 |
|
Bu gün, 20 sentyabr tarixində Azərbaycan neft sənayesi işçilərinin peşə bayramını - Neftçilər Gününü qeyd edir. Bu tarix xüsusidir, çünki 30 il əvvəl bu gün ölkənin taleyini kökündən dəyişdirən və onu dünya enerji bazarına çıxaran "Əsrin müqaviləsi" kimi tanınan əfsanəvi saziş imzalanıb.
Azərbaycanın neft sənayesi dərin tarixi köklərə malikdir. Neft yataqlarının ilk sənaye işlənməsi hələ XIX əsrdə başlayıb və Bakı tezliklə "qara qızıl şəhəri" kimi tanınmışdır. Bunun nəticəsidir ki, 1901-ci ildə Azərbaycanda 11 milyon ton neft hasil edilib və bu, dünya neft hasilatının 50 %-dən çoxunu təşkil edirdi.
Lakin Sovet İttifaqının dağılması və bazar iqtisadiyyatına keçid ölkə qarşısında çətin vəzifələr qoydu. 1994-cü ildə "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanması dönüş nöqtəsi oldu. Dünyanın aparıcı neft şirkətləri ilə "Azəri-Çıraq-Günəşli" yatağının birgə işlənməsi haqqında bu saziş Azərbaycana təkcə əhəmiyyətli investisiyalar gətirmədi, həm də müasir neft infrastrukturu yaratmağa və hasilatın səmərəliliyini artırmağa imkan verdi. "Əsrin müqaviləsi"nin Azərbaycanın inkişafında rolu "Əsrin müqaviləsi" Azərbaycanın inkişafında əsas rol oynadı.
Neft sənayesindən gələn gəlirlər dövlət büdcəsini əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa, sosial proqramları və infrastruktur layihələrini maliyyələşdirməyə imkan verdi. Azərbaycan dünyanın bir çox ölkələri üçün etibarlı enerji tərəfdaşına çevrildi və onun nefti dünya bazarında tələb olundu. Beynəlxalq şirkətlərlə birgə iş ölkənin neft sənayesində ən yeni texnologiyaların tətbiqinə kömək etdi.
Bununla yanaşı, irimiqyaslı neft layihəsinin uğurla həyata keçirilməsi Azərbaycanın dövlətçiliyini möhkəmləndirdi və onun beynəlxalq aləmdə nüfuzunu artırdı.
Bu gün Azərbaycan dünya neft xəritəsində əhəmiyyətli yer tutur. Ölkə Xəzər dənizi regionunda ən böyük neft ixracatçılarından biridir və beynəlxalq enerji layihələrinin həyata keçirilməsində fəal iştirak edir. Azərbaycanın dünya neft hasilatında payı nisbətən kiçik olsa da, onun strateji mövqeyi və zəngin karbohidrogen ehtiyatları onu dünya enerji bazarında mühüm oyunçuya çevirir.
Azərbaycan neft və qaz hasilatı ilə bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyində vacib rol oynayır. Bütün bunlar isə neftçilərin zəhməti, yataqların zənginliyi hesabına baş verib. Belə ki, “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqları istismara veriləndən bu ilin sentyabrın 1-dək 595,8 milyon ton neft, 225 milyard kubmetrdən çox qaz hasil edilib. Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru xətti vasitəsilə 4,3 milyard bareldən çox AÇG nefti dünya bazarlarına daşınıb. 2001-ci ildən etibarən bu ilin sentyabrın 1-nə kimi AÇG yatağı üzrə mənfəət neftinin satışından əldə edilən gəlirlərin həcmi 174 milyard ABŞ dolları olub.
Mühüm nailiyyətlərə baxmayaraq, Azərbaycan neft sənayesi bərpa olunan enerji mənbələrinə keçid və neftə tələbatın azalması kimi enerji sahəsində qlobal trendlərlə bağlı yeni çağırışlarla üzləşir. Dünya bazarında lider mövqelərini qorumaq üçün Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi, qeyri-enerji sektorlarının inkişafı və innovativ texnologiyalara investisiyalar üzərində fəal işləyir. Prioritet istiqamətlərdən biri qaz sənayesinin inkişafı və təbii qazın ixracıdır.
Beləliklə, Neftçilər Günü təkcə peşəkarların bayramı deyil, həm də milli qürur rəmzidir. 30 il ərzində "Əsrin müqaviləsi" öz səmərəliliyini sübut etdi və Azərbaycanın çiçəklənməsi üçün əsas oldu. Lakin gələcəkdə də dünya enerji bazarında öz mövqelərini qorumaq üçün ölkə neft sənayesinin inkişafına investisiya yatırılmasını, innovasiyaları tətbiq edilməsini və qlobal iqtisadiyyatın dəyişən şərtlərinə uyğunlaşmağı davam edəcək.
Yol-xeber.az" xəbər verir ki, ADY sədrinin müşaviri Emil Məmmədov “Qara Dəniz-Xəzər Logistika 2024” forumunda çıxışı zamanı Bakı-Tbilisi-Qars (BTQ) dəmir yolu və onun Şərq-Qərb nəqliyyat bağlantısındakı mühüm rolundan danışıb.
BTQ xəttinin yükaşırma həcminin 5 milyon tona çatdırıldığını qeyd edən ADY rəsmisi onun Çin və Orta Asiya mənşəli yüklərin Orta Dəhlizlə Türkiyəyə, oradan isə Aralıq Dənizi hövzəsi və Şimali Afrika bazarlarına daşınması üçün ən qısa və ən rahat marşrut olduğunu bildirib.
“Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu yalnız ənənəvi yük daşımaları deyil, eyni zamanda, kontinental dəmir yolu tədarükünü də mümkün edir. Həmçinin, biz çinli tərəfdaşlarımızla Avropaya dəmiryolu marşrutlarının sayını artırmağı müzakirə edirik ki, bu da Çinin Avropa bazarına çıxması üçün əlavə imkan yaradacaq”, Emil Məmmədov qeyd edib.
Ermənistanın hələ də silahlanmaya üstünlük verməsinə rəğmən Azərbaycan 2025-ci ildə hərbi xərclərini 468.0 milyon manat (275.2 milyon dollar) azaldaraq bərpa və inkişafa əhəmiyyətli vəsait ayırmaqda davam edəcək.
Bu sözləri iqtisadçı alim, millət vəkili Vüqar Bayramov qeyd edib.
O bildirib ki, Ermənistanın 30 illik işğal müddətində tamamilə dağıdıb xarabalığa çevirdiyi Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun qurulmasına isə Azərbaycanın dövlət büdcəsindən gələn il 4.0 milyard manat (2.352 milyard dollar) ayrılacaq:
“Bu, işğaldan azad olunan ərazilərimizdə intensiv quruculuğun davam edəcəyini bir daha təsdiq edir. Bu, həmçinin Azərbaycanın zəfəri ilə regionda formalaşmış yeni düzənin daha da möhkəmlənməsi anlamına gəlir”.
Qeyd edək ki, Azərbaycan müstəqillik illərində ilk dəfədir ki, hərbi xərclərini azaldır.
“Dərman vasitələri haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 14-1.1-ci maddəsinə əsasən bioloji aktiv qida məhsullarının (BAQM) reseptə yazılması qadağan olunub.
Bu barədə Səhiyyə Nazirliyindən məlumat verilib.
Həmçinin, həmin Qanunun 14-1.3-cü maddəsinə əsasən, bioloji aktiv qida məhsullarının üzərində və istifadə təlimatlarında (içlik vərəqlərində) əmtəə nişanı adının yazıldığı hər yerdə əmtəə nişanı adının altında onunla eyni ölçüdə və şriftdə olan ağ fonda qara rəngli aydın, seçilən, qalın və böyük hərflərlə, silinməsi mümkün olmayan tərzdə çap olunmuşan “DƏRMAN VASİTƏSİ DEYİLDİR!” sözlərinin yazılması məcburi xarakter daşıyır.
Yuxarıda qeyd olunan sahədə qanunvericiliyin tələblərinə riayət olunmasına və neqativ hallara səbəb ola biləcək amillərin aradan qaldırılması məqsədilə özəl tibb müəssisələrində resept yazmaq hüququna malik tibb işçiləri tərəfindən buraxılan reseptlərdə bioloji aktiv qida məhsullarının yazılmasının qarşısının alınması üçün Analitik Ekspertiza Mərkəzinin səlahiyyətləri çərçivəsində maarifləndirici, preventiv və qanunvericiliklə müəyyən olunmuş inzibati tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulur.
Nəzərinizə çatdırırıq ki, elektron resept sisteminə keçid ilə əlaqədar özəl tibb müəssisələrində və aptek təşkilatlarında plan üzrə və plandankənar yoxlamaların aparılması zamanı həmin müəssisələrdə resept yazmaq hüququna malik tibb işçiləri tərəfindən yazılan reseptlərdə bioloji aktiv qida məhsullarının yazılması, həmçinin belə reseptlər əsasında BAQM satışı hallarının aşkar edilməsi üçün nəzarət gücləndiriləcək.
Ötən il sentyabrın 19-20-də Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində keçirilən antiterror əməliyyatlarında şəhid olan hərbi qulluqçuların məzarları ziyarət olunur.
Şəhidlərin yaxınları, ictimaiyyət nümayəndələri, eləcə də hökumət rəsmiləri İkinci Şəhidlər xiyabanına gələrək burada dəfn olunan şəhidlərin məzarlarına qərənfillər düzür, əklil qoyur, onların xatirələrini ehtiramla yad edirlər.
Qeyd edək ki, Azərbaycanın 2023-cü il sentyabrın 19-20-da Qarabağ bölgəsində keçirdiyi antiterror əməliyyatlarından sonra ərazi separatçı terrorçulardan təmizlənib.
İmişli rayonu Aranlı kənd tam orta məktəbinin ibtidai sinif müəllimi Leyla Nəcəfquliyeva işdən azad edilib.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, adıçəkilən müəllim ötən il sözügedən məktəbdə ayaqyolu olmaması ilə bağlı video çəkib paylaşmaqla gündəmə gəlmişdi. L.Nəcəfquliyeva işdən çıxarılması ilə bağlı paylaşımında iddia edib ki, məhz həmin hadisə səbəbindən builki fəaliyyətinə icazə verilməyib.
Məlumat üçün bildirək ki, Leyla Nəcəfquliyevayanın ötən gün daha bir videosu yayılmışdı. Yayılan videoda müəllimin açıq hava şəraitində uşaqlara dərs tədris etdiyi görünür. Rayonun icra nümayəndəsi isə müəllimə burada dərs keçməsini irad tutur. Bununla da şagirdlərin də olduğu məkanda müəllim və icra nümayəndəsi arasında qalmaqal yaşanır.
Hər iki iddia ilə bağlı Mil-Muğan Regional Təhsil İdarəsinə sorğu ünvanladıq. Təhsil İdarəsindən müraciətimizə belə cavab verildi: “Sosial şəbəkələrdə İmişli rayonu Aranlı kənd Y. Sadatxanov adına 1 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəlliminin məktəbin giriş qapısının qarşısında şagirdləri yerdən əyləşdirərək onları təhsildən yayındırması ilə əlaqədar yayılan videolarla bağlı Mil-Muğan Regional Təhsil İdarəsi tərəfindən araşdırma aparılıb.
İmişli rayonu Aranlı kənd Y. Sadatxanov adına 1 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi Leyla Nəcəfquliyeva məktəb rəhbərliyinin 16 sentyabr 2024-cü il tarixdə məktəbdə tədrisin İmişli rayon Aranlı kənd N. Əsədov adına 2 nömrəli tam orta məktəbdə təşkil olunacağı ilə bağlı verdiyi tapşırıqlara məhəl qoymadan, həmin gün saat 08:00 radələrində sinif rəhbəri olduğu III-b sinif şagirdlərinin bir qismini təhsildən yayındırıb.
.jpg)
Müəllim qeyd olunanlarla kifayətlənməyib, bu prosesi özünün TikTok sosial şəbəkə hesabından canlı videogörüntü paylaşaraq, şəxsi mənafeyi naminə şagirdlərdən alət kimi istifadə edib. Bununla da təhsilalanların sağlam və təhlükəsiz şəraitdə təhsil almaq hüquqlarını, həmçinin “Təhsilverənlərin etik davranış Qaydaları”nı kobud şəkildə pozib.
Bununla əlaqədar məktəb rəhbərliyi tərəfindən məktəbin ilk həmkarlar təşkilatının rəyi nəzərə alınaraq, Leyla Nəcəfquliyeva ilə bağlanmış əmək müqaviləsinə əmək qanunvericiliyinin müvafiq tələblərinə uyğun olaraq 17 sentyabr 2024-cü il tarixdə xitam verilib”.
Video ilə əlaqədar İmişli Rayon İcra Hakimiyyətinin də mövqeyini öyrəndik. Açıqlamada bildirildi ki, müəllimin dərsi çöldə tədris etdirməsini əks etdirən görüntülər sentyabrın 16-da çəkilib: “O məktəb əvvəllər qəzalı vəziyyətdə idi. Dövlət proqramında nəzərdə tutulmuşdu və yeni məktəb tikildi. Müəllim ondan əvvəl həmin videonu paylaşmışdı. Elə başa düşdü ki, onun videosuna görə məktəb yenidən inşa edildi. Amma bu və digər bir neçə məktəb elə dövlət proqramında var idi. Məktəb sentyabr ayının 17-də istifadəyə verilib. Həmin video isə ayın 16-sı çəkilib. Müəllimin çöldə dərs tədris edərək çəkdiyi və paylaşdığı video da elə məktəbin 17-si istifadəyə verilməsinə etiraz olaraq hazırlanıb. Şagirdlərdən də istifadə edərək belə bir video çəkib. Ötən gün baş tutan Pedaqoji Şuranın iclasından sonra Leyla Nəcəfquliyevaya vəzifəsindən azad edilib”.
Xatırladaq ki, ötən ilin yanvarında müəllim dərsi boykot edərək ayaqyolu tikilənə qədər şagirdlərdən də məktəbə gəlməmələrini istəyib. Sözügedən görüntülər sosial şəbəkələrdə geniş müzakirələr yaradıb.
Qeyd edək ki, həmin vaxt Mil-Muğan Regional Təhsil İdarəsindən bildirilmişdi ki, Leyla Nəcəfquliyevaya 7-8 dekabr 2022-ci il tarixlərində məktəb rəhbərliyinə heç bir məlumat vermədən üzrsüz səbəbdən iş yerinə gəlmədiyinə, əmək müqaviləsi üzrə müəyyən edilmiş vəzifə funksiyalarını və müəssisədaxili intizam qaydalarını pozduğuna görə Əmək Məcəlləsinin 186-cı maddəsinin 2-ci hissəsinin "a" bəndinə uyğun olaraq töhmət verilib.
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib.
Baş nazir Əli Əsədov qərar imzalayıb.
Belə ki, iş və istirahət günlərinin ardıcıllığını təmin etmək məqsədilə 12 və 13 noyabr iş günləri ilə müvafiq olaraq 16 və 23 noyabr istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib.
“Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC (ADY) sərnişin tələbatını təmin etmək məqsədilə Bakı-Ağstafa-Bakı marşrutu üzrə əlavə qatar reysləri təyin edir.
Yol-xeber.az bu barədə ADY-yə istinadən xəbər verir.
Məlumata görə, əlavə təyin edilən qatarlar sentyabrın 21-də saat 09:15-də Bakıdan Ağstafaya, sentyabrın 22-də saat 15:00-da isə Ağstafadan Bakıya yola düşəcək.
Biletləri dəmiryol vağzallarının kassalarından, ADY-nin saytından (www.ady.az) və ya “ADY Mobile” tətbiqi vasitəsilə əldə etmək mümkündür.
Payız fəsli Azərbaycana sentyabrın 22-si saat 16:43:36-da daxil olacaq.
Bakı Dövlət Universitetinin Fizika fakültəsinin Astrofizika kafedrasından verilən məlumata görə, bu zaman payız gecə-gündüz bərabərliyi qeydə alınacaq.
Günəş ekliptika üzrə hərəkət edib ekvatoru kəsərək, Şimal yarımkürəsindən Cənub yarımkürəsinə keçəcək. Həmin andan Şimal yarımkürəsində payız, Cənub yarımkürəsində yaz fəsli başlayacaq.
Payız fəslinin uzunluğu 89 gün 20 saat 36 dəqiqə 54 saniyə olacaq.
“İkinci Qarabağ savaşının Azərbaycanın tam və qəti qələbəsi ilə başa çatmasından keçən 3 il ərzində Ermənistan 10 noyabr üçtərəfli bəyanatının müddəalarına əsasən üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməkdən yayınırdı. Xüsusilə Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində Ermənistan silahlı birləşmələrinin mövcudluğu regional sülh və sabitlik üçün ciddi təhlükə mənbəyi olaraq qalırdı.”
Bu sözləri mətbuata açıqlamasında VI çağırış Milli Məclisin deputatı Kamaləddin Qafarov deyib.
K.Qafarov xatırladıb ki, 2023-cü ilin yay aylarında həmin silahlı birləşmələr tərəfindən Azərbaycan Ordusunun mövqelərinin müxtəlif çaplı silahlardan sistemli şəkildə atəşə tutulması, ərazilərimizin minalanmasının davam etdirilməsi, döyüş mövqelərində yeni hərbi-mühəndis qurğularının yaradılması ilə möhkəmləndirilməsi, şəxsi heyət, zirehli texnika, artilleriya qurğuları və digər atəş vasitələri ilə gücləndirilməsi gərginliyi xeyli artırmışdı. “Bu birləşmələrin təxribat dəstələri Azərbaycan Ordusunun bölmələrinə qarşı kəşfiyyat fəaliyyətlərini getdikcə genişləndirir, mövqelərimizin dərinliyinə sızaraq minalardan təmizlənmiş ərazilərin və mülki təyinatlı yolların terror-təxribat məqsədilə yenidən minalanmasını həyata keçirir və bununla həm hərbçilərimiz, həm də mülki şəxslər arasında itkilərə səbəb olurdular. Ölkəmiz 2020-2023-cü illər ərzində Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın Qarabağ bölgəsindən çıxarılmasının zəruriliyi ilə bağlı dəfələrlə həm Ermənistan tərəfinə, həm də beynəlxalq təşkilatlara çoxsaylı müraciətlər etsə də, qarşı tərəf nəinki bu öhdəliyinə əməl etmir, əksinə ölkəmizə qarşı silahlı təxribatlarının intensivliyini bir qədər də artırırdı. Bütün bunlar əlbəttə ki, tamamilə yolverilməz bir hal idi. Azərbaycan dövləti isə bu kimi halların qarşısını almaq iqtidarında olmaqla yanaşı, eyni zamanda da bunu həyata keçirmək kimi legitim hüquqa sahib idi.”
Fikirlərini davam etdirən müsahibimiz bildirib ki, Azərbaycan işğala məruz qalan tərəf olsa da Qarabağda baş verən gərginliyin aradan qaldırılması, azərbaycanlılarla ermənilərin birgə yaşayışını təmin edəcək reinteqrasiya prosesinin normal davam etməsi və məsələnin ikitərəfli danışıqlar yolu ilə həllini tapması üçün 3 il müddətində əlindən gələni etdi: “Lakin ölkəmizin bütün bu sülh çağırışları cavabsız qaldı. Ermənilər Azərbaycanın humanist çağırışlarını dəyərləndirmək əvəzinə canlı qüvvələrinin sayını artırmaqla, yeni silahlar alıb, təxribatlar törətməklə məşğul idilər. Vəziyyət o həddə çatmışdı ki, Qarabağda separatçılar müstəqillik iddialarından əl çəkmir, özlərinin oyuncaq “prezident”lərini seçir, qondarma “parlament”ləri adından Azərbaycan dövlətinin əleyhinə bəyanatlar verirdilər. 2023-cü il sentyabrın 19-da erməni silahlı qüvvələri yenidən bir sıra genişmiqyaslı hərbi təxribatlar və terror hücumları törətdi. Həmin gün Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində qanunsuz yerləşdirilmiş erməni silahlı qüvvələrinin növbəti terror aktı nəticəsində Ağdam və Şuşa şəhərlərində müvafiq olaraq iki mülki əməkdaş həlak oldu. Qeyri-qanuni erməni silahlı birləşmələrinin döyüş mövqelərini gücləndirməsi və bölmələrini yüksək döyüş hazırlığı səviyyəsinə gətirməsi Azərbaycan Ordusunun bölmələri tərəfindən təsbit edildi. Bütün bu təxribatların qarşısının alınması, üçtərəfli Bəyanatın müddəalarının icrasının təmin olunması, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya quruluşunun bərpa edilməsi məqsədilə bölgədə lokal xarakterli antiterror tədbirləri başlanıldı. Cəmi 23 saat davam edən əməliyyat nəticəsində erməni separatçıları ağ bayraq qaldırmağa məcbur oldular. Sentyabrın 28-də isə Qarabağın separatçı rejiminin rəhbəri Samvel Şahramanyan qondarma rejimin ləğvi ilə bağlı sənəd imzaladı. Beləliklə, 24 saatdan az müddətdə həyata keçirilən antiterror tədbirləri nəticəsində Azərbaycan ərazisində qanunsuz yerləşən Ermənistan ordusu tam şəkildə tərksilah edilərək, ölkəni tərk etdi. Qarabağda qeyri-qanuni xunta rejimi ləğv olundu, separatçıların əsas rəhbərləri həbs edildi və Azərbaycan öz dövlət suverenliyini tam təmin etdi. Azərbaycanın keçirdiyi bir günlük antiterror əməliyyatı Xankəndi, Xocalı, Ağdərə, Xocavənd və Əsgəranda üçrəngli bayrağımızın yüksəldilməsi, ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyimizin tam bərpası ilə yekunlaşdı”.