Müharibənin bir qızıl qaydası var: xarici hərbi təcavüzkarın hücumunu dəf edə, əks-hücuma keçə, onu öz sərhədlərindən kənara çıxa bilirsənsə, gərək sona qədər gedəsən və o aqressiya yuvasını darmadağın edəsən, barbar güruhun ocağını söndürəsən.
Bu, elə işdir ki, onu yarımçıq qoymaq olmaz. Tarixdə bu cür nəticələnən müharibələr çox olub.
Məsələn, fransızların tərifli imperatoru Napoleon Bonopartı belə ediblər. Müttəfiq ölkələr bütün Avropanı işğala, istilaya məruz qoyan Napoleonu birinci dəfə məğlub edəndə işi başa çatdırmayıblar, o bir azdan sonra yenidən ayağa qalxıb, hakimiyyətə gəlib, müharibəyə başlayıb. O zaman onu tam məğlub ediblər, müttəfiq qoşunlar sözün hər iki mənasında yenilmiş Parisdə at oynadıblar, imperatorun özünü isə Atlantik okeanının dərinliklərindəki Müqəddəs Yelena adasına sürgün ediblər.
Əgər müttəfiq qoşunlar Napoleonun işini tam bitirməsəydilər, Fransaya müdaxilə etməsəydilər, bu, bir neçə ildən sonra başqa bir qanlı müharibəyə səbəb olacaqdı. Napoleon yenə toparlanacaqdı, yeniyetməlikdən yenicə ayrılmış gəncləri səfərbər edib, yeni ordu formalaşdıracaqdı və yeni-yeni hərbi kampaniyalara başlayacaqdı.
Ötən əsrin 44-45-ci illərində eyni strategiyanı “dünya ağalığı” sevdasına düşmüş Hitlerə də tətbiq ediblər. Onu da Berlinə qədər qovublar, həm Hitler faşistlərinin (Milli Sosialist Alman Fəhlə Partiyası), həm nasizmə könül vermiş alman xalqının əzmini və gözünü tam qırıblar. ABŞ, SSRİ və Böyük Britaniya bu ölkəni iki yerə, iki işğal zonasına parçalamaqla almanların toparlanmasını, tezliklə revanş niyyətinə düşməsini əngəlləyiblər. Çünki onlar bilirdilər ki, dəqiqliyi, dürüstlüyü, elmliliyi, işgüzarlığı, məqsədyönlülüyü ilə fərqlənən bu Avropa xalqı tezliklə özünə gələcək. Əslində elə də olub. Müharibədən cəmi 20 il sonra dağılmış, yanmış, zorlanmış Almaniyanın küllərindən yeni bir Almaniya doğulub və Avropanın 3 qüdrətli dövlətindən birinə çevrilib. Fəqət artıq bu dövlətin azı-köpək dişləri sındırılmışdı, daha heç kəsə ağız atmaq, parçalamaq fikrində deyildi.
Bəs müttəfiq qoşunlar Almaniya ərazisinə daxil olmadan, Berlini tutmadan Hitleri sağ buraxsaydılar, necə olardı? Təsəvvür etmək çətin deyil. Hitler və alman xalqı məğlubiyyətlə barışmayacaq, müharibəni davam etdirəcəkdi.
1991-ci ildə ABŞ-ın başçılıq etdiyi hərbi koalisiya Küveytə soxulmuş Səddam Hüseyni eləcə İraq ərazisindən çıxarmaqla kifayətləndi, işi yarmçıq saxladı. Qısa müddətdə biabırçılıqla məğlub olmuş, təcavüzkar ordusu ilə birlikdə “Səhrada tufan”dan güc-bəla canını qurtararaq öz ovalığına çəkilmiş Səddam Hüseyn rəsmi təbliğatda özünü “pələng öldürmüş pəhləvan” kimi aparırdı. Sanki müharibədən qalib çıxan tərəf özüdür. Bu, ona görə beləydi ki, adam hakimiyyətdə qalırdı, ərazisi işğal olunmamışdı, yeni, effektiv silahlar əldə etmək, müharibəni qaldığı yerdən davam etdirmək şansı vardı.
Səhradakı tufan, tozanaq yatandan, hərbi ehtiraslar səngiyəndən sonra ABŞ fərqinə vardı ki, iş yarımçıq qalıb, Səddam Hüseyn elə bir diktator və hərbi canidir ki, o, tam məğlub edilməlidir.
ABŞ Səddam Hüseynlə bağlı səhvini 12 il sonra, 2003-cü ilin martında düzəltmək qərarına gəldi. Maraqlıdır ki, S.Hüseyn sona qədər başına nə gələcəyini kəsdirməyib. Hərbi əməliyyatların başlanması ərəfəsində Rusiyanın sabiq baş naziri, şərqşünas Yevgeni Primakov Rusiya prezidenti Vladimir Putinin şəxsi tapşırığına əsasən Bağdada səfər edib, Səddam Hüseynlə görüşüb və ona deyib ki, əgər ölkəsini və xalqını sevirsə, onu qaçılmaz qurbanlardan qorumaq istəyirsə, İraq prezidenti vəzifəsindən istefa versin. Səddam Hüseyn sakitcə ona qulaq asıb və axırda deyib ki, birinci Körfəz müharibəsi zamanı da onu hakimiyyəti tərk etmək üçün dilə tutublar, amma müharibə qaçılmaz olub. Daha sonra o, müdrik əda ilə “bir şey olmaz, heç nə edə bilməzlər” mənası verən tərzdə əlini Primakovun çiyninə vuraraq sağollaşıb, gedib. Sonra ABŞ hücum edib, Bağdad işğal olunub. Səddam gizlənib, lap axırda da saqqal basmış halda tutulub, mühakimə edilib, asılıb və bir aqressorun kitabı beləcə bağlanıb.
Biz Azərbaycan dövləti olaraq 2020-ci ildəki hərbi kampaniyanı, prinsipcə, İrəvanda başa çatdırmalıydıq - orta əsrlər dövründə olsaydıq, belə olardı. Ermənistan bizə hücum etmiş, ərazimizin 20 faizini 28-30 il boyunca işğalda saxlamış, özünü bizim legitim hərbi hədəfimizə çevirmişdi. Ancaq hər kəsə bəlli səbəblərdən biz yalnız işğal altında olan ərazilərimizin böyük hissəsini azad edə bildik, hətta qondarma “de-qe-er”in sərəncamında olan ərazidən yalnız Şuşa və Hadrutu qaytardıq. Dünyanın qüdrətli dövlətləri, sırasında “ermənilərin yüngülvari şapalaqlanması”na göz yuman Rusiya da olmaqla, ayağa qalxdılar, bizi çox qabağa getməyə qoymadılar. Necə deyərlər, işimiz yarımçıq qaldı.
2023-cü ilin sentyabrında bir dəfə “ya Allah, bismillah” deməklə bir sutkanın içində bu işi də başa çatdırdıq.
İndi məlum olur ki, aqressor öz paytaxtına qədər qovulmalı, tam məğlub edilməli, darmadağın olunmalıymış. Çünki bu kiçik Qafqaz dövləti yenə xarici havadarlarından aldığı güclə, onların qalxanıyla cəngə qalxmaq, revanş etmək eşqinə düşüb və sərhədlərimizə qoşun yığır, yeni hərbi kampaniya başlatmaq istəyir.
Müharibəyə aid bir pritçada deyildiyi kimi, gəlsinlər, gələcəkləri varsa, görəcəkləri də var.
Araz Altaylı, Musavat.com
 |
|
Prezident İlham Əliyev “Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidməti” publik hüquqi şəxsin yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında” Fərman imzalayıb.
Fərmana əsasən, “Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidməti” publik hüquqi şəxs yaradılır və “Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidmətinin Nizamnaməsi” təsdiq edilir.
Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidməti adları çəkilən şəhərə və rayonlara əhalinin qayıdışı ilə əlaqədar mövcud mənzil fondunun qorunması və saxlanılması, yeni çoxmənzilli bina və fərdi yaşayış evlərinin tikintisinin təşkili, habelə onların idarə edilməsi, eləcə də müvafiq ərazidə abadlaşdırma, yaşıllaşdırma və mənzil-kommunal təsərrüfatı sahələrində fəaliyyət göstərən publik hüquqi şəxsdir.
Fərmanda qeyd edilib ki, Xidmətin fəaliyyətinə ümumi rəhbərliyi və nəzarəti həyata keçirmək üçün sədr də daxil olmaqla, 5 üzvdən ibarət Müşahidə Şurası yaradılır.
Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidmətinin fəaliyyətinə cari rəhbərliyi Xidmətin Müşahidə Şurasının vəzifəyə təyin və vəzifədən azad etdiyi İcraçı direktor həyata keçirir.
Xidmətin nizamnamə fondu 500 min manatdır və dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına formalaşır.
Aydın Zöhrab oğlu Kərimov Şuşa rayonunda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi təyin edilib.
Bu barədə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev sərəncam imzalayıb.
Sərəncama əsasən, “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Şuşa rayonunda xüsusi nümayəndəsinin təyin edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2021-ci il 27 yanvar tarixli 2460 nömrəli Sərəncamı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2021, № 1, maddə 76 (Cild I) ləğv edilib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev aprelin 1-də Rumıniyanın energetika naziri Sebastiyan İoan Burdujanı qəbul edib.
"Bu barədə Prezidentin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb.
ABŞ və Avropa Birliyinin Ermənistana təhlükəsizlik təminatı vermək üçün rəsmi İrəvanın hərbi təxribatlarında maraqlı ola biləcəyi qətiyyən istisna deyil... Ancaq rəsmi Bakının Ermənistanla yanaşı, onun beynəlxalq himayədarlarının da məsuliyyətini qabartması, o deməkdir ki, hərbi təxribat törədərək, günahı Azərbaycanın üzərinə atmaq niyyəti qətiyyən baş tutmayacaq...
Ermənistanın yeni hərbi təxribatlara hazırlaşdığı barədə məlumatlar artıq təsdiqlənməyə başlayıb. Belə ki, rəsmi İrəvanın son vaxtlar konstruktiv mövqe tutmağa üstünlük verməsi daha çox aldadıcı manevr təsiri bağışlayır. Hər halda, Paşinyan hakimiyyətinin bəyanatları ilə davranışları kəskin ziddiyyət təşkil edir. Və son günlər bu kəskin ziddiyyətlər daha qabarıq şəkildə müşahidə olunmaqdadır.
Məsələ ondadır ki, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan fevral ayının sonlarında erməni toplumuna gələcəyə yönəlik "böyük ümidlər" paylamağa çalışırdı. Erməni baş nazir mart və aprel aylarında baş verəcək hadisələrin Ermənistanın gələcək taleyi və təhlükəsizliyi üçün həlledici xarakter daşıyacağını bildirmişdi. O, xüsusilə də, aprel ayında Ermənistanın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi istiqamətində önəmli addımların atılacağını vurğulamışdı. Və həmin vaxt erməni baş nazirin dedikləri müəyyən mənada, şəxsi maraqlara hesablanmış piar kimi görünürdü.
Bütün bunların ardınca baş nazir Nikol Paşinyan gözlənilmədən Azərbaycanın dörd kəndinin geri qaytarılmasının vacibliyini gündəmə gətirdi. Ardınca həmin kəndlərin sakinləri ilə görüşüb, əks halda, Azərbaycanın yeni müharibəyə başlayacağını sübut etməyə çalışdı. Əlbəttə, hələ də Ermənistanın işğalı altında qalan dörd kəndin geri qaytarılmasının vacibliyi barədə deyilənlər konstruktiv mövqe təsiri bağışlayır. Ancaq erməni baş nazirin rəsmi Bakının yeni savaş üçün bəhanə axtardığı barədə iddiaları isə Azərbaycana qarşı böhran atmaqdan başqa bir şey deyildi.
Düzdür, həmin vaxt erməni baş nazirin bu ziddiyyətli açıqlamaları daha çox rəsmi İrəvanın Ermənistan cəmiyyətini Azərbaycanla yeni müharibə təhlükəsi ilə qorxudaraq, dörd kəndin qaytarılmasına daxili müqaviməti qırmaq cəhdi kimi də izah olunurdu. Ancaq indi məlum olur ki, bu, heç də belə deyilmiş. Əksinə, baş nazir Nikol Paşinyan həmin ziddiyyətli açıqlamalarla aldadıcı manevrlər edərək, hansısa önəmli proses üçün əlavə zaman qazanmağa çalışırmış. Və artıq erməni baş nazirin manipulyasiyalarının arxasında gizlənən əsas niyyət ifşa edilmiş durumdadır.
Baş nazir Nikol Paşinyanın eyham vurduğu Ermənistan üçün taleyüklü aprel gözləntisinin məhz ayın 5-də keçirilməsi planlaşdırılan ABŞ, Avropa Birliyi və Ermənistan arasında ortaq konfransının olduğu artıq məlumdur. Erməni baş nazirin manipulyasiyaları da elə bu ortaq konfransa hesablanıb. Belə ki, rəsmi İrəvan bu müddətə qədər Ermənistanı konstruktiv tərəf kimi təbliğ etməyə çalışır. Eyni zamanda, baş nazir Nikol Paşinyan ortaq konfrans çərçivəsində ABŞ və Avropa Birliyindən Ermənistan üçün sənədləşdirilmiş təhlükəsizlik təminatı qoparmağı da hədəfləyir. Bu səbəbdən də, Azərbaycanın "konstruktiv" Ermənistana qarşı yeni savaşa hazırlaşması barədə uydurma iddialara ehtiyac duyur.
Ancaq erməni baş nazir ABŞ və Avropa Birliyini Azərbaycanın yeni savaşa hazırlaşdığına inandırmağın qətiyyən asan olmayacağını da anlamamış deyil. Üstəlik, bəzi erməni mənbələri rəsmi İrəvanın böyük ümidlərinə baxmayaraq, ABŞ və Avropa Birliyinin Ermənistana təhlükəsizlik təminatı verməyə o qədər də həvəsli olmadığını vurğulayırlar. Onların qənaətinə görə, Qərbdə bundan tam imtina olunmasa da, hər halda, müəyyən tərəddüdlər hələ qalmaqdadır. Və indi baş nazir Nikol Paşinyan üçün bu tərəddüdləri arxa plana keçirtmək əsas hədəfə çevrilib.
Təbii rəsmi İrəvan indiki situasiyada qısamüddətli hərbi toqquşmaların Ermənistana Qərbin təhlükəsizlik təminatını qazandıra biləcəyi qənaətindədir. Ona görə də, Paşinyan hakimiyyəti aprelin 5-də baş tutacaq ortaq konfransa qədər mütləq sərhəd toqquşmalarına can atır. Rəsmi İrəvan çalışır ki, Azərbaycana qarşı hərbi təxribat törətsin, sonradan isə rəsmi Bakını günahlandıra bilsin. Bu haldasa, Ermənistanın yeni savaş vəziyyəti ilə üzə-üzə olduğunu qabardaraq, ABŞ və Avropa Birliyindən təhlükəsizlik təminatı qopara biləcəyinə ümid bəsləyir.
Maraqlıdır ki, Paşinyan hakimiyyəti aprelin 5-nə qədər planlaşdırdığı hərbi təxribatların hazırlıq prosesinə də başlayıb. Belə ki, Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd bölgəsinə yenə canlı qüvvə və hərbi texnika topladığını sübut edən video görüntülər yayılıb. Yəni, Paşinyan hakimiyyətinin manipulyativ planları müəyyən mənada, artıq ifşa edilib. Üstəlik, ortaq konfrans ərəfəsində belə bir uğursuzluq rəsmi İrəvan üçün "böyük ümidlər"in boşa çıxmasına da yol aça bilər.
Ona görə də, Ermənistan Müdafiə Nazirliyi isterik şəkildə əl-ayağa düşüb, canlı qüvvə və hərbi texnikanın Azərbaycanla sərhədə doğru hərəkətini təkzib etməyə çalışır. Ancaq Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin verdiyi izahat və gətirdiyi arqumentlər məntiqsizdir. Çünki əsas izah ondan ibarətdir ki, guya bu, Ermənistanın sərhədə qoşun toplaması yox, sadəcə, yeni hərbi sürücülərin təlim prosesinin video görüntülərdir.
Ancaq Ermənistan Müdafiə Nazirliyi yeni sürücülərə təlim keçərkən, niyə hərbi avtomobilin silahlı əsgərlərlə dondurulduğuna heç bir aydınlıq gətirməyib. Digər tərəfdən, yeni sürücülərə təlim keçmək üçün avtomobilin qoşquları üzərində zirehli hərbi texnikaya, artilleriya qurğularına hansı səbəbdən ehtiyac duyulması da suallar doğurur. Ən əsası isə yeni sürücülərin təlim keçməsi üçün hansı səbəbdən canlı qüvvə və hərbi texnika yüklənmiş avtomobil karvanının Azərbaycanla sərhəd bölgəsinə istiqamət alması da izah olunmalıdır. Və belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan məntiqsiz yalanlar uydurarkən, hər kəsi onlara inandıra biləcəyi qədər sadəlövh hesab edir.
Təbii ki, rəsmi Bakı bütün fəaliyyəti təxribatlardan ibarət olan Ermənistanın uydurma izahatlarına inanmamaqda tamamilə haqlıdır. Çünki rəsmi İrəvanın dediklərinin əksinə olaraq, mövcud sübutlar tamamilə fərqli niyyətlərdən xəbər verir. Hər halda, Ermənistanın aprelin 5-nə qədər Azərbaycana qarşı hərbi təxribat törətməyə hazırlaşdığı açıq-aşkar nəzərə çarpır.
Hətta ola bilər ki, ABŞ və Avropa Birliyi də Ermənistana təhlükəsizlik təminatı vermək üçün rəsmi İrəvanın hərbi təxribatlarında maraqlı olsun. Bu səbəbdən də, Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyi rəsmi İrəvanın törətməyə hazırlaşdığı hərbi təxribatlara görə həm Ermənistanın, həm də onun beynəlxalq himayədarlarının məsuliyyət daşıyacağını bəyan edərkən, tamamilə məntiqə əsaslanır. Və bütün bunlardan sonra Ermənistanın hərbi təxribat törədərək, günahı Azərbaycanın üzərinə atmaq niyyəti baş tutmayacaq.(Yeni Müsavat)
Son zamanlar Ermənistan-Azərbaycan şərti sərhədinin müxtəlif istiqamətlərində Ermənistan silahlı qüvvələrinin canlı qüvvəsi, zirehli texnikası, artilleriya qurğuları, habelə digər ağır atəş vasitələrinin cəmləşdirilməsi və qoşunların intensiv hərəkəti müşahidə olunur.
Bu barədə Müdafiə Nazirliyindən bildirilib.
Son vaxtlar Ermənistanda Azərbaycanı müharibə ilə hədələyən revanşist qüvvələrin daha da fəallaşması, ölkəmizə qarşı aqressiv ritorikanın yüksək həddə çatması və təxribat cəhdlərinə hazırlıq məqsədilə informasiya məkanında vəziyyətin gərginləşməsinə xidmət edən təhrikçi məlumatların sayının artması özünü büruzə verir.
Xəbərdarlıq edirik ki, Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycana qarşı hər hansı hərbi təxribat cəhdi olarsa, onun qarşısı Azərbaycan Ordusu tərəfindən qətiyyətlə alınacaqdır.
Bir daha bəyan edirik ki, vəziyyətin gərginləşməsinə və baş verə biləcək hər hansı təxribata görə bütün məsuliyyət tamamilə Ermənistan və onun havadarlarının üzərinə düşəcəkdir.
Martın 30-da Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənovun rəhbərliyi ilə Mərkəzi Komanda Məntəqəsində xidməti müşavirə keçirilib.
Bu barədə Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
Nazir müavinləri, qoşun (qüvvə) növləri komandanları, nazirliyin baş idarə və idarə rəisləri, eləcə də hərbi hissə komandirlərinin bilavasitə və videobağlantı vasitəsilə iştirak etdiyi müşavirədə əvvəlcə xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin və ölkəmizin ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi uğrunda şəhid olanların, həmçinin 31 mart soyqırımı qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.
Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin Azərbaycan Ordusu qarşısında qoyduğu tapşırıqları müşavirə iştirakçılarının diqqətinə çatdıran müdafiə naziri Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin martın 18-də Xankəndi şəhərində Novruz bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edərkən İkinci Qarabağ müharibəsi və antiterror əməliyyatı zamanı Ordumuzun döyüş qabiliyyəti ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlərin Azərbaycan Ordusuna verilən yüksək dəyərin göstəricisi olduğunu qeyd edib.
Müşavirədə Azərbaycan-Ermənistan şərti sərhədindəki mövcud əməliyyat şəraiti təhlil edilib, hərbi hissələrin döyüş hazırlığının yüksək səviyyədə saxlanılması, xidməti-döyüş fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi barədə vəzifəli şəxslər qarşısında tapşırıqlar qoyulub.
General-polkovnik Z.Həsənov silahlanmaya yeni qəbul edilmiş müasir silah, texnika və digər döyüş vasitələrinin tətbiqi ilə real döyüş şəraitinə uyğun keçirilən təlimlərin və praktiki məşqlərin intensivliyinin daha da artırılmasının vacibliyini vurğulayıb.
Müdafiə naziri şəxsi heyətin sağlamlığının qorunmasının daim diqqət mərkəzində saxlanılması, xüsusilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 2024-cü ilin aprel ayının 1-dən 30-dək müddətli həqiqi hərbi xidmətə yeni çağırılacaq gənc əsgərlərin fərdi-psixoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi, onların adaptasiya prosesinə həssaslıqla yanaşılması və xidmət müddətini başa vurmuş hərbi qulluqçuların planlı şəkildə yola salınması ilə bağlı müvafiq göstərişlər verib.
Ali Baş Komandan İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın diqqət və qayğısı sayəsində hərbi qulluqçuların sosial-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması, qayğı və problemlərinin həlli istiqamətində görülən işlərin davam etdirildiyi qeyd olunub. Bunun bariz nümunəsi olaraq dövlətimizin başçısının 28 dekabr 2011-ci il tarixli “Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi tədbirləri barədə” Fərmanının icrasının təmin edilməsi məqsədilə 20 təqvim ili və daha çox qüsursuz xidmət etmiş hərbi qulluqçulara daimi mənzillərin verilməsinin hərbi qulluqçularda böyük ruh yüksəkliyi yaratdığı xüsusi vurğulanıb.
Gündəlik xidməti fəaliyyətdə təhlükəsizlik qaydalarının şəxsi heyətə mütəmadi olaraq çatdırılması və bu qaydalara onlar tərəfindən əməl olunmasına ciddi nəzarət edilməsinin, eləcə də silah, döyüş və xüsusi texnikanın istismarı zamanı iqlim şəraitinin xüsusiyyətlərinə diqqət yetirilməsinin vacibliyi qeyd olunub.
Müdafiə naziri qoşun xidməti və ideoloji işin yüksək səviyyədə təşkilinə, hərbi qulluqçuların sosial-məişət şəraitinin daha da yaxşılaşdırılmasına, həmçinin mühəndis və tibbi təminat üzrə həyata keçirilən zəruri tədbirlərə xüsusi diqqət yetirilməsi ilə bağlı vəzifəli şəxslər qarşısında konkret tapşırıqlar qoyub.
Sonda general-polkovnik Z.Həsənov 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar anım və maarifləndirici tədbirlərin keçirilməsi barədə göstərişlər verib.
Azərbaycan və Ermənistan sülhə heç vaxt olmadığı qədər yaxındır, lakin təəssüf ki, buna mane olurlar.
Bunu Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev Çinin "Phoenix” telekanalına müsahibəsində deyib.
Lakin onun fikrincə, bu vəziyyətə çatana qədər Azərbaycan BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə uyğun olaraq özünümüdafiə hüququndan istifadə etməli, ərazi bütövlüyünü və suverenliyini bərpa etməli oldu: "Azərbaycan həqiqətən də bunu etməyə məcbur idi, çünki biz ikili standartlarla, xarici hərbi təcavüz və hərbi işğal siyasətinə bəraət qazandırmaqla yanaşı, separatizmin təşviqi ilə də üzləşmişdik. Yenə də hər bir ölkə kimi bu, Azərbaycan üçün də qəbuledilməz idi”.
"Biz sülhü və təhlükəsizliyi təmin etmişik. İndi Ermənistan və Azərbaycan sülhə heç vaxt olmadığı qədər yaxındırlar. Son altı ayda Ermənistan-Azərbaycan sərhədində iki ölkə tarixində ən sakit dövrlərdən biri olub", - Prezidentin köməkçisi vurğulayıb.
"Biz (Azərbaycan və Ermənistan) sülh sazişi ilə bağlı irəliləyiş əldə edirik. Azərbaycanın yanaşması ondan ibarətdir ki, sülh Azərbaycanla Ermənistan arasındadır, çünki bu region bizə məxsusdur. Vaşinqtonda, Brüsseldə, Parisdə yox, iki ölkə arasında Cənubi Qafqaz regionunda sülh təmin edilməlidir”, - o bildirib.
H.Hacıyevin fikrincə, Bakı və İrəvan qarşıdurma səhifəsini çevirib irəli getməli, həmçinin sülh sazişinə görə məsuliyyəti gücləndirməlidir: "Ola bilsin ki, bu, uzun proses olacaq”.
O, həmçinin qeyd edib ki, Azərbaycanın hədəfi Cənubi Qafqaz regionunu sülh və əməkdaşlıq regionuna çevirməkdir: "Biz hərbi işğalın hədəfi olmasına baxmayaraq, sülh sazişinin mətnini hazırladıq, sülh sazişinin 5 fundamental prinsipini də formalaşdırdıq. Görürük ki, biz irəliləyirik, amma təəssüf ki, regional əməkdaşlığa, sülh gündəliyinə mənfi təsir göstərən müəyyən siyasət yürüdənlər var”.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.Onunla müsahibəni təqdim edirik.
- Aprelin 5-də Brüsseldə Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan, Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Leyen və ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken arasında görüş keçiriləcək. ABŞ və Avropa Birliyinin bundan sonra Ermənistana dəstək məsələsində birgə hərəkət edəcəyi bildirilir. Dəstəyin hərbi xarakter daşıması rəsmi Bakının etirazına səbəb olub. Sizcə, indiki məqamda İrəvana verilən dəstək nə ilə bağlıdır, qərblilər nə etməyə çalışırlar?
- Mənə elə gəlir ki, ABŞ və Avropa Birliyinin Ermənistana bu dəstəyi Azərbaycanla bağlı deyil. Bu dəstəyin Azərbaycana təhlükə yaradacağını zənn etmirəm. Bu, sırf Rusiyanı Ermənistanda sıxışdırmaqla əlaqəlidir, bu da bizim problemimiz deyil. Əksinə, mən düşünürəm ki, Rusiyanın bölgədə təsirinin azalması Azərbaycanın da maraqlarına xidmət edir. Hesab etmirəm ki, ABŞ və Avropa Birliyi Ermənistanla Azərbaycan arasında yeni müharibədə maraqlı olsun, yaxud Ermənistanı bizə qarşı qızışdırsınlar. Bu, Vaşinqton və Brüsselin nəyinə lazımdır?
Avropa Birliyi və ABŞ-nin Azərbaycanla tərəfdaşlıq münasibətləri var. Bakı Vaşinqtonla enerji və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq edir. Bu günlərdə Azərbaycanın energetika naziri ABŞ-də idi. Brüsselin özüylə də əməkdaşlığımız var, Avropa ölkələrinə neft-qaz satırıq. Prezident İlham Əliyev və fon der Leyen arasında enerji sahəsində strateji tərəfdaşlığa dair sənəd imzalanıb. Yəni bölgədə növbəti gərginlik onların nəyinə lazımdır?! Bu, sırf Rusiya ilə bağlıdır, bu da bizim problemimiz deyil.
Rusiyanı tam sıxışdıra biləcəklərini də düşünmürəm. Rusiyanın Ermənistanda hərbi bazası var, buna dair anlaşma 2044-cü ilədək qüvvədədir. Məsələn, Paşinyan Rusiya sərhədçilərini “Zvartnots”dan çıxara bilər, bəs bazanı necə çıxaracaq? Çıxarsa, onu hansı ölkənin hərbçiləri əvəz edəcək? Bir sözlə, proseslər getsə belə, bunun Azərbaycan üçün təhlükə yaradacağını düşünmürəm.
Bəli, Avropa Birliyinin Ermənistandakı missiyası ilə bağlı müəyyən narahatlığımız var. Amma bu missiyanın da ölkəmizə təhlükə yaratdığını zənn etmirəm. Məsələn, fevralda postumuza snyaper atəşi oldu, bu təxribata sərt cavab verdik, Avropa Birliyi bizə mane oldumu? Ona görə də, baş verənlərdən çox da narahat olmağa dəyməz. Yox, bizə qarşı hansısa addım olarsa, öz sözümüzü deyəcəyik – Vaşinqtona da, Brüsselə də... Amma başqa durumun olacağını gözləmirəm. Paşinyan da qərarını verib, 4 kəndin Azərbaycana qaytarılacağını reallığını qəbul edib. Brüssel və Vaşinqtonun özü də Paşinyanı danlayır ki, Ermənistan üçün ən münasib yol qısa müddətdə Azərbaycanla sülhə nail olmaqdır.
- Qərbdən Ermənistana veriləcək hərbi dəstək və ya müasir silah-sursat, texnikalar həm də Azərbaycana qarşı revanşizmin baş qaldırmasına rəvac verməyəcəkmi?
- Belə bir təhlükənin olduğunu zənn etmirəm. Məsələn, Ukrayna. Bu ölkə Avropa Birliyi və ABŞ-yə Ermənistandan daha yaxındır. İki ildir müharibə gedir, Ukrayna hələ də istədiyi silahları Qərbdən ala bilmir, gecikdirirlər. İki ildir F-16 göndərəcəklərini deyirlər, hələ də vermirlər. Söhbət Avropa və Amerikaya daha yaxın olan Ukraynadan gedir, hamısı da Rusiyanın məğlubiyyətini istəyir. Ermənistana niyə müasir silahlar versinlər? Düzdür, Fransa nəsə - keyfiyyətsiz zirehli texnikalar verdi, amma ABŞ-nin Ermənistana, məsələn, “Patriot” və təyyarələr verəcəyini düşünmürəm.
Dediyim kimi, əsas hədəfləri Rusiyadır. Amma buna görə Ermənistanı kütləvi şəkildə silahlandıracaqlarını zənn etmirəm. Çünki bilirlər ki, bu, Azərbaycanda da narazılıqla qarşılanacaq. Üstəgəl, Türkiyə də prosesi diqqətlə izləyir. Xarici işlər naziri Hakan Fidan bir neçə gün əvvəl Vaşinqtonda amerikalı həmkarı Blinkenlə görüşmüşdü. Görüşdə qərar verildi ki, Türkiyə və ABŞ Cənubi Qafqaz siyasətlərini koordinasiya etsin. Türkiyə hiss etsəydi ki, ABŞ-dən Ermənistan üzərindən Azərbaycana təhlükə var, koordinasiya məsələsində razılaşardımı? Bu məsələləri də diqqətə almalıyıq.
- Ermənistanda Rusiyanın sıxışdırılması cəhdləri necə bitəcək? Artıq belə səylərin Moldova, Gürcüstan və Ukraynada ağır nəticələrini görmüşük. Bəs Ermənistan üçün hansı ssenari seçilə bilər?
- Ermənistan üçün daha ağır olacaq. Çünki Ermənistanın Rusiyadan asılılığı daha böyükdür. Söhbət təkcə sərhədlərin qorunması və hərbi bazadan getmir, Ermənistanın atom elektrik stansiyası, iri zavod və digər istehsal müəssisələri Rusiyanın əlindədir. Rusiyadan ucuz qaz alırlar. İndi Rusiya qazı kəssə, hansı ölkədən alacaqlar? Əlbəttə, Azərbaycandan qaz ala bilərlər, İrəvanın belə istəyi var, amma bunun üçün gərək sülh müqaviləsini imzalasınlar, 4 kənd məsələsi həll olunsun. Yeri gəlişkən, kəndlər məsələsinin yaxın aylarda həll olunacağını düşünürəm, artıq düyməyə basılıb, Paşinyan da bunu anlayır.
Rusiya artıq Paşinyanı ciddi şəkildə hədələməyə başlayıb. Mariya Zaxarova və Dmitri Peskov son günlərdə eyni sözü deyirlər: Rusiyada yaşayan ermənilərin sayı Ermənistanda yaşayan ermənilərin sayından çoxdur. Bununla söyləmək istəyirlər ki, Rusiyada yaşayan ermənilər Qərbə inteqrasiya məsələsində Paşinyan kimi düşünmürlər. Bununla həm də o mesajı verirlər ki, Rusiyada yaşayan ermənilər hər il Ermənistana milyardlarla dollar pul göndərirlər. Bu da İrəvana xəbərdarlıqdır ki, sabah Rusiya bu pul köçürmələrini dayandırsa, Ermənistanda iqtisadi vəziyyət ağırlaşacaq. Əslində, bu, Paşinyanın əlini gücləndirə bilər.
Ermənistanda keçirilən son sorğular göstərir ki, ermənilərin Rusiyaya inamı getdilcə azalır. Paşinyan da bunu əlində rəhbər tutaraq Qərbə deyəcək ki, Rusiya məni sıxışdırır, daha çox maliyyə verin. Bu maliyyə də təmin olunacaq. Amma Ermənistan Rusiyadan tam qopa bilməyəcək. İrəvan iki seçim qarşısındadır: Avropa Birliyi və Avrasiya İqtisadi Birliyi. Paşinyan da istəyir ki, Gürcüstan kimi Avropa Birliyi üzvlüyünə namizəd statusu alsın. Bu zaman Rusiya onu Avrasiya İqtisadi Birliyindən uzaqlaşdıra bilər. Ermənistanın isə bütün idxal-ixrac əməliyyatları bu birlik və Rusiya ilə bağlıdır, Avropa Birliyi ilə isə belə əməliyyatlar yoxdur. Ermənistan öz konyaklarını Avropa yox, Rusiyada satır. Rusiya Ermənistan üçün belə çətinliklər yarada bilər.
- Dörd kənd məsələsi necə çözüləcək? Ermənistandakı silahlı qruplaşmalar “müqavimət”dən danışırlar.
- Müqavimət göstərəcəklər, PUA-larımız başlarına yağacaq. Amma Ermənistanın ordu birliklərinin kəndlərdən çəkiləcəyini düşünürəm. Artıq Paşinyanın ağzından çıxıb, Tavuşdakı görüşləri və partiyadaşları ilə müzakirələrdə də dedi ki, 4 kəndin Ermənistana dəxli yoxdur, qaytarılmalıdır, qaytarılmasa, müharibə, bunun da ölkəsi üçün ağır nəticələri olacaq. Bunu deməsəydi, düşünmək olardı ki, məsələni uzatmağa çalışır. Bu söz ağzından çıxıb, demək, məsələnin həlli yaxındır. Yox, hansısa silahlı qruplaşmalar müqavimət göstərsələr, zərbələr endirəcəyik. Böyük müharibə də olmayacaq, biz Qarabağı 44 günə azad etmişik, bu məsələnin həllinə yarım gün də bəs edər. Özləri də anlayırlar ki, həmin kəndlər Azərbaycanındır. Həmin 4 kəndə görə bizimlə niyə savaşmalıdırlar? Orada heç erməni də yaşamır.
- Rusiya kəndlərin Azərbaycana qaytarılmasına qarşı çıxdı. Mariya Zaxarova açıq şəkildə buna etirazını bildirdi. Moskvanın yanaşmasını necə izah etmək olar?
- Rusiya iç üzünü göstərir. Paşinyan Tavuşdakı çıxışında dedi ki, 4 kəndi qaytarmasalar, müharibə olacaq. Mariya Zaxarova da 4 kənd məsələsinə toxunmadan Paşinyanın “müharibə” kəlməsindən yapışıb ki, Qərb onu savaşa sövq edir. Deyək ki, sizin “müharibə ilə bağlı məntiqiniz” düzdür, bəs Mariya və digər Rusiya rəsmiləri niyə 4 kənd məsələsinə münasibət bildirmirlər? Niyə demirlər ki, bəli, bu sülhü yaxınlaşdırar, biz də sülh sazişinin imzalanmasını istəyirik. Fikir verin: bir Rusiya rəsmisindən 4 kəndlə bağlı açıqlama yoxdur. Əksinə, Paşinyanı şantaj edirlər ki, 4 kəndi niyə verirsən və sair. Rusiyadan belə səslər eşidirik.
Rusiya iç üzünü ortaya qoyur ki, sülhdə yox, Azərbaycan və Ermənistanı təsir dairəsində saxlamaqda maraqlıdır.
Avropa Birliyinin (AB) Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar qərəzli bəyanatla çıxış edib. O, Azərbaycanın mətbuatında Ermənistana qarşı xəbərdarlığı “qəbuledilməz” adlandırıb. Avropa Birliyinin nümayəndəsi Ermənistandan işğal etdiyi Azərbaycan kəndlərindən çəkilməyi tələb etmək əvəzinə, həmin əraziləri “mübahisəli” adlandıraraq faktiki olaraq İrəvanı işğalçı siyasətini davam etdirməyə çağırıb. Halbuki erməni mediası işğal altında saxlanılan Qazaxın 7 kəndinin geri qaytarılmaması üçün təxribatçı təbliğatını aktiv şəkildə davam etdirir. Erməni mediası yerli sakinləri də qızışdıraraq, onların “silahlı müqavimət göstərəcəyini” bildirir və Azərbaycanı hədələməklə məşğul olur. Hətta “Döyüş qardaşlığı” və ya “Milli Demokratik Qütb” adlı təşkilatların İrəvanda və Qazaxın işğal altındakı kəndlərində faktiki terror fəaliyyətlərini müdafiə edir. Ermənistanda polis bölməsinə bomba ilə hücum edənlərə misilsiz informasiya dəstəyi göstərən, onların həbsinə qarşı çıxan da erməni mediasıdır. Ona görə də Klaarın statusu həddindən artıq ermənicanlıdır. Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) mətbuat katibi Ayxan Hacızadə deyib ki, Toivo Klaar qərəzli münasibətdən qurtula bilmir və yalnız Azərbaycan kəndlərinin qaytarılması ilə bağlı qanuni diskursu şər kimi görür. Ermənistan mətbuatında qanunsuz işğalın davam etdirilməsi üçün mübarizə çağırışlarına isə tamamilə məhəl qoymur. A.Hacızadə qeyd edib ki, sözügedən kəndlər ərazi mübahisəsi məsələsi deyil.Azərbaycan Həmrəylik Komitəsinin sədri, politoloq Əlisahib Hüseynov "Sherg.az"a deyib ki, Avropa İttifaqının (Aİ) Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi vəzifəsi həm diplomatik, həm də siyasi səciyyəli vəzifədir. Ekspertin sözlərinə görə, belə bir yüksək məsuliyyətli posta təsadüfi adamlar, diletantlar təyin edilməməlidir:
"Lakin görünən budur ki, Avropa İttifaqının başbilənləri sözügedən vəzifəyə tamamilə təsadüfi bir adamı təyin ediblər. Aİ-nin Cənubi Qafqaz üzrə hazırkı xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar birmənalı olaraq diplomatiyadan, geosiyasətdən bixəbər bir avroçinovnikdir. Klaar növbəti dəfə qərəzli bəyanatla çıxış edərək Ermənistanın qeyri-konstruktiv siyasəti ilə bağlı yazılar dərc edən, şərhlər verən Azərbaycan mətbuatını ittiham edib. O, Azərbaycanın bir sıra kəndlərinin Ermənistan tərəfindən hələ də işğal altında saxlanması faktını qınamaq əvəzinə, bunu “ərazi mübahisəsi” kimi qiymətləndirib. Bu da onu göstərir ki, Klaar da əksər avroparlamentarilər, avrobürokratlar kimi erməni lobbisi tərəfindən satın alınıb. Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndənin özünü "Ermənistan üzrə xüsusi nümayəndə" kimi aparması absurddur. Aİ rəsmisinin ümumiyyətlə, Azərbaycan mediasına yol göstərmək ixtiyarı yoxdur. T.Klaarın Azərbaycan mətbuatına qarşı senzura mövqeyindən çıxış etməsi qəbuledilməzdir".