Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasına heç bir maneə yoxdur və Azərbaycan sülhə hazırdır.
Deputatlar Palatasının sədri Marketa Pekarova Adamova Çexiyanın sülh danışıqlarını dəstəklədiyini və regionda daimi sülhün bərqərar olmasının önəmini ifadə edib.
Sonra Milli Məclisin sədri xatirə kitabını imzalayıb.
Görüşdən sonra Azərbaycan parlamenti rəhbərinin Çex Parlamentinin Deputatlar Palatası tərəfindən salamlanması mərasimi olub.
Azərbaycan parlament nümayəndə heyətinin üzvləri Deputatlar Palatasının inzibati binası ilə tanış olublar.
“Qarabağdan şurtvatsların (Ermənistanda Qarabağdan gələnlərə verilən ad. Mənası: dönənlər, dəyişənlər- S.L.) köçürülməsində Rusiya sülhməramlılarının heç bir rolu olmayıb. Hər şeydən əvvəl onu qeyd etməliyik ki, bu, Rusiyanın geo-siyasi marağında deyil. 44 günlük müharibəni dayandıran Rusiyanın məqsədi, əksinə, oradakı erməniləri qorumaq idi. Odur ki, sülhməramlıları Qarabağa yeritmişdilər.”
Bu fikirləri Moderator.az-a açıqlamasında siyasi analitik Tahir Cəfərli ifadə edib.
“Şurtvatsların 19 sentyabrdan sonra Qarabağı kütləvi şəkildə tərk etmələri ilk növbədə elə Rusiya üçün gözlənilməz oldu. Yəni Rusiyanın Qarabağla bağlı bütün planlarına son qoydu… Rusiya sülhməramlıları Qarabağda bu saat heç kimi qorumur. Odur ki, onlar Azərbaycan Prezidentinin bir tələbi ilə oradan çıxarıla bilər. Ancaq hələlik Rusiya qüvvələrinin Qarabağda qalması Azərbaycanı ABŞ və Fransa təcavüzündən qoruyur. Bundan əlavə, sülhməramlıların çıxarılması Qarabağda yerləşdirilmiş Türkiyənin hərbi nəzarətçilərinin də çıxarılmasına səbəb ola bilər. Çoxları indiyə qədər anlamır ki, Türkiyə hərbiçilərinin Qarabağda olması istər Rusiya, istərsə NATO-nun Qarabağa girməsinin qarşısını alır”- deyə davamında analitik bildirib.
Türkiyənin Ankara Universitetinin professoru, siyasi ekspert Toğrul İsmayıl Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.Onunla müsahibəni təqdim edirik.
- Türkiyənin hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) sözçüsü Ömər Çelikin açıqlaması bir neçə gündür müzakirə olunur. AKP rəsmisinin dediyinə görə, ABŞ Azərbaycana dəstəyi kəsməsi üçün Türkiyəni təhdid və şantaj edib. Siz bu məsələni necə şərh edə bilərdiniz?
- AKP rəsmisi deməsə belə, biz bilirik ki, ABŞ bölgə siyasətini Ermənistan üzərindən qurmağa çalışır. Xatırladım ki, ABŞ-ın bölgədəki ən böyük səfirliyi Ermənistandadır. Halbuki Ermənistan Rusiyanın müttəfiqidir. Hədəf Ermənistanı – bölgədəki ən zəif halqanı ələ keçirib Azərbaycan və Türkiyəyə təzyiq göstərməkdir.
Bu zəif halqanı tutaraq münaqişəni davam etdirmək, bölgədəki problemləri nəzarətə götürmək və bura müdaxilə etmək məqsədi güdürlər. Bölgənin ən zəif ölkəsi Ermənistandır, apardığı siyasət nəticəsində kənar güclərə çox bağlıdır. Ermənistan siyasilərinin ipləri ya Qərbin, ya Rusiyanın, ya da İranın əllərindədir, onlar da bunun üzərindən manipulyasiya edirlər.
- Moskvanın iddiasına görə, Qərb və ya ABŞ-ın Ermənistandakı fəallığı Rusiyanı bölgədən sıxışdırıb çıxarmaq məqsədi daşıyır. Sizcə, Qərb bu səylərində nə qədər irəli gedə bilər?
- Əlbəttə, Rusiyanın bölgədən uzaqlaşdırılması cəhdləri var, eyni zamanda, Türkiyə-Azərbaycan ittifaqına yönəlik təzyiqlər də mövcuddur. Yəni məsələ təktərəfli deyil.
ABŞ və başda Fransa, Almaniya, Hollandiya və Belçika olmaqla, bəzi Avropa Birliyi ölkələri regionda varlıqlarını təmin etmək üçün bu cür hərəkət edirlər. Paşinyan və Ermənistan digər siyasi liderləri Ermənistanı savaş meydanına çevrirlər. Bu, təhlükəli prosesdir. Azərbaycan üçün maraqlıdır? Yox. Azərbaycanı çox da narahat edən məsələ deyil. O mənada narahatlıq yaradar ki, qonşuda boğuşmsa gedirsə, bu bir formada bizə mənfi təsir edə bilər.
Dediyim kimi, hədəf təkcə Rusiya deyil, bu həmlələr həm də bölgədə varlığını təmin edən Türkiyəyə, eləcə də güclənməyə çalışan İrana qarşıdır. Buna görə də, Azərbaycan və Türkiyə zamanında 3+3 formatını irəli sürmüşdülər ki, kənar güclər bölgəmizdə meydan sulamasınlar. Bu da çox ciddi təşəbbüs idi.
Təəssüf ki, nə Ermənistan, nə İran, nə müəyyən mənada Rusiya, nə də Gürcüstan buna isti yanaşdılar.
- Ermənistanın Avropa Birliyinə inteqrasiyası sürət qazanır. Artıq bu məqsədlə Rusiyanın dominat rola malik olduğu birlikləri boykot edən Ermənistan bu hədəfinə çata biləcəkmi? Yaxud bunda maraqlı olmayan Rusiya prosesin önünü necə kəsəcək?
- Avropa Birliyinin “Yaxın qonşuluq” siyasəti vardı. Avropa Birliyi bu çərçivədə Azərbaycan, Ermənistan və digər bəzi keçmiş sovet ölkələrinə üzv olmadan əməkdaşlıq təklif etmişdi. Bunun nəticəsində Ukraynada böhran yaşandı, Gürcüstan və Moldova zatən böhranın içindəydi.
O vaxt Rusiya Ermənistanın dönəm prezidenti Serj Sərkisyanın qulağından tutub Moskvaya gətirdi. Sərkisyan bundan sonra öz imzası ilə Ermənistanı Avrasiya İqtisadi Birliyinin üzvü etdi. İndi Avropa Birliyi Ermənistanı inteqrasiya prosesinə çəkməyə çalışır. Əlbəttə, Avropa Birliyi öz nizamnaməsi çərçivəsində kimlərin üzv olub-olmamasına özü qərar verir. Amma bunun baş verməsi üçün bütün üzvlər yekdilliklər səs verməlidir.
Sadə proses deyil, hazırda demaqogiyadan o yana keçmir. Çünki Ermənistanın bunun üçün KTMT və Avrasiya İqtisadi Birliyindən çıxdığını görmürük. Çıxa da bilməz, çünki bu halda Rusiyanın iqtisadi sanksiyaları işə düşəcək, Ermənistan böhranın içində boğulub gedəcək.
Hələlik Avropa Birliyi ilə oyun oynanılsa da, bunun reallaşacağı inandırıcı görünmür. Bunun Ukraynada nələrə yol açdığını gördük. Unutmayaq ki, Rusiyanın Ermənistanda hərbi bazası var, İrəvanda Rusiya-Ermənistan birgə ordusunun qərargahı qurulub və sair. Yəni Rusiyanın Ermənistana təsir-təzyiq imkanları genişdir.
Çox güman ki, Rusiyanın baş verənlərə qarşı aktiv olmaması da özünə güvənməsindən irəli gəlir. Son variant kimi müdaxilə ola bilər. Hələlik proses demaqogiyadan o yana keçmir. Əslində, Ermənistanın Avropa Birliyinə inteqrasiyası real işdən daha çox demaqogiyaya bənzəyir. Ən azı indiki mərhələdə belədir, sonrasını deyə bilmərəm.
- Ermənistan və Rusiyanın maraqları Zəngəzur dəhlizinə nəzarət məsələsində də toqquşur, hər ikisi yola özünün nəzarət etməsini istəyir. Qərb və İran bu məsələdə Ermənistanı dəstəkləyir. Maraq toqquşması dəhliz məsələsini hansı istiqamətə çəkə bilər?
- Qərbi narahat edən Rusiyanın Ermənistandakı varlığıdır. İranı da dolayısı ilə narahat edir, amma çox da səsini çıxarmır. Ümumiyyətlə, İranı narahat edən Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır. Çünki bu zaman İranın önəmi azalır. İran Azərbaycandan əldə etdiyi gəlirləri itirir, itirməmək üçün bu qədər hay-küy salır.
Qərbə gəlincə, əlbəttə, Rusiyanın bölgədə qalıcı olmasını istəmir. İndi Ermənistan nə qədər guruldasa da, Baş naziri Nikol Paşinyan 2020-ci ildə üçtərəfli bəyanata imza atıb. Yəni Ermənistan bu məsələdə rəsmi olaraq məsuliyyət daşıyır.
Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan ərazisində qalma müddəti limitlidir, 2025-ci ildə bitəcək. Amma Zəngəzurdan keçəcək yollara nəzarət Rusiyanın sərhəd qoşunlarında olacaq və limiti yoxdur. Qərbi də narahat edən budur. Gümrüdəki hərbi bazanın müddəti 2044-cü ilədək nəzərdə tutulub, Zəngəzurdakı yollara nəzarətlə bağlı isə belə bir limit yoxdur. Ermənistan da bu məsələdəki məsuliyyətini atdığı imza ilə ölçməlidir.
İndi imzasından imtina edəcəksə, onda 10 noyabr bəyanatı avtomatik ləğv oluna və bu, Ermənistan üçün zərərli bir məsələyə dönə bilər. Söhbət ciddi zərərdən gedir.
Ermənilər bir az beynəlxalq hüququ oxumaları, nəyi imzaladıqlarını bilmələri lazımdır. Belə olmur: əvvəl imza atıb “hə” deyirsən, sonra “yox”. Amerika və Rusiya kimi güclü dövlət də deyilsiniz ki, kiməsə meydan oxuyasınız. “İstədiyimi edərəm” də deyə bilmirsiniz. Ermənistan atdığı imzaların məsuliyyətini ağır bədəllə ödəyə bilər. Ona görə də, düşünmürəm ki, bu oyun Ermənistanın lehinə olsun.
İstəslər də, istəməsələr də Zəngəzur dəhlizi açılacaq, başqa çarələri yoxdur. Könüllü açmaq istəməsələr, proseslər fərqli cərəyan edə bilər.
Ermənistan bundan əvvəl Azərbaycan ərazilərini işğal etməklə öncəki anlaşmaları pozmuşdu. Ermənistan “1991-ci il anlaşması”ndan danışır, həmin tarixdə iki ölkə arasında anlaşma imzalanmayıb. Azərbaycan və Ermənistana dair müqavilələrin tarixi 1920-21-ci illərə gedir. Bundan sonra sovet dönəmində hissə-hissə Ermənistana torpaqlar verilmişdi. Zəngəzur də eyni şəkildə. Ermənistan 90-cı illərdə Azərbaycan ərazilərini işğal edəndə bunlar avtomatik olaraq qüvvədən düşdü.
Azərbaycanın beynəlxalq hüquq çərçivəsində o əraziləri geri qaytarmaq haqqı var. Çünki bizim Konstitusiya Aktına görə, sovet dövrü işğal dövrüdür. Ermənistan da ərazilərimizi ələ keçirmək və əhalimizi torpaqlarımızdan çıxarmaq, etnik təmizləməyə məruz qoymaq üçün bu dönəmdən faydalanıb. Bunları unutmamaq lazımdır.
Bir sözlə, Ermənistanın Zəngəzur dəhlizini qəbul etməməsi onun üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Məncə, ermənilər bunu yaxşı başa düşürlər və doğru addımı atmalıdırlar. Əks halda, bədəli çox ağır olar, işin içindən çox böyük zərərlə çıxarlar.
- Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan iddia edir ki, bir neçə günə sülh müqaviləsi imzalana bilər. Sizcə, məsələyə birdəfəlik nöqtə qoymaq üçün zəmin varmı?
- Azərbaycana qalsa, bu gün imzalayar, Ermənistandan asılıdır. Ermənilər də söz deyirlər, işi reallığa çevirmirlər. Bir də, belə çıxır ki, sülh müqaviləsinin imzalanması ən çox Azərbaycana lazımdır, yox. İndi sülh müqaviləsi daha çox Ermənistana lazımdır. Çünki Ermənistan hələ də Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımırsa, bu təhdiddir, Azərbaycana qarşı ərazi iddiasıdır.
Bu durumda beynəlxalq hüquqa və BMT Nizamnaməsində yer alan hökmlərə görə, Azərbaycan istənilən vaxt Ermənistanla sərhəd bölgəsində istənilən əməliyyatı apara bilər. Bunu hər kəs bilir. Buna görə Avropa Birliyi missiyası qaçıb Ermənistan ərazisinə gəlir, kanadalılar da, amerikalılar da oradadır. Çünki bu oyunun bədəlinin nə olduğunu bilirlər. Anlayırlar ki, Ermənistan prosesi uzatdıqca, Azərbaycan haqlı olaraq özünü qorumaq və təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə addımlar ata bilər. Məcazi anlamda desək, bu da Azərbaycan ordusunun İrəvanda olması ilə nəticələnə bilər.
Bir sözlə, sülh müqaviləsini imzalamaq birinci Ermənistana lazımdır, Azərbaycana yox. Bunu imzalamaq üçün də üçüncü-dördüncü ölkələrə ehtiyac yoxdur. Neytral bir yerdə imzalanmalıdır. Məsələn, sərhəddə, Tiflisdə, İstanbulda və sair. Yəni tərəfsiz bir yerdə. Sərhəddə olsa, daha yaxşıdır.
Sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra sərhədin delimitasiya və demarkasiyası prosesi davam edəcək. Yenə deyirəm: sülh müqaviləsini imzalamaq ilk növbədə Ermənistana lazımdır, Azərbaycan üçün çox da vacib məsələ deyil. Çünki Azərbaycan Ermənistan ərazilərinə iddia irəli sürmür, kiminsə ərazisini bu günədək işğal etməyib.
Azərbaycan təkliflərini verib, hər şey Ermənistandan asılıdır. İndi bunun bir həftəyə, iki həftəyə və ya daha uzun müddətdə imzalanacağı onların bildikləri işdir. Bu müqavilə Ermənistana öz varlığını davam etdirmək üçün lazımdır. Əks halda, Azərbaycan həmişə Ermənistanı təhdid olaraq görə bilər.
Azərbaycanla sülh müqaviləsi olmasa, Ermənistanın Türkiyə ilə də münasibətləri düzəlməyəcək. Çünki Türkiyə və Azərbaycan artıq müttəfiqdir, regional məsələlərdə ortaq qərarlar verirlər. Ermənistan məsələsi də bu mənada istisna deyil.
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan dekabrda MDB ölkələri liderlərinin qeyri-rəsmi görüşündə və Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) rəsmi iclasında iştirak edəcək. Bunu Rusiya Prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov deyib.
“Biz İrəvandan siqnal aldıq ki, Baş nazir dekabrın sonunda Sankt-Peterburqa gələrək, MDB başçılarının qeyri-rəsmi görüşündə və Aİİ-nin rəsmi sammitində iştirak edəcək”, - deyə Uşakov bildirib.
Bundan öncə Nikol Paşinyan və Ermənistan rəsmiləri Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) Minskdə keçiriləcək sammitində iştirak etməkdən imtina ediblər. Rəsmi İrəvan Ermənistana yardımla bağlı sənədin KTMT-nin gündəliyindən çıxarılmasını tələb edib. Ermənistan tərəfinin verdiyi açıqlamaya görə, KTMT-nin məsuliyyət zonasının haradan başlayıb, harada bitdiyini müəyyənləşdirmədən bu sənədin heç bir əhəmiyyəti yoxdur.
Qeyd edək ki, son dövrlər Rusiya ilə Ermənistan arasında münasibətlər yenidən pisləşib. Ukraynadan sonra Ermənistandan Rusiyaya qarşı ikinci cəbhənin açılacağı ilə bağlı iddialar, Ermənistanın siyasi rəhbərliyinin Qərbə yönəlik fəaliyyəti, KTMT-nin fəaliyyətində faktiki olaraq iştirakdan imtina etməsi, qarşılıqlı ittiham ritorikaları, habelə İrəvan və Moskva rəsmilərinin sərt açıqlamaları onsuz da kövrək olan bu münasibətləri daha da gərginləşdirib.
Paşinyanın Sankt-Peterburq səfəri, MDB dövlət başçılarının və Aİİ-nin rəsmi iclasında iştirak etməsi ikitərəfli münasibətlərin bərpasına gətirib çıxaracaqmı? Yoxsa son anda Paşinyan bu tədbirlərdə də iştirakdan imtina edəcək?
Azərbaycan Milli Məclisinin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin üzvü, Azərbaycan Demokratik İslahatlar Partiyasının (ADİP) sədri Asim Mollazadə AYNA-ya açıqlamasında söyləyib ki, Paşinyan ziddiyətli siyasətçidir və onun addımlarını qabaqcadan proqnozlaşdırmaq olmur: “Onun təcrübəsində bir-birini təkzib edən açıqlamalar çoxdur. Dəfələrlə bəyan edib ki, sülh sazişini imzalamağa hazırdır. Lakin sonradan öz dediklərinin əleyhinə olan fikirlər səsləndirib. Rusiyaya münasibətdə də oxşar texnologiyadan istifadə edir. Həm özü, həm də Ermənistan rəsmiləri KTMT sammitində iştirakdan imtina etdilər. Kremlin buna reaksiyası çox sərt oldu və rəsmi Moskva öz kəskin mövqeyini ortaya qoydu. Bundan sonra Paşinyanın Sankt-Peterburq şəhərində keçiriləcək MDB ölkələri liderlərinin qeyri-rəsmi görüşündə və Avrasiya İqtisadi İttifaqının rəsmi iclasında iştirak edəcəyi bəyan edildi”.
“Hesab edirəm ki, Paşinyan daxildəki hərbi, eləcə də Moskvaya bağlı siyasi qüvvələrdən ehtiyat edir. Qərbdən də dəstəyin yetərli səviyyədə olmayacağını bilir. Elə buna görə də müəyyən manevrlər edir”, - deyə deputat bildirib.
Mollazadənin fikrincə, Paşinyan Rusiyadan üz döndərmək istəyir, ancaq qorxur: “Təbii ki, onun hakimiyyətə gəlməsində Qərbin böyük xidmətləri olub. Bunun qarşılığında konkret öhdəliklər də götürüb. Hazırda həmin öhdəlikləri yerinə yetirir. Rusiyada da bunu bilirlər və dəfələrlə onun hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmasına cəhdlər olub. Təbii ki, Paşinyanın imkanı olsaydı, çoxdan KTMT-ni, Aİİ-ni, hətta MDB-ni də tərk edərdi. Rusiya qoşunlarının da Gümrüdən çıxarılmasına nail olardı. Lakin bunun hansı nəticələrə gətirib çıxaracağını bilməmiş deyil. Düşünürəm ki, onun Sankt-Peterburqa səfəri Rusiya-Ermənistan münasibətlərinin inkişafına səbəb olmayacaq. Bu, sadəcə protokol bir səfərdir və elə də ciddi nəticəsi olmayacaq”.
Mövzunu AYNA-ya şərh edən beynəlxalq münasibətlər üzrə ekspert Murad Sadəddinov deyib ki, Paşinyan Rusiyadan imtina siyasəti yürüdür: “Onun iqtidara gəlişindən sonra Ermənistan-Rusiya münasibətləri kifayət qədər gərginləşdi. Uzun müddət idi ki, Ermənistanda Rusiyaya bağlı qüvvələr iqtidarda idi. Yəni, bu ölkə Rusiyadan gələn sifarişləri qeyd-şərtsiz icra edirdi. Bu gün də Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyində Rusiyaya bağlı qüvvələr yer alır. Ermənistan hakimiyyətində ikitirəlik hökm sürür”.
“Digər yandan Ermənistan Rusiyadan ciddi iqtisadi asılılığı olan bir dövlətdir. Paşinyanın və dövlət rəsmilərinin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının sammitində iştirakdan imtina etməsindən sonra Rusiya Ermənistana qarşı iqtisadi təzyiqləri artırdı. Bundan sonra Ermənistan geri çəkildi və həm MDB-nin, həm də Aİİ-nin Sankt-Peterburqda keçiriləcək sammitlərində iştirak edəcəyini bəyan etdi. Təsəvvür edin ki, kiçik bir təzyiq nəticəsində geri çəkildilər. Bütün bunlar göstərir ki, Ermənistanın Rusiyadan qopması elə də asan olmayacaq”, - deyə müsahibimiz vurğulayıb.
Sadəddinov hesab edir ki, Ermənistan kimi dövlətlər yalnız ABŞ və Qərbin qəti və birmənalı dəstəyi nəticəsində Rusiyadan uzaqlaşa bilər: “Düzdür, müəyyən dəstək mövcuddur. ABŞ, Fransa Ermənistana dəstəyini ifadə edir. Amma bu dəstək Ukraynaya da var, Moldovaya da. Lakin heç birində yetərli səviyyədə deyil. Ermənistana dəstək də yetərli səviyyədə olmayacaq. Belə bir şəraitdə Ermənistanın Rusiyaya qarşı çıxması, güc nümayiş etdirməsi mümkün olmayacaq. Ara-sıra müəyyən təzyiqlər edib, geri çəkiləcəklər”.