 |
|
Bu gün xeyriyyəçi, maarifpərvər və ictimai xadim Hacı Zeynalabdin Tağıyevin doğum günüdür.
Hacı Zeynalabdin Tağıyev 25 yanvar 1823-cü ildə Bakıda dünyaya gəlib.
Anası Ümmü xanım Zeynalabdinin 10 yaşı olanda vəfat edir. 10 yaşında atası Tağıyevi bir bənnanın yanına usta köməkçisi işinə qoyur. 15 yaşında ikən Zeynalabdin bənnalıq etməyə başlayıb.
O, bir müddətdən sonra tikinti ustası və təşkilatçısı kimi tanınmağa başlayır, müəyyən qədər vəsait toplayaraq artıq 20 yaşında ev tikintisi və daşyonma işləri təşkil edir. Özünün sonrakı tikinti işlərinə də şəxsən nəzarət edirdi. Tikdirdiyi binalarda, şəxsən açdırdığı qızlar gimnaziyasının binasında da onun dəsti-xətti hiss edilir.
Sonradan o özünü ticarətdə və yüngül sənayedə də sınayır. Hər ikisində qabiliyyəti ilə uğur qazanır, dükanlara və manufakturaya sahib olur. O, həm də Bakı neftini Xəzər dənizi və Qafqaz dəmir yolu vasitəsilə ixrac edən ən böyük sahibkarlardan biri idi.
1870-ci ildə Tağıyevin artıq iki qazanxanadan ibarət kerosin zavodu var idi. Kerosin zavodu ilə yanaşı o sonradan “Hacı Zeynalabdin” şirkətini yaradır. Bu dövrlərdə Bakı əsl neft səltənətinə çevrilmişdi. Bakı ətrafındakı kəndlərdə torpaqlar Rusiyadan və xaricdən gəlmiş sərmayədarlar tərəfindən alınır və burada neft buruqları ucaldılırdı. Bu Hacını da maraqlandırır və o, podratçılığı buraxaraq neft işinə başlayır.
Götürdüyü torpaqdan neft fəvvarə vuran Hacı “H.Z.Tağıyev” adlandırdığı neft şirkətini qeydiyyata aldıraraq mədənində ustalara yüksək maaş verir və ən yeni avadanlıq quraşdırır.
Nəticədə onun gəlirləri sürətlə artmağa başlayır. Bundan sonra o neft zavodları alır. Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1901-ci ildə 300 min manatlıq vəsait sərf edərək, Bakıda ilk qızlar məktəbi tikdirir. Bəzi mənbələrdə qızlar məktəbinin inşasını Tağıyevin ikinci həyat yoldaşı Sona xanımın təklif etdiyi göstərilir.
Bu bütün Zaqafqaziyada yeganə qızlar məktəbi idi. Binanı 1898-ci ildə tikməyə başlayırlar. 1900-cü ildə hazır olur. Qızlar məktəbinin binası memarlıq baxımından Azərbaycan memarlığının milli-romantik üslubundadır. Əsas fasaddakı divar bir cərgə ağ, digər cərgə isə qızılı daşdan hörülüb.
Qeyd edək ki, xeyriyyə məqsədilə yaradılan cəmiyyətlər ya Tağıyevin şəxsi iştirakı və vəsaiti ilə, ya da onun yaxından köməyi ilə yaradılıb.
Tağıyev həm də Bakı-Şollar su kəmərinin tikintisi üçün şəxsi vəsaitindən pul ayırıb.
Sovet Rusiyasının 28 aprel 1920-ci ildə Azərbaycanı işğal etməsi ilə vəziyyət kökündən dəyişir. İnsanların mülkiyyəti əlindən alınır, milli kadrlar və ziyalılar təqib edilməyə başlanır. Hər şey Rusiyanın maraqlarına yönəlir. Yerli əhalinin xahişi ilə yeni hakimiyyətin rəhbərlərindən biri olan Nəriman Nərimanovun göstərişi ilə Tağıyevə mülk seçmək imkanı verilir. O özünün artıq əlindən alınmış keçmiş mülkiyyətlərindən ancaq Mərdəkandakı bağ evini seçir.
Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1924-cü il sentyabrın 1-də 101 yaşında (bəzi mənbələrə görə 86 yaşında) vəfat edib və sentyabrın 4-də dəfn edilib.
44 gün davam edən Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan öz doğma torpaqlarına qovuşdu.
Torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi uğrunda Azərbaycanın yüzlərlə vətənpərvər oğulu canından keçib.
Vətən müharibəsində iştirak edən həkimlərimiz də az deyil.
"Ölkə.Az" xəbər verir ki, onlardan biri tibb xidməti baş leytenantı Cəmşid Qiyaslıdır. O, N saylı hərbi hissənin kəşfiyyat taborunun həkimidir.
O, 1992-ci ildə Şirvan şəhərində anadan olub. Azərbaycan Tibb Universitetinin Hərbi Tibb fakültəsinin məzunu olub. Aprel döyüşlərinin və İkinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısıdır.
2015-ci ildə düşmən xidmət etdiyi taboru minaatanlardan atəşə tutanda yaralanıb. Amma o, bu vəziyyətdə 20 yaralıya yardım edib.
“Canavar” ləqəbli C.Qiyaslı “Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə” 3-cü dərəcəli, “Cəbrayılın azad olunmasına görə”, “Füzulinin azad olunmasına görə” və “Qubadlının azad olunmasına görə” medalları ilə təltif olunub.
Oxu.Az-a danışan C.Qiyaslının sözlərinə görə, müharibə zamanı əsgərlər həm döyüşür, həm də həkimləri qoruyurdular:
“Bir gün Füzuli istiqamətində gedən döyüşlərdə bizim qrup çətin vəziyyətə düşdü. Səkkiz saat olduğumuz yerdə qaldıq, çox şiddətli döyüş gedirdi, yaralılarımız var idi. Əslində çətin vəziyyətdən tez çıxa bilərdik. Amma qrup komandiri dedi ki, ya yaralılarımızı, şəhidlərimizi buradan çıxaracağıq, ya da hamımız şəhid olacağıq.
Səngərdə sürünərək yaralılarımıza əlimdən gələn bütün tibbi yardımı elədim. Qrupumuz həmin gün möhtəşəm taktikayla düşdüyümüz vəziyyətdən çıxdı. Ondan sonra hərbçi yoldaşlarım mənə “Canavar” ləqəbi verdilər. Döyüş başlayan gündən bitənə qədər yardım etdiyim bütün yaralılar indi sağ-salamatdırlar. Bu, mənə ən böyük mükafatdır”.
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda aparılan Vətən müharibəsində iştirak edərək qəhrəmancasına şəhid olmuş baş leytenant Ağayev Elçin Zakir oğlunun üçüncü – qız övladı doğulub.
Report xəbər verir ki, körpəyə Şuşa adı qoyulub.
Qeyd edək ki, şəhidimizin ailə üzvləri daha əvvəl qəhrəman zabitimizin dünyaya gələcək üçüncü övladına Şuşa adının veriləcəyini bildirmişdilər. Ağayevlər ailəsi körpənin daşıyacağı bu adı Elçinin bir zamanlar həsrətini çəkdiyi Şuşa şəhəri ilə əlaqədar olduğunu qeyd etmişdilər.
1993-cü ildə Cəlilabad rayonunun Günəşli kəndində anadan olan Elçin Ağayev 2010-cı ildə orta məktəbi bitirərək, Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbə daxil olub. 2015-ci ildə təhsilini başa vuraraq, peşəkar hərbçi kimi xidmətə başlayıb. Öz xahişi ilə xidməti vəzifəsini cəbhə bölgəsində davam etdirib və 4 il bölük komandiri işləyib.
2020-ci il sentyabrın 27-də - Vətən müharibəsi başlayanda torpaqlarımızın işğaldan azad olunması uğrunda gedən döyüşlərə qatılıb. Bir sıra uğurlu əməliyyatlarda fəal iştirak edib. Qəhrəman zabitimiz ötən il oktyabrın 6-da Suqovuşan uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olub. O, oktyabrın 7-də doğulduğu kənddə torpağa tapşırılıb.
Elçin Ağayev göstərdiyi qəhrəmanlıqlara görə ölümündən sonra “Vətən uğrunda”, "İgidliyə görə", “Suqovuşanın azad olunmasına görə” və “Laçının azad olunmasına görə” medalları ilə təltif edilib.
Təmiz hava yeni növ koronavirusa yoluxma riskini azaltmağa imkan verir.
“Report” xəbər verir ki, bu barədə həkim allerqoloq-immunoloq Vladimir Bolibok bildirib.
Ekspert havanın təmizliyinin bədənin COVID-19 da daxil olmaqla, viral infeksiyalara həssaslığına təsir etdiyini söyləyib.
“Buna görə də koronavirusa yoluxma riskini azaltmaq üçün gün boyu, o cümlədən yatarkən təmiz hava ilə nəfəs almaq vacibdir. Bu mənada yataq otağını tozdan təmizləmək xüsusilə vacibdir. Orada kifayət qədər uzun müddət oluruq”, - V.Bolibok vurğulayıb.
Alimlər koronavirusun ağciyərlərə daxil olmasının yeni yolunu müəyyən ediblər.
Oxu.az xəbər verir ki, çinli tədqiqatçılar məqalələrini “Cell Research” jurnalında dərc ediblər.
Onların sözlərinə görə, virus üçün ağciyər və bronx hüceyrələrinə “giriş qapısı” yalnız ACE2 zülalı (koronavirusun daxil olması üçün əsas kanal sayılır) deyil, AXL fermenti də ola bilər.
Qeyd edilir ki, AXL - hüceyrələrin sağ qalması, diferensiallaşması və immunitet reaksiyaları daxil olmaqla bir çox fizioloji prosesdən məsul olan membran zülalıdır.
Alimlərin fikrincə, bu reseptorları söndürməklə ağciyərdə virus nüsxələrini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmaq mümkündür.
"Qışda avtomobilin mühərrikini mütləq qızdırın". Bu avto mütəxəssislərin ən dəyərli məsləhətlərindən biridir.
Publika.az xəbər verir ki, araşdırmalar müasir maşınlarda bu cür isitməyə ehtiyac olmadığını göstərir.
Əsas səbəblərdən biri budur ki, bir qram belə əlavə yanacağın küçəyə atılması ekoloji tarazlığı pozur. Bu, həm də qlobal istiləşmənin "dəyirmanına su tökmək" kimi bir şeydir.
Əslində ekoloqlar bu məsələdə haqlıdır. Çünki motorun qızdırılması üçün hər dəfə əlavə bir litr yanacaq sərf edilir. Hər səhər və axşam motorun 10-15 dəqiqə qızdırılmasının ekoloji və iqtisadi baxımdan nə qədər zərər verdiyini düşünün. Hər bir sürücü bilməlidir ki, əslində maşın hərəkət edəndə mühərrik daha sürətlə qızır, nəinki dayanıqlı vəziyyətdə. Üstəlik, dayanıqlı vəziyyətdə mühərrikin işləməsi həm iqtisadi baxımdan itkilərə, həm də avtomobilin hissələrinin zərər görməsinə səbəb olur.
Müasir maşınların əvvəldən qızdırılması motorun ömrünü qısaldır.
Axşam saatlarından başlayaraq, Bakının bəzi yerlərinə qar yağıb.
Oxu.az məlumatına görə, hazırda bəzi ərazilərdə qar yağıntısı davam edir.
Qeyd edək ki, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin verdiyi məlumata görə, bu gün Bakıda və Abşeron yarımadasında havanın arabir yağıntılı olacağı, bəzi yerlərdə sulu qar, qar yağacağı, axşama doğru tədricən kəsiləcəyi gözlənilir. Arabir güclənən şimal-qərb küləyi günün ikinci yarısında mülayimləşəcək.
Paytaxtın müxtəlif ərazilərindən çəkilən görüntüləri təqdim edirik:
Ötən il Azərbaycanda bir sıra xəstəliklərin sayında azalma müşahidə olunub.
Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsindən məlumat verilib.
Bildirilib ki, Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına əsasən, ötən ilin yanvar-noyabr aylarında 2019-cu ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ölkədə qızılca ilə (99,3 faiz), bruselyoz ilə (66,2 faiz), su çiçəyi ilə (60,2 faiz), skarlatina ilə (56,1 faiz), viruslu hepatit ilə (49,0 faiz), qazanılmış immunçatışmazlıq sindromu ilə (43,5 faiz), qonokokk infeksiyası ilə (41,1 faiz), ağciyər vərəmi ilə (33,5 faiz), sifilis ilə (29,5 faiz) xəstələnmə halları azalıb.
Həmçinin ötən il qeydə alınmış xəstəliklər arasında tənəffüs, əsəb sistemi və hissiyyat orqanlarının, həzm orqanlarının, qan dövranı sisteminin, sidik-cinsiyyət sisteminin xəstəlikləri, eləcə də qan, qanyaradıcı orqanların xəstəlikləri üstünlük təşkil edib.
Bildirilib ki, yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası və qarşısının alınması məqsədilə inkişaf etmiş Avropa ölkələrində olduğu kimi uşaqlara 11 xəstəliyə qarşı müasir vaksinlərlə peyvənd edilib.
Bunun nəticəsi olaraq ayrı-ayrı yoluxucu xəstəliklərin azalmasına, bəzilərinin isə tam ləğv olunmasına nail olunub.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin görkəmli sənət xadimləri - şair Xurşidbanu Natəvan, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyli və opera müğənnisi Bülbülün büstlərinin Şuşaya qaytarılması və şəhərin ölkənin mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi əlamətdar bir tarixi hadisədir.
Bu barədə Trend-ə məşhur heykəltəraşlar - Xanlar Əhmədov və Namiq Dadaşov deyiblər.
Ustadlar o illərdə Şuşada bir sıra heykəltəraşlıq əsərləri yaradıblar, bunların arasında Üzeyir Hacıbəyli və Bülbülün büstləri də var idi.
75 yaşlı Namiq Dadaşov bildirib ki, 70-ci illərin sonu - 80-ci illərin əvvəllərində Üzeyir Hacıbəyli və Bülbülün büstləri Şuşadakı Mədəniyyət Evinin qarşısında idi. Lakin betondan tökməli olduqlarına görə onları dəyişdirməyə qərar verilib:
“Xanlar Əhmədovla birlikdə onları bürüncdən tökməli idik. Bu, 1984-ci ildə olub. Bundan əvvəl, 1982-ci ildə “Vaqif Poeziya Günləri” çərçivəsində, şairə, son Qarabağ xanı Mehdiqulu xanın qızı Xurşidbanu Natəvanın ulu öndər Heydər Əliyevin iştirakı ilə büstünün təntənəli açılışı olmuşdu. Büstün müəllifi dəzgah heykəltəraşlığı sahəsində ilk azərbaycanlı qadın heykəltəraş, əməkdar incəsənət xadimi Həyat Abdullayeva idi”.
N.Dadaşov qeyd edib ki, bütün ölkənin erməni təcavüzü üzərində böyük qələbəni qeyd etdiyi bu günlərdə mən bir müəllif kimi deyil, həm də bir vətəndaş və vətənpərvər olaraq həmin büstlərin tarixi məkanına qaytarıldığına görə sevinirəm.
Bakının mərkəzində qoyulacaq Zeynalabdin Tağıyevin abidəsinin müəllifi olan 74 yaşlı Xanlar Əhmədov: “Erməni təcavüzkarları tərəfindən güllələnən və 28 ildir Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin bağçasında olan büstlərin Şuşaya qayıtması çox sevindirici bir hadisədir. Erməni təcavüzkarları şəhərin işğalından sonra onları əridib qiymətli metal kimi satmaq istəsələr də, həmin illərdə işləyən mədəniyyət naziri Polad Bülbüloğlu və ulu öndər Heydər Əliyev sayəsində abidələr xilas edilərək Bakıya gətirilib”.
X.Əhmədov qeyd edib ki, milli mədəniyyətin inkişafı və təbliği Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin fəaliyyətində prioritetlərdən idi:
“Bundan əlavə, gənc Bülbülün bürünc büstünü yaratdım. Bu abidə opera müğənnisinin Ev muzeyinin bağçasına qoyuldu. O, vokalçının 85 illiyi şərəfinə hazırlanıb”.
Rusiyalı bioloqlar, insanın hüceyrə kultunu gürzələr və digər ilanların zəhərində olan və fosfolipaza ailəsinə daxil edilən fermentlərdən istifadə edərək yeni növ koronavirus infeksiyasına yoluxmaqdan qoruyublar.
“Report” məlumatına görə, təcrübələrinin ilkin nəticələrini əks etdirən məqalə “bioRxiv” elektron elmi kitabxanası tərəfindən nəşr edilib.
Rusiya Elmlər Akademiyasının Bioorqanik Kimya İnstitutunun laboratoriya müdiri Yuri Utkinin rəhbərlik etdiyi rusiyalı alimlər bir neçə növ gürzənin zəhərindən PLA2 molekullarını çıxararaq quruluşlarını təhlil ediblər və SARS-CoV-2-yə necə təsir edəcəyini araşdırıblar.
Məlum olub ki, ilan zəhərinin bütün formaları bu və ya digər formada hüceyrə kultunda virusun çoxalmasının qarşısını alıb. Ən effektli Nikolski gürzəsinin zəhəri olub. Zəhər təkcə koronavirusu məhv etməyib, hətta hüceyrə səthindəki reseptorlarla əlaqə qurmasının qarşısını alıb.
Nikolski gürzəsinin əsas yayılma arealı Rusiya Federasiyasının Avropa hissəsi və Ukrayna və Rumınya ərazisidir.