 |
|
“Bizim əsas dövlət xərclərimiz azad edilmiş Qarabağa və Şərqi Zəngəzura yönləndiriləcək. Birincisi, ona görə ki, biz keçmiş məcburi köçkünləri mümkün qədər tez yerləşdirməliyik. 2026-cı ilin sonunadək biz 140 min insanı yerləşdirməyi planlaşdırırıq”.
Bu fikri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev “Euronews” televiziyasına müsahibəsində deyib.
Bunun üçün infrastruktura, yaşayış yerlərinin inşasına və sosial infrastruktura böyük vəsaitin yatırılmasının vacibliyini vurğulayan Azərbaycan Prezidenti qeyd edib: “Bununla yanaşı, 30 il işğal altında olmuş bu ərazilərin kənd təsərrüfatı, hidroelektrik enerjisi, günəş və külək enerjisi, turizm kimi sahələrdə böyük potensialı var. Bu, dövlət investisiya proqramının əsas sahəsi olacaq”.
"Danışıqlar prosesinin təxminən üç ili ərzində, Ermənistan hər zaman sülh sazişinə Qarabağın erməni azlığına dair müddəanı salmaq istəyirdi. Bizim mövqeyimiz ondan ibarət idi ki, bu, bizim daxili işimizdir".
Bu fikri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev “Euronews” televiziyasına müsahibəsində deyib.
Dövlət başçısı bildirib: “Əgər onlar Azərbaycanda erməni azlığı məsələsini əks etdirmək istəyirlərsə, onda biz də otuz il əvvəl Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlı azlığı məsələsini daxil etmək istərdik. Özü də Ermənistanda azərbaycanlıların sayı ermənilərin Azərbaycandakı sayından daha çoxdur və təxminən 300 min insan təşkil edir. Bir sözlə, mövqeyimiz belədir ki, həmin məsələ qarşılıqlı olmalıdır. Biz iki milli azlığın məsələsini, onların hüquqları və təhlükəsizliyini, o cümlədən qayıtmaq hüququnu qeyd edək. Yəni, təkcə ermənilərin Azərbaycana qayıtması deyil, o cümlədən azərbaycanlıların Ermənistana qayıtması məsələsini qoyuruq. Azərbaycanlıların 30 il əvvəl qovulması və ermənilərin iki ay əvvəl ölkəmizi tərk etmək qərarı arasında fərqin əhəmiyyəti yoxdur. Fakt, sadəcə, ondan ibarətdir ki, bunlar qarşılıqlı olmalıdır. Yaxud da ki, biz sülh sazişində bu məsələni qeyd etmirik. Bir sözlə, bu vaxta qədər, biz həmin məsələ ilə bağlı Ermənistandan hər hansı aydın anlaşma görmədik. Əgər Ermənistan hər iki milli azlığa eyni yanaşmanın tətbiq edilməsinə razılaşarsa və ya onu tam əks etdirməsə, onda sülh əldə oluna bilər, çünki həmin məsələ bizimlə danışıqlar aparan Ermənistan üçün əsas maneə idi. Bir sözlə, görəcəyik, bundan sonra necə olacaq. Səmimi desək, mən hazırda məntiq nöqteyi-nəzərindən sülh sazişinin imzalanmasına hər hansı
ciddi maneə görmürəm”.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev “Euronews” televiziyasına müsahibə verib.
Bu barədə məlumatı Azərbaycan Prezidentinin Mətbuat Xidməti yayıb.
Ermənistanda müxalif siyasətçi, “Alternativ Layihələr” qrupunun üzvü Vahe Hovhannisyan “Sonuncu köhnənin silinməsi” başlıqlı məqalə yazıb. Sosial şəbəkə hesabında yayımladığı məqalədə siyasətçi Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın hakimiyyətinin sona çatmaq üzrə olduğunu iddia edib.
“Keçmişlər gedirlər. Proses mahiyyət etibarilə başa çatmaq üzrədir, Ermənistanda yeganə aktiv keçmiş Nikoldur. Dövrlərin dəyişməsi deyilən təbii bir proses var. Nikolun dövrü başa çatır”, - deyə Hovhannisyan vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, “ələcəyin qüvvələri qalib gələcək - başqa variant yoxdur”.
“İndi biz keçid dövründəyik, süni şəkildə uzadılan və ya sürətləndirilə bilən, rəvan davam edə bilən, həm də fors-major xarakterli ola bilər. Biz indi bir heç dövlətik, heç bir perspektivimiz yoxdur. Növbəti mərhələmiz bərpadır. Diqqətli, bacarıqlı səylərlə dövlətçiliyi qorumalıyıq. Qəddimizi düzəltməli, dünya ilə yeni əlaqələr qurmalı, yeni müasir dövlət qurmağa başlamalıyıq. Və təbii ki, Qarabağ mövzusu üzərində işləməliyik”, - erməni siyasi fəal məqaləsində bildirib.
Onun sözlərinə görə, dəyişikliklərin sürəti və keyfiyyəti milli, ictimai və siyasi fikrin yetkinliyindən asılıdır: “İndi kobud desək, müvəqqəti liderimiz təkamül nəzəriyyəsi ilə Çarlz Darvindir. Təkamül tələb edir: keçid dövründən çıxmaq, yeni reallıqları dərk etmək və irəliləmək. Bütün fəlakətlərdən sonra Nikol bərk-bərk tutduğu köpükdən ibarət kreslosunu düzəltdi. İndi o deyir: “Baş verənlər olub, istəyirsən, bunu xəyanət, təslimlik, tarixi qaçılmazlıq, keçmişin səhvlərinin nəticəsi hesab et, nə istəyirsən düşün, amma fakt baş verib, indi mən gələcəyə baxışımı təqdim edirəm - sülh”. Təbii ki, Nikol bunda da uğursuzluğa düçar olacaq. Amma birdən məlum olur ki, heç kim yeni heç nə təklif etmir. Müxalifət ya Nikoldan danışır, ya da 2018-ci ilə qədərki ideyalardan. Hətta söhbət Qarabağ, təhlükəsizlik, Rusiya, Türkiyə, region, diaspora və digər mühüm mövzulardan gedəndə də Nikoldan danışılır. Amma indi reallıq tamam başqadır və sıravi vətəndaş bunu instinktiv şəkildə dərk edir və yenə də instinktiv olaraq gələcəyə rasional baxış tələb edir”.
“Ermənistan Nikolun faciəli bu günü və keçmişinin döyüş meydanında susdu. Gələcək üçün formula yoxdur. Məhz buna görədir ki, xalq dövləti rədd etməklə yanaşı, hamını rədd edir və bu, Nikola kreslosundan möhkəm yapışmaq imkanı verir”, - deyə erməni siyasətçi fikrini tamamlayıb.
Müəllif: Turan Abdulla - Mənbə: AYNA.az
Dekabrın 7-də axşam Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası və Ermənistan Respublikasının Baş Naziri Aparatının birgə bəyanatı yayılıb:“Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası regionda çoxdan gözlənilən sülhün əldə olunması üçün tarixi fürsətin yarandığı fikrini bölüşür. İki ölkə münasibətləri normallaşdırmaq, suverenlik və ərazi bütövlüyü prinsiplərinə hörmət əsasında sülh sazişinə nail olmaq niyyətini bir daha təsdiq edir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası və Ermənistan Respublikası Baş nazirinin Aparatı arasında aparılmış danışıqlar nəticəsində iki ölkə arasında etimad quruculuğu istiqamətində ciddi addımların atılmasına dair razılıq əldə olunub.
Humanizm dəyərlərini rəhbər tutaraq və xoşməramlı addım olaraq, Azərbaycan Respublikası 32 erməni hərbçini azad edir.
Ermənistan Respublikası öz növbəsində humanizm dəyərlərini rəhbər tutaraq və xoşməramlı addım olaraq, 2 azərbaycanlı hərbçini azad edir.
Xoş niyyətin təzahürü olaraq, Ermənistan Respublikası BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına Tərəf Dövlətlərin 29-cu Konfransına (COP29) ev sahibliyinə öz namizədliyini geri götürərək, Azərbaycan Respublikasının namizədliyini dəstəkləyir. Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası ümid edirlər ki, Şərqi Avropa Qrupuna daxil olan digər ölkələr də Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləyəcək. Xoş niyyətin təzahürü olaraq, Azərbaycan Respublikası Ermənistanın Şərqi Avropa Qrupundan COP-un Büro üzvlüyünə namizədliyini dəstəkləyir.
Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası yaxın gələcəkdə əlavə etimad quruculuğu tədbirlərinin həyata keçirilməsi üçün müzakirələri davam etdirəcəklər və beynəlxalq ictimaiyyəti iki ölkənin qarşılıqlı etimadın yaradılmasına töhfə verəcək, bütün Cənubi Qafqaz regionuna müsbət təsir göstərəcək səylərini dəstəkləməyə çağırırlar”.
Maraqlıdır, belə birgə bəyanat necə mümkün olub? Bu, son vaxtlar tərəflər arasında təkbətək gizli danışıqların getdiyindən xəbər verirmi? Və ola bilərmi ki, tərəflərin belə bir bəyanatının ortaya çıxması ABŞ dövlət katibinin müavini O`Brayenin Bakıya son səfəri ilə hansısa dərəcədə bağlıdır?
Konfliktoloq, beynəlxalq münasibətlər üzrə elmlər doktoru, Gürcüstan Texniki Universitetinin professoru Amiran Xevtsuriani məsələ ilə bağlı fikirlərini Pressklub.az-la bölüşüb.
O, hesab edir ki, bundan sonra 2023-cü il dekabrın 7-i iki ölkə arasında münasibətlərdə yeni dövrün başlanğıcını qoyan tarix kimi yadda qalacaq.
“Eyni zamanda, 7 dekabr bütün regionumuzun sürətli və dinc inkişafının təməlinin qoyulduğu başlanğıc nöqtəsi olacaq. Ona görə də, biz bu addımla bu iki xalqın gələcək tarixini yazmış iki ölkə liderinin göstərdiyi cəsarət və müdrikliyi vurğulamaya və etiraf etməyə bilmərik.
Eyni zamanda, dekabrın 7-si həm də Rusiyanın Cənubi Qafqaz xarici siyasətinin fiaskosunun baş verdiyi gündür. Rusiyanın regiona təsiri daha çox Ermənistanla Azərbaycan arasında artıq tarixə çevrilən münaqişədən güc alırdı. Əminəm ki, Moskvadakıların əhvalı pisdir. Xüsusən də, bu yaxınlara qədər bizi “heç kim heç vaxt Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb çıxara bilməyəcək” deyə inandırmağa çalışan XİN-in rəhbərinin. Mən cənab Lavrova bundan sonra bir də heç vaxt “heç vaxt” deməməyi məsləhət görürəm”, – konfliktoloq bildirib.
“Mən, bütün bu illər ərzində (o cümlədən sizinlə müsahibələrim də daxil olmaqla) dəfələrlə bəyan etmişəm ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında gərginliyin saxlanmasında maraqlı olan yeganə tərəf Rusiyadır. Ona görə də, daim tərəfləri Rusiyanı danışıqlar prosesindən kənarlaşdırmaq üçün daha çox səy göstərməyə çağırırdım. Əlbəttə, bu asan deyildi və üstəlik, hətta utopik görünürdü. Lakin indiki geosiyasi proseslər bunu mümkün etdi və tərəflər “işin qulpundan yapışdılar”.
Sualınıza cavab olaraq deyim ki, Qərb və xüsusən də ABŞ bu istiqamətdə çox böyük iş görüb. ABŞ-ın və digər ölkələrin müxtəlif yüksək vəzifəli rəsmiləri nəhayət iki ölkə arasında münasibətləri normallaşdırmaq məqsədi ilə son illər ərzində Bakı və İrəvana bir sıra mühüm səfərlər ediblər. Gördüyümüz kimi, bu proses artıq yekun mərhələdədir və şübhəsiz ki, müsbət davamı da olacaq. Bir tərəfdən, Ermənistan KTMT-dən çıxacaq və bunun nəticəsi olaraq Gümrüdəki Rusiya bazası bağlanacaq. Digər tərəfdən, Rusiya sülhməramlı qüvvələri Qarabağ ərazisini tərk edəcəklər”, – deyə Xevtsuriani yekunlaşdırıb.
Müəllif: Rauf Orucov - Mənbə: Pressklub.az
Paşinyan hakimiyyəti bütün geopolitik məsələlərdə olduğu kimi, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı da məhz ABŞ və Qərbin, xüsusilə də Fransanın maraqlarını icra etməklə, əslində, Ermənistanın gələcək taleyini də böyük risk altında buraxmış olur... Hər halda, Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmadan, bütün regional nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinə çıxış qazanmadan Ermənistanın müstəqil dövlət kimi mövcudluğu o qədər də real görünmür...
Cənubi Qafqazın gələcək taleyi tədricən aydınlaşmağa başlayıb. Hazırda cərəyan edən geopolitik, geostrateji və geoiqtisadi priseslər bu regionun gələcək iqtisadi inkişaf perspektivlərini böyük ölçüdə müəyyən edə bilər. Ona görə də, dünya nəhəngləri arasında bu regionda geopolitik oyunçuya çevrilmək uğrunda gedən mübarizənin də nəticələri böyük əhəmiyyət daşıyır. Və hazırda regional sülh prosesinin qarşısında əsas əngəllərdən biri kimi diqqəti çəkir.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Cənubi Qafqazın regional nəqliyyat-kommunikasiya xətləri hazırda yalnız bölgə dövlətləri deyil, həm də dünya nəhəngləri üçün də olduqca cəlbedici faktor rolunu oynayır. Hər halda, Cənubi Qafqazın nəqliyyat-kommunikasiya qovşağına çevrilmək potensialı inkaedilməz reallıqdır. Yəni, yaxın gələcəkdə bu region beynəlxalq iqtisadi-ticari münasibətlərin tənzimlənməsində açar bölgə rolunu da oynaya bilər.
Təbii ki, bu səbəbdən də, dünya nəhənglərinin regional rəqabətinin məhz Zəngəzur dəhlizi üzərində düyünlənməsi qətiyyən gözlənilməz deyil. Belə ki, məhz Zəngəzur dəhlizinin hələ də reallığa çevrilməməsi Avropa və Asiya qitələri arasında birbaşa və ən sərfəli iqtisadi-ticari marşrutun baş tutmasını əngəlləmiş olur. Bu baxımdan, Zəngəzur dəhlizinin “nifaq alması”na çevrilməsi də tamamilə başadüşüləndir. Və bu dəhlizə nəzarət uğrunda geopolitik savaş layihənin reallaşmasını ləngidir.
Maraqlıdır ki, rəsmi İrəvan 10 noyabr üçtərəfli anlaşması ilə öz üzərinə götürdüyü öhdəliklərdən imtina etməyə çalışır. Belə ki, həmin sənədin 9-cu bəndinə görə, Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılmasını təmin etməyi öz üzərinə götürüb. Bu nəqliyyat-kommunikasiya xəttinə isə Rusiya sərhəd qoşunlarının nəzarət etməsi nəzərdə tutulub. Və indi Paşinyan hakimiyyəti bu anlaşmanın hüquqi qüvvədən düşməsi üçün əlindən gələn hər şeyi edir.
Ermənistanın bu mövqeyi isə hazırda yalnız rəsmi İrəvanın müstəqil siyasi kursu yürüdə və ölkənin maraqlarına uyğun qərarlar qəbul etmək imkanlarının olmaması ilə izah edilə bilər. Çünki Paşinyan hakimiyyəti Rusiyadan uzaqlaşma vektoru üzrə hərəkət etməyə başladığı andan tamamilə ABŞ və Qərbin nəzarəti altına düşüb. Və Qərbdən gələn sifarişləri və təlimatları qeyd şərtsiz yerinə yetirməkdə davam edir.
ABŞ və Qərb isə Rusiyanın Zəngəzur dəhlizinə nəzarət etməsinə qətiyyətlə qarşı çıxır. Qərb strateqləri hesab edirlər ki, Rusiyanı iki qitəni birləşdirəcək belə bir önəmli marşruta yaxın buraxmaq yolverilməzdir. Ona görə də, hazırda rəsmi İrəvana birbaşa təlimat verilib ki, Zəngəzur dəhlizi birmənalı şəkildə Ermənistanın nəzarəti təmin edilməklə, açılmalıdır. Ardıncasa, Ermənistanla müəyyən anlaşmalar üzərindən Zəngəzur dəhlizinin Qərb nəhənglərinin nəzarətinə keçirilməsinə çalışılacağı isə qətiyyən şübhə doğurmur. Və bu məsələ ilə bağlı başqa variant barədə düşünmək belə, istəmirlər.
Ancaq burada rəsmi Bakını narahat edən ciddi bir məqam da mövcuddur. Belə ki, Ermənistanın Zəngəzur dəhlizindən keçəcək yükləri və Azərbaycan vətəndaşları yoxlamaq hüququ qazanma ehtimalı qəbuledilməz hesab olunur. Yəni, belə önəmli geoiqtisadi layihənin Ermənistanın nəzarətinə verilməsi gələcəkdə onun fəaliyyətinə də ciddi strateji problemlər yarada bilər. Və bu səbəbdə də, rəsmi Bakı bu təhlükədən yayınmaq üçün alternativ variantlara yönəlməyə üstünlük verir.
Məsələ ondadır ki, rəsmi Bakı marşrutun İran ərazisindən keçirilməsi barədə anlaşma ilə artıq həm Ermənistana, həm də ABŞ və Qərbə sərt mesaj verməkdən çəkinməyib. Ağ Ev isə bu qətiyyətli manevri gözləmədiyindən demək olar ki, çıxılmaz vəziyyətə düşüb. Bir müddət öncə ABŞ dövlət katibinin köməkçisi Ceyms Obrayen Azərbaycanı təhdid edərək, marşrutun İrandan keçirilməsinin yolverilməz olduğunu vurğulamışdı. O, əlavə etmişdi ki, əgər, bu marşrut məhz Ermənistan ərazisindən və rəsmi İrəvanın nəzarəti altında reallaşmazsa, sərt reaksiya veriləcək, Azərbaycan-ABŞ münasibətləri korlanacaq.
Ancaq rəsmi Bakı ABŞ-dan gələn bu təhdidlər və marşurutun istiqamətini diqtə etmək cəhdi qarşısında qətiyyən geri çəkilmədi. Rəsmi ABŞ-ı Azərbaycanın daxili işlərinə və başqa dövlətlərlə münasibətlərinə qarışmaq cəhdlərində qınadı. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev son açıqlamasında bu məsələ barədə danışarkən, ABŞ rəsmisinin nə demək istədiyinin anlaşılmaz və qəbuledilməz olduğuna eyham vurmuşdu. Yəni, rəsmi Bakının qətiyyətli mövqeyindən geri çəkiləcəyinə ümid bəsləmək tamamilə yersizdir.
Digər tərəfdən, Prezident İlham Əliyev ABŞ və Qərbin təlimatları ilə hərəkət edən Ermənistana da sərt və prinsipial mesajlar ünvanladı. Azərbaycan lideri vurğuladı ki, müstəqil qərarlar qəbul etmək qabiliyyəti olmayan rəsmi İrəvan Ermənistanı önəmli nəqliyyat-kommunikasiya maşrutundan kənarda qoyur. Çünki rəsmi Bakı Ermənistanın irəli sürdüyü şərtlər daxilində Zəngəzur dəhlizinin açılmasında maraqlı deyil. Əgər, rəsmi İrəvan bu dəhlizin açılmasını və Ermənistanın bundan faydalanmasını istəyirsə, onda imzaladığı anlaşmalarla öz üzərinə götürdüyü öhdəlikləri tam şəkildə yerinə yetirməlidir.
Nəhayət, Prezident İlham Əliyevin Zəngəzur mesajlarında Ermənistanın gələcək taleyini müəyyən edə biləcək önəmli bir məqam da yer almaqdadır. Belə ki, Azərbaycan lideri Zəngəzur dəhlizi rəsmi anlaşmaya uyğun şəkildə açılmayacağı təqdirdə, Ermənistanı gözləyən əsas təhlükəyə də dolayısı ilə eyham vurub. Yəni, bu halda, Azərbaycan və Ermənistan arasında heç bir nəqliyyat-kommunikasiya xəttinin açılması gözlənilmir. Bu isə o deməkdir ki, Ermənistanın blokada şəraiti hələ uzun müddət davam edə bilər.
Belə anlaşılır ki, rəsmi İrəvan ABŞ və Qərbin, xüsusilə də Fransanın maraqlarını icra etməklə, əslində, Ermənistanın gələcək taleyini də böyük risk altına salmış olur. Hər halda, Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmadan, bütün regional nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinə çıxış qazanmadan Ermənistanın müstəqil dövlət kimi mövcudluğu o qədər də real görünmür. Və ona görə də indi rəsmi İrəvan daha çox məhz Ermənistanın kollaps vəziyyətinə düşmə təhlükəsi barədə düşünməlidir.
“Yeni Müsavat”
2024-cü il yanvarın 28-dək seçki bülletenləri hazırlanacaq.
Bu, Mərkəzi Seçki Komissiyasının bu gün keçirilən iclasında təsdiqlənən növbədənkənar Prezident seçkilərinin keçirilməsi üzrə əsas hərəkətlərin və tədbirlərin Təqvim planında əskini tapıb.
Qeyd edək ki, dövlət başçısı İlham Əliyev dekabrın 7-də Azərbaycanda növbədənkənar Prezident seçkiləri elan edilməsi barədə Sərəncam imzalayıb. Sərəncamla 2024-cü il fevralın 7-də Azərbaycanda növbədənkənar Prezident seçkiləri keçiriləcək.
Ermənistan indiki halda çox ağır psixoloji seçim qarşısındadır. Çünki 150 il bir millət bu təsəvvürlə yaşayıb. İndi isə onların təsəvvürləri darmadağın olub. Görünən odur ki, ermənilər əvvəlki əsatirlərdən, düşüncələrindən, inanclarından çox çətinliklə qopur. Ona görə də məğlubiyyəti heç cür qəbul etmək istəmirlər. Fakt isə odur ki, 2020-ci ildə 44 günlük müharibədəki məğlubiyyət erməni əsatirlərini alt-üst etdi.Bunu Teleqraf.com-a politoloq Zərdüşt Əlizadə deyib.
O bildirib ki, toylarında “müzəffər erməni ordusu”, “nəhəng Ermənistan” dövləti sağlığına tost deyirdilər. Bütün bunlar məhv oldu. İndi ermənilər ağır itkini ağrı-acı ilə qəbul edirlər. Ona görə də məsələləri uzadırlar. Hansısa möcüzəyə ümid edirlər. İrandan, Fransadan, Avropadan, Hindistandan ümid gözləyirlər. İmkanları olsa, Çilidən, Argentinadan da yardım alardılar”.
Politoloq hesab edir ki, Ermənistan daxilində Azərbaycanın tələblərindən imtina etməyə qadir olan qüvvə yoxdur:
“Ona görə də, məsələləri hey uzadırlar. Bunun üçün də müxtəlif hiylələrdən istifadə edirlər. Amma bunların heç biri onlar üçün yaxşı sonluq vəd etmir. Sonda məcbur olub sülhə razılıq verəcəklər. Erməni tərəfinə bu məsələdə kimsə zamin durmayacaq. KTMT-dən də onların gözləntisi puç oldu”.
Zərdüşt Əlizadəyə görə, Ermənistan qonşuları, ilk növbədə Azərbaycan və Türkiyə ilə xoş münasibətlər qursa idi onun heç bir zaminə ehtiyacı qalmazdı:
“Belə olsa idi Ermənistanın bir nömrəli zamini, hamisi Azərbaycan və Türkiyə ola bilərdi. Sadəcə olaraq erməni cəmiyyətində öz xeyrlərini anlamırlar. Bu da onlara 150 il xəstə fikirlərin təlqin edilməsi ilə bağlıdır”.
Rəsmi Bakı Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi ilə bağlı erməni tərəfinin son təkliflərinə hələ ki cavab verməyib. Belə bir iddia ilə Ermənistanın xarici işlər nazirinin müavini Mnatsakan Safaryan çıxış edib. “Cavab aldıqda ictimaiyyətə məlumat verəcəyik”, - o bildirib.Qeyd edək ki, noyabrın 21-də İrəvan Bakıya Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi bağlamaq üçün altıncı təklifini göndərib. Erməni rəsmiləri məsələni elə qələmə verir ki, sanki sülh təklifləri ilə çıxış edən tərəf Ermənistandır. Üstəlik, həvəslə öz təkliflərindən bəhs edirlər. Halbuki sülh sazişi üzrə Azərbaycanın təkliflərini 70 gündən artıq müddətdə yubadan məhz Ermənistan tərəfi olub. Sülh sazişi üzrə danışıqlar bir müddətdir ki, fiziki təmassız formata keçib. Belə ki, Ermənistan və Azərbaycan saziş layihəsinin mətninə öz təkliflərini əlavə edib bir-birilərinə göndərirlər. Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov bu prosesi “online diplomatiya” kimi təsvir edib. İndiyədək Azərbaycan və Ermənistan arasında əlaqələrin normallaşmasına yönələn sülh sazişi barədə detallı məlumat verilməsə də, danışıqların hansı prinsiplərə əsaslandığı məlumdur. Belə ki, ötən ilin mart ayında Azərbaycan danışıqlar üçün 5 baza prinsipini əks etdirən sənədi ictimailəşdirib. Ermənistan bu prinsipləri ümumən qəbul edəndən sonra sülh sazişi layihəsi ilə bağlı təkliflərin mübadiləsi və danışıqlar prosesi davam edir.
Azərbaycanın dövlət başçısı da tutarlı arqumentlərlə rəsmi İrəvanın saxtakarlıqlarını ifşa edib. “Şəxsən mən və Azərbaycan Şarl Mişelin səylərini hər zaman dəstəkləmişik ki, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə son qoyulsun. Onun tərəfindən Brüsseldə bir neçə görüş təşkil edilib. Biz indi mümkün yeni görüşü müzakirə edirik”. Bunu Prezident İlham Əliyev dekabrın 6-da ADA Universitetində keçirilən forumda bildirib. İlham Əliyev deyib ki, Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə çox yaxşı münasibətləri var. O, Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin sülh danışıqları naminə atdığı addımları yüksək qiymətləndirib. "Şəxsən mən və Azərbaycan Şarl Mişelin səylərini hər zaman dəstəkləmişik ki, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə son qoyulsun. Onun tərəfindən Brüsseldə bir neçə görüş təşkil edilib. Biz indi mümkün yeni görüşü müzakirə edirik" - Prezident İlham Əliyev ADA Universitetində keçirilən “Qarabağ: 30 ildən sonra evə dönüş. Nailiyyətlər və çətinliklər” Forumunda bildirib. Prezident İlham Əliyevin sözlərinə görə, rəsmi Bakı Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması ilə bağlı Brüsseldə keçiriləcək növbəti üçtərəfli görüşün səmərəli olacağına ümid edir. Artıq bəllidir ki, bu il sülh müqaviləsi imzalanmayacaq. Onlar bizə, biz onlara təkliflər göndəririk, Ermənistan cavab üçün çox zaman aparır və sairə... Bütün bunlar, gedişat hansı qənaəti yaradır? Perspektiv nə vəd edir?
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin icraçı direktoru Sahib Məmmədov “Yeni Müsavat”a açıqlamasında əvvəlcə rəsmi İrəvanın destruktiv fəaliyyətindən danışdı: “Biz dəfələrlə Ermənistanın xarici siyasətində qeyri-stabil mövqe nümayiş etdirdiyini görmüşük. Hələ ərazilərimizin işğal altında olduğu dövrdə Ermənistan sülh danışıqları istiqamətində guya pozitiv mövqeyə yaxınlaşması görüntüsünü yaradırdı. İndi də ətalət üzrə bu ənənə davam etdirilir. Sadəcə, Ermənistan imitasiya etməkdə davam edir. "Rəsmi Bakı Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi ilə bağlı erməni tərəfinin son təkliflərinə hələ ki cavab verməyib" fikirləri də imitasiya əlamətidir. Hazırkı Ermənistan rəhbərliyi bununla həm daxildəki qüvvələri çox da narazı salmamaq, üstəlik, xarici partnyorlarının və havadarlarının istəklərini uzlaşdırmaq niyyəti güdür". S.Məmmədov əlavə etdi ki, rəsmi Bakının mövqeyi stabildir: “İrəli sürdüyümüz beş baza prinsipi həm Azərbaycanın, həm Ermənistanın maraqlarına uyğundur. Avropa İttifaqı Şurasının Prezidenti Şarl Mişelin şəxsində vasitəçi rolunu qismən də olsa qənaətbəxş icra etsə də, bu ittifaqın digər strukturları və vəzifəli şəxsləri açıq anti-Azərbaycan mövqelərindən əl çəkmirlər. Bugünlərdə Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Cozep Borrelin "Azərbaycanın hərbi müdaxiləsi Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zonasında 150 min insanı öz evlərini tərk etməyə məcbur edib" kimi məntiqsiz və qərəzli fikirlər səsləndirməsi, Avropa İttifaqı Parlamentinin Fransanın və Almaniyanın təsiri ilə ermənipərəst mövqe sərgiləməsi bütövlükdə bu təşkilatın neytrallığını şübhə altına alır. Bununla belə, ölkə Prezidenti Aİ Şurasının Prezidentinin təşəbbüslərinə həmişə müsbət yanaşıb və onun sülh danışıqlarında vasitəçi qismində çıxış etməsinə qarşı çıxmayıb. Bununla da Azərbaycan diplomatiyası sülh proseslərinin davam etməsində marağını bir daha ortaya qoyub və qoymadadır. Dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan irəli sürdüyü baza prinsipləri əsasında sülh danışıqlarının davam etməsi və sülh müqaviləsinin imzalanmasıda konstruktiv mövqeyini saxlayır".
STM icraçı direktorunun sözlərinə görə, problem Ermənistan və onu himayə edən, ağır silahlarla təchiz edən tərəflərdədir: “İl başa çatır və əvvəlki şərhlərimizdə qeyd etdiyimiz kimi, 2023-cü ildə hətta çərçivə sülh sazişinin də imzalanacağı gözlənilmir. Əslində Azərbaycanı hər hansı çərçivə sənədi deyil, tam və konkret sülh müqaviləsi qane edir. Hər hansı ilkin razılaşmalar ola bilər, bu, yalnız sülh müqaviləsinə doğru növbəti addım olacaq”. Ekspert qeyd etdi ki, Brüsseldəki növbəti görüşdən də möcüzə gözləməyə dəyməz: “Rəsmi Moskvanın da öz planları var. Onlar sülh danışıqlarının və sülh müqaviləsinin Moskvanın vasitəçiliyindən kənarda getməsini və bağlanmasını istəmir. Rəsmi Moskva hələlik Ermənistanın qeyri-diplomatik kaprizlərinə də dözüm göstərməkdədir. Amma fikrimcə, bu uzun çəkməyəcək. Ermənistanın qərb istiqamətindəki cəhdləri, Rusiyanın sərt iqtisadi embarqosu, daha sonra siyasi basqısı ilə üzləşə bilər. Ermənistanda da bunu az da olsa dərk edirlər. Ona görə də Ermənistana hazırda sülh müqaviləsi yox, onun imitasiyası daha çox lazımdır. Uzunmüddətli planda bu Ermənistana nəsə verəcəkmi? Fikrimcə, yox. Sülh proseslərinin ləngiməsi indiki şəraitdə Azərbaycanın planlarına ciddi mane olmur”.
Politoloq Tural İsmayılovun sözlərinə görə, faktiki müşahidə edilən odur ki, Qərb dövlətləri guya sülhə dəstək olduğunu bildirsə də, əslində Ermənistanı əlaqələrin normallaşmasından uzaqlaşdırırlar: “İlin sonuna qədər sülhlə bağlı Azərbaycanın qalib ölkə kimi diktə etdiyi şərtlər Ermənistan tərəfindən qəbul olunmuş görünsə də, rəsmi İrəvandan siyasi rıçaq kimi istifadə edən qüvvələr prosesin "ölü nöqtə"dən tərpənməməsi üçün əllərindən gələni əsirgəmirlər. Sülhün aktuallaşdığı və delimitasiya komissiyalarının görüşlərinin keçirilməsi fonunda Fransanın Ermənistanı silahlandırması, ABŞ-ın bütün vasitələrlə Azərbaycana qarşı haqsız dezinformasiya hücumları sülh prosesinə əngəl törədir. Qərb şəbəkələri hazırda Ermənistan cəmiyyəti içərisində Azərbaycan əleyhinə aqressiv ritorikanın qalmağında maraqlı tərəf kimi görünür. Ermənistanın sülh prosesi ilə bağlı qeyri-səmimi mövqeyi həm də bir daha nümayiş etdirir ki, bu ölkənin normal siyasi baxışları mövcud deyil. Ermənistan dövlətçiliyi sanki formal xarakter daşıyan bir strukturdur. Belə ki, xarici güc mərkəzlərinin Ermənistanın qərarlarına ciddi təsirləri də var. Bütün bunlar isə regionu təhdid edən vacib amillərdir". T.İsmayılov bildirdi ki, ümumiyyətlə, bu bölgənin əsas güclərinin koordinasiyalı fəaliyyətinin və regional əməkdaşlığının pozulması Ermənistandan təsir aləti kimi istifadə etmək istəyən müstəmləkəçi Fransa və ABŞ mərkəzli qüvvələrin əsas hədəflərindəndir: “Bundan əlavə, Ermənistanı sülhdən yayındıranlar, regionda qızışdıranlar heç Ermənistan xalqını da düşünmürlər. Əksi olsaydı, Fransa Ermənistanı silahlandırmaz, ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAID) və oxşar fondlar bu ölkəni dəstəkləməzdi. Ermənistan bunu dərk edərək ya regionda əməkdaşlığa çalışacaq, ya da bu ölkənin siyasi alət kimi istifadəsi davam edəcək. Ermənistanın bir dövlət olaraq düşdüyü çətin iqtisadi vəziyyətdən və siyasi xaosdan yeganə qurtuluşu Azərbaycanla sülhdən keçir. Ermənistan iradə göstərməli, Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmalı, eyni zamanda regional əməkdaşlıqdan imtina etməyərək bölgənin güc mərkəzləri ilə hesablaşmağı bacarmalıdır”.
Bu arada, ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirləri arasında danışıqların ABŞ-da tezliklə baş tutacağına ümid edib. Belə bir açıqlama ilə 6 dekabrda Bakıya səfər edərək Azərbaycan Prezidenti ilə görüşən ABŞ dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O’Brayen X-də yazıb. “Bakıda müsbət və konstruktiv görüşlər keçirdim. Prezident Əliyevə dediyim kimi, baş katib Blinken tezliklə xarici işlər nazirləri Mirzoyan və Bayramovu Vaşinqtonda sülh danışıqları üçün qəbul edəcəyinə ümid edir”, - O’Brayen əlavə edib.
Ağ Evin ümidləri barədə danışan T.İsmayılovun sözlərinə görə, ABŞ istəyir ki, Vaşinqton vasitəçiliyi ələ alsın: “Faktiki olaraq Rusiya ilə bu məsələdə də rəqabət aparır. Azərbaycan-Ermənistan sülh sazişinin Qərbdə imzalanmasını istəyir. Bu da obyektiv yanaşma deyil. Ortada səmimi istək olsaydı, müqavilənin harada imzalanmasının heç bir əhəmiyyəti olmazdı. O baxımdan ABŞ-ın bu məsələdə mövqeləri mənə dürüst görünmür”.
Reallıq budur ki, bir-birinə qarşı dayanan paytaxtlar sülh prosesində də masanın başında oturmaq üçün mübarizəyə girişiblər. Bu isə sülhü yaxınlaşdırmır, əksinə, daha da uzaqlaşdırır.
Prezident ilham Əliyev Bakı şəhərinin Pirallahı rayonu ərazisində avtomobil yollarının əsaslı təmiri ilə bağlı tədbirlər haqqında Sərəncam imzalayıb.
Sərəncamla Bakı şəhəri Pirallahı rayonunun Pirallahı qəsəbəsi ərazisində avtomobil yollarının əsaslı təmiri məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2023-cü il 23 yanvar tarixli 3720 nömrəli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il dövlət büdcəsində dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu (investisiya xərcləri) üçün nəzərdə tutulan vəsaitin bölgüsü”nün 1.31.25-ci yarımbəndində göstərilmiş məbləğin 300,0 (üç yüz) min manatı Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyinə ayrılıb.