Fazil Musayev - Müstəqilliyinin bərpasının ilk illərində parçalanmaq, müstəmləkəyə çevrilmək təhlükəsini yaşayan Azərbaycan məhz Vətənini, xalqını canından artıq sevən, müdrik siyasi xadim Heydər Əliyevin düşünülmüş və məqsədyönlü siyasəti nəticəsində böhrandan xilas olmuş, inkişaf və tərəqqi yoluna çıxmışdır. 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ümummilli Lider müasir müstəqil Azərbaycan dövlətini qurub yaratmaqla tarix yazmışdır. Yüksək vətənpərvərlik və milli təəssübkeşlik hissinə malik olan vətəndaş, tarixi şəxsiyyət və Ümummilli Lider Heydər Əliyev cəmiyyətdə özünəinam hissini, ölkəmizdə sabitlik və firavanlığı təmin etmişdir.

Ulu Öndərin Azərbaycan xalqı və dövləti qarşısındakı əvəzedilməz xidmətləri onun fəaliyyətinin bütün mərhələlərini əhatə edir, Ümummilli Liderin həm SSRİ dövründə, həm də müstəqillik illərində ölkəmizə rəhbərlik etdiyi dönəmdə görülən işlər respublikamızın qüdrətinin artmasına, Azərbaycanın tarixi nailiyyətlər qazanmasına xidmət etmişdir. Azərbaycanda uğurlu dövlət quruculuğu həyata keçirilmiş, bütün sahələrdə köklü islahatlar aparılmış, beynəlxalq əlaqələri inkişaf etdirilmiş, dövlətimizin dünyada mövqeyi möhkəmlənmişdir.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin zəngin dövlətçilik irsi hər bir azərbaycanlının qürur mənbəyini təşkil edir. Bu tükənməz sərvət gələcək nəsillər üçün zəngin xəzinədir və onun öyrənilməsi vacibdir. Bu günə qədər ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqı və dövləti qarşısındakı misilsiz xidmətlərindən bəhs edən çoxsaylı tədqiqat əsərləri, qiymətli kitablar, dəyərli monoqrafiyalar yazılıb. Bütün bunlar böyük dövlət xadiminin, dahi siyasətçinin zəngin siyasi irsinin öyrənilməsi və gələcək nəsillərə çatdırılması baxımından xüsusi önəm kəsb edir. Heydər Əliyev irsi Azərbaycan xalqının milli sərvətidir və ölkəmizi xoşbəxt gələcəyə aparan əvəzsiz mirasdır. Ölkəmizin bugünkü reallıqları Ümummilli Liderin qüdrətli Azərbaycan arzusunun gerçək olduğunu göstərir.

Son 20 ilə yaxın dövrdə Heydər Əliyev siyasətini bütün sahələrdə uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən təkmil islahatlar, yeniliyə əsaslanan siyasət nəticəsində Azərbaycan möhtəşəm uğurlar qazanır. Azərbaycanın hərtərəfli inkişafı, verilən hər bir vədin konkret əməli işdə öz təsdiqini tapması xalq-iqtidar birliyini daha da möhkəmləndirir, vətəndaşların Prezident İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşməsini təmin edir.

Bu gün Azərbaycan ictimai-siyasi sabitliyin və təhlükəsizliyin tam təmin olunduğu, sabitlik adası kimi səciyyələndirilən ölkədir. Eyni zamanda, Azərbaycan demokratik dəyərlərə sadiqliyini sözdə deyil, əməldə təsdiqləyən ölkə kimi tanınır və nüfuz qazanır. Ümummilli Liderin müəllifi olduğu neft strategiyası uğurla həyata keçirilir. Azərbaycanın enerji diplomatiyasının uğurları biri-birini əvəzləməkdədir. Neft gəlirlərindən səmərəli istifadə Azərbaycanın iqtisadiyyatının şaxələndirilməsində əhəmiyyətli rol oynayır. Cənab İlham Əliyev Prezident kimi fəaliyyətə başladığı ilk gündən iqtisadi artımın qeyri-neft sektorunun hesabına olmasını qarşıya mühüm vəzifə kimi qoymuşdu. Prezident İlham Əliyevin nümunəvi sosial siyasət kursu ölkəmizdə vətəndaş məmnunluğunun təmin olunması ilə müşaiyət olunur. Hər addımda özünə diqqət və qayğının şahidi olan xalqın Prezidentə inam və etimadı böyükdür, ətrafında sıx birləşərək gələcəyə böyük addımlarla irəliləyir. Məhz Ümummilli Liderin yaratdığı möhkəm təməl üzərində Azərbaycanın bütün sahələr üzrə davamlı inkişafını təmin edən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi sayəsində rəşadətli Azərbaycan Ordusu tariximizin şanlı Zəfər səhifəsini yazdı. Ümumiləşdirilmş şəkildə qeyd etsək, müstəqil və qalib Azərbaycan Ulu Öndərimizin görmək istədiyi Azərbaycandır, yeni-yeni hədəflərə nail olmaq üçün səylər göstərir. Azərbaycan bundan sonra da Heydər Əliyev siyasətinin uğurla davam etdirilməsi nəticəsində inkişaf yolunda qətiyyətlə addımlayacaq.

Azərbaycan Dəmir yolları QSC-nin sədr müavini Vüsal Aslanov - Tarixə nəzər salsaq görərik ki, hər bir xalqın tarixində ağır və çətin günlər olmuşdur və onu müxtəlif bəlalardan zamanın yetirdiyi liderlər xilas etmişdir.
Zəngin və çoxəsirlik tarixə malik olan Azərbaycan xalqı da zaman-zaman müxtəlif dövrlərdə çətin sınaqlara məruz qalmış və bu çətinliklərdən özünün yetirdiyi liderləri hesabına xilas olmuşdur.

Məhz Azərbaycanın yeni tarixində, 20-ci əsrin sonlarında bu şərəfli xilaskarlıq missiyasını daşımaq Ulu Öndər Heydər Əliyevə nəsib olmuşdur. Danılmaz faktdır ki, Azərbaycan xalqının nicatı, ictimai-siyasi, iqtisadi və mədəni həyatının bütün sahələrində dirçəlişi Ulu Öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.



Azərbaycanın demokratik və bəşəri dəyərlərə sadiq müstəqil bir dövlət kimi formalaşması ümummilli lider Heydər Əliyevin uğurlu siyasi fəaliyyətinin bəhrəsidir. Ulu Öndər Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsini, xalqın birliyinin təmin olunmasını, ictimai-siyasi sabitlik və iqtisadi dirçəliş üçün zəmin yaradılmasını özünün dövlətçilik strategiyasının əsas istiqamətləri kimi müəyyənləşdirmişdir. Milyonların sevimlisi olan Heydər Əliyev bütün ömrünü xalqa xidmətə həsr etmiş, müasir Azərbaycan dövlətinin xilaskarı, memarı və qurucusu kimi tarixə düşmüşdür.

Bəşəri kamilləşmənin ən yüksək zirvəsini fəth etmiş Ümummill Liderimiz Heydər Əliyev müasir dünya tarixinə, parlaq və silinməz iz qoymuş böyük şəxsiyyət, qeyri-adi zəka və fitri istedad sahibi, müdrik dövlət xadimi və beynəlxalq siyasət korifeyi kimi düşmüşdür.

Müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı, Ulu Öndər Heydər Əliyevin zəngin dövlətçilik irsi və əbədiyaşar ideyaları daim xalqımızın firavan həyatının təmin olunmasına, dövlətimizin güclənməsinə və qüdrətlənməsinə misilsiz töhfələr vermişdir.

Vətəni və xalqı qarşısında misilsiz xidmətlərinə görədir ki, 2023-cü il Azərbaycanda “Heydər Əliyev İli” elan olunmuşdur. Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100 illiyi ilə bağlı ölkənin hər yerində və ölkə hüdudlarından kənarda, hər bir azərbaycanlının yüksək ehtiramı və dərin minnətdarlıq hissi ilə silsilə tədbirlər keçirilir. Ümummilli Liderin zəngin dövlətçilik irsi və əbədiyaşar ideyaları yeni nəslə aşılanır.

Müstəsna xidmətləri ilə əbədilik qazanan Ulu Öndər Heydər Əliyevin mənalı həyat yolu, zəngin və çoxşaxəli irsi tükənməz milli sərvətimizdir. Ötən illərə nəzər salarkən Azərbaycan xalqının öz müdrik liderinin rəhbərliyi ilə qazanmış olduğu mühüm tarixi nailiyyətlərin bir daha şahidi oluruq.

İntibah və milli şüurun oyanışı Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişi ilə başlamış, müstəqilliyimiz məhz onun sayəsində əbədi və dönməz xarakter almışdır. Ölkəmiz dünyada layiq olduğu mərtəbəyə Ulu Öndərin uzaqgörənliyi, müdrikliyi, qətiyyəti, dəmir iradəsi, zəngin dövlətçilik təcrübəsi sayəsində yüksələ bilmişdir.

Heydər Əliyevin keçdiyi böyük, mənalı və şərəfli həyat yolu zaman və məkan anlayışına sığmır. Dahi şəxsiyyətin xarakterində və fəaliyyətində, doğma xalqına bağlılıq və təəssübkeşlik hələ gənc yaşlarından özünü göstərirdi. Sadə, zəhmətkeş bir azərbaycanlı ailəsində dünyaya göz açan bu böyük insan hələ gəncliyindən yüksək vəzifələr tutmuş, çiyinlərində böyük bir ölkənin yükünü daşımışdır.



Ulu Öndər Heydər Əliyevin 1969-cu ildə ölkə rəhbərliyinə gəlişi keçmiş SSRİ-nin geridə qalmış respublikalarından biri sayılan Azərbaycanda həyat ritmini büsbütün dəyişdi. Ölkədə görünməmiş canlanma və yüksəliş, tikinti-quruculuq işləri başlandı. Məhz Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi o illərdə bugünkü dövlət müstəqilliyimizin möhkəm təməli qoyuldu, milli ruh, azərbaycançılıq məfkurəsi yüksəlməyə başladı, kadr korpusunun milliləşdirilməsi istiqamətində qətiyyətli addımlar atıldı. Hər il yüzlərlə gənc müxtəlif, mühüm, o cümlədən hərbi ixtisaslara yiyələnmək üçün SSRİ-nin ən qabaqcıl ali məktəblərinə göndərildi. SSRİ rəhbərliyi tərəfindən təqiblərə və qarşısına qoyulan məhdudiyyətlərə baxmayaraq bu günkü Qalib, Mətin Azərbaycan Ordusunun yetişməsi üçün Naxçıvanski Hərbi Məktəbini yaratdı.

1978-ci ildə Azərbaycan SSR Konstitusiyasının qəbul edilməsi və Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təsbit edilməsi məhz ümummilli lider Heydər Əliyevin müstəsna xidmətlərindəndir.

Sonralar Heydər Əliyevin SSRİ kimi nəhəng dövlətin rəhbərliyində Siyasi Büronun üzvü, Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini kimi yüksək mövqe və vəzifə tutması, qürurverici hadisə olmaqla, Azərbaycan üçün xüsusilə böyük önəm kəsb etdi. Heydər Əliyev artan nüfuzundan və yüksək vəzifənin açdığı imkanlardan istifadə edərək, İttifaq büdcəsindən Azərbaycana daha çox vəsait ayrılmasına, bir sıra ittifaqmiqyaslı layihələrin Bakıya yönəldilməsinə nail oldu və nəticədə Azərbaycan keçmiş ittifaqın qabaqcıl respublikalarından birinə çevrildi.

1990-cı illərin əvvəllərində Sovet İmperiyası çökdükdən sonra ölkəmizi bürümüş xaosdan yeganə nicat yolunu Heydər Əliyevin qayıdışında görən Azərbaycan xalqı onu təkidlə hakimiyyətə çağırdı. Xalqımız inanırdı ki, Azərbaycanı düşdüyü bu ağır vəziyyətdən, sosial-iqtisadi, hərbi-siyasi böhrandan yalnız Heydər Əliyev xilas edə bilər. Burada məşhur fransız mütəfəkkiri Volterin “dövlətin xilası üçün bir dahi insan kifayətdir” kəlamı yada düşür. Bəli, Heydər Əliyev də Tanrının Azərbaycan xalqına bəxş etdiyi, zamanında millətinin xilaskarı olmaq üçün göndərilən bir dahi idi.

90-cı illərin əvvəlində tüğyan edən separatçılıq, etnik parçalanma meyillərinin qarşısı Heydər Əliyevin iradəsi ilə alındı. Onun sayəsində üçrəngli bayrağımız dövlət bayrağı kimi qəbul olundu, təxirəsalınmaz tədbirlərin nəticəsi kimi Milli Ordu formalaşdırıldı, Azərbaycanın milli mənafeyini qorumağa qadir nizami silahlı qüvvələr yaradıldı, torpaqlarımızın müdafiəsi ilə bağlı mühüm addımlar atıldı. 1994-cü ilin mayında ölkəmiz üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən atəşkəsə nail olundu.

Ulu Öndərin qətiyyəti, sarsılmaz siyasi iradəsi sayəsində Qərb şirkətləri ilə aparılan danışıqlar məntiqi sonluqla yekunlaşdı. 1994-cü ilin 20 sentyabrında Bakıda dünyanın 11 transmilli neft şirkətinin iştirakı ilə "Əsrin müqaviləsi" imzalandı. Bununla da respublikamızın bugünkü və gələcək iqtisadi uğurlarının təməli qoyuldu.

Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqının yaddaşında qurucu və xilaskar dövlət xadimi, Ümummilli Lider və xalq məhəbbətini qazanan Ulu Öndər kimi əbədilik qazanması, heç də təsadüfi deyil. Məhz Azərbaycan xalqının azadlığının, müstəqil dövlətçiliyinin müqəddəratının həll edildiyi ağır günlərdə xalqının iradəsinə tabe olan Heydər Əliyev ölkə rəhbərliyinə qayıdaraq müstəqil Azərbaycan Respublikasını, Azərbaycan xalqını, milli-azadlıq hərəkatında qazanılmış tarixi nailiyyətləri məhv olmaqdan xilas etdi. Bu, sözün əsil mənasında, “ömrümün qalan hissəsini də xalqıma bağışlayıram” deyib, meydana atılan böyük ürəkli Vətən oğlunun öz xalqı, öz Vətəni qarşısında misilsiz fədakarlığı idi.

Ümummilli Lider daxili və xarici qüvvələrin dövlət çevrilişi, sui-qəsd və təxribat cəhdlərinə baxmayaraq öz həyatı, sağlamlığı bahasına gecəli-gündüzlü fədakar əməyi hesabına müstəqil Azərbaycan dövlətini qurdu və möhkəmlətdi.

“Azərbaycan mənim nəfəsimdir, Azərbaycan mənim həyatımdır” deyən Ümummilli Lider bütün ömrünü Azərbaycan xalqına xidmətə həsr etmiş, xalqın xoşbəxt gələcəyi üçün canından keçməyə belə hazır olmuşdur. Azərbaycanlı olmağı ilə fəxr edən dahi, misilsiz fəaliyyəti ilə “Nə qədər ki Azərbaycan var, mən də varam” kəlamını reallığa çevirmiş, özünün Azərbaycanda əbədi olmasını təmin etmişdir.

Ümummilli Lider Azərbaycan tarixində ən görkəmli dövlət xadimi kimi əbədi bir irs, milli sərvət olan – “Heydər Əliyev dövlətçilik məktəbi”ni yaratmışdır. Ulu Öndər "İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri sizin dəstəyinizlə İlham Əliyev başa çatdıra biləcək. Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm" deyərək, xalqa, müəyyənləşdirdiyi siyasəti davam etdirə biləcək dəqiq ünvanı göstərdi və zaman Heydər Əliyevin bu inamını təsdiq etdi.

Bu gün Prezident İlham Əliyev Azərbaycana bacarıqla rəhbərlik edir, öz praqmatik və müdrik siyasəti ilə ölkəmizi irəliyə aparır. Dövlətin sükanının etibarlı əllərdə olduğunu görən xalq öz Prezidentinə daim dəstək verir və onun arxasınca inamla gedir.

Son illərin statistikasına və siyasi xronikasına baxmaq kifayətdir ki, Azərbaycan Respublikasının uğurlu inkişaf mənzərəsi hər kəsin gözü önündə canlansın. Azərbaycanın sürətlə inkişaf etməsi, beynəlxalq aləmdə layiqli yer tutması, Ulu Öndər Heydər Əliyevin və Prezident İlham Əliyevin misilsiz fəaliyyətinin nəticəsi kimi qeyd edilir.

Bəli, Ulu Öndər Heydər Əliyev ölkəmizi müstəqilliyini itirmək, dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsindən xilas edərək tənəzzüldən-inkişaf yoluna çıxardı. Onun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev isə Azərbaycanın daha da inkişafı üçün geniş imkanlar yaratdı, torpaqlarımızı işğaldan azad etdi, ölkəmizi inkişafdan-tərəqqiyə, tərəqqidən-zəfərə çatdırdı.



Xüsusilə, cənab İlham Əliyevin 2003-cü ildə Prezident seçilməsindən sonra Azərbaycanın inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhələ başlandı. Bütün sahələrdə görülən işlər, həyata keçirilən sistemli və məqsədyönlü islahatlar Azərbaycanın milli gücünün artmasını, beynəlxalq aləmdə mövqeyinin və imicinin güclənməsini, xalq-iqtidar birliyinin möhkəmlənməsini təmin etdı. Bu birliyin nəticəsidir ki, Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində möhtəşəm qələbə qazanaraq tarixi ədaləti və ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Bu gün artıq işğaldan azad edilmiş torpaqlarımızda üçrəngli bayrağımız dalğalanır, bərpa və quruculuq işləri sürətlə həyata keçirilir, soydaşlarımızın Böyük Qayıdışına başlanılıb.

Məhz bu Böyük Qələbə qürur mənbəyimiz olmaqla, Ata vəsiyyətinin yerinə yetirən Prezident İlham Əliyevin sözünə, vədinə sadiq qalan dövlət başçısı imici qazanmasını, beynəlxalq aləmdə əsil söz sahibi olan ölkə rəhbəri olduğunu təsdiq etdi.

Bu gün xalqımızın hər bir nümayəndəsi Ulu Öndərin yaratdığı Müstəqil Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olmağı ilə fəxr edir və qürur duyur.

Azərbaycanlı olması ilə daim fəxr edən Ulu Öndər qürur yerimizdir və qədirbilən xalqımız tərəfindən daim hörmət və ehtiramla anılacaq, Heydər Əliyev dühasının siyasi uzaqgörənliyinin nəticələri xalqımıza daim uğurlar gətirəcək, Ümummilli Liderin ideyaları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin gərgin əməyi və fəaliyyəti nəticəsində əbədi yaşayacaqdır.

 Yolinşaatcısı MMC nin rəhbəri Zahid Nuriyev - Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etdiyi ilk illərdə yaşadıqları tarixin qara səhifəsi kimi daim vərəqlənir. Həmin dövrdə ölkəyə rəhbərlik edən ünsürlərin siyasi savadsızlığı, idarəçilik qabiliyyətlərinin yoxluğu, şəxsi ambisiyalarını dövlət maraqlarından üstün tutmaları ucbatından Azərbycan böyük faciələrlə, müstəqilliyini itirmək və bir dövlət olaraq dünyanın siyasi xəritəsindən silinmək təhlükəsi ilə üz-üzə qaldı.


1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndər Heydər Əliyev zəngin dövlətçilik təcrübəsinə söykənərək uçuruma yuvarlanan, böhranlar içində çabalayan, gələcəyini heç kimin aydın təsəvvür etmədiyi bir ölkəni xilas etdi. Azərbaycan dinamik inkişaf yoluna qədəm qoydu. 15 iyun 1993-cü il - Azərbaycan tarixinə Milli Qurtuluş Günü kimi qızıl hərflərlə həkk olunan bu tarix təkcə dövlətçiliyimizin xilası deyildi. 15 iyun həm də Azərbaycanın bu gününü, sabahını müəyyənləşdirdi. Ümummilli Liderin hər bir addımının əsasında Vətəninə, xalqına, dövlətinə bağlılığı dayanırdı. Hər zaman Azərbaycanın bu günü və gələcəyi barədə düşünən Ulu Öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətinin hər iki dövrü xalqa, dövlətə xidmət nümunəsidir.  Azərbaycan dövlətini və ölkə iqtisadiyyatını labüd fəlakətdən, hərc-mərclikdən xilas edən dahi rəhbər ölkənin iqtisadi yüksəlişi üçün təcili tədbirlər görməyə başladı. İttifaq səviyyəsində mövcud olan iqtisadi əlaqələr dağıldıqdan sonra milli iqtisadiyyatın dirçəldilməsi üçün ölkənin malik olduğu təbii resurslardan istifadə edilməsi və milli məhsulların xarici bazarlara çıxışının təmin edilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Məhz belə bir dövrdə, Azərbaycanın zəngin neft ehtiyatlarının mövcudluğunu nəzərə alan Ümummilli Lider Heydər Əliyev iqtisadiyytın inkişafında neft amilinə xüsusi önəm verməklə bugünkü reallıqlara yol açdı. Belə ki, dahi şəxsiyyət dünya təcrübəsinə istinadən bildirirdi ki, heç bir ölkə təcrübə mübadiləsi olmadan, səylər birləşdirilmədən təkbaşına iqtisadi tərəqqiyə nail ola bilməz. 1994-cü il 20 sentyabr tarixində Ümummilli Liderin gərgin səylər nəticəsində “Əsrin müqaviləsi” imzalandı.  Onun bütün fəaliyyətinin mərkəzində özünün dəfələrlə vurğuladığı bu ideya dururdu: “Bizim məqsədimiz təkcə neft hasil etmək, onu nəql etmək, bundan vəsait əldə etməkdən ibarət deyildir. Bizim məqsədimiz neftdən gələn bütün mənfəətləri həm siyasi, həm iqtisadi, həm də başqa mənfəətləri Azərbaycan xalqının gələcək mənafeyinə, rifahına yönəltməkdən ibarətdir.” “Əsrin müqaviləsi” Azərbaycanın iqtisadi və siyasi mövqeyini möhkəmləndirdi. Azərbaycan yeni dostlar, tərəfdaşlar qazanaraq əməkdaşlığın coğrafiyasının genişləndirilməsinə nail oldu ki, Ümummilli Lider müstəqillik yolunda ilk addım atan hər bir dövlətin qarşısında ikitərəfli və beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində əlaqələrin inkişaf etdirilməsini mühüm vəzifə kimi qoyurdu.


Son 20 ilə yaxın dövrdə Heydər Əliyev siyasətinin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsi Azərbaycana daha möhtəşəm uğurlar qazandırır. Cənab İlham Əliyev iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi siyasətini uğurla həyata keçirir. Ümummilli Liderin müəyyənləşdirdiyi kursun uğurlu davamının nəticəsidir ki, Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli Azərbaycan Ordusu çoxəsrlik tariximizin Zəfər səhifəsini yazdı. Məhz Ümummilli Liderimizin görmək istədiyi Azərbaycan bu günün reallığına çevrilib.  Azərbaycan Heydər Əliyev yolu ilə inamla daha yüksək inkişafa doğru addımlayır. Bütün mənalı həyatını öz xalqına bəxş etmiş Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi və dövlət xadimi kimi zəngin fəaliyyəti Azərbaycan xalqının tarixində dərin iz buraxaraq, əsl dövlət idarəçiliyi məktəbinə çevrilib. Azərbaycan xalqının hələ neçə-neçə nəsli bu böyük məktəbdən, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin zəngin siyasi irsindən ölkəmizin inkişafı, xalqımızın rifahı naminə faydalanacaq.

Zaur Həmzəyev - Ulu Öndər Heydər Əliyevin banisi olduğu milli kimliyimizi müəyyənləşdirən azərbaycançılıq məfkurəsi hər bir azərbaycanlının təfəkküründə silinməz sərvətdir. Elmi əsərlərdə milli kimlik ümumilikdə eyni dəyərləri, ənənələri və s bölüşən bir qrup insanın birliyini təmin edən bir məvhum kimi xarakterizə olunur. Təbii ki, müxtəlif məqalələrdə bu anlayış fərqli açıqlamalarla izah edilir.

Azərbaycan xalqının azərbaycançılıq məfkurəsinin əsasını qoyan Ulu Öndər özünün bir çox müdrik fikirlərində bu anlayışın əsasını təşkil edən yəni, xalqımızın bu günədək mövcudluğunu qoruyub saxlayan ən başlıca amili qeyd etmişdir: “Azərbaycan xalqını əsrlər boyu yaşadan, onu böyük bəlalardan, fəlakətlərdən qurtaran Azərbaycanın əsrlər boyu yaratdığı mənəvi dəyərlər olmuşdur.” Ulu Öndərin digər müdrik kəlamına nəzər yetirək: "Xalqı həmişə mənəviyyat birləşdirmişdir. Çünki, başqa əsaslara nisbətən mənəvi əsaslar daha üstündür". Beləliklə, Ulu Öndər Heydər Əliyev mənsub olduğu Azərbaycan xalqının keçdiyi tarixi sınaqları bilərək mənəvi dəyərlərimizin milli birliyimizin təmin olunmasında əvəzsiz rola malik olduğunu anlayırdı. Bunun üçün o xalqımızın sovet imperiyasının əsarəti altında olmasına baxmayaraq atdığı hər bir addımda gələcək üçün müstəqil Azərbaycanın varlığını təmin edəcək xalqın milli təfəkkürünü formalaşdırmaq üçün həyati əhəmiyyətli səylər göstərirdi. Xalqın milli kimliyə sahib olması həm də onun azadlığını və bunun uğrunda mübarizəsini müəyyənləşdirən başlıca amildir. Ya milli kimliyə sahib olub öz qərarları ilə istədiyi kimi yaşamalı, ya da başqa dəyərlər içərisində yox olmalı.

Tarixən imperiyaların xalqlara qarşı apardığı siyasətlərdən biri də xalqın sahib olduğu xüsusiyyətlərdən biri yəni, onun dilini unutdurmaq olmuşdur. Çünki, dil olmadıqda hər hansısa bir xalqın nümayəndəsi öz milli təfəkkürünə uyğun şəkildə özünü ifadə edə bilmir və nəticədə asimilasiyaya məruz qalır.  Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 1978-ci ildə Azərbaycan SSR-nin Konstitutsiyasında Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi təsbit olunması xalqımızın milli kimliyinin qorunması üçün atılan xilaskar addımlardan biridir.

Milli-mənəvi dəyərlərimizin xalqımızın azadlığı üçün birliyini təmin edən ən başlıca amil olduğunu bilən Ulu Öndər çox yaxşı bilirdi ki, yaxın gələcəkdə Azərbaycan müstəqil olacaq. Bunun üçün xalqın vahid azərbaycançılıq məfkurəsi ətrafında birləşməsinə böyük zərurət yaranacaq. 1991-ci ilin oktyabr ayını 18-də Azərbaycan öz müstəqilliyini elan etdi və xalq qısa zaman çərçivəsində müstəqilliyimizi qorumağın, onu möhkəmləndirməyin yeganə yolunun Ulu Öndər Heydər Əliyevin ətrafında sıx birləşərək onu təkidlə hakimiyyətə çağırmaq olduğunu bildi. Azərbaycan xalqı belə tarixi sınaqda milli birlikdən qaynaqlanan bu addımı atmaqla müasir və müstəqil Azərbaycanın möhkəm təməllər üzərində qurulmasının əsasını qoydu. Ümumilli Lider Heydər Əliyevin ölkəmizə rəhbərlik etdiyi 10 illik müddətdə ölkəmizdə sabitlik, təhlükəsizlik bərqərar edildi, sosial-iqtisadi inkişafın təmin olunması üçün vacib təməllər atıldı. Bütün bunlar azərbaycançılıq məfkurəsi altında xalqımızın vətənə olan bağlılığı və sədaqəti sayəsində baş tutdu.

Bu gün Azərbaycan bütövdür və xalqımız 44 günlük Vətən Müharibəsində də Prezident İlham Əliyevin ətrafında bir yumruq şəkilində birləşərək ərazi bütövlüyümüzün bərpa olunmasına nail oldu. Xalqımızın nümayiş etdirdiyi bu milli birlik məhz Ulu Öndər Heydər Əliyevin banisi olduğu azərbaycançılıq məfkurəsinin onun təsəvvür etdiyi və görmək istədiyi şəkildə təzahürü idi.

Natiq İsmayılov - Azərbaycanın hər günü Heydər Əliyev siyasətinin təntənəsidir. 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə Azərbaycanı inkişaf, tərəqqi yolun çıxaran Ümummilli Liderin düşünülmüş və məqsədyönlü siyasətinin nəticəsində yaradılan möhkəm təməl son 20 ilə yaxın dövrün uğurlarında əhəmiyyətli rol oynayır, ölkəmizi hər zaman yeni-yeni hədəflərə çağırır. 2003-cü ildən başlanan Böyük Yolun davamı  tarixi Zəfərimizdə özünün aydın ifadəsini tapdı.

2003-cü il oktyabrın 1-də Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycan xalqına müraciət edərək öz namizədliyini siyasi varisi İlham Əliyevin xeyrinə geri götürdüyünü elan edərək bildirmişdir: “Üzümü Sizə - həmvətənlərimə tutaraq, qarşıdan gələn prezident seçkilərində prezidentliyə namizəd, mənim siyasi varisim, Yeni Azərbaycan Partiyası sədrinin birinci müavini İlham Əliyevi dəstəkləməyə çağırıram. O, yüksək intellektli, praqmatik düşüncəli, müasir dünya siyasətini və iqtisadiyyatını gözəl bilən, enerjili və təşəbbüskar bir şəxsiyyətdir. Sizi əmin edirəm ki, həm İlham Əliyev, həm də Yeni Azərbaycan Partiyası bundan sonra da xalqımızın ən layiqli övladlarını öz ətrafında sıx birləşdirərək Azərbaycan dövlətinin inkişafı və xalqımızın firavanlığı yolunda çox işlər görəcəklər. İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri Sizin köməyiniz və dəstəyinizlə İlham Əliyev başa çatdıra biləcək. Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm”.

2003-cü ildə  Azərbaycan xalqının böyük əksəriyyətinin səsini qazanaraq Prezident seçilən cənab İlham Əliyev andiçmə mərasimində “Mən Azərbaycanın xoşbəxt gələcəyinə inanıram” söyləyərək hədəfləri açıqladı və bildirdi ki, bütün bunları həyata keçirmək, Azərbaycanı qüdrətli dövlətə çevirmək üçün ən başlıcası, ölkədə Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasəti davam etdirilməlidir: “Bu gün yüksək kürsüdən çıxış edərək mən Azərbaycan xalqına söz verirəm ki, bu siyasətə sadiq qalacağam, heç vaxt bu yoldan dönməyəcəyəm, Heydər Əliyev siyasətini davam etdirəcəyəm”.

Arxada qalan hər il xalqın öz seçimində yanılmadığını təsdiqləməkdədir. Yeni əsrin yeni Lideri, təkmilləşməni, yeniləşməni həyata keçirdiyi siyasətin ana xətti kimi qəbul edən Prezident Azərbaycana siyasi-iqtisadi, xarici siyasət, ordu quruculuğu sahəsində möhtəşəm uğurlar qazandırdı, ölkəmizi qüdrətli, sözünün imzası qədər dəyəri olan dövlətə çevirdi. Azərbaycan bu müddət ərzində gücləndi, beynəlxalq mövqeyini möhkəmləndirdi, 30 ilə yaxın davam edən işğala son qoydu.

Azərbaycan bu illərdə bütün sahələrdə davamlı uğurlara imza atdı. Sabitlik diyarı, iqtisadi möcüzələr ölkəsi kimi tanınan Azərbaycan 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində tarixi Qələbəsi ilə dünyanın hərb tarixinə yeni səhifə yazdı. Qalib ölkənin qalib ordusu dünyanın ən güclü orduları sırasında yer aldı. Çoxəsrlik Azərbaycan tarixində buna bənzər şərəfli və qürurlu günlər olmayıb. Azərbaycanın şanlı Zəfərini şərtləndirən amillər iqtisadi, siyasi, hərbi güc, ən əsası torpaq, Vətən sevgisi oldu. Prezident İlham Əliyev çevik siyasəti, sistemli və ardıcıl yanaşması, təkmil islahatları ilə Azərbaycanı iqtisadi baxımdan qüdrətli dövlətə çevirdi. Bu illər ərzində regionda bütün irimiqyaslı beynəlxalq layihələr Azərbaycanın fəal iştirakı ilə həyata keçirilib. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin “İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir” tezisi üzərində qurulan siyasət nəticəsində Azərbaycan böyük uğurlara imza atır.

Azərbaycan Ulu Öndərimizin görmək istədiyi kimi güclüdür, əzəmətlidir və dünyada böyük nüfuz sahibidir. Heydər Əliyev yolu daim Azərbaycana uğurlar qazandıracaq. Ulu Öndərin Azərbaycanın müstəqillik tarixində qoyduğu izlər, gördüyü işlər, ölkəmizin ən yüksək zirvələri fəth etməsi üçün yaratdığı möhkəm təməl bundan sonra da neçə-neçə tədqiqat işlərinin mövzusu olacaq. Zaman bizləri müstəqilliyimizin ilk illərindən uzaqlaşdırdıqca həmin dövrün reallıqlarını, bugünkü uğurlarımızda rolunu daha aydın görürük. Müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu, Ümummilli Lider Heydər Əliyev hər bir insanın qəlbində özünə bir əbədi abidə ucaldıb. O abidə müasir müstəqil Azərbaycan dövlətidir.

İlham Cəbrayılov - Müstəqilliyinin bərpasının ilk illərində parçalanmaq, müstəmləkəyə çevrilmək təhlükəsini yaşayan Azərbaycan məhz Vətənini, xalqını canından artıq sevən, müdrik siyasi xadim Heydər Əliyevin düşünülmüş və məqsədyönlü siyasəti nəticəsində böhrandan xilas olmuş, inkişaf və tərəqqi yoluna çıxmışdır.  1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ümummilli Lider müasir müstəqil Azərbaycan dövlətini qurub yaratmaqla tarix yazmışdır. Yüksək vətənpərvərlik və milli təəssübkeşlik hissinə malik olan vətəndaş, tarixi şəxsiyyət və Ümummilli Lider Heydər Əliyev cəmiyyətdə özünəinam hissini, ölkəmizdə sabitlik və firavanlığı təmin etmişdir.

Ulu Öndərin Azərbaycan xalqı və dövləti qarşısındakı əvəzedilməz xidmətləri onun fəaliyyətinin bütün mərhələlərini əhatə edir, Ümummilli Liderin həm SSRİ dövründə, həm də müstəqillik illərində ölkəmizə rəhbərlik etdiyi dönəmdə görülən işlər respublikamızın qüdrətinin artmasına, Azərbaycanın tarixi nailiyyətlər qazanmasına xidmət etmişdir. Azərbaycanda uğurlu dövlət quruculuğu həyata keçirilmiş, bütün sahələrdə köklü islahatlar aparılmış, beynəlxalq əlaqələri inkişaf etdirilmiş, dövlətimizin dünyada mövqeyi möhkəmlənmişdir.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin zəngin dövlətçilik irsi hər bir azərbaycanlının qürur mənbəyini təşkil edir. Bu tükənməz sərvət gələcək nəsillər üçün zəngin xəzinədir və onun öyrənilməsi vacibdir. Bu günə qədər ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqı və dövləti qarşısındakı misilsiz xidmətlərindən bəhs edən çoxsaylı tədqiqat əsərləri, qiymətli kitablar, dəyərli monoqrafiyalar yazılıb. Bütün bunlar böyük dövlət xadiminin, dahi siyasətçinin zəngin siyasi irsinin öyrənilməsi və gələcək nəsillərə çatdırılması baxımından xüsusi önəm kəsb edir.  Heydər Əliyev irsi Azərbaycan xalqının milli sərvətidir və ölkəmizi xoşbəxt gələcəyə aparan əvəzsiz mirasdır. Ölkəmizin bugünkü reallıqları Ümummilli Liderin qüdrətli Azərbaycan arzusunun gerçək olduğunu göstərir.

Son 20 ilə yaxın dövrdə Heydər Əliyev siyasətini bütün sahələrdə uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən təkmil islahatlar, yeniliyə əsaslanan siyasət nəticəsində Azərbaycan möhtəşəm uğurlar qazanır. Azərbaycanın hərtərəfli inkişafı, verilən hər bir vədin konkret əməli işdə öz təsdiqini tapması xalq-iqtidar birliyini daha da möhkəmləndirir, vətəndaşların Prezident İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşməsini təmin edir.

Bu gün Azərbaycan ictimai-siyasi sabitliyin və təhlükəsizliyin tam təmin olunduğu, sabitlik adası kimi səciyyələndirilən ölkədir. Eyni zamanda, Azərbaycan demokratik dəyərlərə sadiqliyini sözdə deyil, əməldə təsdiqləyən ölkə kimi tanınır və nüfuz qazanır. Ümummilli Liderin müəllifi olduğu neft strategiyası uğurla həyata keçirilir. Azərbaycanın enerji diplomatiyasının uğurları biri-birini əvəzləməkdədir. Neft gəlirlərindən səmərəli istifadə Azərbaycanın iqtisadiyyatının şaxələndirilməsində əhəmiyyətli rol oynayır. Cənab İlham Əliyev Prezident kimi fəaliyyətə başladığı ilk gündən iqtisadi artımın qeyri-neft sektorunun hesabına olmasını qarşıya mühüm vəzifə kimi qoymuşdu. Prezident İlham Əliyevin nümunəvi sosial siyasət kursu ölkəmizdə vətəndaş məmnunluğunun təmin olunması ilə müşaiyət olunur. Hər addımda özünə diqqət və qayğının şahidi olan xalqın Prezidentə inam və etimadı böyükdür, ətrafında sıx birləşərək gələcəyə böyük addımlarla irəliləyir. Məhz Ümummilli Liderin yaratdığı möhkəm təməl üzərində Azərbaycanın bütün sahələr üzrə davamlı inkişafını təmin edən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi sayəsində rəşadətli Azərbaycan Ordusu tariximizin şanlı Zəfər səhifəsini yazdı. Ümumiləşdirilmş şəkildə qeyd etsək, müstəqil və qalib Azərbaycan Ulu Öndərimizin görmək istədiyi Azərbaycandır, yeni-yeni hədəflərə nail olmaq üçün səylər göstərir.  Azərbaycan bundan sonra da Heydər Əliyev siyasətinin uğurla davam etdirilməsi nəticəsində inkişaf yolunda qətiyyətlə addımlayacaq.

Nazim Eynallı - XX əsrin ortalarında keçmiş SSRİ-də milli dövlətçilik təfəkkürünün çiçəklənməsi üçün tarixi şərait yetişməyə başlamışdı. Lakin simvolik funksiya daşıyan SSRİ daxilinddəki dövlət rəhbərləri respublikalarda həmin prosesin lazımi intensivlikdə getməsinə, milli dövlətçilik təfəkkürü olan kadrların formalaşdırılmasına diqqət yetirmədilər. Heydər Əliyevin Azərbaycanda rəhbərliyə gəlməsi ilə respublika nəinki sovet dövlətinin - mərkəzin verdiyi imkanlar daxilində, hətta müəyyən maneələri dəf edərək müstəqil düşüncəyə meydan açdı. 70-80-ci illərdə Azərbaycanda gedən milli oyanış, siyasi-ideoloji dirçəliş prosesinin nəticələri özünü 80-ci illərin sonu 90-cı illərin əvvəllərindəki xalq hərəkatında göstərdi.

Heydər Əliyev xalqın enerjisinin, milli müstəqillik hissinin təzahürünə çalışır, onu dünyanın inkişaf etmiş xalqlarının səviyyəsinə çatdırmaq istəyirdi. Onun imzasına 60-cı illərin sonu 70-ci illərin əvvəllərindən Azərbaycanın hər yerində, iqtisadi, ictimai-siyasi, mənəvi-ideoloji həyatın, demək olar ki, bütün sahələrində rast gəlmək mümkündür. 70-80-ci illərin Azərbaycanını ən müxtəlif baxımlardan "Heydər Əliyevin Azərbaycanı" adlandırmaq üçün hər cür əsas vardır.

Heydər Əliyev müdrikliyi yalnız bir insanın fərdi qabiliyyətinin nəticəsi deyil, bütövlükdə mənsub olduğumuz xalqın tarixi iradəsinin ifadəsidir. El bu iradənin daşıyıcısı olan xalqın nümayəndəsi deyirdi: “Azərbaycan on illərlə, yüz illərlə bu torpaqda yaşayan bütün insanların Vətəni olub, bundan sonra da Vətəni olmalıdır... Azərbaycan Respublikası, bundan sonra onun başına nə gəlirsə-gəlsin, müstəqilliyini itirməyəcək, yenidən heç bir dövlətin tərkibinə daxil olmayacaq, heç bir başqa dövlətin əsarəti altına düşməyəcəkdir".

Ulu öndər Heydər Əliyev bildirirdi ki, Azərbaycanın müstəqilliyini sadəcə elan etmək nə qədər sevindirici hal olsa da, xalqın milli hisslərini nə qədər oxşasa da, həlledici bir şey deyil. Müstəqillik uğrunda illər boyu, tədricən, həm tələsmədən, həm də gecikmədən mübarizə aparmaq, millətin daxilindəki kimdənsə asılı olmaq hissini öldürmək lazımdır. Çünki xalq bəzən müstəqillik uğrunda mübarizə prosesində məhz müstəqilliyini itirir. Dünyanın böyük dövlət qurucusunun, dahi mütəfəkkirinin düşünüb müəyyənləşdirdiyi ritm üzrə hərəkət edən, get-gedə möhkəmlənən elə bir sosial-siyasi reallıqdır ki, bizim hər birimizin azərbaycanlı kimi vətəndaş xoşbəxtliyi ondan asılıdır.

Heydər Əliyev ən çətin məqamlarda belə öz nikbinlik hissini itirməmiş, məhz bu hissi ölkə vətəndaşlarına da təlqin etmişdir. O deyirdi: “Azərbaycan xalqını əsrlər boyu yaşadan, bu günə qədər gətirib çıxaran onun gələcəyə həmişə nikbinliklə baxması olmuşdur.” Əslində bu fikri söyləməklə Ulu öndər insanlarda ölkənin və dövlətçiliyin gələcəyinə bir işıq saçırdı.

2 noyabr 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan Respublikasının ərazisinə növbəti hücumları və təcavüzü ilə bağlı xalqa müraciətində: “Kim bizim əxlaqımıza, mənəviyyatımıza, milli ənənələrimizə zidd olan yollarla gedəcəksə, o cür həyat tərzi ilə yaşayacaqsa, onların Azərbaycanda yaşamaq hüququ yoxdur” – deyirdi. Həmin dövrü yaşayanlardan bu fikirlərə inanmayanlar, kifayət qədər idi. Amma Heydər Əliyev bu fikirlərində də uzaqgörənliyini sübut etdi. Həmçinin xalqımızın potensialını yüksək qiymətləndirdiyini bütün dünyaya bəyan etdi. “Azərbaycan xalqının potensialı - həm qəhrəmanlıq, həm döyüşkənlik, həm də intellektual potensialı böyükdür.”

Azərbaycan xalqının Ümummilli Liderinin çıxışlarına bir daha nəzər-diqqət yetirərkən onun xalqın tarixdən süzülüb gələn dəyərlərinin dəqiq qiymətləndirdiyini görmək olur. O dövlət başçısı olmaqla yanaşı, bir müəllim, pedaqoq, psixoloq idi. Öz enerjisi ilə xalqda müsbət aura formalaşdıra bilirdi. Xoşbəxt xalqıq ki, onun Heydər Əliyev kimi, dünyanın hörmətlə yanaşdığı və qəbul etdiyi Ümummilli Lideri var. Bu gün hər birimiz dərk edirik ki, müstəqil Azərbaycan dövləti bütün həyatı və fəaliyyəti tariximizə qızıl hərflərlə həkk olunmuş Heydər Əliyevin şah əsəridir.

Vahid Muradov - Müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illik yubileyi respublikamızın bütün guşələrində böyük təntənə və coşğu ilə qeyd olunur. Ulu Öndərimizin anadan olduğu 10 May tarixini xalqımız milli bayram səviyyəsində qəbul edir. Prezident İlham Əliyevin müvafiq sərəncamı ilə 2023-cü il ölkəmizdə “Heydər Əliyev İli” elan olunub. Ulu öndər Heydər Əliyev  misilsiz xidmətləri ilə Azərbaycan xalqının qəlbində özünün abidəsini ucaldıb. Tarixi təcrübə göstərir ki, xalqların rifahını, dövlətlərin isə yüksəlişini, intibahını və inkişafını təmin edən amillər sırasında lider fenomeni və ya liderlik faktoru xüsusi yer tutur. Analitiklər, tədqiqatçılar liderləri adətən tarixi şəxsiyyət kimi təsvir və təqdim edir. Amma yüksək idarəetmə mədəniyyətinə və qabiliyyətinə, zəngin dövlətçilik təcrübəsinə, vətənpərvərlik ruhuna və Vətən sevgisinə malik olan, xalqın dəstəyinə arxalanan alan liderlər yeni tarix yazır və yaradır və tarixə çevrilirlər – ictimai-siyasi yaddaşa əbədi həkk olunurlar. Eynilə Azərbaycan xalqının ümummilli lideri, müdrik dövlət xadimi Heydər Əliyev kimi.

Ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi irsi, əslində dövlətçilik tarixidir. Çünki o, bir-birindən kəskin fərqlənən iki ayrı dövrdə - həm SSRİ dönəmində, həm də müstəqillik illərində respublikamıza uğurla rəhbərlik edib, milli tərəqqini – iqtisadi inkişafı, mədəni intibahı və siyasi yüksəlişi təmin etməyə müvəffəq olub. Ümummilli Liderin iki fərqli dövrdə və əsrdə gördüyü işlər Azərbaycanın siyasi simasını, milli obrazını formalaşdırıb. İlk növbədə qeyd etmək lazımdır ki, ulu öndər Heydər Əliyev müstəqillikdən öncə respublikamızın perspektivi üçün güclü iqtisadi dayaqlar, siyasi sütunlar yaratmağa müvəffəq olub. 1969-cu ilin 14 iyulunda Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi seçilən Heydər Əliyev islahat xarakterli tədbirlər vasitəsilə respublikamizin tənəzzüldən xilas edərək inkişaf yoluna çıxmasını təmin edib. Azərbaycan aqrar ölkədən sənaye ölkəsinə çevrilib, güclü kadr bazası formalaşdırılıb. Ulu Öndərin 1969-1982-ci illərdə respublikamıza rəhbərliyi Azərbaycanın siyasi tarixinin mühüm səhifələrindən biridir. Bununla yanaşı, Heydər Əliyevin Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri kimi fəaliyyəti də mühüm ictimai-siyasi və ideoloji əhəmiyyətə malikdir. Faktlara diqqət edək: Ulu Öndərin təşəbbüsü ilə ilk dəfə olaraq Naxçıvanda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı olan üçrəngli bayrağımız qaldırılıb;  Naxçıvan MSSR adından “Sovet Sosialist” ifadəsi çıxarılıb; 1990-cı il yanvar ayının 20-də Bakıda törədilmiş qanlı hadisələrə siyasi qiymət verilib; Naxçıvan əhalisinin SSRİ-nin saxlanılmasına dair keçirilən referendumda iştirak etməməsi haqqında qərar qəbul edilib; 31 dekabr tarixinin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü elan olunması barədə qərar verilib. Bütün bunlar Azərbaycan dövlətçiliyinin siyasi və ideoloji əsaslarının gücləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyətə malik olmaqla yanaşı, müstəqilliyə gedən yolda müstəsna önəm daşıyıb.

Bu gün haqlı olaraq qeyd edirik ki, Azərbaycan xalqı öz müstəqil, nüfuzlu və qüdrətli dövləti ilə qürur duyur. Və iftixarla vurğulamaq lazımdır ki, müasir müstəqil Azərbaycan dövləti ümummilli lider Heydər Əliyevin şah əsəridir. Müstəqillik illərinin hadisələri və prosesləri bu təkzibedilməz reallığı tam təsdiqləyir.

Müstəqillik illərinin ən mühüm hadisələrindən biri  21 noyabr 1992-ci il tarixdə təsis konfransı keçirilən YAP qısa müddət ərzində təşkilatlandı, siyasi səhnədə yüksəlişə keçdi. Heydər Əliyev və rəhbərlik etdiyi Yeni Azərbaycan Partiyası olduqca mürəkkəb şəraitdə - ağır durumda olan Azərbaycan  xalqının inam və etimad ünvanı idi. Qısa müddət ərzində xalqımızın dəstəyi ilə hakimiyyətə gələn partiya ümidləri doğrultdu, Azərbaycanın sabitlik adasına, təhlükəsizlik məkanına və inkişaf diyarına çevrilməsini təmin etdi. Heydər Əliyev həmin mürəkkəb, Azərbaycanın məhv olmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qaldığı dövrdə xalqımızın xilaskarlıq rəmzinə çevrildi.  1993-cü il iyunun 15-də Heydər Əliyevin Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Sədri seçilməsi Azərbaycan xalqının tarixinə Milli Qurtuluş günü kimi yazıldı.

Ulu Öndərin 1993-2003-cü illərdə Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövr sabitlik və inkişaf dönəmi kimi ictimai-siyasi tariximizin yaddaşına yazılıb. Azərbaycan xaos, anarxiya, tənəzzül və böhrandan xilas olaraq inkişaf, tərəqqi yoluna qədəm qoydu, beynəlxalq münasibətlər sistemində etibarlı tərəfdaş və nüfuzlu dövlət kimi tanındı.

Ümummilli Liderimizin Azərbaycan xalqı qarşısında ən böyük – misilsiz xidmətlərindən biri də siyasi varisliyin təmin olunmasıdır. Ulu Öndər özündən sonra Azərbaycana şərəflə, ləyaqətlə və uğurla rəhbərlik edərək xalqın rifahını, dövlətin isə mənafeyini təmin edəcək qətiyyətli lider yetişdirməklə  tarixi missiya yerinə yetirdi. Heydər Əliyevin şah əsəri olan müasir müstəqil Azərbaycan Ulu Öndərin layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə möhtəşəm nailiyyətlər qazanaraq regionun lider dövlətinə, etibarlı və perspektivli tərəfdaşa çevrilib, qalib ölkə adı və statusu qazanıb.

Bu gün Heydər Əliyev ideyaları, Prezident İlham Əliyevin siyasəti müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinə möhtəşəm nailiyyətlər qazandırır. Şübhəsiz ki, çoxəsrlik dövlətçilik tarixində heç vaxt bu qədər qüdrətli olmayan Azərbaycan  hər birimizin – dünya azərbaycanlılarının sonsuz qürur və iftixar mənbəyidir. Bu nailiyyətlərin əsasını qoyan ulu öndər  Heydər Əliyevin ideyaları əbədi var olacaq.

Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və azərbaycançılığı – Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıdır!

Ümummilli lider Heydər Əliyev

Eldar Məmmədov -  “Azərbaycançılıq ideologiyası milli özünü dərk, milli kimlik üzərində formalaşan dəyərlər sistemidir. Bu mənada Azərbaycançılıq təkcə Azərbaycanda yaşayan azərbaycanlıları və ya etnik xalqları əhatə etmir. Bu eyni zamanda harada yaşamasından və hansı ölkə vətəndaşı olmasından asılı olmayaraq bütün dünya azərbaycanlılarının milli-mənəvi dəyərlərini ifadə edən bir məfkurədir. Milli mənsubiyyət və dinindən asılı olmayaraq Azərbaycana mənən və fiziki cəhətdən bağlı olan və onun nüfuzunu hər zaman şərəflə uca tutan hər bir şəxs Azərbaycançılıq ideologiyasının daşıyıcısıdır. Ümummilli lider, görkəmli ictimai-siyasi xadim Heydər Əliyev deyirdi ki “Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və azərbaycançılığı – Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıdır”. Bu mənada Azərbaycan xalqı hər zaman öz milli kimliyi, birliyi, həmrəyliyi ilə örnək, nümunə olub. Tarixin ən çətin dövrlərində belə dünyanın harasında yaşamasından asılı olmayaraq hər bir azərbaycanlı vətən, dövlət, torpaq naminə birlik nümayiş etdirib.

Müstəqilliyi bərpa etmək, torpaqlarımızı yadelli işğallardan qorumaq üçün atılan addımlar bu gün tariximizin şanlı səhifələrindən bir kimi yüksək səviyyədə hörmət və ehtiramla qeyd edilir: “1989-cu ilin dekabrından başlanan hərəkat daha sonra özünün xarakterinə görə, azadlıq, müstəqillik mahiyyəti kəsb etməyə başladı. Xalq öz milli kimliyini bir daha ortaya qoydu. Ulu Öndər Heydər Əliyev vurğulayırdı ki. “Azərbaycan on illərlə, yüz illərlə bu torpaqda yaşayan bütün insanların Vətəni olub, bundan sonra da Vətəni olmalıdır”. Tarixin sonrakı dövrlərində baş verən hadisələr və xalqımızın başına gətirilən faciələr bizim bir xalq olaraq milli özünü dərk prosesindən keçərək milli kimliyimizə sahib olmamızı zəruri edirdi”.

Azərbaycançılıq məfkurəsinin formalaşması birmənalı olaraq ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır: “Ulu öndər heç də təsadüfən vurğulamırdı ki, “Biz hamımız azərbaycanlıyıq, hamımızın dilimiz var, hamımız da bu azərbaycanlılığı anadangəlmə qəbul etmişik”. Dahi şəxsiyyət azərbaycançılığı dövlətçiliyə tətbiq etdi, bu məfkurəyə əsaslanan milli dövlət yaratdı, xalqda dövlətçilik hissini formalaşdırdı. Ulu öndər Heydər Əliyev hələ respublikamıza birinci rəhbərliyi dövründə azərbaycançılıq məfkurəsi istiqamətində çox böyük, həm də qətiyyətli addımlar atmışdı. Azərbaycan tarixinin, dilinin, ədəbiyyatının, mədəniyyətinin hərtərəfli şəkildə və dərindən öyrənilməsi, təbliği, gənc nəslin milli-mənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyə edilməsində, milli şüurun dirçəlişi, ümumən, bütün sahələrdə azərbaycançılıq amalının möhkəm, etibarlı bazasının formalaşdırılması yönündə həyata keçirilən qətiyyətli tədbirlər məhz Ulu Öndərin parlaq dühası, ardıcıl səyləri sayəsində reallaşmışdı”.

Ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycan dövlətinin rəhbəri olduğu ilk illərdən ana dilinin sosial-siyasi, ideoloji problemləri ilə bilavasitə məşğul olub. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xalqımız üçün göstərdiyi misilsiz xidmətlərindən biri də onun, hər bir xalqın varlığını təsdiq edən başlıca amil, milli mənəvi dəyərlərini yaşadan, mənəvi sərvəti olan ana dilinin qorunub saxlanması və inkişafı sahəsində olan fəaliyətidir.

Tarix üçün o qədər də böyük zaman kəsiyi hesab olmayan, təxminən onillik bir müddətdə görkəmli dövlət xadimi həqiqətən böyük tarixi olan vacib işləri həyata keçirib. İlk növbədə Azərbaycan dili dövlət dili olaraq Azərbaycan SSR-in müvafiq qanunlarında (xüsusilə Konstitusiyada) öz əksini tapıb, Moskvanın etirazlarına baxmayaraq, respublikada rus dili ilə yanaşı, Azərbaycan dilinin də rəsmiliyi təmin edilib. Azərbaycandilli məktəbin, maarifin inkişafına xüsusi qayğı göstərilib, bir sıra digər Sovet respublikalarından fərqli olaraq, Azərbaycanda gəncliyin ana dilində təhsilinə üstünlük verilib. Azərbaycan dilində mətbuatın, elmin tərəqqisi üçün dövlət rəhbərliyi əlindən gələni edib, Azərbaycanın böyük yazıçıları öz əsərlərini, demək olar ki, yalnız ana dilində yazıb, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının aparıcı mətbuat orqanları – “Azərbaycan”, “Ulduz” jurnalları, “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzeti Azərbaycan dilində nəşr edilib. Eyni zamanda Azərbaycan dilinin tarixi o zamana qədər görünməmiş bir ardıcıllıqla araşdırılıb, çoxcildlik “Müasir Azərbaycan dili” kitabları yaradılıb, həmin çoxcildliklərdən biri – ali məktəblər üçün “Müasir Azərbaycan dili” dərsliyi Azərbaycan Dövlət mükafatına layiq görülüb, ana dilini araşdıran alimlərin əməyi yüksək qiymətləndirilməklə, əslində, ana dilinin nüfuzu bir daha təsdiq edilib. Bu həmdə , anadilli ədəbiyyatın inkişafına və Azərbaycan ədəbiyyatı klassiklərinin təbliği imkan yaratdı.

Həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi yığıncaqlarda, məclislərdə Azərbaycan dilində danışmaqdan çəkinməyən respublika rəhbəri praktik olaraq ana dilinin ictimai-siyasi mövqeyinin yüksəlməsinə bilavasitə təsir göstərib, başqalarına nümunə olub.Azərbaycan xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin hazırlayıb həyata keçirdiyi dil siyasəti onun dövlət quruculuğu siyasətinin tərkib hissəsi olub.

Bu gün güclü və qalib Azərbaycanın qarşısında çox mühüm vəzifələr dayanır: “Azərbaycanı yox olmaqdan parçalanmaqdan xilas edən ulu öndər Heydər Əliyev azərbaycançılıq məfkurəsi ilə suverenliyimizin qorunub təmin edilməsiniə nail olmağın yol və istiqamətlərini müəyyənləşdirib. Ulu Öndər Heydər Əliyev vurğulayırdı ki, “Xalqımız nə qədər tez birləşərsə, Azərbaycan xalqı bir-biri ilə nə qədər həmrəy olsa, nə qədər hamının sözü bir olsa, o qədər torpaqlarımızı tez geri qaytaracağıq, azad edəcəyik ərazi bütövlüyümüzü təmin edəcəyik”. Sözsüz ki, ulu öndərin milli birliyimizə hədəflənən strateji planları sayəsində biz qalib olduq özümüzə məxsus olanı işğalçıdan ala bildik. Artıq Dünya Azərbaycanlılarının Şuşada qurultayı keçirilib. Bu ulu öndər Heydər Əliyevin görmək istədiyi qalib Azərbaycanın real mənzərəsinin əksi idi. Çünki illərdir, 50 milyonluq dünya Azərbaycanlıları “Azərbaycançılıq” ideologiyası ətrafında birləşib. Soydaşlarımızın qarşısında qoyulan əsas vəzifə yaşadıqları ölkələrin ictimai, siyasi, iqtisadi, mədəni həyatında yüksək mövqelər tutmaq, eyni zamanda tarixi Vətənləri ilə əlaqələri kəsməmək idi. Böyük Qələbədən sonra artıq diasporun da vəzifələri dəyişib, yeni reallıqlara uyğunlaşıb. Biz artıq dünya ölkələrində müzəffər xalqın nümayəndələri kimi təmsil olunuruq. Bölgədə yaranan yeni reallıqların dünya birliyi tərəfindən qəbul olunması təbii ki, bizim üstünlüyümüzdür”.

2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan xalqı vahid bir gücə çevrildiyi və böyük əzm ilə vətəndaş borcunu göstərdi: “Xalqımız Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin ətrafında birləşərək “Dəmir Yumruğa” çevrildi. Bu mənada azərbaycançılıq ideologiyası 30 ildən bəri davam edən münaqişənin bitməsinə və Azərbaycanın qələbə çalmasına tarixi zəmin yaratdı. Sözsüz ki, biz xalq olaraq bundan sonra da azərbaycançılıq məfkürəsinin davam və inkişaf etdirilməsini, milli-mənəvi dəyərlərimizi, eləcə də adət-ənənələrimizi daima yaşadaraq vahid bir ideologiya ətrafında birləşdirilməsini və azərbaycançılığı Azərbaycan dövlətinin milli siyasi məfkurəsinə çevirməliyik”.

Gülağa Əliyev - Hər bir xalqın əlverişli tarixi şəraitdə milli-etnik soykökünə qayıdışı, əsrlər boyu əxz etdiyi milli-mənəvi dəyərlər və düşüncə sisteminə söykənərək özünüməxsusluğunu qorumaq fürsəti əldə etməsi tarixi şəxsiyyət fenomeninin fövqəladə missiyası ilə şərtlənir. XX əsrdə Azərbaycan xalqının yetirdiyi nadir şəxsiyyət olan Neydər Əliyev də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra siyasi reallıqdan çıxıb ideya formasında, azərbaycanlıların istiqlal duyğularında qığılcım kimi közərən milli dövlətçilik düşüncəsini - əsrin 70-ci illərinin əvvəllərindən başlamaqla əsrin sonlarına doğru - müstəqil Azərbaycan dövləti kimi əzəmətli reallığa qovuşdurmuşdur. Ümummilli lider məhz həmin illərdə milli-mənəvi dəyərlərin, milli ruhun qorunması, kadrların milliləşdirilməsi, azərbaycançılıq ideologiyasının sistem halına salınması istiqamətində bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirmişdir. Əgər ulu öndər Heydər Əliyevin hələ respublikamıza birinci rəhbərliyi dövründə Azərbaycanın sosial-iqtisadi, mədəni yüksəlişi üçün həyata keçirilən tədbirlər, milli şüurun oyanışı istiqamətində istər açıq, istərsə də gizli şəraitdə görülən işlər olmasaydı, bu gün Azərbaycanın müstəqil xəttə malik suveren dövlət kimi mövcudluğundan danışmaq çətin olardı.

Ümummilli lider, görkəmli ictimai-siyasi xadim Heydər Əliyev deyirdi “Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıdır”. “Azərbaycançılıq” termininin yaranmasında əsas ideologiya ölkədə yaşayan müxtəlif etnik qrupları və xalqları dövlətin ümumi mənafeyi ətrafında birləşdirmək olmuşdur. Belə ki, bu terminin işlədilməsi əsasən Sovetlər birliyindən sonra rast gəlinsə də sözügedən ideologiyasının müstəqillik illərində daha öncə ölkədə yaşayan müxtəlif xalqların, millətlərin fərqli mədəniyyətləri və adət-ənənələrini qoruyub saxlayaraq xalqların mədəni müxtəlifliyini həm müdafiə, həmçinin birgə inkişaf etdirmək dövlətin inkişafı istiqamətində atılmış bir addım kimi böyük rol oynamışdı. Qeyd etmək yerinə düşər ki, hələ Ulu Öndərin ölkəmizə rəhbərliyinin birinci dövründə, 1969-1982-ci illərdə Azərbaycanda məhz onun rəhbərliyi ilə azərbaycan dilinin əhəmiyyəti artmış və ana dilinə olan diqqət və qayğı eləcə də dövlət qurumlarında azərbaycanlıların yüksək vəzifələrə gətirilməsi və bu kimi bir çox misalları gətirmək olar.

Həyatının mənasını Vətənə xidmətdə görən Ümummilli liderimiz azərbaycançılıq ideologiyasının formalaşmasında, xaricdə yaşayan soydaşlarımızın milli özünüdərketmə hisslərinin oyanışında və onların təşkilatlanmalarında mühüm rol oynamışdır. 1993-cü ildən başlayaraq Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev xarici səfərləri zamanı həmvətənlərimizlə görüşlərində onları vahid ideya-azərbaycançılıq ideyası ətrafına toplamağa çalışır və bunun üçün böyük səylər göstərirdi. Lakin bu, asanlıqla başa gəlmirdi. Belə ki, azərbaycanlıların Vətənə bağlılığına, dilini, dinini, milli adət və ənənələrini daim qoruyub saxlamaq kimi gözəl xüsusiyyətlərinə baxmayaraq, onların bir-biri ilə əlaqələri zəif, mütəşəkkilliyi yox dərəcəsində idi. Cəmiyyətdə özünü göstərən milli özünüdərk prosesinin ləngliyi, milləti öz ətrafında birləşdirəcək aparıcı ideologiyaya ehtiyac olduğunu göstərirdi.

Cəmiyyətin milli birliyinin təmin edilməsi məqsədilə ona milli-mənəvi dəyərlərə əsaslanan, dünyanın sivil dövlətlərinin inkişafına səbəb olmuş ümumbəşəri fəlsəfi baxışlara söykənən ideologiyanın əsaslarının və strateji inkişaf prinsiplərinin təqdim olunması Ümummilli liderimizin xalqı qarşısında ən böyük xidmətlərindən idi. Əgər cəmiyyətə vaxtında təqdim olunmuş bu ideologiya olmasaydı, hərc-mərclik, deqradasiya meyilləri güclənər və nəticə etibarilə milli dövlətçiliyimizin məhvolma təhlükəsi yaranardı.

Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin qorunmasına, dövlətimizin siyasi və iqtisadi baxımdan möhkəmləndirilməsinə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə və torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsinə yönəlmişdir. Azərbaycançılıq ideologiyasının əsasını qoymuş Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev bu ideologiyanın əsas məqsədləri barədə deyirdi: “İndi hər bir azərbaycanlı qürur hissi keçirdə bilər ki, mən azərbaycanlıyam, mənim millətim, mənim millətimin dövləti, ölkəm vardır. İsveçrədə, Almaniyada, Fransada yaşasam da, fərqi yoxdur, mənim xalqımın müstəqil dövləti var və dünya xalqları içərisində yerim vardır. Azərbaycan xalqının əsrin sonunda əldə etdiyi ən böyük nailiyyət budur”.

Heydər Əliyevin azərbaycançılıq konsepsiyasında tarixiliklə müasirliyin nəzəri vəhdəti əsas yer tutur ki, bu da həmin təlimin gələcəyə yönəlməsini təmin edir. Onun dünya azərbaycanlılarının birinci qurultayındakı nitqi (10 noyabr 2001-ci il) azərbaycançılığın tarixi proqram sənədidir. Buradakı əsas müddəalara nəzər salaq: “Azərbaycan dövlət müstəqilliyini əldə edəndən sonra azərbaycançılıq aparıcı ideya kimi həm Azərbaycanda, həm də bütün dünyada yaşayan azərbaycanlılar üçün əsas ideya olubdur. Biz həmişə bu ideya ətrafında birləşməliyik. Azərbaycançılıq öz milli mənsubiyyətini qoruyub saxlamaq, milli-mənəvi dəyərlərini qoruyub saxlamaq, eyni zamanda, onların ümumbəşəri dəyərlərlə sintezindən, inteqrasiyasından bəhrələnmək və hər bir insanın inkişafının təmin olunması deməkdir”.

Ulu öndər təkcə dövlətçiliyə, milli ideologiyaya deyil, ümumən mənəvi mədəniyyətin tarixi taleyinə dil prizmasından nəzər salırdı. Çünki dil milli-mənəvi varlığın ifadəsidir, dilin inkişafı milli şüurun dirçəlişini əks etdirir, milli-mənəvi özünüdərk ana dilinə münasibətdən  başlanır. “Dil xalqın böyük sərvətidir. Ədəbi dilin tərəqqisi olmadan mənəvi mədəniyyətin tərəqqisi mümkün deyildir”.

Ulu öndər öz dövlət siyasətini, ideoloji fikirlərini həyata keçirərəkən, Azərbaycan xalqını özünə və dünyaya tanıtdırmaq üçün mədəniyyət amilindən bacarıqla istifadə edirdi: “Xalq bir neçə xüsusiyyətləri ilə tanınır, sayılır və dünya xalqları içərisində seçilir. Bu xüsusiyyətlərdən ən böyüyü mədəniyyətdir”. O, mədəniyyəti xalqı irəli aparan, onu tarixdə yaşadan, xalqı zənginləşdirən qüdrətli bir vasitə hesab edirdi. Xüsusilə qloballaşan dünyaya çıxış üçün mədəni inteqrasiyanın imkanları böyükdür. Cəmiyyətdə mənəvi deformasiyaları vaxtında aradan qaldırmaq, xalqın özünə və dövlətə inamını, mənəvi tarazlığı qorumaq baxımından mədəniyyətə böyük önəm verməsi Heydər Əliyevin siyasi lider kimi tarixi uzaqgörənliyi idi.

“Azərbaycan mənim ürəyimdir, nəfəsimdir” – deyən, Ulu Öndərimiz millətimizin və dövlətimizin əbədiyaşarlığı üçün əvəzsiz bir siyasi xətt, ideoloji baza miras qoydu. Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyəti böyük bir məktəbdir və daim öyrənilməkdədir. Cəmiyyətə xidmət nümunəsi olan bu böyük şəxsiyyət həmişə xalqa arxalanır və deyirdi: “Xalq mənim dayağım, gücüm və inamımdır”. Xalq yolunda canını fəda etmiş, bütün həyatı boyu Vətənini və millətini düşünmüş Ümummilli Liderimizin ideyaları daim yaşayacaq.