 |
|
Nazirlər Kabineti istefa verib.
Azərbaycan Konstitusiyasının 116-cı maddəsində nəzərdə tutulan bütün zəruri addımlar yerinə yetirilib.
Konstitusiyanın 116-cı maddəsinə əsasən, yeni seçilmiş Prezident vəzifəsini tutduğu və səlahiyyətlərini icra etməyə başladığı gün Nazirlər Kabineti Azərbaycan Respublikası Prezidentinə istefa verir.
Konstitusiyanın 118-ci maddəsinə görə, Baş naziri Milli Məclisin razılığı ilə Prezident təyin edir. Baş nazir vəzifəsinə namizədlik haqqında təklifi Prezident öz vəzifələrinin icrasına başladığı gündən bir ay və ya Nazirlər Kabinetinin istefa verdiyi gündən iki həftə müddətindən gec olmayaraq Milli Məclisinin müzakirəsinə təqdim edir. Milli Məclis Baş nazir vəzifəsinə namizədlik haqqında qərarı həmin namizədliyin təqdim edildiyi gündən bir həftədən gec olmayaraq qəbul edir. Göstərilən qayda pozularsa və ya Prezidentin təqdim etdiyi namizədlərin Baş nazir vəzifəsinə təyin olunmasına üç dəfə razılıq verilməzsə, Prezident Baş naziri Milli Məclisin razılığı olmadan təyin edə bilər.
Konstitusiyanın 121-ci maddəsinə əsasən, Nazirlər Kabinetinin üzvlüyünə namizədlərə dair tələblər də müəyyənləşib. Baş nazir, Baş nazirin müavini, nazir, digər mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı rəhbəri vəzifəsinə seçkilərdə iştirak etmək hüququna malik olan, ali təhsilli, başqa dövlətlər qarşısında öhdəliyi olmayan Azərbaycan vətəndaşı təyin edilir. Konstitusiyanın 122-ci maddəsində isə qeyd edilib ki, Baş nazir, onun müavinləri, nazirlər, digər mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının rəhbərləri heç bir başqa seçkili və ya təyinatlı vəzifə tuta, elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyətindən başqa heç bir sahibkarlıq, kommersiya və digər ödənişli fəaliyyətlə məşğul ola, vəzifə maaşından, habelə elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyətinə görə aldığı vəsaitdən başqa məvacib ala bilməzlər.
Fevralın 14-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Milli Məclisdə andiçmə mərasimi keçirilib.
Prezident İlham Əliyev andiçmə mərasimində nitq söyləyib.
***
Fevralın 14-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Milli Məclisdə andiçmə mərasimi keçirilir.
"Mərasim iştirakçıları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevi hərarətlə qarşıladılar.
Ümumxalq səsverməsi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmiş İlham Heydər oğlu Əliyevin andiçmə mərasimi açıq elan olundu.
Silahlı Qüvvələrin əsgərləri Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ştandartını (bayrağını) təntənəli marşın sədaları altında səhnəyə gətirdilər.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin sədri Fərhad Abdullayev və Konstitusiya Məhkəməsinin hakimləri səhnəyə dəvət olundular.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin sədri Fərhad ABDULLAYEV çıxış edərək dedi:
- Hörmətli xanımlar və cənablar.
Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi 2024-cü il 13 fevral tarixli qərarı ilə növbədənkənar Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərinə dair Mərkəzi Seçki Komissiyasının nəticələrini təsdiq edərək, cənab İlham Heydər oğlu Əliyevi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti elan etmişdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmiş cənab İlham Heydər oğlu Əliyev Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 103-cü maddəsinə uyğun olaraq, Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin iştirakı ilə andiçməyə dəvət olunur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham ƏLİYEV əlini Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının üzərinə qoyaraq and içdi:
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirərkən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əməl edəcəyimə, dövlətin müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü qoruyacağıma, xalqa ləyaqətlə xidmət edəcəyimə and içirəm!
Sonra Prezident müqəddəs “Qurani-Şərif”ə əl basaraq and içdi:
- Əlimi “Qurani-Şərif”ə basaraq and içirəm: Azərbaycan xalqının əsrlər boyu yaratdığı milli mənəvi dəyərlərə və ənənələrə sadiq olacağam, onları daim uca tutacağam.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndi.
Prezident İlham Əliyev təzim edərək, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını öpdü.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev andiçmə mərasimində nitq söyləyir.
***
Fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar prezident seçkilərində qalib gələn İlham Əliyevin andiçmə mərasimi başlayıb.
Tədbir Milli Məclisdə keçirilir.
Mərasimdə Azərbaycanın dövlət rəsmiləri, Milli Məclisin deputatları iştirak edirlər.
Qeyd edək ki, Konstitusiya Məhkəməsi Azərbaycan Prezidenti seçkilərinin nəticələrini təsdiqləyib, seçkilərdə ən çox səs toplamış, namizədliyi Yeni Azərbaycan Partiyası tərəfindən irəli sürülən İlham Heydər oğlu Əliyev Prezident elan edilib. Konstitusiyanın 103-cü maddəsinə əsasən, Azərbaycan Prezidenti seçilmiş şəxs seçkilərin yekunları haqqında məlumatın elan olunduğu gündən başlayaraq 3 gün ərzində Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin iştirakı ilə and içir.
Andın mətni belədir: “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirərkən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əməl edəcəyimə, dövlətin müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü qoruyacağıma, xalqa ləyaqətlə xidmət edəcəyimə and içirəm”.
And içdiyi gündən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti öz səlahiyyətlərinin icrasına başlamış sayılır.
Qeyd edək ki, İlham Əliyev 92,12 faiz səslə prezident seçkilərində qalib gəlib.
Bundan sonra da Ermənistanın hər hansı təxribatına beşqat cavab verib, artıqlaması ilə qisas alacağıq.
Bu sözləri Axar.az-a ehtiyatda olan general-leytenant Yaşar Aydəmirov DSX-nin qisas əməliyyatı barədə danışarkən deyib.
O bildirib ki, DSX təxribatın həyata keçirildiyi postu darmadağın edib, postun yerləşdiyi əraziləri isə nəzarətə götürüb:
“Ermənistan ordusu yenə atəş açarsa, Azərbaycan Ordusu erməniləri cavab atəşi ilə yox, onların bir neçə döyüş postunu götürməklə susduracaq. Azərbaycan-Ermənistan şərti sərhədində əsas hakim yüksəkliklərdə bizim əsgərlərimiz yerləşir. Burada həm DSX-nin, həm Müdafiə Nazirliyinin, həm də Daxili Qoşunların bölmələri xidmət aparır. Belə davam edərlərsə, Ordumuz irəliləyib, onların ərazilərinə girəcək. Onsuz da həmin ərazilər bizim tarixi ərazilərimizdir. Ermənistan ordusu hansı istiqamətdə təxribat törətsə, biz həmin istiqamətdə ərazilərə nəzarəti tam təmin edəcəyik”.
Qeyd edək ki, 12 fevrlada Ermənistan bölmələri Nerkin-Hand yaşayış məntəqəsinin yaxınlığında yerləşən mövqelərindən əsgərlərimizə atəş açıb və bir əsgərimiz yaralanıb. DSX-nin 13 fevrlada keçirdiyi qisas əməliyyatı nəticəsində 4 erməni əsgər məhv edilib, yaralılar var. Həmçinin atəşin açıldığı döyüş mövqeyi darmadağın edilib.
Fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar prezident seçkilərində qalib gələn İlham Əliyevin andiçmə mərasimi başlayıb.
Tədbir Milli Məclisdə keçirilir.
Mərasimdə Azərbaycanın dövlət rəsmiləri, Milli Məclisin deputatları iştirak edirlər.
Qeyd edək ki, Konstitusiya Məhkəməsi Azərbaycan Prezidenti seçkilərinin nəticələrini təsdiqləyib, seçkilərdə ən çox səs toplamış, namizədliyi Yeni Azərbaycan Partiyası tərəfindən irəli sürülən İlham Heydər oğlu Əliyev Prezident elan edilib. Konstitusiyanın 103-cü maddəsinə əsasən, Azərbaycan Prezidenti seçilmiş şəxs seçkilərin yekunları haqqında məlumatın elan olunduğu gündən başlayaraq 3 gün ərzində Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin iştirakı ilə and içir.
Andın mətni belədir: “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirərkən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əməl edəcəyimə, dövlətin müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü qoruyacağıma, xalqa ləyaqətlə xidmət edəcəyimə and içirəm”.
And içdiyi gündən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti öz səlahiyyətlərinin icrasına başlamış sayılır.
Qeyd edək ki, İlham Əliyev 92,12 faiz səslə prezident seçkilərində qalib gəlib.
13 fevral tarixində Avropa İttifaqının (Aİ) xarici əlaqələr və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Cozep Borrellin Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan ilə birgə mətbuat konfransı zamanı Azərbaycan əleyhinə əsassız iddialarını pisləyir və rədd edirik.
"Bu barədə Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb.
"Ali nümayəndə Cozep Borrellin hərbi təcavüz törətmiş Ermənistan tərəfinə bəraət qazandırması, Ermənistanın hərbi təxribatına göz yumulması kimi qiymətləndirilir. Təəssüf ki, Aİ tərəfi 5 ay sabitlik hökm sürəndən sonra heç bir təhrikedici amil olmadan snayper atəşi nərticəsində Azərbaycan hərbi qulluqçusunun yaralanmasına etinasız yanaşır.
Azərbaycan tərəfindən təxribata cavab olaraq atılmış addımlar tam adekvat və lokal xarakterli idi. Bu tədbirlər həmçinin Ermənistan tərəfindən hərbi eskalasiyanın genişlənməsi cəhdlərinin qarşısını alıb.
Bununla yanaşı, bir daha vurğulamaq istərdik ki, Avropa İttifaqının ali nümayəndəsinin silahlı qüvvələrin geri çəkilməsi barədə heç bir praktiki əhəmiyyətə malik olmayan təklifi təəssüf doğurur. Aİ tərəfi nəzərə almalıdır ki, Ermənistan tərəfindən sərhədyanı bölgələrdə “Avropa İttifaqı Missiyası himayəsi” altında yerləşdirilmiş muzdlular Azərbaycan hərbçilərinin və mülki əhalisinin həyatına təhdiddir.
Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunu könüllü olaraq tərk etmiş erməni əsilli sakinlərin məcburi köçkün kimi qələmə verilməsi və Azərbaycanın ərazisi olan bu bölgəyə münasibətdə “Dağlıq-Qarabağ” kimi mövcud olmayan adlardan istifadə edilməsi qəbuledilməzdir. Azərbaycan tərəfi dəfələrlə erməni sakinlərin öz evlərində qalması üçün müraciətlər etdiyi Aİ tərəfinə yaxşı məlumdur.
Əfsuslar olsun ki, ərazini tərk etmiş erməni sakinlərə münasibətdə hətta ermənilərin dilə gətirmədiyi əvvəlki rəqəmlərə istinada ali nümayəndə tərəfindən düzəliş edilməsinə baxmayaraq, bu məsələdə də nümayəndənin erməni təbliğatının təsirində olduğu aydın görünür.
Bir daha təəssüflə qeyd edirik ki, Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin sülhə yönəlmiş təşəbbüslərinə baxmayaraq, xarici əlaqələr və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndə birtərəfli ermənipərəst mövqe tutaraq Azərbaycanla Avropa İttifaqı təsisatları arasında uçurum yaradır və özünü nəticə etibarilə, Azərbaycan-Ermənistan normallaşma prosesindən tamamilə təcrid edir", - deyə nazirlik qeyd edib.
Rəsmi İrəvan Cənubi Qafqazda yeni savaş planları quran və bu regiona aid olmayan xarici güclərin məhz Ermənistanı daha böyük fəlakətlərə sürüklədiyini nəhayət ki, anlamalıdır… Çünki Azərbaycanın bütün hərbi təxribatlara mütləq daha ağır əks zərbə ilə cavab verəcəyi qətiyyən şübhə doğurmur, Ermənistanı biabırçı məğlibiyyət gözləyir…
Azərbaycan-Ermənistan sərhəddində sükut pozuldu. Halbuki, son bir neçə ay ərzində nisbi sakitlik hökm sürürdü, atəşkəs prinsipinə hər iki tərəf qarşılıqlı olaraq, riayət edirdi. Ancaq Ermənistan həmişə olduğu kimi, yenə də hərbi təxribat törətmək vərdişlərindən sona qədər imtina etməyi bacarmadı. Və Ermənistan tərəfdən açılan atəşlə Azərbaycan əsgəri yaralandı.
Təbii ki, Azərbaycan-Ermənistan sərhəddində erməni təxribatı qətiyyən gözlənilməz deyil. Çünki Azərbaycanın hərbi-siyasi rəhbərliyi bu ermənilərin əvvəl-axır yeni silahlı təxribatlar törədəcəyini bilirdi. Ona görə də, Azərbaycanın Silahlı Qüvvələri daim Ermənistanın hərbi təxribatlarını dəf etmək üçün döyüşə hazır vəziyyətdə saxlanılır. Və indiki situasiyada bu, qaçılmaz reallıq sayılır.
Maraqlıdır ki, Ermənistan sürətlə silahlanma və ordunun döyüş qabiliyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində də xüsusi canfəşanlıq edirdi. Hətta nə qədər qəribə də olsa, Paşinyan hakimiyyətinin təmsilçiləri Ermənistanın yeni “ultra müasir silahlar” istehsal etməyə başladığı barədə də propoqandaya da start vermişdilər. Belə ki, erməni deputat Armen Xaçatryan Ermənistanın hərbi sənayesində inqilabi dəyişikliklərin baş verdiyini, istehsal olunan “yeni silahlar”ın artıq ordunun ixtiyarına verildiyini bildirmişdi.
Məsələ ondadır ki, erməni deputat “yeni silahlar”ın bəlkə də dördüncü və ya beşinci nəsil olduğunu, hətta bu məsələdə Ermənistanın bəzi inkişaf etmiş ölkələri belə, qabaqladığını iddia etmişdi: “İstehsal tempini qoruyub saxlasaq, bir-iki ildən sonra dünyada erməni nailiyyətləri kimi tanınan yüksək texnoloji hərbi məhsullarımız olacaq. Ermənistan kiçik ölkədir, ancaq ultra müasir, hərbi texnika istehsal etməyə çalışırıq. Bu hərbi texnika yüksək texnologiyalardan istifadə edilməklə, istehsal olunur. Əlbəttə ki, bütün bunları uzun müddət gizlətmək mümkün olmayacaq”.
Erməni deputat Ermənistanın PUA istehsalı ilə bağlı da planları barədə də danışıb. Onun fikrincə, Azərbaycan və Türkiyənin müasir silahlara sahib olması Ermənistanı bu məsələdə daha çevik davranmağa məcbur edir: “Bir neçə ildən sonra yüksək döyüş qabiliyyətinə malik müasir ordumuz olacaq və yaxın illərdə Ermənistanın hərbi məhsulları beynəlxalq bazarlarda yaxşı tanınacaq”.
Təbii ki, Ermənistanın müasir hərbi texnika istehsal etmək “xəyalı” ola bilər. Ancaq belə “xəyalları” reallaşdırmaq o qədər də asan məsələ deyil. Xüsusilə də, müasir hərbi texnika istehsalı, yüksək döyüş qabiliyyətli ordunun qurulması Ermənistan kimi kiçik və zəif ölkələr üçün utopik xəyallar kateqoriyasına daxildir. Çünki bütün bunlara fantastik məbləğlərdə maliyyə vəsaiti və məhz yüksək texnologiyalara çıxış imkanları tələb olunur. İqtisadiyyatı tamamilə çökmə mərhələsində olan, maliyyə-iqtisadi cəhətdən xarici ölkələrdən asılı vəziyyətdə qalan, 15 milyard dollar yaxın borcun altında əzilən Ermənistan üçün belə “xəyallar” sadəcə, əlçatmazdır.
Böyük ehtimalla erməni deputatın bu açıqlaması müəyyən avantürist hədəflərə hesablanıb. Qərbəki himayədarların, xüsusilə də, Fransanın Ermənistanı yeni savaşa hazırlaşdırdığı artıq heç kəsə sir deyil. Son vaxtlar Fransa Ermənistana silah-sursat və hərbi texnika göndərilməsini ciddi şəkildə intensivləşdirib. Ola bilsin ki, rəsmi İrəvan Fransadan, Hindistandan, İrandan və hətta Rusiyadan göndərilən silahları Ermənistanın istehsal etdiyini bəyanlamaq niyyətinə düşüb. Əks halda, Ermənistanın ultra müasir hərbi texnika istehsal edə biləcəyinə hazırda yalnız sadəlövhlər inana bilər.
Belə anlaşılır ki, Ermənistanı silahlandıran dövlətlər, o cümlədən Fransa da gələcəkdə üzləşə biləcəyi problemləri nəzərə alaraq, öz məkrli planlarını ört-basdır etməkdə maraqlıdır. Hər halda, rəsmi Bakı Ermənistanın silahlandırılmasını Fransaya və bu prosesdə iştirak edən digər dövlətlərə bağışlamayacaq. Azərbaycan vaxtı çatanda Fransa da daxil olmaqla, həmin ölkələrin Cənubi Qafqazdakı geopolitik və geoiqtisadi hədəflərini tamamilə bloklaya bilər. Və Azərbaycan regionda şəriksiz geopolitik iradə sahibi olduğundan belə imkanlara da sahibdir.
Üstəlik, onu da nəzərə almaq lazımdır ki, rəsmi Bakı ABŞ, Avropa Birliyi, Fransa və Rusiyanın Cənubi Qafqaz ətrafında qurduğu oyunların hamısını səbrlə qeydə alır, gələcəyə yönəlik nəticələr çıxarır. Ona görə də, Azərbaycanın hərbi-siyasi rəhbərliyi Ermənistanın yeni hərbi təxribatlarının o qədər də uzaqda olmadığını bilməmiş deyildi.
Hər halda, Avropa Birliyinin mülki müdafiə missiyası adı altında Fransa və Almaniya hərbi kəşfiyyatçılarının Azərbaycanla sərhəddə məlumat toplamaqla məşğul olduqları indi hər kəsə məlum reallıqdır. Fransanın hərbi-kəşfiyyat peyklərinin Azərbaycanın üzərinə yerləşdirildiyi də artıq qeydə alınıb. Çexiya vətəndaşı olan “alpinist” kəşfiyyatçının həbsi isə Ermənistanın savaşa hazırlaşdırma prosesinin artıq son mərhələdə olduğunu göstərirdi.
Bütün bunları nəzərə aldıqda, Ermənistandan açılan snayper atəşi ilə törədilmiş hərbi təxribat Cənubi Qafqazda törədilməsinə çalışıldığı yeni regional savaş öncəsində yoxlama da ola bilər. Yəqin ki, bu savaşda maraqlı olan xarici güclər Azərbaycan ordusunun hansı sərtlikdə və çeviklikdə hərbi reaksiya verəcəyini əvvəlcədən test etmək niyyətinə düşüblər. Bu baxımdan, Azərbaycan ordusunun verdiyi sərt reaksiya əskində, indi Ermənistanı və onu yeni savaşa sürükləyənləri müəyyən mənada, məyus etmiş olmalıdır.
Məsələ ondadır ki, Azərbaycan əsgərinin snayper atəşi ilə yaralanmasına cavab olaraq, endirilən əks zərbə Ermənistanın sərhəd postunun darmadağın edilməsi və canlı qüvvə itkisi ilə nəticələnib. Üstəlik, məlum olub ki, rəsmi İrəvan Azərbaycanla sərhəd bölgəsində terrorçu təşkilat olan “Yerkrapah” Könüllülər Birliyinin terorçularını yerləşdirib. Və Azərbaycan ordusunun “Qisas” əməliyyatının nəticələri indi Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyini düşündürməlidir.
Hər halda, rəsmi İrəvan Cənubi Qafqazda yeni savaş planları quran xarici güclərin məhz Ermənistanı daha böyük fəlakətə sürüklədiyini nəhayət ki, anlamalıdır. Çünki Azərbaycanın Ermənistanın hər hansı hərbi təxribatına mütləq daha ağır zərbə ilə cavab verəcəyi qətiyyən şübhə doğurmur. Ermənistanı yeni savaşda yalnız daha biabırçı məğlibiyyət gözləyir. Üstəlik, rəsmi Bakı Ermənistanın açdığı atəşdə tətiyi kimin – ABŞ, Avropa Birliyi, Fransa və ya Rusiyanın çəkdiyini də tam dəqiqliyi ilə bilir.
Heç bir dövlətçiliyi və suverenliyi olmayan Ermənistan dövlətinin baş nazirinin belə bir bəyanat verməsi və ölkəsində kiminsə həbsi qərarını vermək səlahiyyətinin olmadığını açıqlaması siyasi təlxəklikdən, ikiüzlülükdən başqa bir şey deyil.Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında Bakı Politoloqlar Klubunun sədri Zaur Məmmədov Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın “Teleqraf” nəşrinə açıqlamasında Rusiya lideri Vladimir Putinin İrəvana gələrkən həbs olunmayacağına zəmanət verə bilmədiyi haqda açıqlamasını şərh edərkən deyib.
Politoloq Paşinyanın bununla öz sahiblərinə mesaj verdiyini vurğulayıb:
“Dünyada hər kəs hansısa bir ölkədə başqa dövlətin başçısının həbsinin arxasında siyasi hakimiyyətin dayandığını bilir. Çünki söhbət hansısa kriminal zəmində törətdiyi əmələ görə axtarışda olan şəxsdən yox, bir dövlətin başçısından gedir. Nikol Paşinyanın belə açıqlama ilə kimə hansı mesajı verdiyi, yarınmaq istədiyi çox aydındır. Halbuki Ermənistanda Putini həbs edəcək cəsarətə sahib hökumət yoxdur”.
Ekspert vurğulayıb ki, Rusiyanın buna cavabı olacaq.
Qeyd edək ki, 2023-cü il martın 17-də Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi Putin və Rusiyanın Uşaq Hüquqları üzrə Müvəkkili Mariya Lvova-Belova barəsində həbs qərarı çıxarıb.
Ermənistan artıq Roma Statutunu ratifikasiya edib və BCM-in öhdəliklərini yerinə yetirməyə məcburdur.
Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzinin TASS agentliyinə müsahibəsində sülhməramlılar və Qarabağı öz istəyi ilə tərk edən ermənilər barədə dedikləri diqqət çəkir. Qaluzin deyib ki, Rusiya Qarabağ ermənilərinin bölgəyə təhlükəsiz qayıtmasına şərait yaratmağa hazırdır: “Təəssüf ki, Qarabağ ermənilərinin əksəriyyəti bölgəni tərk edib. Bu, onların çətin, lakin könüllü seçimi idi. Bu baxımdan, geri qayıtmaq istəyənlərin hüquqlarını və təhlükəsizliyini lazımi qaydada təmin etməklə, geri qayıtmasına şərait yaradılması vacibdir. Biz bu prosesə hər cür yardım göstərməyə hazırıq, o cümlədən Rusiya sülhməramlı kontingenti vasitəsilə”. Həmçinin Qaluzin iddia edib ki, “Rusiyanın səyləri, o cümlədən 6 sülhməramlının həyatı bahasına 2023-cü ilin sentyabrında əməliyyatlar zamanı mülki əhalinin əhəmiyyətli itkilərinin qarşısı alınıb”. O, rus sülhməramlı kontingentinin qalma müddətindən də danışıb: "2025-ci ildə sülhməramlıların Qarabağda qalma müddəti regiondakı vəziyyətə bağlı olaraq uzadıla bilər". Ekspertlərin fikrincə, Qaluzinin sözləri Azərbaycanın suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə hörmətsizlik, daxili işinə kobud müdaxilədir.Politoloq Turan Rzayev "Sherg.az"a açıqlamasında bildirib ki, əvvəla, erməniləri Qarabağdan Azərbaycan çıxarmayıb, öz xoşları ilə gediblər. Öz istəkləri ilə ərazini tərk etsələr də, rəsmi Bakının mövqeyi və şərtləri bəllidir. Qayıtmaq istəyən ermənilər ilk növbədə Azərbaycan vətəndaşlığı üçün müraciət etməli, qanunlarımıza hörmət edib, bayrağımız altında yaşamağı qəbul etməlidirlər:
"Onların hüquq və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi isə Azərbaycanın işidir.
Rəsmi Bakı bu və digər məsələləri özü etmək iqtidarındadır. Rusiya sülhməramlılarının mandatları xaricində nəsə etməsi qanunsuzdur. Rusiya XİN rəhbəri müavininin açıqlaması ikibaşlı xarakter daşıyır. Məsələ ondadır ki, Azərbaycanın Xankəndi və ətrafında keçirdiyi əməliyyatlar lokal xarakterli antiterror tədbirləri idi. Əməliyyatlar yüksək peşəkarlıq və dəqiqliklə keçirilmişdi. Əməliyyata dair video-görüntülərdən aydın olur ki, mülki şəxslər aşkar edildikdə həmin ərazilərə zərbələr vurulmurdu. O ki qaldı 6 sülhməramlının həyatını itirməsinə, biz bunun bədbəxt hadisə olduğunu bilirdik. Lakin Qaluzinin dediklərindən belə nəticəyə gəlmək olar ki, həmin 6 hərbçi erməni separatçılarını qorumağa çalışarkən həlak olublar. Nəticə etibarilə biz 6 sülhməramlı əsgərin bədbəxt hadisə nəticəsində öldüyünü düşünürük, Qaluzin isə fərqli iddia ortaya atır".
Analitik vurğulayıb ki, Qaluzinin müsahibəsində ən narahatedici məqam “2025-ci ildə sülhməramlıların Qarabağda qalma müddəti regiondakı vəziyyətə bağlı olaraq uzadıla bilər” cümləsidir:
"Buradan bir daha aydın olur ki, Rusiya öz sülhməramlılarının səlahiyyət müddətini daha 5 il uzatmaq istəyir. Kreml hesab edir ki, gələcəkdə ermənilərin Qarabağa qayıdışı fonunda sülhməramlılar regionda qalmalı, “təhlükəsizliyi” təmin etməlidir. Reallıqda isə buna ehtiyac yoxdur. Rəsmi Bakı öz vətəndaşlarının, eləcə də ərazisinin təhlükəsizliyini təmin etmək gücündədir. Bu, son illərdə bir neçə dəfə sübuta yetirilib".
Ermənistan ordusunun Zəngilan istiqamətində atəş açmasının sərhəddə eskalasiya yaratmaq planına xidmət etdiyi şübhəsizdir: erməni postunun görüntüləri də təsdiq edir ki, təxribat planlı şəkildə həyata keçirilib; atəşin snayperdən açılması məqsədin Azərbaycan ordusuna itki vermək olduğunu isbat edir;Snayperdən açılan atəşin adekvat cavabı olacaq, bu baxımdan, “Ermənistan Azərbaycanın cavab atəşi açmasında və hərbi qarşıdurmanın yaşanmasında maraqlıdırmı” sualı yaranır. Bu sual xüsusilə iki kontekstdə diqqət çəkir:
- Azərbaycanda seçki prosesi bitdi və qarşıda sülh danışıqlarının növbəti raundu gəlir;
- Paşinyan dünən Britaniya mediasına müsahibəsində sülh danışıqlarının yenidən başlanmasında maraqlı olduqlarını elan etdi;
Bu, snayper atəşinin rəsmi İrəvanın iradəsindən kənar açıldığı, erməni ordusu daxilində prosesin tormozlanmasını istəyən qrupların oyunu olduğu fikrini önə çıxara bilər. Ermənistan tərəfi də “hadisənin araşdırılacağını, hərbçinin cəzalandırılacağını” bildirib. Hərçənd, Ermənistanın maraqları snayper atəşinin açılması əmrinin rəsmi İrəvan tərəfindən verildiyi versiyasını gücləndirir.
Birincisi, Ermənistan və bu ölkədə Rusiyanın “təhlükəsizlik yerini” doldurmaq istəyən Qərb tərəfdaşları, xüsusilə Fransa Azərbaycanla sərhəddə eskalasiyanın olmasında maraqlıdır: mümkün hərbi qarşıdurma İrəvana Moskvanın “təhlükəsizlik müttəfiqliyindən” imtina etməyə, yaxud təhlükəsizlik məsələsində Qərb tərəfdaşlarına ağırlıq verməyə səbəb yaradacaq; 44 günlük müharibədən sonra sərhəddə baş verən qarşıdurmalarda Ermənistan KTMT və Rusiyaya bu ittihamları ünvanlayıb, lakin indi situasiya fərqlidir;
- Fransa və Ermənistan arasında hərbi əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb və erməni ordusunun arsenalının təmin edilməsi şaxələndirilib;
- Aİ müşahidəçilərinin sayı kifayət qədər genişləndirilib: İrəvan sərhədlərin mühafizəsini “müşahidə missiyası”nın çətiri altında öz qüvvələri tərəfindən təmin edə biləcəyini hesab edir;
Hazırda Ermənistan Rusiyanın yerini kifayət qədər doldura biləcək dəstəyə malikdir və baş verə biləcək mümkün esakalasiya bu istiqamətdə praktiki addımların atılması üçün istinad nöqtəsi ola bilər. Zəngilan rayonu da Ermənistanın sərhəddə eskalasiya nöqtəsinə çevirə biləcək beş nöqtədən (Kəlbəcər – Söyüdlü mədəni, Laçın – Qaragöl istiqaməti, Naxçıvan – Kərki kəndi, Qazax – işğal altındakı 7 kənd) biridir.
İkincisi, Zəngilan rayonu istiqamətində mümkün eskalasiya Zəngəzur dəhlizi layihəsini tormozlamağa hesablana bilər: dəhlizdən imtina edən Ermənistan Mehridə heç bir praktiki iş görməsə də, Azərbaycan layihənin sərhədə qədər olan hissəsini tamamlamaq üzrədir; İrəvan dəhlizlə bağlı görülən işləri sabotaj etməkdə, həm də bu marşrutun təhlükəsiz olmadığını göstərməkdə maraqlıdır;
Üçüncüsü, İrəvan mümkün Brüssel görüşünə hazırlaşır: sülh danışıqlarının Qərb platformasında davam etdirilməsinə ümid edən Ermənistan Aİ Şurasının prezidenti Şarl Mişelin Prezident İlham Əliyevə təbrik zəngini yeni fürsət olaraq görür; Mişel Brüssel formatında görüşün davam etdirilməsini təklif etdi, Əliyev üçtərəfli formatı (bu o deməkdir ki, Fransanın iştirakı mümkün deyil) dəstəklədi; Brüssel formatı bərpa ediləcəyi təqdirdə, rəsmi Bakı Zəngəzur dəhlizi layihəsini əsas prinsip olaraq irəli sürəcək, bu dəfə “Azərbaycandan Azərbaycana prinsipi” üzrə; Kalininqrad təcrübəsinə əsaslanan bu təklif daha öncə Brüsseldə müzakirə olunub və növbəti raundda yenidən aktuallaşması gözləntisi var; Brüssel formatı üçtərəfli qaydada davam edərsə və Bakı Naxçıvana maneəsiz keçidi qəbul etdirərsə, ki bu ehtimal hazırda önə çıxıb, İrəvanın Qərb platformasından gözləntiləri də özünü doğrultmayacaq; bu baxımdan, mümkün Brüssel görüşündən öncə məhz Zəngilan istiqamətində - Zəngəzur dəhlizi ətrafında hərbi hərəkətlilik Ermənistana “kommunikasiya bizim istədiyimiz formada açılmasa, təhlükəsizlik problemləri yaranacaq” mövqeyini əsaslandırmaq üçün lazımlı ola bilər;
Baş verənlər fonunda snayper atəşinin birdən çox hədəfinin olduğu qənaəti yaranır, lakin bunun böyük eskalasiyaya səbəb olacağı gözləntisi hələ də azdır. Zəngilan istiqamətində açılan atəşin cari dövr üçün bir əsas hədəfi var: Zəngəzur dəhlizinin təhlükəsiz marşrut olmadığını nümayiş etdirmək.
Və bu, səbəbsiz deyil. Çünki yanvarın 29-da keçirilən Avropa İttifaqı-Mərkəzi Asiya Nəqliyyat Bağlantısı üzrə İnvestorlar Forumunda Asiyanı Avropaya birləşdirəcək Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizinə 10 milyard avro sərmayə qoymaq qərarı verildi. Bu qərar Zəngəzur dəhlizi layihəsinin Brüssel üçün aktuallaşdıracaq amildir.
- Aİ-nin Mərkəzi Asiyaya nəqliyyat dəhlizi əldə etməsində Azərbaycan əsas halqadır;
- Azərbaycan Gürcüstan marşrutu ilə yanaşı, alternativ imkan kimi Zəngəzur dəhlizini irəli sürür (Naxçıvana maneəsiz keçid olaraq) və Bakının mövqeyi Brüsselə təsir edə bilər;
- Mərkəzi Asiya ölkələri də Azərbaycanın layihəsini dəstəkləyir;
- Zəngəzur dəhlizi – Mehridən keçəcək maneəsiz yol Qərb analitikləri tərəfindən nəqliyyat dəhlizləri arasında təhlükəsiz marşrutlardan biri kimi qiymətləndirilir: misal üçün, “Fitch Ratings” beynəlxalq reytinq agentliyi son hesabatında bu dəhlizin təhlükəsiz olduğundan bəhs edir və qeyd edir ki, Aİ Bakı və İrəvan arasında mümkün sülh sazişinə dəhlizin açılması müddəasının daxil edilməsində maraqlı ola bilər;
- Aİ-nin Zəngəzur dəhlizinin Rusiyanın iştirakı olmadan “Kalininqrad təcrübəsi”nə əsasən işləməsini dəstəkləməsi istisna edilməməlidir;
Ermənistanı narahat edən də budur. Bu baxımdan, Zəngilan istiqamətində açılan snayper atəşinin hədəfinin də bu marşrutun təhlükəli olduğunu göstərmək məqsədi daşıdığını deyə bilərik.
Asif Nərimanlı
Fevralın 13-də Fərhad Abdullayevin sədrliyi ilə Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun iclası keçirilib.
İclasda 2024-cü il fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərinin nəticələrinə dair Mərkəzi Seçki Komissiyasından daxil olmuş materiallar üzrə xüsusi konstitusiya icraatı qaydasında konstitusiya işinə baxılıb.
Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərin məruzələrini, maraqlı subyektin qanuni nümayəndələrinin çıxışlarını, ekspertlərin rəylərini dinləyib, işin materiallarına baxaraq, 2024-cü il fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərinin yekunlarının təsdiq və rəsmən elan olunmasına dair qərar qəbul edib.
Konstitusiya Məhkəməsinin sədri Fərhad Abdullayev qərarı oxuyub.
Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı ilə MSK-nın yekun protokoluna əsasən, İlham Əliyev 92,12 faiz səslə prezident seçkilərində qalib gəlib.